افضلیت امام علی بر صحابه: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==))
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته == == منابع ==' به '== منابع ==')
خط ۱۷: خط ۱۷:
*همچنین در [[روایات]] به [[دست]] رسیده از [[مؤمن الطاق]] [[روایات]] فراوانی وجود دارد که نشان می‌دهد به [[عقیده]] وی برخی از [[آیات قرآن]] در [[مقام]] بیان [[فضائل]] و [[مناقب اهل بیت]] هستند. برای نمونه، [[مؤمن الطاق]] منظورِ [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|قُلْ هَذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي}}<ref>«بگو: این راه من است که با بینش به سوی خداوند فرا می‌خوانم، من و (نیز) هر کس که پیرو من است» سوره یوسف، آیه ۱۰۸.</ref> را [[رسول خدا]]، [[علی]] [[مرتضی]] و اوصیای پس از او می‌داند<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۲۵، ح۶۶.</ref>. و یا [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ * تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا}}<ref>«آیا درنیافته‌ای که خداوند چگونه به کلمه‌ای پاک مثل می‌زند که همگون درختی پاک است، ریشه‌اش پابرجاست و شاخه‌اش سر بر آسمان دارد * به اذن پروردگارش هر دم بر خود را می‌دهد و خداوند مثل‌ها را برای مردم می‌زند باشد که پند گیرند» سوره ابراهیم، آیه ۲۴-۲۵.</ref> را در [[مقام]] بیان [[فضایل]] [[خاندان]] [[اهل بیت]] [[تفسیر]] می‌کند. او [[دشمنان]] ایشان را نیز در [[مقام]] [[شجره خبیثه]] می‌شمارد<ref>قمی، تفسیر قمی، ج۱، ص۳۶۹؛ صفار، بصائر الدرجات، ص۵۹.</ref>. [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ}}<ref>«همان کسانی که ناحق از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و جز این نبود که می‌گفتند: پروردگار ما خداوند است» سوره حج، آیه ۴۰.</ref> به نظر [[مؤمن الطاق]] نیز در [[شأن]] [[رسول خدا]]، [[علی]] [[مرتضی]]، [[حمزه]]، [[جعفر]] و [[سیدالشهداء]] علیهم صلوت [[الله]] است<ref>کلینی، الکافی، ج۸، ص۳۳۷، ح۵۳۴.</ref> و منظور از {{متن قرآن|إِلَيْنَا}} در [[آیه]] {{متن قرآن|قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا}}<ref>«بگویید: ما به خداوند و به آنچه به سوی ما و به سوی ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نبیرگان فرو فرستاده شده و به آنچه به موسی و عیسی و آنچه به (دیگر) پیامبران از سوی پروردگارشان داده شده است ایمان آورده‌ایم» سوره بقره، آیه ۱۳۶.</ref>، که خطاب به [[یهود]] و [[نصارا]] برای [[ایمان آوردن]] است، همانا [[علی]] [[مرتضی]]، [[صدیقه طاهره]]، [[حسنین]] و [[ائمه]]{{عم}} هستند. او [[ایمان آوردن]] [[مردمان]] را در [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ مَا آمَنْتُمْ بِهِ}}<ref>«بنابراین، اگر (آنان) به مانند آنچه شما بدان ایمان آورده‌اید ایمان آوردند» سوره بقره، آیه ۱۳۷.</ref> را این گونه [[تفسیر]] می‌کند که اگر [[مردمان]] همان سان [[ایمان]] بیاورند که [[علی]] و [[فاطمه]] و [[ائمه]] از [[اولاد]] ایشان [[ایمان]] آورده‌اند، آن گاه مطابق با فرموده [[خداوند]] [[هدایت]] شده‌اند و اگر روی از ایشان بر تابند گویی اینکه سرستیز دارند<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶-۴۱۵.</ref>.
*همچنین در [[روایات]] به [[دست]] رسیده از [[مؤمن الطاق]] [[روایات]] فراوانی وجود دارد که نشان می‌دهد به [[عقیده]] وی برخی از [[آیات قرآن]] در [[مقام]] بیان [[فضائل]] و [[مناقب اهل بیت]] هستند. برای نمونه، [[مؤمن الطاق]] منظورِ [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|قُلْ هَذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي}}<ref>«بگو: این راه من است که با بینش به سوی خداوند فرا می‌خوانم، من و (نیز) هر کس که پیرو من است» سوره یوسف، آیه ۱۰۸.</ref> را [[رسول خدا]]، [[علی]] [[مرتضی]] و اوصیای پس از او می‌داند<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۲۵، ح۶۶.</ref>. و یا [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ * تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا}}<ref>«آیا درنیافته‌ای که خداوند چگونه به کلمه‌ای پاک مثل می‌زند که همگون درختی پاک است، ریشه‌اش پابرجاست و شاخه‌اش سر بر آسمان دارد * به اذن پروردگارش هر دم بر خود را می‌دهد و خداوند مثل‌ها را برای مردم می‌زند باشد که پند گیرند» سوره ابراهیم، آیه ۲۴-۲۵.</ref> را در [[مقام]] بیان [[فضایل]] [[خاندان]] [[اهل بیت]] [[تفسیر]] می‌کند. او [[دشمنان]] ایشان را نیز در [[مقام]] [[شجره خبیثه]] می‌شمارد<ref>قمی، تفسیر قمی، ج۱، ص۳۶۹؛ صفار، بصائر الدرجات، ص۵۹.</ref>. [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ}}<ref>«همان کسانی که ناحق از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و جز این نبود که می‌گفتند: پروردگار ما خداوند است» سوره حج، آیه ۴۰.</ref> به نظر [[مؤمن الطاق]] نیز در [[شأن]] [[رسول خدا]]، [[علی]] [[مرتضی]]، [[حمزه]]، [[جعفر]] و [[سیدالشهداء]] علیهم صلوت [[الله]] است<ref>کلینی، الکافی، ج۸، ص۳۳۷، ح۵۳۴.</ref> و منظور از {{متن قرآن|إِلَيْنَا}} در [[آیه]] {{متن قرآن|قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا}}<ref>«بگویید: ما به خداوند و به آنچه به سوی ما و به سوی ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نبیرگان فرو فرستاده شده و به آنچه به موسی و عیسی و آنچه به (دیگر) پیامبران از سوی پروردگارشان داده شده است ایمان آورده‌ایم» سوره بقره، آیه ۱۳۶.</ref>، که خطاب به [[یهود]] و [[نصارا]] برای [[ایمان آوردن]] است، همانا [[علی]] [[مرتضی]]، [[صدیقه طاهره]]، [[حسنین]] و [[ائمه]]{{عم}} هستند. او [[ایمان آوردن]] [[مردمان]] را در [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ مَا آمَنْتُمْ بِهِ}}<ref>«بنابراین، اگر (آنان) به مانند آنچه شما بدان ایمان آورده‌اید ایمان آوردند» سوره بقره، آیه ۱۳۷.</ref> را این گونه [[تفسیر]] می‌کند که اگر [[مردمان]] همان سان [[ایمان]] بیاورند که [[علی]] و [[فاطمه]] و [[ائمه]] از [[اولاد]] ایشان [[ایمان]] آورده‌اند، آن گاه مطابق با فرموده [[خداوند]] [[هدایت]] شده‌اند و اگر روی از ایشان بر تابند گویی اینکه سرستیز دارند<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶-۴۱۵.</ref>.
*[[مؤمن الطاق]] ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ}}<ref>«هر چیزی نابود شدنی است جز ذات او» سوره قصص، آیه ۸۸.</ref> ابراز می‌کند منظور از وجه [[خداوند]]، همانا [[ائمه]]{{عم}} هستند که [[اطاعت]] از ایشان و مودتشان [[واجب]] است<ref>ر.ک: صفار، بصائرالدرجات، ص۶۵، ح۲.</ref>.<ref>[[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، [[مؤمن الطاق (کتاب)|مؤمن الطاق]]، ص۱۹۱-۱۹۵.</ref>
*[[مؤمن الطاق]] ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ}}<ref>«هر چیزی نابود شدنی است جز ذات او» سوره قصص، آیه ۸۸.</ref> ابراز می‌کند منظور از وجه [[خداوند]]، همانا [[ائمه]]{{عم}} هستند که [[اطاعت]] از ایشان و مودتشان [[واجب]] است<ref>ر.ک: صفار، بصائرالدرجات، ص۶۵، ح۲.</ref>.<ref>[[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، [[مؤمن الطاق (کتاب)|مؤمن الطاق]]، ص۱۹۱-۱۹۵.</ref>
== جستارهای وابسته ==


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ ‏۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۴۰

این مدخل از زیرشاخه‌های بحث افضلیت امام علی است. "افضلیت امام علی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل افضلیت امام علی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

  • یک نمونه از صدها حدیث، چنین است: « عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ أَقْدَمُ أُمَّتِي سِلْماً وَ أَكْثَرُهُمْ عِلْماً وَ أَصَحُّهُمْ دِيناً وَ أَكْثَرُهُمْ يَقِيناً وَ أَكْمَلُهُمْ حِلْماً وَ أَسْمَحُهُمْ كَفّاً وَ أَشْجَعُهُمْ قَلْباً وَ هُوَ الْإِمَامُ وَ الْخَلِيفَةُ بَعْدِي‏»[۱] که برتری آن حضرت را از نظر سابقۀ در اسلام، علم، دین، یقین، حلم، بخشندگی و شجاعت بیان فرموده و بر امامت و خلافت وی پس از خود تصریح کرده است. در میان متکلمان شیعه و اهل سنت، در اینکه علی(ع) افضل است یا دیگری، بحث‌هایی وجود دارد و برخی این حقیقت روشن‌تر از آفتاب را منکر شده‌اند. در مقابل، عالمانی از شیعه هم در ردّ نظریه آنان تألیفاتی مستقل دارند[۲] تفضیلیّه، نام گروهی است که به برتری آن حضرت باور دارند[۳]

دلایل مؤمن الطاق

منابع

پانویس

  1. امالی صدوق، ص ۵۷
  2. از جمله رسالة تفضیل امیر المؤمنین از شیخ مفید و البیان الجلیّ فی افضلیّة مولی علیّ ابن رویش
  3. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۸۴.
  4. «ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید!» سوره توبه، آیه ۱۱۹.
  5. «و به ویژه شکیبایان در سختی و رنج و در هنگامه کارزار، آنها راستگویند و آنانند که به راستی پرهیزگارند» سوره بقره، آیه ۱۷۷.
  6. طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۷۸ و ۳۷۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۴۷، باب ۱۲، ص۳۹۶.
  7. «سرور شما تنها خداوند است و پیامبر او و (نیز) آنانند که ایمان آورده‌اند، همان کسان که نماز برپا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند» سوره مائده، آیه ۵۵.
  8. «ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.
  9. فاضل مقداد، لوامع الالهیة، ص۳۳۷ و ۳۴۱.
  10. طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۷۸- ۳۷۹.
  11. طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۷۸- ۳۷۹.
  12. داستان به اتّفاق نظر همه مفسّران، اعم از شیعه و سنّی، از آن قرار بود که رسول خدا(ص) ابتدا ابوبکر را مأمور ابلاغ آیات ابتدایی سوره برائت کرد، بعد او را عزل و حضرت علی(ع) را مأمور این کار کرد (طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۷۸- ۳۷۹).
  13. مخفی نماند این اوّلین مرتبه‌ای نبود که حضرت رسول(ص) چنین میکردند. بلکه پیش از آن نیز بارها شبیه این کار را برای تبیین هدف مذکور انجام داده بودند. داستان جنگ خیبر و فتح قلعه یا جنگ احزاب و گشتن عمرو بن عبدود نمونه‌هایی دیگر از همین رفتار رسول اکرم(ص) است.
  14. «بگو: این راه من است که با بینش به سوی خداوند فرا می‌خوانم، من و (نیز) هر کس که پیرو من است» سوره یوسف، آیه ۱۰۸.
  15. کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۲۵، ح۶۶.
  16. «آیا درنیافته‌ای که خداوند چگونه به کلمه‌ای پاک مثل می‌زند که همگون درختی پاک است، ریشه‌اش پابرجاست و شاخه‌اش سر بر آسمان دارد * به اذن پروردگارش هر دم بر خود را می‌دهد و خداوند مثل‌ها را برای مردم می‌زند باشد که پند گیرند» سوره ابراهیم، آیه ۲۴-۲۵.
  17. قمی، تفسیر قمی، ج۱، ص۳۶۹؛ صفار، بصائر الدرجات، ص۵۹.
  18. «همان کسانی که ناحق از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و جز این نبود که می‌گفتند: پروردگار ما خداوند است» سوره حج، آیه ۴۰.
  19. کلینی، الکافی، ج۸، ص۳۳۷، ح۵۳۴.
  20. «بگویید: ما به خداوند و به آنچه به سوی ما و به سوی ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نبیرگان فرو فرستاده شده و به آنچه به موسی و عیسی و آنچه به (دیگر) پیامبران از سوی پروردگارشان داده شده است ایمان آورده‌ایم» سوره بقره، آیه ۱۳۶.
  21. «بنابراین، اگر (آنان) به مانند آنچه شما بدان ایمان آورده‌اید ایمان آوردند» سوره بقره، آیه ۱۳۷.
  22. کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶-۴۱۵.
  23. «هر چیزی نابود شدنی است جز ذات او» سوره قصص، آیه ۸۸.
  24. ر.ک: صفار، بصائرالدرجات، ص۶۵، ح۲.
  25. اقوام کرباسی، اکبر، مؤمن الطاق، ص۱۹۱-۱۹۵.