کرامت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۴۹

مقدمه

کرامت به حادثه یا عمل فوق‌العاده‌ای گفته می‌‌شود که از برخی بندگان صالح خدا و اولیای مقرب پروردگار سر می‌‌زند و دلیل آن است که آنان نزد خداوند، قرب و منزلتی دارند. آشکار شدن چنین شگفتی‌ها به دست آنان، عنایت خاص الهی را به ایشان می‌‌رساند. آنچه از سوی پیامبران برای اثبات نبوت انجام می‌‌گیرد یا امامان انجام می‌‌دهند تا امامت و ولایت خود را به اثبات برسانند، "معجزه" است، اما ظهور کرامات، نه نشانه نبوت و امامت است و نه همراه چنان ادعایی است. البته از سوی معصومین هم گاهی کراماتی ظاهر می‌شود. اصل این موضوع، درست است، اما کرامات دروغ و ادعاهای بی‌اساس هم در طول تاریخ و در کتاب‌های مختلف، به اشخاص گوناگون نسبت داده شده است و در این موضوع، عوام فریبی‌هایی وجود دارد و باید بصیر و هوشیار بود و فریب نخورد^[۱].

معناشناسی

کرامت، بزرگی ورزیدن، جوانمرد گردیدن، بزرگی، بزرگواری، جوانمردی و بخشندگی است^[۲]. "کرم" اگر وصف خدا قرار گیرد، اسم است برای احسان و نعمتهای ظاهری او و اگر وصف انسان باشد اسم است برای اخلاق و افعال پسندیده ای که از او ظاهر می‌شود^[۳].

کرامت، عزّت همراه با تفوّق و برتری در نفس شیء است، نه برتری طلبی نسبت به دیگری و از آثار آن جود و سخاوت، گذشت و... می‌باشد و خصوصیّات آن به حسب مصادیق و موارد فرق می‌کند^[۴]. در این مدخل از واژه "کرم" و مشتقّات آن و بعضی جملات که مفید معنای کرامت باشد، استفاده شد^[۵].

آثار کرامت نفس

این فضیلت، در شمار فضائلی است که آثاری چند بر آن مترتّب و هریک از این آثار، به تنهایی از تمامیِ دنیا و آنچه در آن است، برتر شمرده می‌شود.

در اینجا، به برخی از این آثار اشاره می‌نماییم:

ثبات و تحمّل در سختی‌ها و مصیبت‌ها: آن کس که از کرامت و بزرگواری نفس برخوردار است، در میانه مصائب و سختی‌ها، همچون کوه استواری است که طوفان‌ها نیز از لغزاندن او ناتوان خواهند بود.
بلندی همّت: همّت بلند، انسان را به برترین مراتب کمالِ دو جهانی می‌رساند. انسان بلند همّت، به هیچ حدّ و درجه‌ای از درجات کمال راضی نشده به هر مرتبه‌ای که نائل شود، مرتبه‌ای فراتر از آن را در نظر گرفته در رسیدن به آن می‌کوشد؛ از این‌رو همواره در ترقّی و پیشرفت می‌باشد.
تواضع و تکبّر در موضع شایستة خود: حضرت حق در این زمینه می‌فرماید: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ^[۶].^[۷]

منابع

جستارهای وابسته

پانویس

↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۸۷.
↑ فرهنگ فارسی، ج ۳، ص ۲۹۲۹، «کرامت».
↑ مفردات، ص ۷۰۷، «کرم».
↑ التحقیق، ج ۱۰، ص ۴۶ - ۴۷، «کرم».
↑ فرهنگ قرآن، ج۲۴، ص۹۱ - ۱۰۱.
↑ «ای مؤمنان! هر کس از دینش برگردد خداوند به زودی گروهی را می‌آورد که دوستشان می‌دارد و دوستش می‌دارند؛ در برابر مؤمنان خاکسار و در برابر کافران دشوارند، در راه خداوند جهاد می‌کنند و از سرزنش سرزنشگری نمی‌هراسند» سوره مائده، آیه ۵۴.
↑ مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی ج۲، ص۲۳ ـ ۲۵.

[1] محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۸۷.

[2] فرهنگ فارسی، ج ۳، ص ۲۹۲۹، «کرامت».

[3] مفردات، ص ۷۰۷، «کرم».

[4] التحقیق، ج ۱۰، ص ۴۶ - ۴۷، «کرم».

[5] فرهنگ قرآن، ج۲۴، ص۹۱ - ۱۰۱.

[6] «ای مؤمنان! هر کس از دینش برگردد خداوند به زودی گروهی را می‌آورد که دوستشان می‌دارد و دوستش می‌دارند؛ در برابر مؤمنان خاکسار و در برابر کافران دشوارند، در راه خداوند جهاد می‌کنند و از سرزنش سرزنشگری نمی‌هراسند» سوره مائده، آیه ۵۴.

[7] مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی ج۲، ص۲۳ ـ ۲۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+{{مدخل مرتبط
+| موضوع مرتبط = معجزه
+| عنوان مدخل  =
+| مداخل مرتبط = [[کرامت در قرآن]] - [[کرامت در معارف دعا و زیارات]] - [[کرامت در معارف و سیره سجادی]] - [[کرامت در اخلاق اسلامی]] - [[کرامت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
+| پرسش مرتبط  =
+}}
-{{امامت}}
+== مقدمه ==
-<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+کرامت به حادثه یا عمل فوق‌العاده‌ای گفته می‌‌شود که از برخی [[بندگان]] [[صالح]] [[خدا]] و اولیای [[مقرب]] [[پروردگار]] سر می‌‌زند و [[دلیل]] آن است که آنان نزد [[خداوند]]، [[قرب]] و منزلتی دارند. آشکار شدن چنین شگفتی‌ها به دست آنان، عنایت خاص الهی را به ایشان می‌‌رساند. آنچه از سوی [[پیامبران]] برای [[اثبات نبوت]] انجام می‌‌گیرد یا [[امامان]] انجام می‌‌دهند تا [[امامت]] و [[ولایت]] خود را به اثبات برسانند، "[[معجزه]]" است، اما [[ظهور]] [[کرامات]]، نه نشانه [[نبوت]] و [[امامت]] است و نه همراه چنان ادعایی است. البته از سوی [[معصومین]] هم گاهی کراماتی ظاهر می‌شود. اصل این موضوع، درست است، اما [[کرامات]] [[دروغ]] و ادعاهای بی‌اساس هم در طول [[تاریخ]] و در کتاب‌های مختلف، به اشخاص گوناگون نسبت داده شده است و در این موضوع، عوام فریبی‌هایی وجود دارد و باید [[بصیر]] و هوشیار بود و [[فریب]] نخورد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۸۷.</ref>.
-<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[کرامت در قرآن]] - [[کرامت در حدیث]] - [[کرامت در کلام اسلامی]] - [[کرامت در فلسفه اسلامی]] - [[کرامت در عرفان اسلامی]] - [[کرامت در اخلاق اسلامی]] - [[کرامت در معارف دعا و زیارات]] - [[کرامت در معارف و سیره سجادی]] - [[کرامت در معارف و سیره رضوی]]</div>
-<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[کرامت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-'''کرامت:''' به حادثه یا عمل فوق‌العاده‌ای گفته می‌‌شود که از برخی [[بندگان]] [[صالح]] [[خدا]] و اولیای [[مقرب]] [[پروردگار]] سر می‌‌زند و [[دلیل]] آن است که آنان نزد [[خداوند]]، [[قرب]] و منزلتی دارند. [[آشکار]] شدن چنین شگفتی‌ها به دست آنان، [[عنایت خاص الهی]] را به ایشان می‌‌رساند. آنچه از سوی [[پیامبران]] برای [[اثبات نبوت]] انجام می‌‌گیرد یا [[امامان]] انجام می‌‌دهند تا [[امامت]] و [[ولایت]] خود را به اثبات برسانند، "[[معجزه]]" است، اما [[ظهور]] [[کرامات]]، نه نشانه [[نبوت]] و [[امامت]] است و نه همراه چنان ادعایی است. البته از سوی [[معصومین]] هم گاهی کراماتی ظاهر می‌شود. اصل این موضوع، درست است، اما [[کرامات]] [[دروغ]] و ادعاهای بی‌اساس هم در طول [[تاریخ]] و در کتاب‌های مختلف، به اشخاص گوناگون نسبت داده شده است و در این موضوع، عوام فریبی‌هایی وجود دارد و باید [[بصیر]] و هوشیار بود و [[فریب]] نخورد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۸۷.</ref>.
+== معناشناسی ==
+کرامت، بزرگی ورزیدن، جوانمرد گردیدن، بزرگی، [[بزرگواری]]، [[جوانمردی]] و [[بخشندگی]] است<ref>فرهنگ فارسی، ج ۳، ص ۲۹۲۹، «کرامت».</ref>. "[[کرم]]" اگر وصف [[خدا]] قرار گیرد، اسم است برای [[احسان]] و نعمتهای ظاهری او و اگر وصف [[انسان]] باشد اسم است برای [[اخلاق]] و [[افعال]] پسندیده ای که از او ظاهر می‌شود<ref>مفردات، ص ۷۰۷، «کرم».</ref>.
-==واژه‌شناسی لغوی==
+کرامت، [[عزّت]] همراه با تفوّق و [[برتری]] در [[نفس]] شیء است، نه [[برتری]] طلبی نسبت به دیگری و از آثار آن [[جود]] و [[سخاوت]]، [[گذشت]] و... می‌باشد و خصوصیّات آن به حسب مصادیق و موارد فرق می‌کند<ref>التحقیق، ج ۱۰، ص ۴۶ - ۴۷، «کرم».</ref>. در این مدخل از واژه "[[کرم]]" و مشتقّات آن و بعضی جملات که مفید معنای کرامت باشد، استفاده شد<ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/farhangbooks/Books/24/7.htm#f4، فرهنگ قرآن، ج۲۴، ص۹۱ - ۱۰۱.]</ref>.
-*'''کرامت'''، بزرگی ورزیدن، جوانمرد گردیدن، بزرگی، [[بزرگواری]]، [[جوانمردی]] و [[بخشندگی]] است<ref>فرهنگ فارسی، ج ۳، ص ۲۹۲۹، «کرامت».</ref>.
-*"[[کرم]]" اگر [[وصف]] [[خدا]] قرار گیرد، اسم است برای [[احسان]] و نعمتهای ظاهری او و اگر [[وصف]] [[انسان]] باشد اسم است برای [[اخلاق]] و [[افعال]] [[پسندیده]] ای که از او ظاهر می‌شود<ref>مفردات، ص ۷۰۷، «کرم».</ref>.
-*کرامت، [[عزّت]] همراه با تفوّق و [[برتری]] در [[نفس]] شیء است، نه [[برتری]] طلبی نسبت به دیگری و از آثار آن [[جود]] و [[سخاوت]]، [[گذشت]] و... می‌باشد و خصوصیّات آن به حسب مصادیق و موارد فرق می‌کند<ref>التحقیق، ج ۱۰، ص ۴۶ - ۴۷، «کرم».</ref>. در این مدخل از واژه "[[کرم]]" و مشتقّات آن و بعضی جملات که مفید معنای کرامت باشد، استفاده شد<ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/farhangbooks/Books/24/7.htm#f4، فرهنگ قرآن، ج۲۴ ، ص۹۱ - ۱۰۱.]</ref>.
-==عوامل کرامت==
+== آثار کرامت نفس ==
+این [[فضیلت]]، در شمار فضائلی است که آثاری چند بر آن مترتّب و هریک از این آثار، به تنهایی از تمامیِ [[دنیا]] و آنچه در آن است، [[برتر]] شمرده می‌شود.
-==کرامت [[حضرت ابراهیم]]{{ع}}==
+در اینجا، به برخی از این آثار اشاره می‌نماییم:
+# '''[[ثبات]] و تحمّل در [[سختی‌ها]] و [[مصیبت‌ها]]:''' آن کس که از [[کرامت]] و [[بزرگواری]] نفس برخوردار است، در میانه [[مصائب]] و سختی‌ها، همچون [[کوه]] [[استواری]] است که طوفان‌ها نیز از لغزاندن او [[ناتوان]] خواهند بود.
+# '''بلندی [[همّت]]:''' همّت بلند، [[انسان]] را به [[برترین]] مراتب کمالِ دو جهانی می‌رساند. انسان بلند همّت، به هیچ حدّ و درجه‌ای از درجات کمال [[راضی]] نشده به هر مرتبه‌ای که نائل شود، مرتبه‌ای فراتر از آن را در نظر گرفته در رسیدن به آن می‌کوشد؛ از این‌رو همواره در [[ترقّی]] و [[پیشرفت]] می‌باشد.
+# '''[[تواضع]] و [[تکبّر]] در موضع شایستة خود:''' [[حضرت حق]] در این زمینه می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ}}<ref>«ای مؤمنان! هر کس از دینش برگردد خداوند به زودی گروهی را می‌آورد که دوستشان می‌دارد و دوستش می‌دارند؛ در برابر مؤمنان خاکسار و در برابر کافران دشوارند، در راه خداوند جهاد می‌کنند و از سرزنش سرزنشگری نمی‌هراسند» سوره مائده، آیه ۵۴.</ref>.<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی ج۲]]، ص۲۳ ـ ۲۵.</ref>
-==کرامت [[حضرت الیاس]]{{ع}}==
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:10115255.jpg|22px]] [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|'''دانش اخلاق اسلامی ج۲''']]
+# [[پرونده:1313.jpg|22px]] [[فرهنگ قرآن ج۲۴ (کتاب)|'''فرهنگ قرآن ج۲۴''']]
+# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']]
+{{پایان منابع}}
-==کرامت [[انبیا]]{{عم}}==
+== جستارهای وابسته ==
+{{مدخل وابسته}}
-==[[کرامت انسان]]==
-==کرامت اولواالالباب==
-==کرامت [[حضرت ایّوب]]{{ع}}==
-==کرامت بنی اسرائیل==
-==کرامت بهشتیان==
-==کرامت جبرئیل==
-==کرامت خدا==
-==کرامت در سخن==
-==کرامت ظاهری==
-==کرامت عبادالرحمن==
-==کرامت [[حضرت عیسی]]{{ع}}==
-==کرامت قرآن==
-==کرامت متّقین==
-==کرامت [[پیامبر|محمّد]]{{صل}}==
-==کرامت [[حضرت مریم]]{{س}}==
-==کرامت ملائکه==
-==کرامت [[حضرت موسی]]{{ع}}==
-==کرامت مؤمن آل یاسین==
-==کرامت مؤمنان==
-==کرامت [[حضرت نوح]]{{ع}}==
-==کرامت [[حضرت هارون]]{{ع}}==
-==کرامت یتیم==
-==کرامت [[حضرت یحیی]]{{ع}}==
-==کرامت [[حضرت یوسف]]{{ع}}==
-==منشأ کرامت==
-==موانع کرامت==
-==نعمت کرامت==
-==تفاوت [[معجزه]] با کرامت==
-*تفاوت [[معجزه]] با کرامتی که از طرف [[اولیای الهی]] انجام می شود چیست؟
-*انجام کار [[خارق‌العاده]] که همراه یا هماهنگ با دعوی [[نبوت]] باشد، "[[معجزه]]" نام دارد. اما اگر کار [[خارق‌العاده]] از [[بنده]] [[صالح]] [[خدا]] سربزند که مدعی [[نبوت]] نباشد، "کرامت" نامیده می‌شود. [[گواه]] این امر که [[بندگان]] [[صالح]] [[خدا]] "از غیر [[پیامبران]]" نیز می‌توانند مبدأ [[کارهای خارق‌العاده]] شوند، [[نزول]] [[مائده]] آسمانی برای [[حضرت مریم]] و انتقال تخت [[ملکه سبا]] در یک‌ لحظه از [[یمن]] به [[فلسطین]] توسط فردی برجسته از [[یاران]] [[حضرت سلیمان]] "[[آصف بن برخیا]]" می‌باشد.
-*[[قرآن کریم]] درباره [[مریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزْقًا}}<ref>هر وقت که زکریا وارد محراب او می‌شد پیش او خوردنی می‌یافت می‌گفت ای مریم اینها برای تو از کجاست؟! مریم می‌گفت از جانب خدا؛ سوره آل عمران؛ آیه: ۳۷.</ref>.
-* درباره ماجرای [[تخت بلقیس]] نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|قَالَ الَّذِي عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ}} <ref>آن کس که نزد او دانشی از کتاب بود، گفت من آن را پیش از آنکه چشم بر هم زنی نزد تو می‌آورم؛سوره نمل؛ آیه: ۴۰.</ref>.
-==[[کرامت نفس]]==
-==منابع==
-* [[پرونده:1313.jpg|22px]] [[فرهنگ قرآن ج۲۴ (کتاب)|'''فرهنگ قرآن ج۲۴''']]
-* [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']]
-==جستارهای وابسته==
 * [[کرامت نفس]]
 * [[جوان‌مردی]]
 * [[بخشندگی]]
 * [[معجزه]]
+{{پایان مدخل‌ وابسته}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
 {{فضایل اخلاقی}}
-==پانویس==
-{{پانویس}}
 [[رده:مدخل‌های درجه دو دانشنامه]]
-[[رده:کرامت]]
+[[رده:معجزه و کرامت]]
-[[رده:فضایل اخلاقی]]
 [[رده:مدخل دانش اخلاق اسلامی]]