امامت (پرسش)

این مدخل از زیرشاخه‌های بحث امامت است. "امامت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امامت در قرآن | امامت در حدیث | امامت در کلام اسلامی | امامت در فلسفه اسلامی | امامت در عرفان اسلامی

امامت موضوعی مشتمل بر مجموعه‌ای از پرسش‌های مرتبط است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در بررسی این پرسش‌ها، می‌توان به جنبه‌های گوناگونی - از جمله: عقلی، قرآنی، حدیثی و غیره - نیز پرداخت. برای بررسی جامع این سؤال‌ها و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.

1. تا کنون، پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط با امامت به ۸ مورد رسیده و به شرح ذیل‌اند:

فصل اول: کلیاتی از امامت

1. امامت چیست؟ (پرسش)
2. امامت در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)
3. امامت در قرآن و حدیث به چه معنا به کار رفته است؟ (پرسش)
4. امامت چیست و مصداق‌های آن کدام‌اند؟ (پرسش)
5. قرآن در مورد امامت چه آیاتی دارد؟ (پرسش)
6. چه احادیثی در مورد امامت وجود دارد؟ (پرسش)
7. امامت چه کاربردهایی دارد؟ (پرسش)
8. بحث از امامت چه اهمیت یا ضرورتی دارد؟ (پرسش)
9. دیدگاه‌های مذاهب اسلامی در باره امامت چیست؟ (پرسش)
   1. _{دیدگاه مذهب امامیه در باره امامت چیست؟ (پرسش)}
   2. _{دیدگاه مذهب معتزله در باره امامت چیست؟ (پرسش)}
   3. _{دیدگاه مذهب اشعریه در باره امامت چیست؟ (پرسش)}
   4. _{دیدگاه مذهب اباضیه در باره امامت چیست؟ (پرسش)}
   5. _{دیدگاه مذهب اسماعیلیه در باره امامت چیست؟ (پرسش)}
   6. _{دیدگاه مذهب زیدیه در باره امامت چیست؟ (پرسش)}
   7. _{دیدگاه مذهب ماتریدیه در باره امامت چیست؟ (پرسش)}
   8. _{دیدگاه فرقه وهابیت در باره امامت چیست؟ (پرسش)}
   9. _{دیدگاه مذهب اهل سنت در باره امامت چیست؟ (پرسش)}
10. موارد اختلافی امامیه و اهل سنت در مورد امامت چیست؟ (پرسش)
11. مراتب و شئون امام و امامت چیست؟ (پرسش)
12. دلایل و ضرورت امامت بعد از نبوت چیست؟ (پرسش)

فصل اول: واژه‌شناسی و تعریف امامت

1. تعریف لغوی امامت‏؛
2. کاربردهای امام در قرآن‏؛
3. تعریف‏‌های متکلمان اسلامی‏؛
4. الف) تعریف‏‌های عام‏؛
5. ب) تعریف‏‌های خاص‏؛
6. تعریف عام امامت؛
7. تعریف خاص امامت؛
8. معنای لغوی امام؛
9. معنای اصطلاحی امام؛
10. امامت از منظر اهل‌بیت
11. امامت از منظر امامیه
12. امامت از نظر اهل تسنن
13. خلافت و بیعت؛
14. امامت و سکولاریزم؛
15. نسبت خلافت با امامت؛

فصل اول: اهمیت و جایگاه امامت

1. قرآن و جایگاه امامت‏؛
2. جایگاه امامت در احادیث اسلامی؛‏
3. جایگاه امامت از منظر تاریخی‏.

فصل اول: جایگاه امام در عقاید شیعه

1. امام حجت خدا و پرچم هدایت؛
2. رهبری سیاسی و حکومتی امام در جامعه؛
3. امام الگوی امت؛
4. امام بیان‌کننده قرآن و معارف اسلامی؛
5. درجات ولایت تکوینی؛
6. فلسفه ولایت تکوینی؛
7. نقش امام در هدایت باطنی انسان؛
8. ارائه اعمال امت به امام؛
9. نقش امام در نظام زمین؛
10. نقش امام در نظام جهان هستی.

فصل اول: مراتب و شؤون امام و امامت

• وظایف امام
• فلسفه امامت

1. بخش نخست: فلسفه امامت از دیدگاه اهل سنت‏؛

۱. معتزله و فلسفه امامت‏؛

۲. ماتریدیه و فلسفه امامت‏؛

۳. اشعریه و فلسفه امامت‏؛

1. بخش دوم: فلسفه امامت از نظر امامیه‏؛

۱. حفظ نظام اجتماعی مسلمانان‏؛

۲. برقراری عدالت اجتماعی؛‏

۳. تکالیف اجتماعی‏؛

۴. اجرای حدود الهی؛

۵. امامت و لطف؛‏

۶. حفظ شریعت؛

۷. بیان تفاصیل شریعت‏؛

فصل اول: امامت و فلسفه خلقت

1. انسان کامل، فلسفه خلقت است‏؛
2. انسان کامل خلیفه خداوند در زمین است‏؛
3. پیامبران، امام و خلفای الهی در زمین بوده‏اند؛
4. خلافت الهی و امامت بشر؛
5. استمرار امامت و خلافت الهی پس از پیامبران‏؛
6. پاسخ به یک اشکال‏.
7. فلسفه امامت از نگاه روایات‏:
8. # روایات نبوی‏؛
9. # روایات اهل بیت (ع)؛
10. مسئولیت‌های اخلاقی، دینی و اجتماعی‏؛
11. مصالح دینی و دنیوی‏؛
12. نظم، امنیت و عدالت اجتماعی‏؛
13. اجرای احکام و حدود الهی‏؛
14. حفظ شریعت؛‏
15. اتمام حجت بر مکلفان‏؛
16. ولایت و هدایت درونی‏؛
17. امامت و غایت خلقت‏.
18. تکامل معنوی در پرتو نصب امام معصوم؛
19. حفاظت و پاسداری از دین؛
20. لزوم اتمام حجت؛
21. زمین هیچ‌گاه خالی از حجت نیست؛
22. امام واسطه‌ای میان خدا و خلق؛
23. پیش‌گیری از انحراف فکری.

فصل اول: ضرورت امامت

1. مذهب امامیه‏؛

۲. مذهب اسماعیلیه؛‏

۳. مذهب زیدیه‏؛

۴. معتزله‏؛

۵. خوارج‏؛

۶. اشاعره‏؛

۷. ماتریدیه‏؛

۸. وهابیت‏؛

1. دلایل وجوب امامت‏:

۱. آیه اولی الامر؛

۲. حدیث من مات و لم یعرف امام زمانه...؛

۳. سیره مسلمانان‏؛

۴. اجرای حدود و حفظ نظام اسلامی‏؛

۵. وجوب دفع ضررهای عظیم‏.

1. قاعده لطف و وجوب امامت‏:
2. تعریف و اقسام لطف‏؛
3. لطف و حکمت الهی‏؛
4. فاعل لطف‏؛
5. برهان لطف بر وجوب امامت‏؛
6. خودسری، رمز سقوط فرد و جامعه؛
7. عدالت اجتماعی؛
8. استقلال، آزادی و امنیت؛
9. حاکمیت نظم و قانون.
10. قاعده لطف و وجوب امامت؛
11. # تعریف لطف؛
12. # دلیل وجوب لطف بر خداوند؛
13. # لطف امامت؛

فصل اول: رورت شناخت امام

1. اعتقاد به خداوند، ملازم شناخت امام؛
2. رهایی از ضلالت و گمراهی؛
3. نصب امام بر عهده ی کیست؟
4. نصب امام از افعال الهی است؛
5. خدا و رسول، منشأ شناسایی امام؛
6. او کجا و انتخاب بشر؟!
7. میزان اطاعت از امام.

فصل اول: شرایط و بایستگی‌های امامت

1. قریشی بودن امام‏؛
2. پارسایی و عدالت‏؛
3. دانایی و کفایت‏؛
4. شیعه امامیه و علم امام‏؛
5. معتزله و علم امام‏؛
6. اشعریه و علم امام؛‏
7. ماتریدیه و علم امام‏؛
8. زیدیه و علم امام؛‏

فصل اول: نخست: عصمت امام

1. حقیقت و معنای عصمت؛
2. خاستگاه عصمت؛
3. عصمت علمی‏؛‏
4. دلایل عصمت ائمه (ع):
5. ۱. دلایل نقلی؛
6. آیه امامت؛
7. آیه اطاعت؛
8. آیه تطهیر؛
9. آیه ابتلای ابراهیم (ع)؛
10. آیه اولی الامر؛
11. آیه صادقین؛‏
12. دلایل عقلی؛
13. # برهان امتناع تسلسل‏؛‏
14. # برهان حفظ شریعت؛
15. # پیامدهای معصوم نبودن امام‏؛
16. # ضرورت امام معصوم؛
17. # مقام عقل در استنباط احکام شرعی؛
18. # نیاز به امام معصوم در عصر غیبت؛
19. # معنای گناه پیامبران؛
20. # عوامل مؤثر در دوری از گناه و معصیت:
21. ۱. عذاب؛
22. ۲. بهشت و درجات آن؛
23. ۳. دوری از رحمت و رضای الهی؛
24. ۴. هشدارهای دنیایی.
25. # عدم عصمت امام، مقتضی لزوم تسلسل؛
26. # امام پاسدار احکام شرع؛
27. # عصمت ملازم با اطاعت از امام؛
28. # فقدان عصمت، منافی با افضلیت امام؛
29. # برتری امام نسبت به دیگران؛

فصل اول: دوم: علم امام

1. علم و بصیرت؛
2. چگونگی علم امام؛
3. دلایلی نقلی بر علم حضوری امام؛
4. آیات؛
5. روایات؛
6. دیدگاه نهج‌البلاغه درباره علم امامان؛
7. اهل بیت معدن‌های علوم و گنجینه‌های رحمان؛
8. امامان، استوانه‌های دین و چشمه‌های دانش و حکمت؛
9. ائمه اطهار، قرآن ناطق اند؛
10. چگونه از راه روشن بازتان می گردانند؟
11. علم امام
12. معنای لغوی غیب؛
13. غیب در اصطلاح کتاب و سنت؛
14. علم غیب ذاتی، ویژه خدا؛
15. خاستگاه علوم غیبی:
16. ابعاد دانش غیبی و گستره علم الکتاب؛
17. شرایع آسمانی؛
18. گذشته و آینده؛
19. زمان مرگ و پیشامدهای ناگوار؛
20. رازهای پنهان و اسرار درونی آدمیان؛
21. زبان همه آدمیان؛
22. زبان حیوانات؛
23. چگونگی آگاهی معصومان از امور غیبی:
24. مطلق و بدون شرط؛
25. وابسته به مشیت و اراده؛
26. بداء و رابطه آن با علم غیب؛
27. علم غیب و میدان عمل؛
28. فرق امام و پیامبر.

فصل اول: سوم: پاکزادی امام

1. پاکزادی؛

فصل اول: پنجم: افضلیت امام

1. شیعه امامیه و افضلیت امام‏؛‏
2. قلمرو افضلیت‏؛‏
3. امامت مفضول قبیح است‏؛‏
4. بررسی اشکالات‏؛‏
5. نقد و نظر؛‏
6. قرآن و افضلیت امام‏؛‏
7. نقد و نظر؛‏
8. برتری اخروی‏؛‏

۱. عصمت و افضلیت‏؛‏

۲. تکلف سنگین‌تر و پاداش بیش‌تر؛‏

۳. امام، حجت خداوند بر بشر است‏؛‏

۴. تعظیم ویژه، مستلزم افضلیت است‏؛‏

۵. برتری در کمالات، مستلزم برتری در پاداش است‏؛‏

1. اشاعره و افضلیت امام‏؛‏

فصل اول: تعیین امامت

1. انتصاب و انتخاب
2. اثبات نظریه انتصاب شیعه

فصل اول: راه تعیین امام از دیدگاه مذاهب اسلامی

1. نص و معجزه‏؛
2. کیسانیه و نص در امامت‏؛
3. بررسی و نقد؛
4. بکریه و نص در امامت‏؛
5. نص و دعوت؛‏
6. نص و وراثت‏؛
7. غلبه و استیلاء؛
8. بیعت و انتخاب‏.

فصل اول: راه تعیین امام از دیدگاه امامیه

1. عصمت امام‏؛

۲. افضلیت امام‏؛

۳. علم گسترده امام‏؛

۴. سیره پیامبر (ص)؛

۵. روش انتخاب فاقد مشروعیت است‏؛

۶. امام خلیفه پیامبر (ص) است، نه وکیل مردم‏؛

۷. نظریه انتخاب اختلاف خیز است‏؛

فصل اول: نظریه انتخاب در تعیین امام

1. گونه نخست: بیعت و اجماع

۱. رفتار صحابه‏؛

۲. اثبات خلافت ابوبکر از طریق بیعت‏؛

1. گونه دوم: انکار نص در امامت‏

۱. مقایسه نص در امامت با فرائض اسلامی‏؛

۲. وجوب احتجاج و قیام‏؛

۳. تعارض نصوص امامت‏؛

۴. شواهد فقدان نص‏؛

فصل اول: نظریه انتصاب در تعیین امام

1. تبیین نظریه‏؛
2. قرآن و صحابه پیامبر (ص)؛
3. صحابه پیامبر (ص) از نگاه احادیث‏؛
4. صحابه از نگاه تاریخ‏؛
5. تاویل نصوص یا اجتهاد در برابر نص‏؛

فصل اول: مقام امامت

1. تفکر مادی درباره رهبری و اختلاف بنیادین آن با تفکر اسلامی؛
2. سطوح متعدد رهبری در اسلام:
3. ۱. سطح کار برای زندگی دنیا؛
4. ۲. سطح کوشش برای زندگی آخرت؛
5. ۳. سطح کمال و رشد معنوی و رسیدن به رضوان الهی؛
6. حقانیت انتصاب و نادرستی انتخاب امام در اسلام؛
7. دلایل انتخاب؛
8. آیات خلافت؛
9. روایت اجماع مسلمانان؛
10. دو آیه شوری؛
11. دلایل ضرورت انتصاب:
12. ۱. احادیث اهل بیت در مورد امامت؛
13. ۲. حدیث غدیر.

فصل اول: ولایت امامان

1. ولایت تکوینی
2. ولایت تشریعی
3. ولایت امر

فصل اول: وظیفه امت در قبال امام

1. شناسایی، رجوع و پیروی از امام؛
2. دلبستگی و محبت به امام؛
3. بیزاری جستن از دشمنان امام؛
4. ولایت و شرط قبولی اعمال.

فصل اول: امامت در قرآن

1. مفهوم امامت از منظر قرآن
2. # ویژگی‌های امامت در قرآن کریم؛
3. # امامت و حقیقت توحید؛
4. # آیات عبادت؛
5. # آیات امر؛
6. # آیات حکم؛
7. # آیات ملک؛
8. امامت و گزینش الهی در قرآن کریم
9. # آیات امر؛
10. # آیات حکم؛
11. # آیات ملک؛
12. # آیات ولایت؛
13. # آیات اطاعت؛
14. # آیه اختیار؛
15. # آیه تحکیم؛
16. # آیات ایتاء؛
17. نص بر امامان(ع) و گزینش الهی آنان در قرآن کریم
18. # نصوص عام؛
19. # نصوص خاص بر امامت برگزیدگان آل ابراهیم؛
20. # نصوص دال بر امامت اهل بیت(ع)؛
21. # آیه ولایت؛
22. # آیه تطهیر؛
23. # آیه مودت؛
24. # آیه تبلیغ؛
25. # آیه شهادت.

جستارهای وابسته

1. آثار امامت
2. امامت (نمایه موضوعی)

منبع‌شناسی جامع امامت

1. کتاب‌شناسی امامت؛
2. مقاله‌شناسی امامت؛
3. پایان‌نامه‌شناسی امامت.