دلایل وجود امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'رده:اتمام لینک داخلی' به '') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
==عبارتهای دیگری از این پرسش== | ==عبارتهای دیگری از این پرسش== | ||
==پاسخ جامع اجمالی== | |||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | |||
<div style="border-right-style: solid; border-right-color: #FFCC33; background-color: #FFF1B9; font-size: 100%;">* ''<sub>پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخها ودیدگاههای متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده میشود:</sub>''</div> | |||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | |||
{| style="text-align: center; background-color:##fff; width:40%; border-radius:0px; align:left !important; margin:left" | |||
|- | |||
== | |[[پرونده:1368259.jpg|75px|link=سید محمد باقر صدر]]||[[پرونده:151949.jpg|75px|link=محمد جواد خراسانی]]||[[پرونده:11518.jpg|75px|link=سید منذر حکیم]]||[[پرونده:13681078.jpg|75px|link=مجتبی تونهای]] | ||
|- | |||
|<sub>[[سید محمد باقر صدر|صدر]]</sub>||<sub>[[محمد جواد خراسانی|خراسانی]]</sub>||<sub>[[سید منذر حکیم|حکیم]]</sub>||<sub>[[مجتبی تونهای|تونهای]]</sub> | |||
|- | |||
|} | |||
==پاسخها ودیدگاههای متفرقه== | |||
{{یادآوری پاسخ}} | |||
{{جمع شدن|۱. آیت الله صدر؛}} | |||
[[پرونده:1368259.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[سید محمد باقر صدر]]]] | [[پرونده:1368259.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[سید محمد باقر صدر]]]] | ||
::::::[[آیت الله]] '''[[سید محمد باقر صدر]]'''، در کتاب ''«[[رهبری بر فراز قرون (کتاب)|رهبری بر فراز قرون]]»'' در اینباره گفته است: | ::::::[[آیت الله]] '''[[سید محمد باقر صدر]]'''، در کتاب ''«[[رهبری بر فراز قرون (کتاب)|رهبری بر فراز قرون]]»'' در اینباره گفته است: | ||
خط ۳۳: | خط ۴۸: | ||
::::::[[علی بن محمد سمری|سمرى]] که [[آخرین نایب]] بود از پایان [[غیبت]] صغرى و شروع [[غیبت]] کبرى خبر داد. در [[غیبت]] کبرى دیگر فرد خاصى [[نیابت]] و [[وکالت]] از آن [[حضرت]] نداشت. در [[غیبت]] صغرى زمینه آماده شده بود که [[مردم]] با [[غیبت]] کبرى خو بگیرند و به خود [[وحشت]] راه ندهند. از آن به بعد بود که مردم [[وظیفه]] داشتند به [[وکیلان]] و [[نایبان]] عمومى<ref>همان چیزى که "مرجعیت" نام گرفت. در اینجا اوصافى که شهید صدر در مرجعیت لازم میدانند ملاحظه میشود.</ref> آن [[حضرت]] روى آورند یعنى [[مجتهدان]] [[عادل]] و [[آگاه]] به امور [[دین]] و [[دنیا]]. از آنچه گفته شد شمامیتوانید موضوع را ارزیابى کنید و بهروشنى بفهمید که مهدى حقیقتى بوده است خارجى، که گروهى از [[مردم]] با آن زندگى کردهاند و سفیران آن [[حضرت]] در مدت هفتاد سال واسطه میان او و [[مردم]] بودهاند و هیچکس در هیچ زمینهاى خطایى از آنان ندیده و نشنیده است. شما را به [[خدا]] [[سوگند]] آیا تصورمیکنید امکان داشته باشد یک [[دروغ]] هفتاد سال دوام بیاورد و چهار نفر با هماهنگى کامل و یک صدا، یک نقش را بازى کنند؟ آنان با [[رفتار]] صمیمانه خود چنان در [[مردم]] ایجاد [[اطمینان]] کرده بودند که همه به گفتار و کردار آنان [[ایمان]] داشتند. آیا میشود این چهار تن بهگونهاى نقش بازى کنند که هیچکس به [[حقیقت]] پى [[نبرد]] درحالیکه این افراد هیچ رابطه خاصى با هم نداشتهاند تا بگوییم در این قضیه تبانى کرده بودند. | ::::::[[علی بن محمد سمری|سمرى]] که [[آخرین نایب]] بود از پایان [[غیبت]] صغرى و شروع [[غیبت]] کبرى خبر داد. در [[غیبت]] کبرى دیگر فرد خاصى [[نیابت]] و [[وکالت]] از آن [[حضرت]] نداشت. در [[غیبت]] صغرى زمینه آماده شده بود که [[مردم]] با [[غیبت]] کبرى خو بگیرند و به خود [[وحشت]] راه ندهند. از آن به بعد بود که مردم [[وظیفه]] داشتند به [[وکیلان]] و [[نایبان]] عمومى<ref>همان چیزى که "مرجعیت" نام گرفت. در اینجا اوصافى که شهید صدر در مرجعیت لازم میدانند ملاحظه میشود.</ref> آن [[حضرت]] روى آورند یعنى [[مجتهدان]] [[عادل]] و [[آگاه]] به امور [[دین]] و [[دنیا]]. از آنچه گفته شد شمامیتوانید موضوع را ارزیابى کنید و بهروشنى بفهمید که مهدى حقیقتى بوده است خارجى، که گروهى از [[مردم]] با آن زندگى کردهاند و سفیران آن [[حضرت]] در مدت هفتاد سال واسطه میان او و [[مردم]] بودهاند و هیچکس در هیچ زمینهاى خطایى از آنان ندیده و نشنیده است. شما را به [[خدا]] [[سوگند]] آیا تصورمیکنید امکان داشته باشد یک [[دروغ]] هفتاد سال دوام بیاورد و چهار نفر با هماهنگى کامل و یک صدا، یک نقش را بازى کنند؟ آنان با [[رفتار]] صمیمانه خود چنان در [[مردم]] ایجاد [[اطمینان]] کرده بودند که همه به گفتار و کردار آنان [[ایمان]] داشتند. آیا میشود این چهار تن بهگونهاى نقش بازى کنند که هیچکس به [[حقیقت]] پى [[نبرد]] درحالیکه این افراد هیچ رابطه خاصى با هم نداشتهاند تا بگوییم در این قضیه تبانى کرده بودند. | ||
::::::از قدیم گفتهاند: طناب [[دروغ]]، کوتاه است. منطق نیز [[حکم]] میکند امکان ندارد یک [[دروغ]] بتواند بدین شکل دوام بیاورد و در تمام این مدت و با همه بده و بستانها و روابط مختلف موضوع [[کشف]] نگردد و همه به درستى آن [[ایمان]] داشته باشند. بدینسان درمىیابیم که پدیده [[غیبت]] صغرى میتواند بهعنوان یک آزموده علمى، [[دلیل]] بر واقعیت خارجى یک موضوع باشد و آن وجود،<ref>ارتباط حضرت مهدى با مردم در زمان غیبت صغرى یک موضوع تاریخى، واقعى و غیرقابلانکار است که احادیث صحیح نیز آن را تأییدمیکند و مورد اتفاق اکثر فرقههاى اسلامى است. در مجموع همه این دلایل جاى شکى در ولادت آن حضرت و ادامه زندگىاش باقى نمىگذارد. ر. ک: الصدر، السید محمد باقر، تاریخ الغیبة الصغرى.</ref> زندگى و سپس [[غیبت]] [[امام مهدی|حضرت مهدى]]{{ع}}، است. آن [[حضرت]] پس از [[غیبت]] صغرى، خود اعلام کرده است که در پرده [[غیبت]] کبرى خواهد رفت و از نظرها [[پنهان]] خواهد گشت و هیچکس او را نخواهد دید<ref>در یکى از توقیعات آن حضرت آمده است که پس از غیبت کبرى کسى شخص او را به صورت واضح نخواهد دید. این موضوع محل اتفاق علماى امامیه است. در این زمینه. ر. ک: الصدر، السید محمد، تاریخ الغیبة الصغرى، ص ۶۳۹ به بعد.</ref>»<ref>[[رهبری بر فراز قرون (کتاب)|رهبری بر فراز قرون]]، ص۹۷-۱۰۴.</ref>. | ::::::از قدیم گفتهاند: طناب [[دروغ]]، کوتاه است. منطق نیز [[حکم]] میکند امکان ندارد یک [[دروغ]] بتواند بدین شکل دوام بیاورد و در تمام این مدت و با همه بده و بستانها و روابط مختلف موضوع [[کشف]] نگردد و همه به درستى آن [[ایمان]] داشته باشند. بدینسان درمىیابیم که پدیده [[غیبت]] صغرى میتواند بهعنوان یک آزموده علمى، [[دلیل]] بر واقعیت خارجى یک موضوع باشد و آن وجود،<ref>ارتباط حضرت مهدى با مردم در زمان غیبت صغرى یک موضوع تاریخى، واقعى و غیرقابلانکار است که احادیث صحیح نیز آن را تأییدمیکند و مورد اتفاق اکثر فرقههاى اسلامى است. در مجموع همه این دلایل جاى شکى در ولادت آن حضرت و ادامه زندگىاش باقى نمىگذارد. ر. ک: الصدر، السید محمد باقر، تاریخ الغیبة الصغرى.</ref> زندگى و سپس [[غیبت]] [[امام مهدی|حضرت مهدى]]{{ع}}، است. آن [[حضرت]] پس از [[غیبت]] صغرى، خود اعلام کرده است که در پرده [[غیبت]] کبرى خواهد رفت و از نظرها [[پنهان]] خواهد گشت و هیچکس او را نخواهد دید<ref>در یکى از توقیعات آن حضرت آمده است که پس از غیبت کبرى کسى شخص او را به صورت واضح نخواهد دید. این موضوع محل اتفاق علماى امامیه است. در این زمینه. ر. ک: الصدر، السید محمد، تاریخ الغیبة الصغرى، ص ۶۳۹ به بعد.</ref>»<ref>[[رهبری بر فراز قرون (کتاب)|رهبری بر فراز قرون]]، ص۹۷-۱۰۴.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | |||
{{ | {{جمع شدن|۲. [[محمد جواد خراسانی|آیتالله خراسانی]]؛}} | ||
{{جمع شدن| | |||
[[پرونده:151949.jpg||بندانگشتی|right|100px|[[محمد جواد خراسانی]]]] | [[پرونده:151949.jpg||بندانگشتی|right|100px|[[محمد جواد خراسانی]]]] | ||
::::::آیتالله '''[[محمد جواد خراسانی]]'''، در کتاب ''«[[مهدی منتظر ۱ (کتاب)|مهدی منتظر]]»'' در اینباره گفته است: | ::::::آیتالله '''[[محمد جواد خراسانی]]'''، در کتاب ''«[[مهدی منتظر ۱ (کتاب)|مهدی منتظر]]»'' در اینباره گفته است: | ||
خط ۴۳: | خط ۵۷: | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{جمع شدن| | {{جمع شدن|۳. آیت الله حکیم؛}} | ||
[[پرونده:11518.jpg|بندانگشتی|100px|right|[[سید منذر حکیم]]]] | [[پرونده:11518.jpg|بندانگشتی|100px|right|[[سید منذر حکیم]]]] | ||
::::::[[آیت الله]] [[سید منذر حکیم]] در مقاله ''«[[ مهدویت و امام مهدی از نگاه شهید صدر (مقاله)|مهدویت و امام مهدی از نگاه شهید صدر]]»'' در اين باره گفته است: | ::::::[[آیت الله]] [[سید منذر حکیم]] در مقاله ''«[[ مهدویت و امام مهدی از نگاه شهید صدر (مقاله)|مهدویت و امام مهدی از نگاه شهید صدر]]»'' در اين باره گفته است: | ||
خط ۵۷: | خط ۷۱: | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{جمع شدن| | {{جمع شدن|۴. [[مجتبی تونهای|آقای تونهای]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}} | ||
[[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونهای]]]] | [[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونهای]]]] | ||
::::::آقای '''[[مجتبی تونهای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در اینباره گفته است: | ::::::آقای '''[[مجتبی تونهای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در اینباره گفته است: |
نسخهٔ ۷ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۲۶
دلایل وجود امام مهدی چیست؟ | |
---|---|
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
مدخل بالاتر | مهدویت / آشنایی با امام مهدی / وجود امام مهدی / ضرورت وجود امام مهدی (اثبات وجود و چرایی نیاز به امام مهدی) |
مدخل اصلی | اثبات وجود امام مهدی |
دلایل وجود امام مهدی(ع) چیست؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارتهای دیگری از این پرسش
پاسخ جامع اجمالی
* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخها ودیدگاههای متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده میشود:
صدر | خراسانی | حکیم | تونهای |
پاسخها ودیدگاههای متفرقه
۱. آیت الله صدر؛ |
---|
|
۲. آیتالله خراسانی؛ |
---|
|
۳. آیت الله حکیم؛ |
---|
|
۴. آقای تونهای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
---|
|
- دیدگاه شیعه در مورد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه امامان در مورد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- دلایل وجود امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- با توجه به علم و عقل و تجربه چه نیازی به امام است؟ (پرسش)
- آیا با تکمیل عقول و تهذیب نفوس بدون نیاز به امام معصوم به احکام واقعی دسترسی پیدا میکنند؟ (پرسش)
- اگر در عصر ظهور عقلها کامل میگردد دیگر چه احتیاجی به امام میباشد؟ (پرسش)
- وجود امام مهدی در رفع بلا چه تأثیری دارد؟ (پرسش)
- چند دلیل کلامی بر وجود امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
- آیا به بهانه زیر بار ظلم بودن مردم میتوان بیتوجهی و در نهایت عدم وجود امام مهدی را نتیجه گرفت؟ (پرسش)
- آیا پیامبران الهی به وجود امام مهدی بشارت دادهاند؟ (پرسش)
- آیا نبوت عامه دلیل اثبات مهدویت و وجود امام مهدی است؟ (پرسش)
منبعشناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ در این زمینه کتاب المهدى که عموى بزرگوارم، سید صدر، قدس اللّه روحه الزکیه، تألیف فرمودهاند، ملاحظه شود( شهید صدر)؛ ر. ک: العباد، عبد المحسن، همان، مجله الجامعة الاسلامیة ش ۳، سال ۱۹۶۹؛ العسکرى، نجم الدین، المهدى الموعود المنتظر.
- ↑ کتاب منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر از شیخ لطف اللّه صافى ملاحظه شود( شهید صدر).
- ↑ ر. ک: معجم احادیث الامام المهدى، مؤسسة المعارف الاسلامیة، ج ۱، احادیث نبوى.
- ↑ ر. ک: معجم احادیث الامام المهدى، مؤسسة المعارف الاسلامیة، ج ۱، احادیث نبوى.
- ↑ احمد و ابن ابى شیبه و ابن ماجه و نعیم بن حماد در باب فتن از علی(ع)، روایت کردهاند که: رسول اللّه(ص)، فرمود: " مهدى از ما اهل بیت است خداوند کار او را در یک شب سامان میبخشد". ر. ک: السیوطى، جلال الدین، الحاوى للفتاوى، ج ۲، ص ۲۱۳ و ۲۱۵ در این کتاب احمد، ابن ابى شیبه و ابو داود از علی(ع) روایت کردهاند که پیامبر اکرم(ص) فرمود: "اگر از دنیا بیش از یک روز باقى نمانده باشد خداوند فردى از اهل بیت مرا مبعوث میکند تا دنیا را پر از عدالت کند چنانکه پر از ستم شده است"؛ همچنین ر. ک: فقیه ایمانى، مهدى( گردآورنده)، موسوعة الامام المهدى، ج ۱، که در آن تصویر دهها صفحه از کتابهاى علما و محدثان اهل سنت درباره مهدى، صفات و آنچه مربوط به اوست و همچنین و تصویر یک نسخه از درس استاد عبّاد، درباره روایات و آثار وارد شده در موضوع مهدى(ع)، آمده است. همچنین ر. ک: ابو داود، سلیمان بن الاشعث، صحیح سنن المصطفى، ج ۲، ص ۲۰۷؛ ابن ماجه، سنن، ج ۲، شماره ۱۳۶۷ و ۴۰۸۵. همچنین ر. ک: معجم احادیث الامام المهدى، ج ۱، ص ۱۴۷ و بعد از آنکه در این زمینه احادیث بسیارى از صحاح و مسانید نقل کرده است.
- ↑ السیوطى، جلال الدین، الحاوى للفتاوى، ج ۲، ص ۲۱۴، که میگوید: "ابو داود و ابن ماجه و طبرانى و حاکم از امّ سلمه روایت کردهاند که گفت از پیامبر(ص)، شنیدم فرمود: "مهدى از عترت من و از فرزندان فاطمه(س) است".
- ↑ حدیثى که میگوید: "مهدى از نسل حسین(ع)، است" بنابر نقل کتاب معجم الامام المهدى، در مصادر زیر آمده است: الاصفهانى، ابو نعیم، الاربعون حدیثا( به نقل از: المقدس الشافعى، عقد الدرر) الطبرانى، الاوسط،( به نقل از: ابن القیم، المنار المنیف)؛ السیرة الحلبیة ج ۱، ص ۱۹۳؛ ابن حجر، القول المختصر. همچنین ر. ک: الصافى گلپایگانى، لطف اللّه، منتخب الاثر، که از منابع شیعه این حدیث را نقل کرده است. براى آشنایى با ضعف روایاتى که میگوید مهدى از نسل امام حسن(ع)،است. ر. ک: العمیدى، ثامر هاشم، همان، ج ۱، ص ۲۹۶.
- ↑ حدیثى که میگوید:«الخلفاء بعدى اثنا عشر کلهم من قریش»؛ جانشینان من دوازده نفرند که همه از قریشاند. یا «لا یزال هذا الدین قائما ما ولیه اثنا عشر کلهم من قریش»؛ این دین پابرجاست تا دوازده نفر که همه از قریشاند آن را سرپرستى کنند. متواتر است، کتب صحاح و مسانید با طرق مختلف آن را نقل کردهاند گرچه در متن آن کمى اختلاف است و در تفسیر آن نیز اختلاف وجود دارد. ر. ک: البخارى، صحیح البخارى، ج ۹. کتاب الاحکام، باب الاستخلاف، ص ۱۰۱؛ المسلم، صحیح المسلم، ج ۲، کتاب الاماره، ص ۱۱۹؛ حنبل، احمد، مسند، ج ۵، ص ۹۰، ۹۳ و ۹۷.
- ↑ ر. ک: الصدر، السید محمد، الغیبة الکبرى، ص ۲۷۲ به بعد.. ر. ک: ناصف، منصور على، همان، ج ۳، ص ۴۰؛ در این کتاب آمده که روایت مزبور را شیخان و ترمذى روایت کردهاند. دخیل، على محمد على، الامام المهدى، که به تحقیق درباره این حدیث پرداخته است.
- ↑ ر. ک: البخارى، صحیح البخارى، ج ۳، کتاب الاحکام، باب الاستخلاف، ص ۱۰۱،( بیروت، دار احیاء التراث العربى).
- ↑ ر. ک: ناصف، منصور على، همان، ج ۳، ص ۴۰. نویسنده این کتاب به دنبال حدیث مزبور میگوید: آن را شیخان و ترمذى روایت کردهاند و در حاشیه کتاب میگوید: ابو داود در کتاب المهدى آن را به اینصورت نقل کرده است: «لا یزال هذا الذین قائما حتى یکون علیکم اثنا عشر خلیفة»: این دین پیوسته پابرجاست تا دوازده خلیفه بر شما بیاید. ر. ک: ابو داود، سنن ابى داود ج ۲، ص ۲۰۷.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ ر. ک: ابن حنبل، احمد، مسند امام احمد، ج ۵، ص ۹۳- ۱۰۰.
- ↑ ر. ک: الحاکم النیشابورى، محمد بن عبد اللّه، المستدرک على الصحیحین، ج ۳، ص ۶۱۸.
- ↑ اشاره است به آیه شریفه ﴿وَمَا یَنطِقُ عَنِ الْهَوَى إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْیٌ یُوحَى ﴾؛ و سخن از روى هوى نمىگوید. نیست این سخن جز آنچه بدو وحى میشود.( سوره نجم، آیه ۳- ۴).
- ↑ پیش از این مصادر این حدیث بیان شد.
- ↑ علماى اهل سنت صحت روایت را پذیرفتهاند ولى در تأویل آن اختلاف دارند. مصادیقى که براى دوازده نفر ذکر کردهاند براى ما قابل پذیرش نیست بلکه بعضى از این مصادیق غیرمعقول است مانند: یزید بن معاویه فردى که تجاهر به فسق میکرد و کسى که متهم به کفر و خروج از دین است. سید ثامر عمیدى در کتاب خود سخنان اهل سنت در این زمینه را نقل کرده و به صورتى کاملا علمى به پاسخگویى سخنان آنها پرداخته و تأویلات آنها را باطل ساخته است. ر. ک: دفاع عن الکافى، ج ۱، ص ۵۴۰ و بعد از آن.
- ↑ ر. ک: الصدر، السید محمد، تاریخ الغیبة الصغرى. او در این کتاب به تفصیل در این زمینه سخن گفته است.
- ↑ ر. ک: البحرانى، السید هاشم، تبصرة الولى فى من رأى القائم المهدى؛ العمیدى، ثامر هاشم، دفاع عن الکافى، ج ۱، ص ۵۶۸ و بعد از آن.
- ↑ براى مطالعه زندگى این چهار تن ر. ک: الصدر، السید محمد، همان، فصل سوم، ص ۳۹۵ به بعد.
- ↑ این جوابها که معروف به توقیعات هستند؛ پاسخهایى بودند که بهصورت کتبى و یا شفاهى از امام مهدی(ع)، نقل میشدند ر. ک: الطبرسى، احمد بن على، الاحتجاج، ج ۲، ص ۵۲۳.
- ↑ در مجامع ادبى گذشته و حال ثابت شده است که اسلوب و روش، همان شخص است و این حرف درستى است؛ از همینجا است که دیده و شنیدهایم بسیارى از بزرگان ادب به مجرد شنیدن یک متن حکم میکنند که از آن کیست. هر نویسندهاى در نوشتار خود سبکى دارد که شناخته میشود. و درباره حضرت گذشته از اینها خط شریفش مشخص بوده است.
- ↑ همان چیزى که "مرجعیت" نام گرفت. در اینجا اوصافى که شهید صدر در مرجعیت لازم میدانند ملاحظه میشود.
- ↑ ارتباط حضرت مهدى با مردم در زمان غیبت صغرى یک موضوع تاریخى، واقعى و غیرقابلانکار است که احادیث صحیح نیز آن را تأییدمیکند و مورد اتفاق اکثر فرقههاى اسلامى است. در مجموع همه این دلایل جاى شکى در ولادت آن حضرت و ادامه زندگىاش باقى نمىگذارد. ر. ک: الصدر، السید محمد باقر، تاریخ الغیبة الصغرى.
- ↑ در یکى از توقیعات آن حضرت آمده است که پس از غیبت کبرى کسى شخص او را به صورت واضح نخواهد دید. این موضوع محل اتفاق علماى امامیه است. در این زمینه. ر. ک: الصدر، السید محمد، تاریخ الغیبة الصغرى، ص ۶۳۹ به بعد.
- ↑ رهبری بر فراز قرون، ص۹۷-۱۰۴.
- ↑ خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۴۹.
- ↑ حکیم، سید منذر؛ مهدویت و امام مهدی از نگاه شهید صدر، ص ۳۸۷ تا ۴۱۲.
- ↑ نشریه موعود، شماره ۱۴، ص ۸۰ (مقاله شهید سید محمد باقر صدر).
- ↑ موعودنامه، ص ۷۰.
- ↑ بحث حول المهدی، محمد باقر صدر، ص ۷۲-۶۳.
- ↑ بحث حول المهدی، محمد باقر صدر، ص ۷۲-۶۳.
- ↑ تونهای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۰۹-۱۱۱.