راه تعیین امام: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==روش‌های [[تعیین امام]] نزد [[مذاهب اسلامی]]== | ==روش‌های [[تعیین امام]] نزد [[مذاهب اسلامی]]== | ||
*اگر [[امام]]، نقش پیامبر گونه داشته باشد و رسالت وی، مانند رسالت انبیاء تلقی گردد، تعیین فرد به منصب [[امامت]] باید مبنی بر نص دینی یا انتصاب الهی باشد. | *اگر [[امام]]، نقش [[پیامبر]] گونه داشته باشد و [[رسالت]] وی، مانند [[رسالت]] [[انبیاء]] تلقی گردد، [[تعیین]] فرد به [[منصب]] [[امامت]] باید مبنی بر [[نص]] [[دینی]] یا [[انتصاب]] [[الهی]] باشد. | ||
*قاضی القضات [[ماوردی]]: "[[امامت]] برای | *[[قاضی]] القضات [[ماوردی]]: "[[امامت]] برای [[امت]]، از راه [[گزینش]] [[صاحب نظران]] و معتمدان [[امت]] و از راه [[انتصاب]] به [[وسیله]] [[امام]] پیشین حاصل می‌شود". | ||
*قاضی القضات [[ابویعلی]]: "[[امامت]] با اعمال زور و قدرت نیز حاصل می‌شود و نیاز به گزینش و عقد ندارد و هر کسی که به خدا ایمان دارد، جایز نیست که چنین امامی را پیشوای خود نداند". | *[[قاضی]] القضات [[ابویعلی]]: "[[امامت]] با [[اعمال]] [[زور]] و [[قدرت]] نیز حاصل می‌شود و [[نیاز]] به [[گزینش]] و [[عقد]] ندارد و هر کسی که به [[خدا]] [[ایمان]] دارد، جایز نیست که چنین امامی را پیشوای خود نداند". | ||
*امام الحرمین [[جُوینی]]: "در عقد [[امامت]]، اتفاق آرا شرط نیست، زیرا [[ابوبکر]]، بدون اتفاق آراء، به [[امامت]] رسید". | *[[امام الحرمین]] [[جُوینی]]: "در [[عقد]] [[امامت]]، اتفاق آرا شرط نیست، زیرا [[ابوبکر]]، بدون اتفاق آراء، به [[امامت]] رسید". | ||
*[[ابوبکر بن عربی]]: "برای تشکیل [[امامت]]، موافقت یکی دو نفر از صاحب | *[[ابوبکر بن عربی]]: "برای تشکیل [[امامت]]، موافقت یکی دو نفر از [[صاحب نظران]]، کافی است". | ||
*[[شیخ قرطبی]] در تفسیر آیه {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً}}<ref> می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم؛ سوره بقره، آیه:۳۰.</ref> می‌نویسد: "اگر یک نفر از صاحب نظران و معتمدان مردم هم [[امام]] را تعیین و معرفی کند، کافی است و انتخاب او بر دیگران، واجب است زیرا عمر در سقیفه بنی | *[[شیخ قرطبی]] در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً}}<ref> می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم؛ سوره بقره، آیه:۳۰.</ref> می‌نویسد: "اگر یک نفر از [[صاحب نظران]] و معتمدان [[مردم]] هم [[امام]] را [[تعیین]] و معرفی کند، کافی است و [[انتخاب]] او بر دیگران، [[واجب]] است زیرا [[عمر]] در [[سقیفه بنی ساعده]]، یک تنه [[عقد]] [[بیعت با ابوبکر]] نبست؛ [[ابوبکر]]، [[عمر]] را به [[جانشینی]] [[انتخاب]] کرد پس، بنابر قول [[قاضی]] [[عضد‌الدین ایجی]]: با یکی از سه فرایند زیر، [[منصب]] [[امامت]] برای فرد، تعیّن می‌یابد: | ||
*#نص [[رسول خدا]]{{صل}}. | *# [[نص]] [[رسول خدا]]{{صل}}. | ||
*#نص [[امام]]{{ع}} پیشین. | *# [[نص]] [[امام]]{{ع}} پیشین. | ||
*#بیعت ارباب حل و عقد. | *# [[بیعت]] ارباب حل و [[عقد]]. | ||
*با همه اختلافات نظری که میان علمای [[اهل سنت]] هست، مخلص کلام آن است که [[امام]]، فردی است برخاسته از این جامعه که علم و آگاهی و عدالت و پیراستگی او، در سطح خود امت است و یک فرد برخاسته از جانب خدا نیست<ref>[[احد فرامرز قراملکی| فرامرز قراملکی، احد]]، [[امامت‌پژوهی (کتاب)|امامت‌پژوهی]]، ص۷۱ - ۷۶.</ref>. | *با همه [[اختلافات]] نظری که میان علمای [[اهل سنت]] هست، [[مخلص]] [[کلام]] آن است که [[امام]]، فردی است برخاسته از این [[جامعه]] که [[علم]] و [[آگاهی]] و [[عدالت]] و [[پیراستگی]] او، در سطح خود [[امت]] است و یک فرد برخاسته از جانب [[خدا]] نیست<ref>[[احد فرامرز قراملکی| فرامرز قراملکی، احد]]، [[امامت‌پژوهی (کتاب)|امامت‌پژوهی]]، ص۷۱ - ۷۶.</ref>. | ||
*آیا مردم می‌توانند [[امام]] را تعیین کنند؟ در نگاه [[اهل سنت]] چند طریق وجود دارد: نصب | *آیا [[مردم]] می‌توانند [[امام]] را [[تعیین]] کنند؟ در نگاه [[اهل سنت]] چند طریق وجود دارد: [[نصب الهی]]، [[انتخاب]] مردمی، [[قهر]] و [[غلبه]]. ازنظر [[شیعه]] تنها راه [[اثبات]] [[مشروعیت]] [[امام]]، [[نصب الهی]] است<ref>[[صفدر الهی راد|الهی راد، صفدر]]، [[انسان‌شناسی (کتاب)|انسان‌شناسی]]، ص ۲۱۷.</ref>. | ||
*یکی از ادله معتقدان به دیدگاه | *یکی از [[ادله]] معتقدان به دیدگاه [[شورا]]، [[آیه]] {{متن قرآن|فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ}}<ref> پس با بخشایشی از (سوی) خداوند با آنان نرمخویی ورزیدی و اگر درشتخویی سنگدل می‌بودی از دورت می‌پراکندند؛ پس آنان را ببخشای و برای ایشان آمرزش بخواه و با آنها در کار، رایزنی کن و چون آهنگ (کاری) کردی به خداوند توکل کن که خداوند توکل کنندگان (به خویش) را دوست می‌دارد؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۵۹.</ref> است که با توجه به معنای {{متن قرآن|شَاوِرْهُمْ}} و همچنین زمان [[نزول]] [[آیه]]، می‌توان این [[استدلال]] را نقد کرد<ref>[[صفدر الهی راد|الهی راد، صفدر]]، [[انسان‌شناسی (کتاب)|انسان‌شناسی]]، ص ۲۱۷.</ref>. | ||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||
نسخهٔ ۱۵ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۱۸
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث تعیین امام است. "راه تعيين امام" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل راه تعیین امام (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
تعیین امام نزد مذاهب اسلامی تعریف متفاوتی دارد.
روش‌های تعیین امام نزد مذاهب اسلامی
- اگر امام، نقش پیامبر گونه داشته باشد و رسالت وی، مانند رسالت انبیاء تلقی گردد، تعیین فرد به منصب امامت باید مبنی بر نص دینی یا انتصاب الهی باشد.
- قاضی القضات ماوردی: "امامت برای امت، از راه گزینش صاحب نظران و معتمدان امت و از راه انتصاب به وسیله امام پیشین حاصل می‌شود".
- قاضی القضات ابویعلی: "امامت با اعمال زور و قدرت نیز حاصل می‌شود و نیاز به گزینش و عقد ندارد و هر کسی که به خدا ایمان دارد، جایز نیست که چنین امامی را پیشوای خود نداند".
- امام الحرمین جُوینی: "در عقد امامت، اتفاق آرا شرط نیست، زیرا ابوبکر، بدون اتفاق آراء، به امامت رسید".
- ابوبکر بن عربی: "برای تشکیل امامت، موافقت یکی دو نفر از صاحب نظران، کافی است".
- شیخ قرطبی در تفسیر آیه ﴿إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً﴾[۱] می‌نویسد: "اگر یک نفر از صاحب نظران و معتمدان مردم هم امام را تعیین و معرفی کند، کافی است و انتخاب او بر دیگران، واجب است زیرا عمر در سقیفه بنی ساعده، یک تنه عقد بیعت با ابوبکر نبست؛ ابوبکر، عمر را به جانشینی انتخاب کرد پس، بنابر قول قاضی عضد‌الدین ایجی: با یکی از سه فرایند زیر، منصب امامت برای فرد، تعیّن می‌یابد:
- با همه اختلافات نظری که میان علمای اهل سنت هست، مخلص کلام آن است که امام، فردی است برخاسته از این جامعه که علم و آگاهی و عدالت و پیراستگی او، در سطح خود امت است و یک فرد برخاسته از جانب خدا نیست[۲].
- آیا مردم می‌توانند امام را تعیین کنند؟ در نگاه اهل سنت چند طریق وجود دارد: نصب الهی، انتخاب مردمی، قهر و غلبه. ازنظر شیعه تنها راه اثبات مشروعیت امام، نصب الهی است[۳].
- یکی از ادله معتقدان به دیدگاه شورا، آیه ﴿فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ﴾[۴] است که با توجه به معنای ﴿شَاوِرْهُمْ﴾ و همچنین زمان نزول آیه، می‌توان این استدلال را نقد کرد[۵].
پرسش‌های وابسته
منابع
جستارهای وابسته
منبع‌شناسی جامع تعیین امام
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم؛ سوره بقره، آیه:۳۰.
- ↑ فرامرز قراملکی، احد، امامت‌پژوهی، ص۷۱ - ۷۶.
- ↑ الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی، ص ۲۱۷.
- ↑ پس با بخشایشی از (سوی) خداوند با آنان نرمخویی ورزیدی و اگر درشتخویی سنگدل می‌بودی از دورت می‌پراکندند؛ پس آنان را ببخشای و برای ایشان آمرزش بخواه و با آنها در کار، رایزنی کن و چون آهنگ (کاری) کردی به خداوند توکل کن که خداوند توکل کنندگان (به خویش) را دوست می‌دارد؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۵۹.
- ↑ الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی، ص ۲۱۷.