فضایل اهل بیت: تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
جز (جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب') |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
* در [[خلقت]] و طینت، در [[روح]] و [[جان]]، در [[علم]] و [[اندیشه]]، در [[اخلاق]]، در [[معجزات]] و [[کرامات]]، در [[مقام]] و منزلتی که نزد [[خدا]] دارند، بر دیگران [[برتری]] دارند. چه [[آیات قرآن]] و چه [[روایات]]، [[فضایل]] و [[جایگاه]] آنان را برشمرده است و [[راویان]] و مؤلّفان بیشماری در طول چهارده قرن، به جمع و تدوین [[روایات]] و تألیف کتب دربارۀ آن پرداخته‌اند که این مختصر را مجال ذکر آنها نیست. در اینجا تنها به فهرست برخی از این [[فضایل]] و عناوین آنها اشاره می‌شود. طالبان به کتب مفصّلتر و منابع خاص مراجعه کنند: [[ائمه]] و [[اهل بیت]] [[عصمت]]، [[روح]] و [[نور]] و طینت متعالی دارند، تأییدشدۀ [[روح القدس]]اند، [[معصوم]] و [[مصون از خطا]] و [[گناه]] و اشتباه‌اند، از [[علم لدنی]] و [[قدرت]] و [[ولایت تکوینی]] برخوردارند، خازنان [[علم خدا]]، [[واسطه‌های فیض]] [[الهی]]، شفیع [[امت]] و [[حجت]] پروردگارند، از حال و [[اعمال]] [[پیروان]] خود خبر دارند، [[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم بلایا و منایا و اسم اعظم الهی در اختیارشان است]]، [[آیا علم به علوم و احوال فرشتگان و دیدن آنها علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم همۀ ملائکه و انبیا را دارند]]، [[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|به همۀ کتب انبیا آشنایند]]، [[آیا معصوم عالم به همه زبان‌ها است؟ (پرسش)|همۀ زبان‌ها را می‌فهمند و می‌توانند به آنها تکلّم کنند]]، [[فرشتگان]] در [[خدمت]] آنهایند، نام‌هایشان بر [[عرش]] و [[کرسی]] و [[لوح]] و درهای [[بهشت]] نگاشته است، [[قدرت]] احیای [[مردگان]] و [[شفابخشی]] [[بیماران]] دارند، مودّتشان [[واجب]] و ولایتشان موجب [[قبولی اعمال]] و [[طاعت]] و محبتشان مایۀ ایمنی از [[عذاب]] [[دوزخ]] است، [[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|از حوادث گذشته و آینده]] و [[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|از زمان مرگ خویش و دیگران باخبرند]]، [[مقام شفاعت]] دارند، وجودشان مایۀ [[امنیت]] عالم وجود و [[امان]] برای [[مردم]] از [[عذاب الهی]] است، [[حوض کوثر]] و جواز عبور از [[صراط]] و ورود به [[بهشت]] در [[اختیار]] آنان است، [[نصرت]] و [[یاری]] آنان [[واجب]] است و [[بغض]] و [[نافرمانی]] آنان موجب [[عذاب]] خداست، بر [[پیامبران]] دیگر [[برتری]] دارند، [[عدل]] و همتای قرآنند، [[طهارت]] مولد دارند، در [[کودکی]] هم مثل بزرگی دانای [[علوم]] و خلیفۀ [[خدا]] در زمین‌اند، [[افضل خلایق]]، و [[اولو الأمر]]، ارکان هستی، پایه‌های [[حق]]، [[وارثان]] [[انبیا]]، [[رابطه مقام راسخان در علم با علوم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|راسخان در علم و دانا به دانش جفر و جامعه‌اند]]، در [[ایثار]]، [[تواضع]]، [[عفو]]، [[حلم]]، [[جود]]، [[عبادت]]، [[شجاعت]]، [[پارسایی]] و [[زهد]]، [[تقوا]] و [[خداترسی]]، [[ذکر خدا]]، [[صبر]] و [[رضا]]، [[علم]] و [[سیاست]] و [[تدبیر]]، از همه برترند و هیچ فضیلتی را نمی‌توان یافت و [[شناخت]] مگر آنکه در بالاترین [[درجه]]، آن را دارایند و کتاب فضایلشان آن‌قدر [[عظیم]] است که نمی‌توان انگشت به دریا زد و آن را ورق زد.<ref>فضایل اهل بیت را از جمله در این منابع ملاحظه کنید: «بحار الأنوار»، ج ۲۳ تا ۲۷، «اثبات الهداة»، شیخ حر عامّلی، «مناقب» | * در [[خلقت]] و طینت، در [[روح]] و [[جان]]، در [[علم]] و [[اندیشه]]، در [[اخلاق]]، در [[معجزات]] و [[کرامات]]، در [[مقام]] و منزلتی که نزد [[خدا]] دارند، بر دیگران [[برتری]] دارند. چه [[آیات قرآن]] و چه [[روایات]]، [[فضایل]] و [[جایگاه]] آنان را برشمرده است و [[راویان]] و مؤلّفان بیشماری در طول چهارده قرن، به جمع و تدوین [[روایات]] و تألیف کتب دربارۀ آن پرداخته‌اند که این مختصر را مجال ذکر آنها نیست. در اینجا تنها به فهرست برخی از این [[فضایل]] و عناوین آنها اشاره می‌شود. طالبان به کتب مفصّلتر و منابع خاص مراجعه کنند: [[ائمه]] و [[اهل بیت]] [[عصمت]]، [[روح]] و [[نور]] و طینت متعالی دارند، تأییدشدۀ [[روح القدس]]اند، [[معصوم]] و [[مصون از خطا]] و [[گناه]] و اشتباه‌اند، از [[علم لدنی]] و [[قدرت]] و [[ولایت تکوینی]] برخوردارند، خازنان [[علم خدا]]، [[واسطه‌های فیض]] [[الهی]]، شفیع [[امت]] و [[حجت]] پروردگارند، از حال و [[اعمال]] [[پیروان]] خود خبر دارند، [[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم بلایا و منایا و اسم اعظم الهی در اختیارشان است]]، [[آیا علم به علوم و احوال فرشتگان و دیدن آنها علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم همۀ ملائکه و انبیا را دارند]]، [[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|به همۀ کتب انبیا آشنایند]]، [[آیا معصوم عالم به همه زبان‌ها است؟ (پرسش)|همۀ زبان‌ها را می‌فهمند و می‌توانند به آنها تکلّم کنند]]، [[فرشتگان]] در [[خدمت]] آنهایند، نام‌هایشان بر [[عرش]] و [[کرسی]] و [[لوح]] و درهای [[بهشت]] نگاشته است، [[قدرت]] احیای [[مردگان]] و [[شفابخشی]] [[بیماران]] دارند، مودّتشان [[واجب]] و ولایتشان موجب [[قبولی اعمال]] و [[طاعت]] و محبتشان مایۀ ایمنی از [[عذاب]] [[دوزخ]] است، [[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|از حوادث گذشته و آینده]] و [[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|از زمان مرگ خویش و دیگران باخبرند]]، [[مقام شفاعت]] دارند، وجودشان مایۀ [[امنیت]] عالم وجود و [[امان]] برای [[مردم]] از [[عذاب الهی]] است، [[حوض کوثر]] و جواز عبور از [[صراط]] و ورود به [[بهشت]] در [[اختیار]] آنان است، [[نصرت]] و [[یاری]] آنان [[واجب]] است و [[بغض]] و [[نافرمانی]] آنان موجب [[عذاب]] خداست، بر [[پیامبران]] دیگر [[برتری]] دارند، [[عدل]] و همتای قرآنند، [[طهارت]] مولد دارند، در [[کودکی]] هم مثل بزرگی دانای [[علوم]] و خلیفۀ [[خدا]] در زمین‌اند، [[افضل خلایق]]، و [[اولو الأمر]]، ارکان هستی، پایه‌های [[حق]]، [[وارثان]] [[انبیا]]، [[رابطه مقام راسخان در علم با علوم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|راسخان در علم و دانا به دانش جفر و جامعه‌اند]]، در [[ایثار]]، [[تواضع]]، [[عفو]]، [[حلم]]، [[جود]]، [[عبادت]]، [[شجاعت]]، [[پارسایی]] و [[زهد]]، [[تقوا]] و [[خداترسی]]، [[ذکر خدا]]، [[صبر]] و [[رضا]]، [[علم]] و [[سیاست]] و [[تدبیر]]، از همه برترند و هیچ فضیلتی را نمی‌توان یافت و [[شناخت]] مگر آنکه در بالاترین [[درجه]]، آن را دارایند و کتاب فضایلشان آن‌قدر [[عظیم]] است که نمی‌توان انگشت به دریا زد و آن را ورق زد.<ref>فضایل اهل بیت را از جمله در این منابع ملاحظه کنید: «بحار الأنوار»، ج ۲۳ تا ۲۷، «اثبات الهداة»، شیخ حر عامّلی، «مناقب» ابن‌شهرآشوب، «اصول کافی» کلینی ج ۱، «خصائص الائمه» سیّد رضی، «مدینة المعاجز» بحرانی، «نور الأبصار» شبلنجی، «ینابیع المودّة» قندوزی، «اهل البیت فی الکتاب و السنّه» ری شهری، «ارشاد» شیخ مفید و دهها کتاب معتبر دیگر. «زیارت جامعۀ کبیره» و «دعای ندبه» نیز گوشه‌هایی از مناقب و ویژگی‌های اهل بیت را بیان کرده است.</ref> [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} در [[نهج البلاغه]] در موارد متعدّدی از [[آل]] [[محمّد]] و [[اهل بیت]] و [[فضایل]] و [[مکانت]] [[علمی]] و [[شأن]] والای آنان سخن به میان آورده است.<ref>در خطبه‌های ۲،۴،۹۳،۹7،۹۸،۱۴۴،۱۴۵،۱۴۸،۱5۴،۱۸۷،۲۰۰،۲۳۷(نقل از کتاب «امامت»، حسن حسن‌زاده، ص ۱۵)</ref> درخشندگی [[فضایل]] به حدّی است که [[غیر شیعه]] نیز دربارۀ [[امامان]] و [[اهل بیت]] [[پیامبر]] به تألیف پرداخته‌اند<ref>ر. ک: «اهل البیت فی المکتبة العربیّه»، سیّد عبد العزیز طباطبایی، که ۸۵۶ کتاب از دانشمندان غیر شیعه را دربارۀ أئمه و اهل بیت معرفی کرده است</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۶۶.</ref>. | ||
== [[فضائل اهل بیت]] == | == [[فضائل اهل بیت]] == | ||
نسخهٔ ۷ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۲۷
فضایل اهل بیت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: فضایل اهل بیت در قرآن - فضایل اهل بیت در حدیث - فضایل اهل بیت در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبطفضایل اهل بیت دودمان پاک پیامبر اسلام و ائمه معصوم شیعه که از آنان با اهل بیت یاد می‌شود، سرچشمه و عصاره و مجموعۀ همۀ خوبی‌ها، ارزش‌ها، صفات برجسته و فضایل اخلاقی‌اند[۱].
مقدمه
- در خلقت و طینت، در روح و جان، در علم و اندیشه، در اخلاق، در معجزات و کرامات، در مقام و منزلتی که نزد خدا دارند، بر دیگران برتری دارند. چه آیات قرآن و چه روایات، فضایل و جایگاه آنان را برشمرده است و راویان و مؤلّفان بیشماری در طول چهارده قرن، به جمع و تدوین روایات و تألیف کتب دربارۀ آن پرداخته‌اند که این مختصر را مجال ذکر آنها نیست. در اینجا تنها به فهرست برخی از این فضایل و عناوین آنها اشاره می‌شود. طالبان به کتب مفصّلتر و منابع خاص مراجعه کنند: ائمه و اهل بیت عصمت، روح و نور و طینت متعالی دارند، تأییدشدۀ روح القدس‌اند، معصوم و مصون از خطا و گناه و اشتباه‌اند، از علم لدنی و قدرت و ولایت تکوینی برخوردارند، خازنان علم خدا، واسطه‌های فیض الهی، شفیع امت و حجت پروردگارند، از حال و اعمال پیروان خود خبر دارند، علم بلایا و منایا و اسم اعظم الهی در اختیارشان است، علم همۀ ملائکه و انبیا را دارند، به همۀ کتب انبیا آشنایند، همۀ زبان‌ها را می‌فهمند و می‌توانند به آنها تکلّم کنند، فرشتگان در خدمت آنهایند، نام‌هایشان بر عرش و کرسی و لوح و درهای بهشت نگاشته است، قدرت احیای مردگان و شفابخشی بیماران دارند، مودّتشان واجب و ولایتشان موجب قبولی اعمال و طاعت و محبتشان مایۀ ایمنی از عذاب دوزخ است، از حوادث گذشته و آینده و از زمان مرگ خویش و دیگران باخبرند، مقام شفاعت دارند، وجودشان مایۀ امنیت عالم وجود و امان برای مردم از عذاب الهی است، حوض کوثر و جواز عبور از صراط و ورود به بهشت در اختیار آنان است، نصرت و یاری آنان واجب است و بغض و نافرمانی آنان موجب عذاب خداست، بر پیامبران دیگر برتری دارند، عدل و همتای قرآنند، طهارت مولد دارند، در کودکی هم مثل بزرگی دانای علوم و خلیفۀ خدا در زمین‌اند، افضل خلایق، و اولو الأمر، ارکان هستی، پایه‌های حق، وارثان انبیا، راسخان در علم و دانا به دانش جفر و جامعه‌اند، در ایثار، تواضع، عفو، حلم، جود، عبادت، شجاعت، پارسایی و زهد، تقوا و خداترسی، ذکر خدا، صبر و رضا، علم و سیاست و تدبیر، از همه برترند و هیچ فضیلتی را نمی‌توان یافت و شناخت مگر آنکه در بالاترین درجه، آن را دارایند و کتاب فضایلشان آن‌قدر عظیم است که نمی‌توان انگشت به دریا زد و آن را ورق زد.[۲] حضرت علی (ع) در نهج البلاغه در موارد متعدّدی از آل محمّد و اهل بیت و فضایل و مکانت علمی و شأن والای آنان سخن به میان آورده است.[۳] درخشندگی فضایل به حدّی است که غیر شیعه نیز دربارۀ امامان و اهل بیت پیامبر به تألیف پرداخته‌اند[۴][۵].
فضائل اهل بیت
- اهل بیت عصمت، فضایل بسیار دارند، آیه تطهیر، آیه مودت، سورۀ هل اتی و حدیث کساء دربارۀ آنان است و روایات فراوانی در کتب شیعه و سنّی در فضیلت آنان نقل شده است. اهل بیت، معیار شناخت حق و باطلند، در امور دین و دنیا، فقه و حدیث، تفسیر و اخلاق، سیاست و حکومت، باید به آنان رجوع کرد[۶]. حضرت علی (ع) اهل بیت را روشن کنندۀ مرزهای حق معرفی می‌‌کند و می‌‌فرماید: «پس به کجا می‌روید و کی بازگردانده شوید. دلیل‌ها برپاست و نشانه‌ها آشکار و علامت‌ها نصب شده. این گمراهی و حیرانی تا چند و حال آنکه خاندان پیامبرتان که زمام‌داران حق‌اند و اعلام دین و زبان راستین در میان شما هستند. آنان را حرمت دارید، همان‌گونه که قرآن را حرمت باید داشت و چون تشنه‌کامان که به آب می‌رسند از سرچشمه فیض ایشان سیراب شوید»[۷].[۸]
- بسیاری از آیات قرآن کریم به اهل بیت ارتباط می‌یابد؛ اعم از شأن نزول یا انطباق ـ که شمار آنها به صدها فقره می‌رسد[۹]. برخی از فضائلی که دربارۀ اهل بیت (ع) بیان شده است عبارتند از:
عصمت اهل بیت (ع)
ولایت و رهبری اهل بیت
راسخان در علم
مرجعیت دینی و علمی اهل بیت (ع)
برتری اهل بیت
وساطت و شفاعت اهل بیت (ع)
شرکت در مباهله و دعوت به دین حق
اطعام و ایثار
جستارهای وابسته
- مفهوم اهل بیت
- خلقت اهل بیت
- جسم اهل بیت
- اهل بیت، علت غایی عالم
- عنایات خدا به اهل بیت
- هدایت اهل بیت
- حالات اهل بیت
- ارتباط اهل بیت با خدا
- اهل بیت و قرآن
- ویژگی‌های اهل بیت
- خواسته اهل بیت
- معارضان اهل بیت
- نیازمندی‌های اهل بیت
- ارتباط اهل بیت با پیامبر
- اهل بیت و دنیا
- وظایف ما نسبت به اهل بیت
- انجام وظیفه از سوی اهل بیت
- ارتباط اهل بیت با مردم
- مقام اهل بیت
- نسبت اهل بیت با یکدیگر
- ادراکات اهل بیت
- توقعات از اهل بیت
- وظایف اهل بیت
- سیاست اهل بیت
- علوم اهل بیت
- برکات اهل بیت
- اهل بیت و فرشتگان
- محبان اهل بیت
- محبت اهل بیت
- شیعیان اهل بیت
- حقانیت اهل بیت
- محبوب اهل بیت
- برتری اهل بیت
- ابتلائات اهل بیت
- دشمنان اهل بیت
- رجعت اهل بیت
منابع
پانویس
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۶۶.
- ↑ فضایل اهل بیت را از جمله در این منابع ملاحظه کنید: «بحار الأنوار»، ج ۲۳ تا ۲۷، «اثبات الهداة»، شیخ حر عامّلی، «مناقب» ابن‌شهرآشوب، «اصول کافی» کلینی ج ۱، «خصائص الائمه» سیّد رضی، «مدینة المعاجز» بحرانی، «نور الأبصار» شبلنجی، «ینابیع المودّة» قندوزی، «اهل البیت فی الکتاب و السنّه» ری شهری، «ارشاد» شیخ مفید و دهها کتاب معتبر دیگر. «زیارت جامعۀ کبیره» و «دعای ندبه» نیز گوشه‌هایی از مناقب و ویژگی‌های اهل بیت را بیان کرده است.
- ↑ در خطبه‌های ۲،۴،۹۳،۹7،۹۸،۱۴۴،۱۴۵،۱۴۸،۱5۴،۱۸۷،۲۰۰،۲۳۷(نقل از کتاب «امامت»، حسن حسن‌زاده، ص ۱۵)
- ↑ ر. ک: «اهل البیت فی المکتبة العربیّه»، سیّد عبد العزیز طباطبایی، که ۸۵۶ کتاب از دانشمندان غیر شیعه را دربارۀ أئمه و اهل بیت معرفی کرده است
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۶۶.
- ↑ ر. ک. فرهنگ عاشورا، مدخل اهل بیت.
- ↑ «فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ وَ أَنَّی تُؤْفَکُونَ وَ الْأَعْلَامُ قَائِمَةٌ وَ الْآیَاتُ وَاضِحَةٌ وَ الْمَنَارُ مَنْصُوبَةٌ فَأَیْنَ یُتَاهُ بِکُمْ وَ کَیْفَ تَعْمَهُونَ وَ بَیْنَکُمْ عِتْرَةُ نَبِیِّکُمْ وَ هُمْ أَزِمَّةُ الْحَقِّ وَ أَعْلَامُ الدِّینِ وَ أَلْسِنَةُ الصِّدْقِ فَأَنْزِلُوهُمْ بِأَحْسَنِ مَنَازِلِ الْقُرْآنِ وَ رِدُوهُمْ وُرُودَ الْهِیمِ الْعِطَاش»؛ نهج البلاغه، خطبه ۸۷.
- ↑ ر. ک. دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۱۵۵.
- ↑ ر. ک. یوسفیان، حسن، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۵، ص۷۶ - ۹۵.
