علم وراثتی: تفاوت میان نسخه‌ها

 
خط ۲۵: خط ۲۵:
{{اصلی|علم وراثتی در حدیث}}
{{اصلی|علم وراثتی در حدیث}}
روایات فراوانی که از [[حد]] شمارش بیرون است، از [[شیعه]] و [[اهل سنت]] در این زمینه وارد شده است و مفهوم آنها این است که [[علم ائمه]] {{ع}} بالوراثه از [[رسول]] خداست و نیز [[روایات]] متعددی<ref>مانند: محمد بن حسن صفار؛ بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد {{ع}}؛ ص۲۹۰ ـ ۲۹۶.</ref> دلالت می‌‌کنند هر امامی از [[امام]] پیشین، دانش‌هایی را فرا می‌گرفته است. برخی از این روایات عبارت‌اند از<ref>ر.ک: [[سید محمد حسین طباطبائی|طباطبائی، سید محمد حسین]]، [[تفسیر المیزان (کتاب)|تفسیر المیزان]]، ج۲۰، ص۹۱؛ [[محمد فاضل‌ لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد]] و [[شهاب‌الدین اشراقی|اشراقی، شهاب‌الدین]]، [[پاسداران وحی (کتاب)|پاسداران وحی]]، ص۱۹۳؛ [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، علم موروثی، علم لدنی، پیشگویی‌های امام علی(ع)؛ [[ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم]]، [[بررسی مسائل کلی امامت (کتاب)|بررسی مسائل کلی امامت]]، ص۲۴۷؛ [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی (کتاب)|کلام نوین اسلامی ج۲]]، ج ۲، ص۳۹۱ و ۳۹۲؛ [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]] و [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد (مقاله)|منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد]]، ص۶۲؛ [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص۶۵ ـ ۷۰ و....</ref>:
روایات فراوانی که از [[حد]] شمارش بیرون است، از [[شیعه]] و [[اهل سنت]] در این زمینه وارد شده است و مفهوم آنها این است که [[علم ائمه]] {{ع}} بالوراثه از [[رسول]] خداست و نیز [[روایات]] متعددی<ref>مانند: محمد بن حسن صفار؛ بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد {{ع}}؛ ص۲۹۰ ـ ۲۹۶.</ref> دلالت می‌‌کنند هر امامی از [[امام]] پیشین، دانش‌هایی را فرا می‌گرفته است. برخی از این روایات عبارت‌اند از<ref>ر.ک: [[سید محمد حسین طباطبائی|طباطبائی، سید محمد حسین]]، [[تفسیر المیزان (کتاب)|تفسیر المیزان]]، ج۲۰، ص۹۱؛ [[محمد فاضل‌ لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد]] و [[شهاب‌الدین اشراقی|اشراقی، شهاب‌الدین]]، [[پاسداران وحی (کتاب)|پاسداران وحی]]، ص۱۹۳؛ [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، علم موروثی، علم لدنی، پیشگویی‌های امام علی(ع)؛ [[ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم]]، [[بررسی مسائل کلی امامت (کتاب)|بررسی مسائل کلی امامت]]، ص۲۴۷؛ [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی (کتاب)|کلام نوین اسلامی ج۲]]، ج ۲، ص۳۹۱ و ۳۹۲؛ [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]] و [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد (مقاله)|منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد]]، ص۶۲؛ [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص۶۵ ـ ۷۰ و....</ref>:
# [[محمد بن فضل هاشمی]] از [[امام رضا]] {{ع}} [[روایت]] کرده، آن جناب نظر کرد به ابن هذاب و سپس فرمود: "اگر به تو خبر دهم در این روزها یکی از بستگان تو کشته خواهد شد آیا گفته مرا [[تصدیق]] می‌کنی؟» عرض کرد [[خیر]]؛ زیرا جز [[خداوند متعال]] کسی [[علم غیب]] نمی‌داند. امام رضا {{ع}} آیۀ: {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ}}<ref>«او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند جز فرستاده‌ای را که بپسندد» سوره جن، آیه ۲۶ ـ ۲۷.</ref> را [[تلاوت]] نموده و بعد فرمودند: [[رسول خدا]] {{صل}} مورد [[رضا]] و پسند خداست و ما [[وارثان]] همین رسول هستیم که [[خداوند]] او را بر [[غیب]] خود که می‌خواهد [[آگاه]] نموده و آن حضرت [[علم]] به وقایع گذشته و بعد تا [[روز قیامت]] را به ما آموخت"<ref>{{متن حدیث|ثُمَّ نَظَرَ الرِّضَا {{ع}}إِلَی ابْنِ هَذَّابٍ فَقَالَ إِنْ أَنَا أَخْبَرْتُکَ أَنَّکَ سَتُبْتَلَی فِی هَذِهِ الْأَیَّامِ بِدَمِ ذِی رَحِمٍ لَکَ أَ کُنْتَ مُصَدِّقاً لِی قَالَ لَا فَإِنَّ الْغَیْبَ لَا یَعْلَمُهُ إِلَّا اللَّهُ تَعَالَی قَالَ {{ع}}أَ وَ لَیْسَ اللَّهُ یَقُولُ عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلی‏ غَیْبِهِ أَحَداً إِلَّا مَنِ ارْتَضی‏ مِنْ رَسُولٍ «۵» فَرَسُولُ اللَّهِ عِنْدَ اللَّهِ مُرْتَضَی وَ نَحْنُ وَرَثَةُ ذَلِکَ الرَّسُولِ الَّذِی أَطْلَعَهُ اللَّهُ عَلَی مَا شَاءَ مِنْ غَیْبِهِ فَعَلِمْنَا مَا کَانَ وَ مَا یَکُونُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ}}؛ راوندی، قطب الدین، الخرائج و الجرائح، ج ۱، ص۳۴۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید محمد حسین طباطبائی|طباطبائی، سید محمد حسین]]، [[تفسیر المیزان (کتاب)|تفسیر المیزان]]، ج۲۰، ص۹۱.</ref>
# [[محمد بن فضل هاشمی]] از [[امام رضا]] {{ع}} [[روایت]] کرده، آن جناب نظر کرد به ابن هذاب و سپس فرمود: "اگر به تو خبر دهم در این روزها یکی از بستگان تو کشته خواهد شد آیا گفته مرا تصدیق می‌کنی؟» عرض کرد [[خیر]]؛ زیرا جز [[خداوند متعال]] کسی [[علم غیب]] نمی‌داند. امام رضا {{ع}} آیۀ: {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ}}<ref>«او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند جز فرستاده‌ای را که بپسندد» سوره جن، آیه ۲۶ ـ ۲۷.</ref> را [[تلاوت]] نموده و بعد فرمودند: [[رسول خدا]] {{صل}} مورد [[رضا]] و پسند خداست و ما [[وارثان]] همین رسول هستیم که [[خداوند]] او را بر [[غیب]] خود که می‌خواهد [[آگاه]] نموده و آن حضرت [[علم]] به وقایع گذشته و بعد تا [[روز قیامت]] را به ما آموخت"<ref>{{متن حدیث|ثُمَّ نَظَرَ الرِّضَا {{ع}}إِلَی ابْنِ هَذَّابٍ فَقَالَ إِنْ أَنَا أَخْبَرْتُکَ أَنَّکَ سَتُبْتَلَی فِی هَذِهِ الْأَیَّامِ بِدَمِ ذِی رَحِمٍ لَکَ أَ کُنْتَ مُصَدِّقاً لِی قَالَ لَا فَإِنَّ الْغَیْبَ لَا یَعْلَمُهُ إِلَّا اللَّهُ تَعَالَی قَالَ {{ع}}أَ وَ لَیْسَ اللَّهُ یَقُولُ عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلی‏ غَیْبِهِ أَحَداً إِلَّا مَنِ ارْتَضی‏ مِنْ رَسُولٍ «۵» فَرَسُولُ اللَّهِ عِنْدَ اللَّهِ مُرْتَضَی وَ نَحْنُ وَرَثَةُ ذَلِکَ الرَّسُولِ الَّذِی أَطْلَعَهُ اللَّهُ عَلَی مَا شَاءَ مِنْ غَیْبِهِ فَعَلِمْنَا مَا کَانَ وَ مَا یَکُونُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ}}؛ راوندی، قطب الدین، الخرائج و الجرائح، ج ۱، ص۳۴۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید محمد حسین طباطبائی|طباطبائی، سید محمد حسین]]، [[تفسیر المیزان (کتاب)|تفسیر المیزان]]، ج۲۰، ص۹۱.</ref>
# [[مفضل بن عمر]] [[روایت]] کرده [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "[[سلیمان]] از [[داود]] [[ارث]] برد و [[محمد]] {{صل}} از سلیمان ارث برد و ما از محمد {{صل}} ارث بردیم. [[علم]] [[تورات]] و انجیل‏ و [[زبور]] و [[تفسیر]] الواح نزد ماست. [[مفضل]] عرض کرد: علم زیادی‌ است! [[امام]] فرمودند: این علم چندان مهم نیست بلکه علم مهم، علمی‌ است که در هر [[روز]] و در هر [[ساعت]] به ما داده می‌‏شود"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ سُلَیْمَانَ وَرِثَ‏ دَاوُدَ وَ إِنَّ مُحَمَّداً وَرِثَ سُلَیْمَانَ وَ إِنَّا وَرِثْنَا مُحَمَّداً وَ إِنَّ عِنْدَنَا عِلْمَ التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الزَّبُورِ وَ تِبْیَانَ مَا فِی الْأَلْوَاحِ قَالَ قُلْتُ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْعِلْمُ قَالَ لَیْسَ هَذَا هُوَ الْعِلْمَ إِنَّ الْعِلْمَ الَّذِی یَحْدُثُ یَوْماً بَعْدَ یَوْمٍ وَ سَاعَةً بَعْدَ سَاعَةٍ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب الکافی، ج۱، ص۲۲۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم]]، [[بررسی مسائل کلی امامت (کتاب)|بررسی مسائل کلی امامت]]، ص۲۴۷.</ref>
# [[مفضل بن عمر]] [[روایت]] کرده [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "[[سلیمان]] از [[داود]] [[ارث]] برد و [[محمد]] {{صل}} از سلیمان ارث برد و ما از محمد {{صل}} ارث بردیم. [[علم]] [[تورات]] و انجیل‏ و [[زبور]] و [[تفسیر]] الواح نزد ماست. [[مفضل]] عرض کرد: علم زیادی‌ است! [[امام]] فرمودند: این علم چندان مهم نیست بلکه علم مهم، علمی‌ است که در هر [[روز]] و در هر [[ساعت]] به ما داده می‌‏شود"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ سُلَیْمَانَ وَرِثَ‏ دَاوُدَ وَ إِنَّ مُحَمَّداً وَرِثَ سُلَیْمَانَ وَ إِنَّا وَرِثْنَا مُحَمَّداً وَ إِنَّ عِنْدَنَا عِلْمَ التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الزَّبُورِ وَ تِبْیَانَ مَا فِی الْأَلْوَاحِ قَالَ قُلْتُ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْعِلْمُ قَالَ لَیْسَ هَذَا هُوَ الْعِلْمَ إِنَّ الْعِلْمَ الَّذِی یَحْدُثُ یَوْماً بَعْدَ یَوْمٍ وَ سَاعَةً بَعْدَ سَاعَةٍ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب الکافی، ج۱، ص۲۲۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم]]، [[بررسی مسائل کلی امامت (کتاب)|بررسی مسائل کلی امامت]]، ص۲۴۷.</ref>
# [[زراره]] از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند: "[[علمی]] که همراه [[حضرت آدم]] نازل شد، به [[علی]] {{ع}} به ارث رسید و هیچ کدام از ما [[امامان]] از [[دنیا]] نمی‌رویم مگر اینکه یک نفر از [[اهل بیت]] ما، آن علم را یا هر گونه که [[خدا]] بخواهد، به ارث می‌بریم"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ الْعِلْمَ الَّذِی نَزَلَ مَعَ آدَمَ {{ع}}لَمْ یُرْفَعْ وَ الْعِلْمُ یُتَوَارَثُ وَ کَانَ عَلِیٌّ {{ع}}عَالِمَ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ إِنَّهُ لَمْ یَهْلِکْ مِنَّا عَالِمٌ قَطُّ إِلَّا خَلَفَهُ مِنْ أَهْلِهِ مَنْ عَلِمَ مِثْلَ عِلْمِهِ أَوْ مَا شَاءَ اللَّهُ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۲۲.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص۶۵ ـ ۷۰.</ref>
# [[زراره]] از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند: "[[علمی]] که همراه [[حضرت آدم]] نازل شد، به [[علی]] {{ع}} به ارث رسید و هیچ کدام از ما [[امامان]] از [[دنیا]] نمی‌رویم مگر اینکه یک نفر از [[اهل بیت]] ما، آن علم را یا هر گونه که [[خدا]] بخواهد، به ارث می‌بریم"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ الْعِلْمَ الَّذِی نَزَلَ مَعَ آدَمَ {{ع}}لَمْ یُرْفَعْ وَ الْعِلْمُ یُتَوَارَثُ وَ کَانَ عَلِیٌّ {{ع}}عَالِمَ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ إِنَّهُ لَمْ یَهْلِکْ مِنَّا عَالِمٌ قَطُّ إِلَّا خَلَفَهُ مِنْ أَهْلِهِ مَنْ عَلِمَ مِثْلَ عِلْمِهِ أَوْ مَا شَاءَ اللَّهُ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۲۲.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص۶۵ ـ ۷۰.</ref>
۱۱۳٬۰۷۳

ویرایش