ام وهب در تاریخ اسلامی

این مدخل از زیرشاخه‌های بحث یاران امام حسین، شهدای کربلا و مرتبط با مدخل ام وهب است. "ام وهب" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ام وهب در تاریخ اسلامی - ام وهب در معارف و سیره حسینی

مقدمه

ام وهب همسر عبدالله بن عمیر کلبی از بنی علیم از طایفه نمر بن قاسط معروف به «ام‌وهب بنت عبد» است . برخی نام وی را «قمر» یا «قمری» خوانده‌اند.

او با همسرش عبدالله که از یاران امیرالمؤمنین(ع) بود. در یکی از محله‌های کوفه سکونت داشت.

عبدالله شوهر وی وقتی متوجه شد که لشکر زیادی در نخیله کوفه اجتماع کرده و عازم جنگ با ابا عبدالله الحسین هستند سخت غمناک شد و با خود گفت: «به خدا سوگند خیلی مشتاق جنگ با مشرکین بودم و امید دارم که جهاد با سپاه عمر سعد که با فرزند دختر پیامبرشان می‌‌جنگند ثوابش نزد خدا کمتر از جهاد با مشرکین نباشد»

لذا تصمیم گرفت به یاری امام حسین(ع) بشتابد، و همسرش ام وهب را از قصد خود آگاه کرد، او نیز استقبال کرد و گفت: راه درستی می‌‌روی و مرا هم با خودت ببر، و این زن و شوهر با هم راهی کربلا شدند و مخفیانه و شبانه آمدند تا خود را به کاروان حسینی رساندند و با حضرت در کربلا ماندند.

ام وهب به همراه همسرش در میدان نبرد

در روز عاشورا موقعی که غلام زیاد بن ابیه، به نام یسار و غلام عبیدالله بن زیاد، به نام سالم که مردان دلاوری بودند مبارز می‌‌طلبیدند، ابتدا حبیب بن مظاهر و بریر بن خضیر برخاستند تا به جنگ آن دو بروند، اما حضرت به آنها فرمود: «شما بنشینید».

سپس عبدالله بن عمیر خدمت امام(ع) آمد و اجازه میدان خواست تا به جنگ آن دو برود، حضرت نگاهی به سینه پهن او کرد و فرمود: من تو را برای مبارزه با کسانی که قرین تو هستند نگاه داشته بودم – و سپس به او اجازه میدان داد و فرمود:- اگر مایلی به جنگ آن دو برو».

عبدالله پس از اجازه از امام(ع) عازم میدان شد، بلافاصله همسرش ام وهب گرزی به دست گرفت و به همسرش توصیه فداکاری و جان‌فشانی کرد و گفت: ای عبدالله، پدر و مادرم به فدایت از پاکان و طیبین و از ذریه محمد(ص) دفاع و قتال کن

و خود به دنبال شوهر عازم رزم و جهاد شد، اما شوهرش از او خواست که پیش زنان بازگردد ولی ام وهب دامن او را گرفت و همسر را بدرقه و همراهی نمود و چنین گفت: «رهایت نمی‌کنم تا من هم با تو بمیرم».

امام حسین(ع) که ناظر جانفشانی این زن و شوهر بود خطاب به ام وهب صدا زد: خدا شما را از خاندانم پاداش دهد، خدا تو را ای ام وهب رحمت کند، به میان زنان برگرد و با آنان باش؛ زیرا بر زنان جهاد و قتال نیست

ام وهب به فرمان امام(ع) از میدان معرکه بازگشت و در جمع زنان قرار گرفت.

عبدالله شوهر او چون مقابل یسار غلام زیاد و سالم غلام عبیدالله بن زیاد قرار گرفت سخنانی بین آن دو و عبدالله رد و بدل شد، و بین ایشان جنگ درگرفت و عبدالله به شهادت رسید.

بنا به قولی، ام وهب پس از شهادت همسرش کنار جسد پاک او آمد خاک و خون از چهره او برگرفت و گفت: «از خدایی که بهشت را گوارای تو کرد می‌‌خواهم که مرا همراه تو سازد»

در این موقع شمر بن ذی الجوشن به غلام خود رستم دستور داد که عمودی آهنین بر فرق این زن داغدار وارد کند! و غلام به دستور اربابش چنان عمود بر فرق ام وهب وارد کرد که فرق او را شکافت و در دم جان به جان آفرین تسلیم کرد و این زن با ایمان به خیل شهیدان پیوست.

بنا به قولی، ام وهب نخستین زنی بود که در کربلا به شهادت رسید.

روایتی دیگر حاکی از آن است که امِّ‌وهب نه با همسرش، بلکه با پسرش - وهب - به کربلا آمد و در آنجا وهب که نصرانی بود به دست امام حسین(ع) اسلام اختیار کرد؛ و به دفاع از آن حضرت برخاست. در حالی که همسر وهب مانع او می‌شد. مادرش عنوان کرد که تا در راه حسین(ع) به شهادت نرسد از وی راضی نخواهد گشت. وهب جنگید و به شهادت رسید؛ مادرش نیز به گونه‌ای که گفته شد شربت شهادت نوشید.

منابع

1. ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین
2. جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا

پانویس