علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
*پیشینه تحقیق؛ | *پیشینه تحقیق؛ | ||
*هدف از تحقیق؛ | *هدف از تحقیق؛ | ||
* | *اهمیت و ضرورت تحقیق؛ | ||
*روش تحقیق؛ | *روش تحقیق؛ | ||
*سازماندهی تحقیق. | *سازماندهی تحقیق. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
*مباحث کلی علم امام در روایات: | *مباحث کلی علم امام در روایات: | ||
#برخی از اوصاف علمی ائمه؛ | #برخی از اوصاف علمی ائمه؛ | ||
#لدنی بودن علم | #[[ علم موهوبی و موهبتی یا علم لدنی معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]]؛ | ||
#زمان برخورداری امام از علم امام قبلی؛ | #زمان برخورداری امام از علم امام قبلی؛ | ||
#ارادی بودن علم | #[[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]]؛ | ||
#محدودیت‌های علم | #[[دلایل قایلان به محدود بودن علم معصوم چیستند؟ (پرسش)|محدودیت‌های علم امام]]؛ | ||
#انواع علوم | #[[اقسام و انواع علم کدام‌اند؟ (پرسش)|انواع علوم امام]]؛ | ||
#پدید آمدن شبانه‌روزی و افزایش علم | #[[آیا علم معصوم قابلیت افزایش دارد؟ (پرسش)|پدید آمدن شبانه‌روزی و افزایش علم امام]]؛ | ||
*موارد علم امام در روایات: | *موارد علم امام در روایات: | ||
#علم به دین احکام و | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به دین احکام و سیاست]]؛ | ||
#علم منایا و | #[[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم منایا و بلایا]]؛ | ||
#علم به آسمان‌ها و زمین و اخبار | #[[آیا علم به عجایب یا راه‌های آسمان و زمین یا خشکی و دریا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به آسمان‌ها و زمین و اخبار آنها]]؛ | ||
#علم به حوادث گذشته و حوادث آینده تا روز | #[[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به حوادث گذشته و حوادث آینده تا روز قیامت]]؛ | ||
#علم امام به زمان شهادت | #[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به زمان شهادت خود]]؛ | ||
#علم به اسامی شیعیان و | #[[آیا معصومان کتابی داشتند که نام‌های پادشاهان یا شیعیان یا اهل بهشت و جهنم در آن ذکر شده است؟ (پرسش)|علم به اسامی شیعیان و محبان]]؛ | ||
#آگاهی از باطن | #[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از باطن انسان‌ها]]؛ | ||
#علم به زبان انسان‌ها و پرندگان و | #[[آیا معصوم عالم به همه زبان‌ها است؟ (پرسش)|علم به زبان انسان‌ها و پرندگان و حیوانات]]؛ | ||
#آگاهی امام از جمیع علوم پیامبران و | #[[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از جمیع علوم پیامبران و ملائکه]]؛ | ||
#علم | #[[علم غیب چیست؟ (پرسش)|علم غیب]]؛ | ||
*منابع علم امام: | *[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | ||
# | #[[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت]]؛ | ||
# | #[[رابطه قرآن با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|قرآن]]؛ | ||
# | #[[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|الهام]]؛ | ||
# | #[[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|تحدیث]]؛ | ||
#علم امام و شب | #[[آیا علم معصوم در شب قدر نازل می‌شود؟ (پرسش)|علم امام و شب قدر]]؛ | ||
#جفر و جامعه و صحیفه علی و مصحف فاطمه | #[[رابطه مصحف فاطمه یا کتاب‌هایی مثل جفر با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|جفر و جامعه و صحیفه علی و مصحف فاطمه زهرا]]؛ | ||
#مناری از | #[[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|مناری از نور]]؛ | ||
*'''بخش دوم: بررسی دیدگاه اصحاب ائمه:''' | *'''بخش دوم: بررسی دیدگاه اصحاب ائمه:''' | ||
*جایگاه علم امام در تلقی شیعی از امامت؛ | *جایگاه علم امام در تلقی شیعی از امامت؛ | ||
*آگاهی امام از علوم دینی: | *آگاهی امام از علوم دینی: | ||
#احکام | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|احکام دینی]]؛ | ||
#علم به | #[[آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)|علم به قرآن]]؛ | ||
#علم امام به امور عقیدتی؛ | #علم امام به امور عقیدتی؛ | ||
*علوم غیر دینی: | *علوم غیر دینی: | ||
#علم منایا و | #[[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم منایا و بلایا]]؛ | ||
#علم به حوادث گذشته و حوادث | #[[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به حوادث گذشته و حوادث آینده]]؛ | ||
#آگاهی از | #[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از ضمایر]]؛ | ||
#علم به اسماء | #[[آیا معصومان کتابی داشتند که نام‌های پادشاهان یا شیعیان یا اهل بهشت و جهنم در آن ذکر شده است؟ (پرسش)|علم به اسماء شیعیان]]؛ | ||
#رفتار امام بر اساس علم امامت؛ | #رفتار امام بر اساس علم امامت؛ | ||
#آگاهی از همه حوادث در روی زمین؛ | #آگاهی از همه حوادث در روی زمین؛ | ||
*منابع علم امام: | *[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | ||
#وراثت از پیامبر اسلام و | #[[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت از پیامبر اسلام و انبیاء]]؛ | ||
#صحیفه؛ | #صحیفه؛ | ||
# | #[[الهام]]؛ | ||
#قیاس. | #قیاس. | ||
===فصل سوم: قرن سوم تا پایان قرن ششم هجری=== | ===فصل سوم: قرن سوم تا پایان قرن ششم هجری=== | ||
*'''بخش اول: مکتب بغداد:''' | *'''بخش اول: مکتب بغداد:''' | ||
*کلیاتی در باره علم امام: | *کلیاتی در باره علم امام: | ||
#محدوده علم | #[[قلمرو علم غیب معصوم تا چه حدی است؟ (پرسش)|محدوده علم امام]]؛ | ||
#زمان کامل شدن علم | #[[امام معصوم از چه زمانی صاحب علم غیب می‌شود؟ (پرسش)|زمان کامل شدن علم امام]]؛ | ||
#کیفیت قضاوت | #[[آیا قضاوت‌های معصومان با استفاده از علم غیب بوده است؟ (پرسش)|کیفیت قضاوت امام]]؛ | ||
#عدم تساوی ائمه در | #[[آیا علم غیب پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|عدم تساوی ائمه در علم]]؛ | ||
#لدنی بودن علم | #[[رابطه علم لدنی با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]]؛ | ||
*موارد علم امام: | *موارد علم امام: | ||
#علم به سیاست و حکومت | #[[کارکرد علم غیب معصوم در حکومت سیاسی چیست؟ (پرسش)|علم به سیاست و حکومت داری]]؛ | ||
#علم امام به دین و احکام | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به دین و احکام شرعی]]؛ | ||
#علوم غیر دینی؛ | #علوم غیر دینی؛ | ||
#علم به صنایع و | #[[آیا معصوم عالم به مشاغل و صناعات است؟ (پرسش)|علم به صنایع و مشاغل]]؛ | ||
#علم به تمام | #[[آیا معصوم عالم به همه زبان‌ها است؟ (پرسش)|علم به تمام زبان‌ها]]؛ | ||
#علم امام به ضمایر افراد و باطن | #[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به ضمایر افراد و باطن امور]]؛ | ||
#آگاهی امام از زمان شهادت | #[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از زمان شهادت خود]]؛ | ||
*منابع علم امام: | *[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | ||
# | #[[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت]]؛ | ||
#وحی و | #[[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وحی و الهام]]؛ | ||
#خواب | #[[رابطه رؤیای صادق با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|خواب صادق]]؛ | ||
#سخن گفتن ملائکه با | #[[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|سخن گفتن ملائکه با امام]]؛ | ||
*ارزیابی دیدگاه مکتب بغداد درباره علم امام؛ | *ارزیابی دیدگاه مکتب بغداد درباره علم امام؛ | ||
*مفهوم امامت در تلقی مکتب بغداد؛ | *مفهوم امامت در تلقی مکتب بغداد؛ | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
#تساوی حال امام در علم قبل و بعد از امامت؛ | #تساوی حال امام در علم قبل و بعد از امامت؛ | ||
#ماهیت علم امام؛ | #ماهیت علم امام؛ | ||
#اثبات امامت ائمه | #[[آیا آگاهی معصوم به نحو تام شرطی از شروط امامت است؟ (پرسش)|اثبات امامت ائمه از طریق علم امام]]؛ | ||
*موارد علم امام: | *موارد علم امام: | ||
#علوم دینی؛ | #علوم دینی؛ | ||
#علوم غیر دینی؛ | #علوم غیر دینی؛ | ||
*منابع علم | *[[منابع و راه‌های دست‌یابی معصوم به علم غیب چیستند؟ (پرسش)|منابع علم امام]]؛ | ||
*بررسی عناوین باب‌های اصول کافی و بصائرالدرجات درباره علم امام: | *بررسی عناوین باب‌های اصول کافی و بصائرالدرجات درباره علم امام: | ||
#اوصاف علمی | #[[ویژگی‌های علم معصوم چیست؟ (پرسش)|اوصاف علمی امام]]؛ | ||
#علوم سه گانه امام؛ | #علوم سه گانه امام؛ | ||
#علوم امام در سخنان پیامبر اکرم {{صل}}؛ | #علوم امام در سخنان پیامبر اکرم {{صل}}؛ | ||
#آیات مربوط به علم | #[[آیاتی که موافقان علم تام معصوم به آنها استدلال می‌کنند کدام‌اند؟ (پرسش)|آیات مربوط به علم امام]]؛ | ||
#زمان بهره‌مند شدن امام از علم امام قبلی؛ | #زمان بهره‌مند شدن امام از علم امام قبلی؛ | ||
#ارادی بودن علم | #[[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]]؛ | ||
#زیاد شدن علم | #[[افزایش علم معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|زیاد شدن علم امام]]؛ | ||
#تساوی ائمه در | #[[آیا علم پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|تساوی ائمه در علم]]؛ | ||
*موارد علم ائمه: | *موارد علم ائمه: | ||
#علم به احکام | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به احکام شرعی]]؛ | ||
#علم به | #[[آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)|علم به قرآن]]؛ | ||
#علم به کتب | #[[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به کتب آسمانی]]؛ | ||
#آگاهی ائمه از اسم اعظم | #[[رابطه اسم اعظم با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|آگاهی ائمه از اسم اعظم الهی]]؛ | ||
#آگاهی از احوال شیعیان و افراد | #[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از احوال شیعیان و افراد دیگر]]؛ | ||
#علم به آسمان‌ها و زمین و باطن | #[[آیا علم به عجایب یا راه‌های آسمان و زمین یا خشکی و دریا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به آسمان‌ها و زمین و باطن آنها]]؛ | ||
#علم به بهشت و جهنم واهل | #[[آیا علم به ثواب و عقاب یا بهشت و جهنم و سرنوشت آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به بهشت و جهنم واهل آنها]]؛ | ||
#علم به ماکان و | #[[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به ماکان و مایکون]]؛ | ||
#علم ائمه به منایا و | #[[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم ائمه به منایا و بلایا]]؛ | ||
#آگاهی ائمه از غیب؛ | #آگاهی ائمه از غیب؛ | ||
#آگاهی ائمه از زمان شهادت | #[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی ائمه از زمان شهادت خویش]]؛ | ||
#آگاهی امام از زبان همه انسان‌ها و | #[[آیا معصوم عالم به همه زبان‌ها است؟ (پرسش)|آگاهی امام از زبان همه انسان‌ها و حیوانات]]؛ | ||
#آگاهی از باطن | #[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از باطن اشخاص]]؛ | ||
#آگاهی امام از جمیع علوم ملائکه و | #[[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از جمیع علوم ملائکه و انبیاء]]؛ | ||
#آگاهی امام از مسائل و معضلات غیر موجود در کتاب و سنت؛ | #آگاهی امام از مسائل و معضلات غیر موجود در کتاب و سنت؛ | ||
*منابع علم امام: | *[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | ||
#اخذ از معصوم قبلی؛ | #اخذ از معصوم قبلی؛ | ||
# | #[[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|تحدیث]]؛ | ||
#روح | #[[رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|روح القدس]]؛ | ||
# | #[[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|الهام]]؛ | ||
#کتابهای موجود در نزد ائمه؛ | #کتابهای موجود در نزد ائمه؛ | ||
#نزول ملائکه در شب | #[[آیا علم معصوم در شب قدر نازل می‌شود؟ (پرسش)|نزول ملائکه در شب قدر]]؛ | ||
#ستونی از نور در هر | #[[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|ستونی از نور در هر شهر]]؛ | ||
#عرضه شدن اعمال بر ائمه. | #[[آیا علم به اعمال و احوال خلق علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|عرضه شدن اعمال بر ائمه]]. | ||
===فصل چهارم: قرن هفتم هجری=== | ===فصل چهارم: قرن هفتم هجری=== | ||
*'''بخش اول: بررسی دیدگاه ابن میثم بحرانی درباره علم امام؛''' | *'''بخش اول: بررسی دیدگاه ابن میثم بحرانی درباره علم امام؛''' | ||
| خط ۱۷۱: | خط ۱۷۱: | ||
#استدلال بر علم امام به دین؛ | #استدلال بر علم امام به دین؛ | ||
*دیدگاه ابن میثم درباره علم غیب امام: | *دیدگاه ابن میثم درباره علم غیب امام: | ||
#امکان اخبار از | #[[آیا علم غیب غیر خدا امکان دارد؟ (پرسش)|امکان اخبار از غیب]]؛ | ||
#کیفیت تعلم علوم | #[[آیا علم غیب قابل تعلیم و انتقال به دیگران است؟ (پرسش)|کیفیت تعلم علوم غیبی]]؛ | ||
#قوانین کلی متعلق علم غیب؛ | #قوانین کلی متعلق علم غیب؛ | ||
#اختصاص علم غیب به | #[[آیا علم غیب منحصر به خداست؟ (پرسش)|اختصاص علم غیب به خدا]]؛ | ||
#بررسی آراء ابن میثم درباب علم غیب؛ | #بررسی آراء ابن میثم درباب علم غیب؛ | ||
*آگاهی امام از زمان شهادت خود؛ | *آگاهی امام از زمان شهادت خود؛ | ||
| خط ۱۸۴: | خط ۱۸۴: | ||
#سایر علوم ائمه از دیدگاه ابن طاووس؛ | #سایر علوم ائمه از دیدگاه ابن طاووس؛ | ||
*'''بخش سوم: آراء عمادالدین طبری درباره علم امام:''' | *'''بخش سوم: آراء عمادالدین طبری درباره علم امام:''' | ||
#لدنی بودن علم | #[[رابطه علم لدنی با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]]؛ | ||
#علم امام به احکام | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام دینی]]؛ | ||
#موارد علم امام؛ | #موارد علم امام؛ | ||
*'''بخش چهارم: آراء علامه حلی درباره علم امام:''' | *'''بخش چهارم: آراء علامه حلی درباره علم امام:''' | ||
#علم امام به احکام و | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام و قرآن]]؛ | ||
#آگاهی امام از زمان شهادت | #[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از زمان شهادت خود]]؛ | ||
*فهرست منابع. | *فهرست منابع. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
نسخهٔ ۲۳ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۰۸:۴۰
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
| علم امام(ع) از دیدگاه کلام امامیه | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| ترجمهٔ کتاب | (از قرن اول تا هفتم هجری) |
| نویسنده | ناصرالدین اوجاقی |
| موضوع | امامت، علم امام |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی|انتشارات انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی]][[رده:انتشارات انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۸ ش |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۴۱۱-۴۵۵-۷ |
| شماره ملی | ۱۹۶۳۳۸۴ |
علم امام(ع) از دیدگاه کلام امامیه (از قرن اول تا هفتم هجری) کتابی است که به بررسی دیدگاه شیعه درباره محدوده علم ائمه(ع) با توجه به آیات و روایات می‌پردازد. این کتاب به قلم ناصرالدین اوجاقی نوشته شده و توسط انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی به چاپ رسیده است. [۱]
درباره کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «بحث و بررسی كلامی دیدگاههای مختلف متكلمان شیعه درباره علم امام(ع)، منابع این علم و رابطه آن با علم خداوند و موارد علم ائمه(ع) و گستره آن است. نویسنده، ابتدا كلیاتی درباره مفهوم علم، امام(ع) و امامیه ارائه نموده، سپس به تفكیك دورههای زمانی از قرن اول تا هفتم هجری، به تبیین دیدگاههای كلامی متكلمان شیعه امامیه درباره علم امام(ع) و محدوده این علم پرداخته‌است. وی ابتدا روایات مربوط به ماهیت علم امام(ع) و گستره آن را آورده و مباحثی كلی در مورد علم امام(ع)، لدنی بودن علم، فوق بشری بودن آن، احاطه به غیب و علوم غیبی، منابع علم امام(ع)، آگاهی امام(ع) به عوالم ملكوتی و ضمایر انسان‌ها، محدودیت‌های علم امام(ع)، علم او به گذشته و آینده تا روز قیامت و... را ارائه كرده‌است؛ آن‌گاه به بررسی دیدگاه اصحاب ائمه(ع) در مورد جایگاه علم امام(ع)، آگاهی امام(ع) از علوم دینی و غیر دینی مانند علم منایا و بلایا، علم به اسمای شیعیان و آگاهی از كلیه حوادث عالم هستی و منابع این علوم پرداخته و به تفكیك قرن این دیدگاه را تبیین كرده‌است. در همین زمینه، به مكتبهای مهم كلامی شیعه امامیه، مانند مكتب بغداد و مكتب قم اشاره نموده و مباحثی مانند موارد علم امام(ع) و منابع آن را از منظر متكلمان برجسته این دو مكتب فكری مطرح كرده و ماهیت علم امام(ع) و موارد آن را در كتب برجسته از قرون سوم تا ششم هجری مانند اصول كافی و بصائرالدرجات مقایسه كرده‌است.
در فصل بعدی، به دیدگاههای كلامی مطرح در قرن هفتم هجری در مورد علم امام(ع) اشاره نموده و در این زمینه، نخست به بررسی دیدگاههای كلامی ابن‌میثم بحرانی در مورد احاطه امام(ع) به علم غیب، آگاهی او از احكام دینی و حكومتی و آگاه بودن از زمان شهادت خود پرداخته، آن‌گاه آرای كلامی سید بن طاووس، عمادالدین طبری و علامه حلی را در مورد علم امام(ع) به همه معلومات بشری و فوق‌بشری بیان كرده‌است».[۲].
فهرست کتاب
فصل اول: کلیات تحقیق
- پیشینه تحقیق؛
- هدف از تحقیق؛
- اهمیت و ضرورت تحقیق؛
- روش تحقیق؛
- سازماندهی تحقیق.
فصل دوم: قرن اول تا پایان قرن سوم
- ویژگی‌های این دوره؛
- مشکلات تحقیق در این دوره؛
- سازماندهی فصل؛
- بخش اول: سیری در روایات:
- مباحث کلی علم امام در روایات:
- برخی از اوصاف علمی ائمه؛
- لدنی بودن علم امام؛
- زمان برخورداری امام از علم امام قبلی؛
- ارادی بودن علم امام؛
- محدودیت‌های علم امام؛
- انواع علوم امام؛
- پدید آمدن شبانه‌روزی و افزایش علم امام؛
- موارد علم امام در روایات:
- علم به دین احکام و سیاست؛
- علم منایا و بلایا؛
- علم به آسمان‌ها و زمین و اخبار آنها؛
- علم به حوادث گذشته و حوادث آینده تا روز قیامت؛
- علم امام به زمان شهادت خود؛
- علم به اسامی شیعیان و محبان؛
- آگاهی از باطن انسان‌ها؛
- علم به زبان انسان‌ها و پرندگان و حیوانات؛
- آگاهی امام از جمیع علوم پیامبران و ملائکه؛
- علم غیب؛
- وراثت؛
- قرآن؛
- الهام؛
- تحدیث؛
- علم امام و شب قدر؛
- جفر و جامعه و صحیفه علی و مصحف فاطمه زهرا؛
- مناری از نور؛
- بخش دوم: بررسی دیدگاه اصحاب ائمه:
- جایگاه علم امام در تلقی شیعی از امامت؛
- آگاهی امام از علوم دینی:
- احکام دینی؛
- علم به قرآن؛
- علم امام به امور عقیدتی؛
- علوم غیر دینی:
- علم منایا و بلایا؛
- علم به حوادث گذشته و حوادث آینده؛
- آگاهی از ضمایر؛
- علم به اسماء شیعیان؛
- رفتار امام بر اساس علم امامت؛
- آگاهی از همه حوادث در روی زمین؛
- وراثت از پیامبر اسلام و انبیاء؛
- صحیفه؛
- الهام؛
- قیاس.
فصل سوم: قرن سوم تا پایان قرن ششم هجری
- بخش اول: مکتب بغداد:
- کلیاتی در باره علم امام:
- محدوده علم امام؛
- زمان کامل شدن علم امام؛
- کیفیت قضاوت امام؛
- عدم تساوی ائمه در علم؛
- لدنی بودن علم امام؛
- موارد علم امام:
- علم به سیاست و حکومت داری؛
- علم امام به دین و احکام شرعی؛
- علوم غیر دینی؛
- علم به صنایع و مشاغل؛
- علم به تمام زبان‌ها؛
- علم امام به ضمایر افراد و باطن امور؛
- آگاهی امام از زمان شهادت خود؛
- ارزیابی دیدگاه مکتب بغداد درباره علم امام؛
- مفهوم امامت در تلقی مکتب بغداد؛
- بخش دوم: مکتب قم:
- کلیاتی در باب علم امام از دیدگاه مکتب قم:
- تساوی حال امام در علم قبل و بعد از امامت؛
- ماهیت علم امام؛
- اثبات امامت ائمه از طریق علم امام؛
- موارد علم امام:
- علوم دینی؛
- علوم غیر دینی؛
- منابع علم امام؛
- بررسی عناوین باب‌های اصول کافی و بصائرالدرجات درباره علم امام:
- اوصاف علمی امام؛
- علوم سه گانه امام؛
- علوم امام در سخنان پیامبر اکرم (ص)؛
- آیات مربوط به علم امام؛
- زمان بهره‌مند شدن امام از علم امام قبلی؛
- ارادی بودن علم امام؛
- زیاد شدن علم امام؛
- تساوی ائمه در علم؛
- موارد علم ائمه:
- علم به احکام شرعی؛
- علم به قرآن؛
- علم به کتب آسمانی؛
- آگاهی ائمه از اسم اعظم الهی؛
- آگاهی از احوال شیعیان و افراد دیگر؛
- علم به آسمان‌ها و زمین و باطن آنها؛
- علم به بهشت و جهنم واهل آنها؛
- علم به ماکان و مایکون؛
- علم ائمه به منایا و بلایا؛
- آگاهی ائمه از غیب؛
- آگاهی ائمه از زمان شهادت خویش؛
- آگاهی امام از زبان همه انسان‌ها و حیوانات؛
- آگاهی از باطن اشخاص؛
- آگاهی امام از جمیع علوم ملائکه و انبیاء؛
- آگاهی امام از مسائل و معضلات غیر موجود در کتاب و سنت؛
- اخذ از معصوم قبلی؛
- تحدیث؛
- روح القدس؛
- الهام؛
- کتابهای موجود در نزد ائمه؛
- نزول ملائکه در شب قدر؛
- ستونی از نور در هر شهر؛
- عرضه شدن اعمال بر ائمه.
فصل چهارم: قرن هفتم هجری
- بخش اول: بررسی دیدگاه ابن میثم بحرانی درباره علم امام؛
- علوم دینی و مسائل حکومتی:
- معنای علم امام به تمام دین و احکام دینی؛
- استدلال بر علم امام به دین؛
- دیدگاه ابن میثم درباره علم غیب امام:
- امکان اخبار از غیب؛
- کیفیت تعلم علوم غیبی؛
- قوانین کلی متعلق علم غیب؛
- اختصاص علم غیب به خدا؛
- بررسی آراء ابن میثم درباب علم غیب؛
- آگاهی امام از زمان شهادت خود؛
- بررسی آراء ابن میثم در باب علم به زمان شهادت؛
- بخش دوم: بررسی آراء ابن طاووس در باب علم امام:
- تعلم علم امام از دیدگاه ابن طاووس؛
- علم غیب از دیدگاه ابن طاووس؛
- تأثیر علم غیب بر رفتار امام؛
- سایر علوم ائمه از دیدگاه ابن طاووس؛
- بخش سوم: آراء عمادالدین طبری درباره علم امام:
- لدنی بودن علم امام؛
- علم امام به احکام دینی؛
- موارد علم امام؛
- بخش چهارم: آراء علامه حلی درباره علم امام:
- فهرست منابع.
درباره پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین ناصرالدین اوجاقی (متولد ۱۳۵۱ ش، زنجان) در کنار دروس متداول حوزوی، تحصیلات آکادمیک خود را در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته الهیات و معارف اسلامی مؤسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی پیگیری کرد. همکاری با بخش دایرة المعارف علوم عقلی مؤسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی از جمله فعالیت‌های وی است.
او علاوه بر تدریس دروس حوزوی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «علم امام از دیدگاه کلام امامیه» و «وحدت یا تعدد کتاب پیشین الهی در قرآن» برخی از این آثار است.[۳]
پانویس
پیوند به بیرون
ردهها:
- آثار امامت و ولایت
- کتابشناسی جامع امامت و ولایت
- کتابشناسی امامت
- کتابشناسی امامت ناصرالدین اوجاقی
- آثار امامت و ولایت ناصرالدین اوجاقی
- کتابشناسی امامت با تعداد صفحات بیش از ۲۰۰
- کتابشناسی کتابهای امامت به زبان فارسی
- کتابشناسی کتابهای امامت منتشرشده در ۱۳۸۸
- کتابشناسی کتابهای امامت انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
- آثار علم امام
- کتابشناسی کتابهای علم امام
- کتابشناسی کتابهای علم امام به زبان فارسی