تفسیر امام شافعی: تفاوت میان نسخهها
(صفحهای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل...» ایجاد کرد) |
|||
خط ۲: | خط ۲: | ||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخههای بحث '''[[شافعی]]''' است. </div> | <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخههای بحث '''[[شافعی]]''' است. </div> | ||
== [[احکام]] | == [[احکام القرآن]] == | ||
کتابی با این نام در ۲۰۰ صفحه به چاپ رسیده و [[تفسیر]] جملهها و آیاتی از ۳۷ [[سوره]] [[قرآن]] را دربر دارد<ref>نام آن ۳۷ سوره را در فهرست این تفسیر بنگرید (مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۹-۲۰۰).</ref>. گردآورندۀ این کتاب [[مجدی بن منصور بن سید شوری]] است و آنگونه که خود در مقدمۀ این کتاب نوشته است، آیاتی را که در کتابهای «الرسالة» و «الامّ» [[شافعی]] و [[احکام]] القرآن جمع [[بیهقی]]، تفسیر و تبیین شده است، را به ترتیب سور و [[آیات قرآن]] در این تفسیر گرد آورده است<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۳.</ref>؛ اما با نگاه به آدرسهایی که در پایین صفحات این تفسیر ذکر شده، به نظر میرسد بیشتر آثار این کتاب از احکام القرآن میباشد و از دو کتاب دیگر بهخصوص الامّ آثار کمتری نقل شده است؛ برای نمونه، در [[سوره بقره]] از احکام القرآن حدود ۳۵ مورد و از رسالة حدود ۱۶ مورد نقل شده و از الامّ هیچ موردی نقل نشده است. این تفسیر با جملهای از آیۀ ۲۰ سورۀ بقره {{متن قرآن|يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ}}<ref>«نزدیک است آن برق، بیناییهاشان را برباید» سوره بقره، آیه ۲۰.</ref> آغاز و با جملهای از [[آیه]] ۴ [[سوره شرح]] {{متن قرآن|وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ}}<ref>«و آوازهات را بلند گرداندیم،» سوره انشراح، آیه ۴.</ref> ختم شده است<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹ و ۱۹۸.</ref>. گرچه در تفسیر برخی جملهها به نقل روایتی از [[رسول خدا]]{{صل}} اکتفا شده <ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۶، ذیل آیه ۳، سوره بروج.</ref>، ولی در بیشتر موارد دیدگاه شافعی در بیان معنای [[آیات]] بیان شده است؛ گاهی با تفصیل و [[استدلال]]<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۸-۲۵، تفسیر آیات ۱۷۸ و ۱۸۳، سوره بقره.</ref> و گاهی ساده و مختصر<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۶، تفسیر آیات ۱۴۴، ۱۵۵ و ۱۵۸ سوره بقره.</ref>، گاهی با استناد به آیات دیگر قرآن<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، ۱۰، ۱۳، ۱۵ و ۱۷ تفسیر آیات ۲۴، ۷۹، ۱۱۵، ۱۴۳ و ۱۶۴ سوره بقره.</ref> و گاهی با استناد به روایتی از [[پیامبر]]<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۴، آیه ۱۲۹، سوره بقره.</ref> یا [[امام علی]]{{ع}}<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۱، تفسیر آیه ۱ سوره ممتحنه.</ref> و گاهی نیز با استناد به سخنی از [[صحابه]]<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۷۶، تفسیر آیه ۲۵ سوره احزاب.</ref> و [[تابعین]]<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، تفسیر آیه ۲۰ سورۀ بقره، و ص۱۵، تفسیر آیه ۱۴۲ سوره بقره.</ref> و گاهی بدون استناد به چیزی<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹۶، تفسیر آیۀ ۲ سوره مائده و ص۱۷۵، تفسیر آیه ۲۷ سوره روم.</ref>. | کتابی با این نام در ۲۰۰ صفحه به چاپ رسیده و [[تفسیر]] جملهها و آیاتی از ۳۷ [[سوره]] [[قرآن]] را دربر دارد<ref>نام آن ۳۷ سوره را در فهرست این تفسیر بنگرید (مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۹-۲۰۰).</ref>. گردآورندۀ این کتاب [[مجدی بن منصور بن سید شوری]] است و آنگونه که خود در مقدمۀ این کتاب نوشته است، آیاتی را که در کتابهای «الرسالة» و «الامّ» [[شافعی]] و [[احکام]] القرآن جمع [[بیهقی]]، تفسیر و تبیین شده است، را به ترتیب سور و [[آیات قرآن]] در این تفسیر گرد آورده است<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۳.</ref>؛ اما با نگاه به آدرسهایی که در پایین صفحات این تفسیر ذکر شده، به نظر میرسد بیشتر آثار این کتاب از احکام القرآن میباشد و از دو کتاب دیگر بهخصوص الامّ آثار کمتری نقل شده است؛ برای نمونه، در [[سوره بقره]] از احکام القرآن حدود ۳۵ مورد و از رسالة حدود ۱۶ مورد نقل شده و از الامّ هیچ موردی نقل نشده است. این تفسیر با جملهای از آیۀ ۲۰ سورۀ بقره {{متن قرآن|يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ}}<ref>«نزدیک است آن برق، بیناییهاشان را برباید» سوره بقره، آیه ۲۰.</ref> آغاز و با جملهای از [[آیه]] ۴ [[سوره شرح]] {{متن قرآن|وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ}}<ref>«و آوازهات را بلند گرداندیم،» سوره انشراح، آیه ۴.</ref> ختم شده است<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹ و ۱۹۸.</ref>. گرچه در تفسیر برخی جملهها به نقل روایتی از [[رسول خدا]]{{صل}} اکتفا شده <ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۶، ذیل آیه ۳، سوره بروج.</ref>، ولی در بیشتر موارد دیدگاه شافعی در بیان معنای [[آیات]] بیان شده است؛ گاهی با تفصیل و [[استدلال]]<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۸-۲۵، تفسیر آیات ۱۷۸ و ۱۸۳، سوره بقره.</ref> و گاهی ساده و مختصر<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۶، تفسیر آیات ۱۴۴، ۱۵۵ و ۱۵۸ سوره بقره.</ref>، گاهی با استناد به آیات دیگر قرآن<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، ۱۰، ۱۳، ۱۵ و ۱۷ تفسیر آیات ۲۴، ۷۹، ۱۱۵، ۱۴۳ و ۱۶۴ سوره بقره.</ref> و گاهی با استناد به روایتی از [[پیامبر]]<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۴، آیه ۱۲۹، سوره بقره.</ref> یا [[امام علی]]{{ع}}<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۱، تفسیر آیه ۱ سوره ممتحنه.</ref> و گاهی نیز با استناد به سخنی از [[صحابه]]<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۷۶، تفسیر آیه ۲۵ سوره احزاب.</ref> و [[تابعین]]<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، تفسیر آیه ۲۰ سورۀ بقره، و ص۱۵، تفسیر آیه ۱۴۲ سوره بقره.</ref> و گاهی بدون استناد به چیزی<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹۶، تفسیر آیۀ ۲ سوره مائده و ص۱۷۵، تفسیر آیه ۲۷ سوره روم.</ref>. | ||
نسخهٔ ۱۰ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۴۹
احکام القرآن
کتابی با این نام در ۲۰۰ صفحه به چاپ رسیده و تفسیر جملهها و آیاتی از ۳۷ سوره قرآن را دربر دارد[۱]. گردآورندۀ این کتاب مجدی بن منصور بن سید شوری است و آنگونه که خود در مقدمۀ این کتاب نوشته است، آیاتی را که در کتابهای «الرسالة» و «الامّ» شافعی و احکام القرآن جمع بیهقی، تفسیر و تبیین شده است، را به ترتیب سور و آیات قرآن در این تفسیر گرد آورده است[۲]؛ اما با نگاه به آدرسهایی که در پایین صفحات این تفسیر ذکر شده، به نظر میرسد بیشتر آثار این کتاب از احکام القرآن میباشد و از دو کتاب دیگر بهخصوص الامّ آثار کمتری نقل شده است؛ برای نمونه، در سوره بقره از احکام القرآن حدود ۳۵ مورد و از رسالة حدود ۱۶ مورد نقل شده و از الامّ هیچ موردی نقل نشده است. این تفسیر با جملهای از آیۀ ۲۰ سورۀ بقره ﴿يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ﴾[۳] آغاز و با جملهای از آیه ۴ سوره شرح ﴿وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ﴾[۴] ختم شده است[۵]. گرچه در تفسیر برخی جملهها به نقل روایتی از رسول خدا(ص) اکتفا شده [۶]، ولی در بیشتر موارد دیدگاه شافعی در بیان معنای آیات بیان شده است؛ گاهی با تفصیل و استدلال[۷] و گاهی ساده و مختصر[۸]، گاهی با استناد به آیات دیگر قرآن[۹] و گاهی با استناد به روایتی از پیامبر[۱۰] یا امام علی(ع)[۱۱] و گاهی نیز با استناد به سخنی از صحابه[۱۲] و تابعین[۱۳] و گاهی بدون استناد به چیزی[۱۴].
براین اساس میتوان این تفسیر را اجتهادی قرآن به قرآن و روایت نامید. این تفسیر از جهت سند مانند تفسیر مالک بن انس بوده و سند معتبر و قابل اعتماد در آن اندک است، بلکه برای شیعه صحت هیچ یک از روایات آن قابل اثبات نیست، ولی در موارد بسیاری معنای آیات با تفصیل و استدلال بیان شده است و از این جهت، فایدۀ این تفسیر بیش از فایدۀ تفسیر مالک است و افزون بر سهولت دستیابی به آرای تفسیری شافعی، گاهی ممکن است توضیح و استدلالی که در بیان معنای آیات، بهویژه آیات احکام، آمده، روشنگر و قابل استفاده باشد.[۱۵]
منابع
پانویس
- ↑ نام آن ۳۷ سوره را در فهرست این تفسیر بنگرید (مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۹-۲۰۰).
- ↑ ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۳.
- ↑ «نزدیک است آن برق، بیناییهاشان را برباید» سوره بقره، آیه ۲۰.
- ↑ «و آوازهات را بلند گرداندیم،» سوره انشراح، آیه ۴.
- ↑ ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹ و ۱۹۸.
- ↑ برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۶، ذیل آیه ۳، سوره بروج.
- ↑ برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۸-۲۵، تفسیر آیات ۱۷۸ و ۱۸۳، سوره بقره.
- ↑ برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۶، تفسیر آیات ۱۴۴، ۱۵۵ و ۱۵۸ سوره بقره.
- ↑ برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، ۱۰، ۱۳، ۱۵ و ۱۷ تفسیر آیات ۲۴، ۷۹، ۱۱۵، ۱۴۳ و ۱۶۴ سوره بقره.
- ↑ برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۴، آیه ۱۲۹، سوره بقره.
- ↑ برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۱، تفسیر آیه ۱ سوره ممتحنه.
- ↑ ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۷۶، تفسیر آیه ۲۵ سوره احزاب.
- ↑ ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، تفسیر آیه ۲۰ سورۀ بقره، و ص۱۵، تفسیر آیه ۱۴۲ سوره بقره.
- ↑ ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹۶، تفسیر آیۀ ۲ سوره مائده و ص۱۷۵، تفسیر آیه ۲۷ سوره روم.
- ↑ بابایی، علی اکبر، تاریخ تفسیر قرآن، ص ۳۳۸-۳۳۹.
جستارهای وابسته
- تفاسیر تابعین تابعین
- تفاسیر تک نگار
- تفاسیر عصر جدید
- تفاسیر عصر کهن
- تفاسیر لغوی
- تفسیر اجتهادی
- تفسیر اجمالی قرآن
- تفسیر اِعراب
- تفسیر قرآن به مقتضای عقل
- تفسیر باطنی
- تفسیر مالکیه
- تفسیر روایی
- تفسیر مسلسل
- تفسیر قرآن به کلام صحابه
- تفسیر قرآن با قول تابعی
- تفسیر قرآن با قرآن
- تفسیر عهد نبوت
- تفسیر عهد رسالت
- تفسیر عهد صحابه
- تفسیر غریب قرآن
- تفسیر عقلی
- تفسیر پلورالیستی قرآن
- تفسیر تبیینی قرآن
- تفسیر تحلیلی
- تفسیر بلاغی
- تفسیر تدبری قرآن
- تفسیر تمسکی قرآن
- تفسیر عصر تابعین
- تفسیر در عصر تدوین
- تفسیر عصر پیامبر خاتم
- تفسیر درایی
- تفسیر زبدة البیان
- تفسیر سکولاریستی قرآن
- تفسیر سیستمی
- تفسیر عبدالله بن عباس
- تفسیر قرآن به قرآن
- تفسیر لفظی قرآن
- تفسیر لیبرالیستی قرآن
- تفسیر مأثور
- تفسیر معتزله
- تفسیر مجمل به مبین
- تفسیر مطلق به مقید
- تفسیر معتزلیان جدید
- تفسیر معنا
- تفسیر معنوی قرآن
- تفسیر نو اعتزالی
- تفسیر وجوه قرآن
- تفسیر ترتیبی
- تفسیر مزجی
- تفسیر موضوعی
- تفسیر اهل بیت
- تفسیر پیامبر خاتم
- تفسیر تابعین
- تفسیر عامه
- تفسیر عصر نهضت
- تفسیر توحیدی
- تفسیر دوران نهضتهای اصلاحی
- تفسیر صحابه
- تفسیر عصر جدید
- تفسیر باطن قرآن
- تفسیر ظاهر قرآن
- تفسیر اهلسنت
- تفسیر باطنیه
- تفسیر ماتریدیه
- تفسیر خوارج
- تفسیر شیعه
- تفسیر متصوفه
- تفسیر اجتماعی
- تفسیر اخلاقی
- تفسیر ادبی
- تفسیر اشاری
- تفسیر به رأی
- تفسیر بیانی
- تفسیر زیدیه
- تفسیر شافعیه
- تفسیر پوزیتیویستی
- تفسیر تاریخی
- تفسیر تربیتی
- تفسیر رمزی
- تفسیر عرفانی
- تفسیر علمی
- تفسیر فقهی
- تفسیر فیضی
- تفسیر فلسفی
- تفسیر کلامی
- تفسیر نقلی
- آداب تفسیر قرآن
- آراء تفسیری
- اسرائیلیات در تفسیر
- اقطاب اسرائیلیات
- اقطاب وضّاعین
- اولین مدون تفسیر
- تأویل قرآن
- تدوین تفسیر قرآن
- تفاسیر قرآن
- تفسیر پذیری قرآن
- تفسیر نگاری
- تنزیل قرآن
- توقیفیت تفسیر قرآن
- جری و تطبیق
- روایات تفسیری
- روشهای تفسیری
- سیاق عام
- شرافت تفسیر قرآن
- طرق تفسیری
- غرایب تفسیر
- فضیلت تفسیر قرآن
- قواعد تفسیر
- مبادی تفسیر
- مدارس تفسیر قرآن
- مراتب تفسیر
- مراحل تفسیر
- مصادر نقلی تفسیر
- مفسران
- مقدمات تفسیر
- مکاتب تفسیری
- منابع تفسیر
- تأویل قرآن