تفسیر امام شافعی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل...» ایجاد کرد)
 
خط ۲: خط ۲:
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[شافعی]]''' است. </div>
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[شافعی]]''' است. </div>


== [[احکام]] القرآن ==
== [[احکام القرآن]] ==
کتابی با این نام در ۲۰۰ صفحه به چاپ رسیده و [[تفسیر]] جمله‌ها و آیاتی از ۳۷ [[سوره]] [[قرآن]] را دربر دارد<ref>نام آن ۳۷ سوره را در فهرست این تفسیر بنگرید (مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۹-۲۰۰).</ref>. گردآورندۀ این کتاب [[مجدی بن منصور بن سید شوری]] است و آن‌گونه که خود در مقدمۀ این کتاب نوشته است، آیاتی را که در کتاب‌های «الرسالة» و «الامّ» [[شافعی]] و [[احکام]] القرآن جمع [[بیهقی]]، تفسیر و تبیین شده است، را به ترتیب سور و [[آیات قرآن]] در این تفسیر گرد آورده است<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۳.</ref>؛ اما با نگاه به آدرس‌هایی که در پایین صفحات این تفسیر ذکر شده، به نظر می‌رسد بیشتر آثار این کتاب از احکام القرآن می‌باشد و از دو کتاب دیگر به‌خصوص الامّ آثار کمتری نقل شده است؛ برای نمونه، در [[سوره بقره]] از احکام القرآن حدود ۳۵ مورد و از رسالة حدود ۱۶ مورد نقل شده و از الامّ هیچ موردی نقل نشده است. این تفسیر با جمله‌ای از آیۀ ۲۰ سورۀ بقره {{متن قرآن|يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ}}<ref>«نزدیک است آن برق، بینایی‌هاشان را برباید» سوره بقره، آیه ۲۰.</ref> آغاز و با جمله‌ای از [[آیه]] ۴ [[سوره شرح]] {{متن قرآن|وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ}}<ref>«و آوازه‌ات را بلند گرداندیم،» سوره انشراح، آیه ۴.</ref> ختم شده است<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹ و ۱۹۸.</ref>. گرچه در تفسیر برخی جمله‌ها به نقل روایتی از [[رسول خدا]]{{صل}} اکتفا شده <ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۶، ذیل آیه ۳، سوره بروج.</ref>، ولی در بیشتر موارد دیدگاه شافعی در بیان معنای [[آیات]] بیان شده است؛ گاهی با تفصیل و [[استدلال]]<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۸-۲۵، تفسیر آیات ۱۷۸ و ۱۸۳، سوره بقره.</ref> و گاهی ساده و مختصر<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۶، تفسیر آیات ۱۴۴، ۱۵۵ و ۱۵۸ سوره بقره.</ref>، گاهی با استناد به آیات دیگر قرآن<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، ۱۰، ۱۳، ۱۵ و ۱۷ تفسیر آیات ۲۴، ۷۹، ۱۱۵، ۱۴۳ و ۱۶۴ سوره بقره.</ref> و گاهی با استناد به روایتی از [[پیامبر]]<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۴، آیه ۱۲۹، سوره بقره.</ref> یا [[امام علی]]{{ع}}<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۱، تفسیر آیه ۱ سوره ممتحنه.</ref> و گاهی نیز با استناد به سخنی از [[صحابه]]<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۷۶، تفسیر آیه ۲۵ سوره احزاب.</ref> و [[تابعین]]<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، تفسیر آیه ۲۰ سورۀ بقره، و ص۱۵، تفسیر آیه ۱۴۲ سوره بقره.</ref> و گاهی بدون استناد به چیزی<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹۶، تفسیر آیۀ ۲ سوره مائده و ص۱۷۵، تفسیر آیه ۲۷ سوره روم.</ref>.  
کتابی با این نام در ۲۰۰ صفحه به چاپ رسیده و [[تفسیر]] جمله‌ها و آیاتی از ۳۷ [[سوره]] [[قرآن]] را دربر دارد<ref>نام آن ۳۷ سوره را در فهرست این تفسیر بنگرید (مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۹-۲۰۰).</ref>. گردآورندۀ این کتاب [[مجدی بن منصور بن سید شوری]] است و آن‌گونه که خود در مقدمۀ این کتاب نوشته است، آیاتی را که در کتاب‌های «الرسالة» و «الامّ» [[شافعی]] و [[احکام]] القرآن جمع [[بیهقی]]، تفسیر و تبیین شده است، را به ترتیب سور و [[آیات قرآن]] در این تفسیر گرد آورده است<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۳.</ref>؛ اما با نگاه به آدرس‌هایی که در پایین صفحات این تفسیر ذکر شده، به نظر می‌رسد بیشتر آثار این کتاب از احکام القرآن می‌باشد و از دو کتاب دیگر به‌خصوص الامّ آثار کمتری نقل شده است؛ برای نمونه، در [[سوره بقره]] از احکام القرآن حدود ۳۵ مورد و از رسالة حدود ۱۶ مورد نقل شده و از الامّ هیچ موردی نقل نشده است. این تفسیر با جمله‌ای از آیۀ ۲۰ سورۀ بقره {{متن قرآن|يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ}}<ref>«نزدیک است آن برق، بینایی‌هاشان را برباید» سوره بقره، آیه ۲۰.</ref> آغاز و با جمله‌ای از [[آیه]] ۴ [[سوره شرح]] {{متن قرآن|وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ}}<ref>«و آوازه‌ات را بلند گرداندیم،» سوره انشراح، آیه ۴.</ref> ختم شده است<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹ و ۱۹۸.</ref>. گرچه در تفسیر برخی جمله‌ها به نقل روایتی از [[رسول خدا]]{{صل}} اکتفا شده <ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۶، ذیل آیه ۳، سوره بروج.</ref>، ولی در بیشتر موارد دیدگاه شافعی در بیان معنای [[آیات]] بیان شده است؛ گاهی با تفصیل و [[استدلال]]<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۸-۲۵، تفسیر آیات ۱۷۸ و ۱۸۳، سوره بقره.</ref> و گاهی ساده و مختصر<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۶، تفسیر آیات ۱۴۴، ۱۵۵ و ۱۵۸ سوره بقره.</ref>، گاهی با استناد به آیات دیگر قرآن<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، ۱۰، ۱۳، ۱۵ و ۱۷ تفسیر آیات ۲۴، ۷۹، ۱۱۵، ۱۴۳ و ۱۶۴ سوره بقره.</ref> و گاهی با استناد به روایتی از [[پیامبر]]<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۴، آیه ۱۲۹، سوره بقره.</ref> یا [[امام علی]]{{ع}}<ref>برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۱، تفسیر آیه ۱ سوره ممتحنه.</ref> و گاهی نیز با استناد به سخنی از [[صحابه]]<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۷۶، تفسیر آیه ۲۵ سوره احزاب.</ref> و [[تابعین]]<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، تفسیر آیه ۲۰ سورۀ بقره، و ص۱۵، تفسیر آیه ۱۴۲ سوره بقره.</ref> و گاهی بدون استناد به چیزی<ref>ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹۶، تفسیر آیۀ ۲ سوره مائده و ص۱۷۵، تفسیر آیه ۲۷ سوره روم.</ref>.  



نسخهٔ ‏۱۰ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۴۹

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث شافعی است.

احکام القرآن

کتابی با این نام در ۲۰۰ صفحه به چاپ رسیده و تفسیر جمله‌ها و آیاتی از ۳۷ سوره قرآن را دربر دارد[۱]. گردآورندۀ این کتاب مجدی بن منصور بن سید شوری است و آن‌گونه که خود در مقدمۀ این کتاب نوشته است، آیاتی را که در کتاب‌های «الرسالة» و «الامّ» شافعی و احکام القرآن جمع بیهقی، تفسیر و تبیین شده است، را به ترتیب سور و آیات قرآن در این تفسیر گرد آورده است[۲]؛ اما با نگاه به آدرس‌هایی که در پایین صفحات این تفسیر ذکر شده، به نظر می‌رسد بیشتر آثار این کتاب از احکام القرآن می‌باشد و از دو کتاب دیگر به‌خصوص الامّ آثار کمتری نقل شده است؛ برای نمونه، در سوره بقره از احکام القرآن حدود ۳۵ مورد و از رسالة حدود ۱۶ مورد نقل شده و از الامّ هیچ موردی نقل نشده است. این تفسیر با جمله‌ای از آیۀ ۲۰ سورۀ بقره ﴿يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ[۳] آغاز و با جمله‌ای از آیه ۴ سوره شرح ﴿وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ[۴] ختم شده است[۵]. گرچه در تفسیر برخی جمله‌ها به نقل روایتی از رسول خدا(ص) اکتفا شده [۶]، ولی در بیشتر موارد دیدگاه شافعی در بیان معنای آیات بیان شده است؛ گاهی با تفصیل و استدلال[۷] و گاهی ساده و مختصر[۸]، گاهی با استناد به آیات دیگر قرآن[۹] و گاهی با استناد به روایتی از پیامبر[۱۰] یا امام علی(ع)[۱۱] و گاهی نیز با استناد به سخنی از صحابه[۱۲] و تابعین[۱۳] و گاهی بدون استناد به چیزی[۱۴].

براین اساس می‌توان این تفسیر را اجتهادی قرآن به قرآن و روایت نامید. این تفسیر از جهت سند مانند تفسیر مالک بن انس بوده و سند معتبر و قابل اعتماد در آن اندک است، بلکه برای شیعه صحت هیچ‌ یک از روایات آن قابل اثبات نیست، ولی در موارد بسیاری معنای آیات با تفصیل و استدلال بیان شده است و از این جهت، فایدۀ این تفسیر بیش از فایدۀ تفسیر مالک است و افزون بر سهولت دستیابی به آرای تفسیری شافعی، گاهی ممکن است توضیح و استدلالی که در بیان معنای آیات، به‌ویژه آیات احکام، آمده، روشنگر و قابل استفاده باشد.[۱۵]

منابع

پانویس

  1. نام آن ۳۷ سوره را در فهرست این تفسیر بنگرید (مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۹-۲۰۰).
  2. ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۳.
  3. «نزدیک است آن برق، بینایی‌هاشان را برباید» سوره بقره، آیه ۲۰.
  4. «و آوازه‌ات را بلند گرداندیم،» سوره انشراح، آیه ۴.
  5. ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹ و ۱۹۸.
  6. برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۶، ذیل آیه ۳، سوره بروج.
  7. برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۸-۲۵، تفسیر آیات ۱۷۸ و ۱۸۳، سوره بقره.
  8. برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۶، تفسیر آیات ۱۴۴، ۱۵۵ و ۱۵۸ سوره بقره.
  9. برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، ۱۰، ۱۳، ۱۵ و ۱۷ تفسیر آیات ۲۴، ۷۹، ۱۱۵، ۱۴۳ و ۱۶۴ سوره بقره.
  10. برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۴، آیه ۱۲۹، سوره بقره.
  11. برای نمونه ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۹۱، تفسیر آیه ۱ سوره ممتحنه.
  12. ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۱۷۶، تفسیر آیه ۲۵ سوره احزاب.
  13. ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹، تفسیر آیه ۲۰ سورۀ بقره، و ص۱۵، تفسیر آیه ۱۴۲ سوره بقره.
  14. ر.ک: مجدی، تفسیر الامام الشافعی، ص۹۶، تفسیر آیۀ ۲ سوره مائده و ص۱۷۵، تفسیر آیه ۲۷ سوره روم.
  15. بابایی، علی اکبر، تاریخ تفسیر قرآن، ص ۳۳۸-۳۳۹.

جستارهای وابسته