ویژگی‌های حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Heydari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۲۰:۵۴ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

الگو:پرسش غیرنهایی

ویژگی‌های حکومت امام مهدی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر پس از ظهور / حکومت جهانی امام مهدی
مدخل اصلیویژگی‌های حکومت امام مهدی
مدخل وابسته؟

ویژگی‌های حکومت امام مهدی(ع) چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

  • برخی از ویژگی‌های حکومت حضرت مهدی را بیان کنید؟

پاسخ نخست

محسن قرائتی
حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی در کتاب «جهت‌نما» در اين باره گفته است:
«حکومت امام عصر همانند حکومت انبیا و اولیای الهی است و با تأکید بیش‌تر و به میزان گسترده تری به اجرای احکام الهی می‌پردازد. تفاوت این حکومت با حکومت‌های الهی که در گذشته برپا شده‌اند، در جهانی بودن آن است؛ به این معنا که موجب اجرای کامل احکام الهی در سرتا سر گیتی می‌گردد. به هر روی ویژگی‌های حکومت مهدوی عبارتند از:
  • احیای فرهنگ قرآن: اولین اقدام آن حضرت پس از استقرار حکومت، تشکیل کلاس‌های قرآن و با نتیجه ترویج فرهنگ قرآنی است: " السَّلَامُ‏ عَلَيْكَ‏ يَا تَالِيَ‏ كِتَابِ‏ اللَّهِ‏ وَ تَرْجُمَانَه‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"[۱]
  • وفور نعمت‌های آسمانی و زمینی: "وقتی قائم قیام کند، بر اساس عدالت حکومت می‌کند و در زمان او ستم از بین می‌رود و راهها امنیت می‌یابد و برکات زمین استخراج می‌گردد"[۲]. در زمان حکومت آن حضرت، آب‌ها و سرچشمه‌ها فراوان و محصولات چند برابر می‌شوند: " تُخْرِجُ‏ الْأَرْضُ‏ نَبْتَهَا وَ تُنْزِلُ‏ السَّمَاءُ بَرَكَتَهَا وَ تَظْهَرُ لَهُ‏ الْكُنُوزُ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"[۳]؛امام باقر(ع): " فَلَا يَبْقَى‏ فِي‏ الْأَرْضِ‏ خَرَابٌ‏ إِلَّا قَدْ عُمِرَ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏" [۴]
  • اقامه نماز: از امام صادق(ع) در تفسیر آیه ﴿الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِي الأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الأُمُورِ [۵] سؤال کردند؛ حضرت در پاسخ فرمودند: " فَهَذِهِ‏ لآِلِ‏ مُحَمَّدِ صَلَّى‏ اللَّهُ‏ عَلَيْهِمْ‏ إِلَى‏ آخِرِ الْأَئِمَّةِ وَ الْمَهْدِيِ‏ وَ أَصْحَابِهِ‏ يَمْلِكُهُمُ‏ اللَّهُ‏ مَشَارِقَ‏ الْأَرْضِ‏ وَ مَغَارِبَهَا وَ يُظْهِرُ بِهِ الدِّينَ وَ يُمِيتُ اللَّهُ بِهِ وَ بِأَصْحَابِهِ الْبِدَعَ وَ الْبَاطِلَ كَمَا أَمَاتَ السُّفَهَاءُ الْحَقَّ حَتَّى لَا يُرَى‏ أَيْنَ الظُّلْمُ‏ ﴿ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏" [۶].
  • امام(ع) فرمود: برنامه مهدی ما وقتی که می‌آید، این چهار موضوع است:
  1. اقامه نماز: در زیارت آل یاسین به این مطلب اشاره شده است: " السَّلَامُ‏ عَلَيْكَ‏ حِينَ‏ تُصَلِّي‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏" وقتی که نماز تا این اندازه مهم است که در زیارت حضرت به آن اشاره می‌شود، در برنامه‌های مهدوی از اهتمام ویژه‌ای برخوردار است.
  2. پرداخت زکات: مهدی(ع) مانع الزکات را می‌کشد. " قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع)‏ دَمَانِ‏ فِي‏ الْإِسْلَامِ‏ حَلَالٌ‏ مِنَ‏ اللَّهِ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏ لَا يَقْضِي‏ فِيهِمَا أَحَدٌ بِحُكْمِ‏ اللَّهِ‏ حَتَّى‏ يَبْعَثَ‏ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏- الْقَائِمَ‏ مِنْ‏ أَهْلِ‏ الْبَيْتِ‏ (ع)‏ فَيَحْكُمُ فِيهِمَا بِحُكْمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَا يُرِيدُ عَلَى ذَلِكَ بَيِّنَةً الزَّانِي الْمُحْصَنُ يَرْجُمُهُ وَ مَانِعُ الزَّكَاةِ يَضْرِبُ رَقَبَتَهُ‏ "[۷]
  3. تقویت توان علمی: تقویت توان علمی‌ جامعه از جمله برنامه‌های حکومت مهدوی است. منتظران امام زمان(ع) باید عاشق علم و دانش و در تمام رشته‌های علمی‌ ممتاز باشند. قَالَ الصَّادِقُ (ع): "مجموعه علوم بیست وهفت حرف است که تاکنون فقط دوحرف آن به وسیله انبیا الهی شناخته شده است؛ در نتیجه هنگامی‌ که قائم آل محمد قیام کند بیست وپنج باب دیگر از علوم به برکت او شناخته خواهد شد و در میان مردم گسترش خواهد یافت و جامعه از مجموعه بیست وهفت حرف علم آگاهی خواهد داشت"[۸]. قَالَ الْبَاقِرُ(ع) : "گوئی می‌بینم که دین در میان خونی که برایش ریخته می‌شود، در حرکت است و دست و پا می‌زند و هیچ شخصی نمی‌تواند آن را برای شما باز گرداند، مگر مردی از ما اهل بیت که در هنگام امامت او هر سال دو بار بر شما بخشش خواهد شد و در هر ماه دو نوع روزی بر شما خواهد رسید و در دوران ظهور اوست که حکمت به شما داده خواهد شد تا آنجا که زن در خانه خود نشسته و در اثر افزایش بینش و بصیرت دینی جامعه و گسترش معارف اسلامی‌ بر اساس کتاب خدا و سنّت رسول خدا قضاوت خواهد کرد"[۹]. پیشرفت علم در زمان حضرت مهدی(ع) به اندازه‌ای است که زنان در خانه‌ها بر اساس قرآن و حدیث قضاوت می‌کنند.
  4. مقاومت و تلاش: از امام باقر(ع) سؤال کردند که آیا با ظهور مهدی کارها خود به خود درست می‌شود؟ فرمود: "اگر چنین بود پیشانی پیامبر(ص) نمی‌شکافت و دندانش نمی‌شکست" [۱۰]. از این حدیث چنین برمی‌آید که استقرار حاکمیت مهدوی حتی با ظهور آن حضرت به تلاش و کوشش نیاز دارد»[۱۱].

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. احتجاج، ج ۲، ص ۴۹۲.
  2. " إِذَا قَامَ الْقَائِمُ(ع) حَكَمَ‏ بِالْعَدْلِ‏ وَ ارْتَفَعَ‏ فِي‏ أَيَّامِهِ‏ الْجَوْرُ وَ آمَنَتْ‏ بِهِ‏ السُّبُلُ‏ وَ أَخْرَجَتِ‏ الْأَرْضُ‏ بَرَكَاتِهَا‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ ارشاد مفید، ج ۲، ص ۳۸۴.
  3. احتجاج، ج ۲، ص ۲۹۰.
  4. کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص۳۳۰.
  5. همان کسانی که اگر آنان را در زمین توانمندی دهیم نماز بر پا می‌دارند و زکات می‌پردازند و به کار شایسته فرمان می‌دهند و از کار ناپسند باز می‌دارند و پایان کارها با خداوند است؛ سوره حج، آیه: ۴۱.
  6. بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۴۷.
  7. کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص۶۷۱.
  8. " الْعِلْمُ‏ سَبْعَةٌ وَ عِشْرُونَ‏ حَرْفاً فَجَمِيعُ‏ مَا جَاءَتْ‏ بِهِ‏ الرُّسُلُ‏ حَرْفَانِ‏ فَلَمْ‏ يَعْرِفِ‏ النَّاسُ‏ حَتَّى‏ الْيَوْمِ‏ غَيْرَ الْحَرْفَيْنِ‏ فَإِذَا قَامَ‏ قَائِمُنَا أَخْرَجَ‏ الْخَمْسَةَ وَ الْعِشْرِينَ‏ حَرْفاً فَبَثَّهَا فِي‏ النَّاسِ‏ وَ ضَمَّ إِلَيْهَا الْحَرْفَيْنِ حَتَّى يَبُثَّهَا سَبْعَةً وَ عِشْرِينَ حَرْفاً‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۶.
  9. " كَأَنَّنِي‏ بِدِينِكُمْ‏ هَذَا لَا يَزَالُ‏ مُتَخَضْخِضاً يَفْحَصُ‏ بِدَمِهِ‏ ثُمَّ لَا يَرُدُّهُ عَلَيْكُمْ إِلَّا رَجُلٌ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ فَيُعْطِيكُمْ فِي السَّنَةِ عَطَاءَيْنِ وَ يَرْزُقُكُمْ فِي الشَّهْرِ رِزْقَيْنِ وَ تُؤْتَوْنَ الْحِكْمَةَ فِي زَمَانِهِ حَتَّى إِنَّ الْمَرْأَةَ لَتَقْضِي فِي بَيْتِهَا بِكِتَابِ اللَّهِ تَعَالَى وَ سُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ الگو:ص‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ غیبت نعمانی، ص ۲۳۸.
  10. " وَ الَّذِي‏ نَفْسِي‏ بِيَدِهِ‏ حَتَّى‏ نَمْسَحَ‏ نَحْنُ‏ وَ أَنْتُمُ‏ الْعَرَقَ‏ وَ الْعَلَقَ‏ ثُمَ‏ مَسَحَ‏ جَبْهَتَهُ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ غیبت نعمانی، ص ۲۸۴.
  11. قرائتی، محسن، جهت‌نما، ص ۱۱۲ - ۱۱۶.
  12. خداوند زمین را پس از مرگش زنده می‌کند؛ سوره حدید، آیه ۱۷.
  13. اثبات الهداة، ج ۷، ص ۶۳؛ ۱۳۰.
  14. ویژگی‌های این زمان در کتاب بحار الانوار، ج ۵۳، از ص ۱؛ ۳۸ آمده است.
  15. و العصر (سوره عصر، آیه ۱) که یکی از تفاسیر آن سوگند به عصر درخشان حکومت حضرت مهدی (ع) است.
  16. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۴.
  17. اثبات الهداة، ج ۷، ص ۶۱، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۱۰.
  18. اثبات الهداة، ج ۷، ص ۶۱، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۱۰.
  19. منتخب الأثر، ص ۴۷۱ الی ۴۷۳؛ البته در آغاز، امام (ع) براساس دلیل و منطق با مردم برخورد می‌کند و حجت را بر آنها تمام می‌نماید. امام باقر(ع) در این‌باره فرمود: امام قائم (ع) به یارانش می‌فرماید: «مردم مکه به سوی من نمی‌آیند، ولی من می‌فرستم سراغ آنها و به آنچه که شایسته من است، بر آنها استدلال می‌کنم»؛ بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۳۰۷.
  20. اثبات الهداة، ج ۷، ص ۹۶.
  21. " إِذَا قَامَ قَائِمُنَا، وَضَعَ‏ اللَّهُ‏ يَدَهُ‏ عَلى‏ رُؤُوسِ‏ الْعِبَادِ، فَجَمَعَ‏ بِهَا عُقُولَهُمْ‏ وَكَمَلَتْ بِهِ أَحْلامُهُم‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ اصول کافی، ج ۱، ص ۲۵.
  22. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۷.
  23. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۶.
  24. " إِنَ‏ الْمُؤْمِنَ‏ فِي‏ زَمَانِ‏ الْقَائِمِ‏ وَ هُوَ بِالْمَشْرِقِ لَيَرَى أَخَاهُ الَّذِي فِي الْمَغْرِبِ وَ كَذَا الَّذِي فِي الْمَغْرِبِ يَرَى أَخَاهُ الَّذِي فِي الْمَشْرِق‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ منتخب الاثر، ص ۴۸۳، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۶.
  25. " سَلُونِي‏ قَبْلَ‏ أَنْ‏ تَفْقِدُونِي‏ فَإِنَ‏ بَيْنَ‏ جَوَانِحِي عِلْماً جَمّاً ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۲.
  26. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۴.
  27. " فَلَا يَبْقَى فِي الْأَرْضِ‏ خَرَابٌ‏ إِلَّا قَدْ عُمِر‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ اسعاف الراغبین، ص ۱۴۰؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۷۶.
  28. منتخب الاثر، ص ۱۶۸.
  29. المجالس السنیه، ج ۵، ص ۷۰۷.
  30. " إِذْ قَامَ الْقَائِمُ جَاءَتِ الْمُزَامَلَةُ وَ يَأْتِي الرَّجُلُ إِلَى كِيسِ أَخِيهِ فَيَأْخُذُ حَاجَتَهُ‏ لَا يَمْنَعُه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۱۳؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۳.
  31. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۵.
  32. المجالس السنیه، ج ۵، ص ۷۰۶.
  33. المجالس السنیه، ج ۵، ص ۱۱۰؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۶۵.
  34. " يَتَنَعَّمُ فِيهِ أُمَّتِي نِعْمَةً لَمْ يَتَنَعَّمُوا مِثْلَهَا قَطُّ تُؤْتِي الْأَرْضُ أُكُلَهَا وَ لَا تَدَّخِرُ مِنْهُمْ شَيْئاً وَ الْمَالُ يَوْمَئِذٍ كُدُوسٌ‏ يَقُومُ‏ الرَّجُلُ‏ فَيَقُولُ‏ يَا مَهْدِيُّ أَعْطِنِي فَيَقُولُ خُذ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ المجالس السنیه، ج ۵، ص ۷۲۲؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۸۲.
  35. کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۷۶؛ ۳۹۰.
  36. کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۵۶ و ۴۴۶؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹.
  37. کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۶۵.
  38. اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۱۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۹.
  39. اثبات الهداة، ج ۷ ص ۱۰۹؛ بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۳۳۰؛ کشف الغمه، ج ۳ ص ۳۶۱.
  40. منظور، سید حسنی است که شرح قیام او را قبلا ذکر کردیم.
  41. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۰.
  42. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۷.
  43. گویا منظور چهار مسجدی است که دشمنان اهل بیت(ع) هریک از آن را برای تشویق به نام یکی از دشمنان یا شرکت کنندگان در خون امام حسین(ع) ساختند که عبارتند از: مسجد ثقیف (به نام مغیرة بن شعبه ثقفی) و مسجد اشعث (به نام اشعث بن قیس، سرکرده منافقین) و مسجد جریر (به نام جریر بن عبد الله، مخالف امام علی (ع)) و مسجد سماک (به نام سماک بن مخزمه اسدی، که از فرمانروایان جنگ صفین است)؛ تهذیب، ج ۲، ص ۲۵۰.
  44. اعلام الوری، ص ۴۳۲؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۹.
  45. اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۴۶.
  46. این روایات در معانی الاخبار، ص ۲۰۰ به بعد آمده است.
  47. " الَّذِينَ‏ لَا يَجِدُونَ‏ حِيلَةً وَ لا يَهْتَدُونَ‏ سَبِيلًا لا يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً فَيَدْخُلُوا فِي الْكُفْرِ وَ لا يَهْتَدُونَ‏ فَيَدْخُلُوا فِي الْإِيمَانِ فَلَيْسَ هُمْ مِنَ الْكُفْرِ وَ الْإِيمَانِ فِي شَيْ‏ءٍ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ معانی الاخبار، ص ۲۰۳.
  48. محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، ص ۱۷۹-۱۸۷.
  49. "أُبَشِّرُكُمْ بِالْمَهْدِيِّ يَمْلَأُ الأَرْضَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً و ظُلْماً يَرْضَى عَنْهُ سُكَّانُ السَّمَاءِ وَ الأْرْضِ يُقْسِّمُ الْمَالَ صَحاحاً فَقَالَ رَجُلٌ مَا مَعْنَى صَحَاحاً؟ قالَ: بِالسَّوِيَّةِ بَيْنَ النَّاسِ وَ يَمْلَأُ قُلُوبَ اُمَّةِ مُحَمَّدٍ (ص) غِنًى وَ يَسَعُهُمْ عَدْلُهُ..."؛ منتخب الاثر، ص ۱۴۷.
  50. "يَخْرُجُ‏ رَجُلٌ‏ مِنْ‏ أَهْلِ‏ بَيْتِي‏ يُوَاطِئُ‏ اسْمُهُ اسْمِي وَ خَلْقُهُ خَلْقِي يَمْلَأُهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا"؛ منتخب الاثر، ص ۱۷۹.
  51. "لَوْ لَمْ‏ يَبْقَ‏ مِنَ‏ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ‏ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ الْيَوْمَ حَتَّى يَخْرُجَ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِي فَيَمْلَأَهَا عَدْلًا وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً"
  52. طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۳۳۳ - ۳۳۴.
  53. بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۱.
  54. دعای افتتاح؛ کافی، ج ۳، ص ۴۲۴.
  55. مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۲۸۳.
  56. رحیمی، عباس، امید فردا، ص۶۰.
  57. «خداوند به مومنان و کسانی از شما که اعمال شایسته به جا می‌آورند وعده داده که آنها را در زمین جانشین کند». نور: ۵۵.
  58. «همانا زمین از آن خداوند است و آن را میراث هر کس از بندگانش که بخواهد قرار می‌دهد و پایان‌‌کار، از آن پرهیزکاران است». اعراف: ۱۲۸.
  59. «زمین را بندگان شایسته من به ارث می‌‌برند». انبیا: ۱۰۵.
  60. «پس پروردگار‌‌شان به ایشان وحی فرستاد که به طور قطع ستمکاران را هلاک خواهیم کرد و بعد از ایشان شما را در زمین سکونت خواهیم داد». ابراهیم: ۱۳-۱۴.
  61. المیزان، جلد ۱۵، صفحه ۱۵۱.
  62. «و نیز دینشان را که برای آنها پسندیده است استقرار دهد». نور: ۵۵.
  63. المیزان، جلد ۱۵، صفحه ۱۵۲.
  64. طریق عرفان (ترجمه و شرح رساله الولایه)، صفحه ۲۳ و ۱۵۵؛انسان و عقیده، صفحه ۲۱۱.
  65. از جمله حضرت علی (ع) می‌فرماید: فَيُرِيكُمْ كَيْفَ عَدْلُ اَلسِّيرَةِ وَ يُحْيِي مَيِّتَ اَلْكِتَابِ وَ اَلسُّنَّةِ؛ او روش عادلانه در حکومت را به شما نشان می‌‌دهد و کتاب خدا و سنت پیامبر (ص) را که تا آن روز متروک مانده است، زنده می‌‌کند. نهج البلاغه، خطبه ۱۳۸.
  66. مقصود آیه اول تا ششم این سوره می‌‌باشد.
  67. المیزان، جلد ۱۹، صفحه ۱۴۷؛ به نقل از: اصول کافی، جلد ۱، صفحه ۹۱.
  68. برای اطلاع بیشتر مراجعه شود به الاحتجاج، جلد ۱، صفحه ۶۸ و ۲۵۲؛ ارشاد القلوب، جلد ۲، صفحه ۲۸۵ و ۳۱۴؛تفسیر العیاشی، جلد ۱، صفحه ۱۴ و ۶۶؛بحارالانوار، جلد ۳۶، صفحه ۵۱ و ۵۲ و غیره.
  69. بررسی‌های اسلامی، جلد ۱، صفحه ۲۳۰.
  70. نور: ۵۵.
  71. المیزان، جلد ۱۵، صفحه ۱۵۸؛ به نقل از: مجمع البیان، جلد ۷، صفحه ۱۵۲. این حدیث را امام باقر (ع) و امام صادق (ع) نیز فرموده‌‌اند.
  72. شیعه در اسلام (طبع قدیم)، صفحه ۲۳۲.
  73. «و پس از ترسشان، امنیت روزیشان فرماید». نور: ۵۵.
  74. «مرا می‌‌پرستند و چیزی را شریک من نمی‌‌کنند». همان.
  75. ر.ک به: المیزان، جلد ۱۵، صفحه ۱۵۲؛جلد ۲ صفحه ۳۰۱ و ج ۹، صفحه ۳۹۶؛بررسی‌های اسلامی، جلد ۱، صفحه ۱۱۵؛فرازهایی از اسلام، صفحه ۳۷، بند ۱۹۵.
  76. ر.ک به: کتاب امام مهدی (ع) موجود موعود، نوشته آیت الله جوادی آملی؛ و موعود شناسی نوشته علی اصغر رضوانی.
  77. امامی میبدی، علی رضا، آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی، ص ۲۶۶-۲۷۲.
  78. و خواستیم بر کسانی که در آن سرزمین فرودست شده بودند، منّت نهیم و آنان را پیشوایان مردم‏ گردانیم و ایشان را وارث زمین کنیم؛ سوره قصص ، آیه: ۵.
  79. " لَتَعْطِفَنَ‏ الدُّنْيَا عَلَيْنَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ‏ الضَّرُوسِ‏ عَلَى‏ وَلَدِهَا وَ تَلَا عَقِيبَ‏ ذَلِكَ‏ ﴿وَ نُرِيدُ أَنْ‏ نَمُنَ‏ عَلَى‏ الَّذِينَ‏ اسْتُضْعِفُوا فِي‏ الْأَرْضِ‏ وَ نَجْعَلَهُمْ‏ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ‏ الْوارِثِين ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ سیّد رضی، نهج البلاغه، ص ۵۰۶
  80. " هُمْ‏ آلُ‏ مُحَمَّدٍ يَبْعَثُ‏ اللَّهُ‏ مَهْدِيَّهُمْ‏ بَعْدَ جَهْدِهِمْ‏ فَيُعِزُّهُمْ‏ وَ يُذِلُ‏ عَدُوَّهُمْ‏"، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۸۴
  81. محمد حکیمی، عصر زندگی، ص ۱۷۴- ۱۶۵) با تصرف
  82. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۸۸ - ۱۹۱.
  83. کمال الدین، ج ۱، باب ۳۲، ح ۱۶، ص ۶۰۳
  84. بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۸۱
  85. ابن طاووس، ملاحم، ص ۸۳
  86. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۶
  87. همان، ص ۳۹۰، ح ۲۱۲
  88. خصال، ج ۲، ص ۴۱۸
  89. کمال الدین، ج ۱، باب ۳۰، ح ۴، ص ۵۸۴
  90. عیون اخبار الرضا (ع)، ص ۶۵
  91. مفاتیح الجنان، دعای ندبه
  92. مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۴۵۴.