آمادگی روحی و روانی برای ظهور امام مهدی
مقدمه
اساسیترین ویژگی در بخش رفتار، ایجاد "آمادگی روحی و روانی" در خود است[۱]. آمادگی در حوزۀ محبت، پالایش روح و تصفیۀ باطن و تطهیر درون و نیز انس منطقی با ادعیه و اذکاری است که از ناحیۀ معصومان(ع) رسیده و رمز ارتباط حبی و باطنی میان شیعه و امام خود است[۲]. ارتباط معنوی که فرد با یک انسان کامل الهی برقرار میسازد، حسی در او به وجود میآورد که او را در مقابل بسیاری از افکار رنجآور، گرفتاریها و بیماریهای روحی رایج در جامعۀ امروزی مقاوم میسازد و او را به مقام أمن که در آن ترس و حزنی نیست؛ میرساند[۳] و آرامشبخش در روح و روان فرد است[۴]. انتظار یک عمل است، یک آمادهسازی است، تقویت انگیزه در دل و درون است و نشاط و تحرک و پویایی است در همه زمینهها[۵]. رسول اکرم(ص) در این زمینه فرمودند[۶]: «شما را به آمدن مهدی مژده میدهم:.. اهل آسمان و اهل زمین از او خرسند خواهند بود»[۷]. هدف از انتظار فرج، رهاشدن از تنگناهای روحی و روانی و امید به آیندهای بهتر است که بخشی از آسایش و آرامش روحی و روانی را نیز تأمین میکند[۸].
انتظار حالتی است روحی و درونی، بهگونهای که شاید شخص منتظر در مدت انتظارش از جهت جسمانی در وضعیتی متعادل به سر میبرد ولی در درون خود احساس کمبود و نقص نموده و دچار تشویش شده است و مهمتر اینکه او تن به این اضطراب تشویش نمیسپارد بلکه درصدد رفع آن است و خود تلاش میکند تا این کمبود و نقص مرتفع گردد و برای رفع آن لحظهشماری میکند که این محرومیت و حرمان چه زمانی مرتفع و این حرمان چگونه به پایان میرسد؟ حتی اگر این کمبود و نقص، جسمانی باشد، امید به از بین رفتن این نقص، حالتی درونی و روحی است و محصول این اندیشه و فکر اوست که این نقص مطلوب و خوشایند وی نیست و موجب حرمان و بازماندن او از کمالات و تعالی میگردد و با خود میگوید باید درصدد رفع آن برآیم و برای رسیدن به وضعیت بهتر تلاش کنم تا دیگر در خود هیچ کمبود و حرمانی را احساس نکنم[۹].
کسانی که صاحب آمادگی روحی و روانی بالایی نشوند، هرگز نمیتوانند یار و یاور خوبی برای آن حضرت باشند؛ چراکه آنان با کمترین فشاری که برایشان وارد میشود، عرصه را خالی میکنند[۱۰]. همین روح انتظار است که به انسان تعلیم میدهد تا در راه خیر و صلاح مبارزه کند. اگر انتظار و امید نباشد مبارزه معنا ندارد و اگر اطمینان به آینده هم نباشد انتظار معنا ندارد[۱۱].
راههای تحقق آمادگی روحی و روانی
یاران حضرت برای اینکه قدرت بالای روحی و روانی پیدا کنند باید اعمال زیر را انجام دهند:
- عمل به واجبات و ترک محرمات: زمینهساز راستین به خوبی میداند محبوبترین کارها نزد امام زمان، "انجام واجبات دینی" و "ترک محرمات" است[۱۲] و امام(ع) اگر چه ظاهر نیست اما حاضر است، پس باید همواره از خویشتن مراقبت کرده و از گناه دوری نماید[۱۳]. امام صادق(ع) میفرماید[۱۴]: «همانا برای صاحبِ این امر، غیبتی است؛ پس باید انسان تقوا پیشه نماید و به دین خود چنگ زند»[۱۵].
- رعایت آموزههای اخلاقی: امام صادق(ع) در اینباره میفرماید[۱۶]: «هر کسی که شادمان میشود از اینکه از یاران قائم باشد، پس باید منتظر باشد، پرهیزگاری پیشه کند و نیکوییهای اخلاق را انجام دهد؛ در حالی که منتظر است»[۱۷]. نخستین مسئولیت منتظران که مهمترین نیز، هست و میتواند زمینۀ تحقق ظهور را فراهم سازد، خودسازی و خوداندیشی است. انتظار و چشم امید داشتن، نقشی اساسی و مهمی در پالایش و تنزیه روح و روان انسان دارد؛ طوری که موجب میشود انسان به سوی خودسازی گام برداشته و در مسیر کند[۱۸].
- درک اوضاع نابسامان کنونی: مردم جهان تلخی این وضع نابسامان و بیعدالتیها را درک میکنند و احساس میکنند که نظامات کنونی از حل بحرانهای موجود عاجزند و باید نظامها متکی به ارزشهای انسانی، ایمان، عواطف بشری و اخلاق باشد و مردم به رعایت آموزههای اخلاقی همت گمارند[۱۹].
- دعا برای تعجیل در فرج: منتظر با ذکر پروردگار و دعا جهت تعجیل در فرج حضرت، روح خویش را قوت بخشیده و دل خود را شفا و نورانی میسازد و از رهگذر انس با دعای ندبه و عهد و ادعیه دیگر، توجه خود را به امام معطوف مینماید و در قلمرو محبت امام قرار میگیرد[۲۰]. با دعا کردن برای آن حضرت کمال توجه به سوی او برایش حاصل میشود و علاقه خود را به حضرت نشان میدهد[۲۱]. حضرت مهدی(ع) نیز برای منتظرین دعا میکند و دعای حضرت سبب آرامش و اطمینان منتظر میگردد و از این طریق "انتظار" را که به طور طبیعی سخت و طاقتگیر است، لطیف و زیبا میشود[۲۲].
نتیجه
بنابراین، اساسیترین ویژگی در بخش رفتار، ایجاد "آمادگی روحی و روانی" است که برای دستیابی به آن باید به انجام واجبات و ترک محرمات، رعایت آموزههای اخلاقی و دعا برای تعجیل در فرج پرداخت.
پرسش مستقیم
پرسشهای وابسته
- معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
- ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
- عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
- هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
- نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
- انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
- شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا میکند؟ (پرسش)
- لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- چرا گفته میشود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
- دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
- آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتابزده هستند؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم میشود؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی میشود؟ (پرسش)
- آیا اندیشه انتظار موعود در امتهای پیشین بوده است؟ (پرسش)
- آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقهای دارد؟ (پرسش)
- منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- گونههای احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
- نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
- آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- چرا کسانی که انتظار امام مهدی را میکشیدهاند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمیخیزند؟ (پرسش)
- ویژگیهای اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
- مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
- چگونه میتوان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
- آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
- منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
- منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
- شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
- انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
- آیا انتظار به معنای گوشهگیری و احتراز است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
- مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- کاملترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
- مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- برداشتهای نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- علت برداشتهای انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
- عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
- لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
- نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با شدت گرفتاریها چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
- مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید میکند؟ (پرسش)
- چه رابطهای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
- انتظار منجی در ادوار مختلف دعوتهای الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
- اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
- انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
- برداشتهای نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی میدانند؟ (پرسش)
- آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
- مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
- آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب میشود؟ (پرسش)
- آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالتآور است؟ (پرسش)
- علت سختی انتظار چیست و چرا میگویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
- منتظران امام مهدی که در قرنهای گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کردهاند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
- آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمیشود؟ (پرسش)
- فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
- خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجاتدهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
- دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
- دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده میشود؟ (پرسش)
- آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
- انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا میکند؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
- فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
- باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه میشود؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجستهای دارد؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
- ویژگیهای منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
- دانش آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- رضایت امام مهدی از چه راهی به دست میآید؟ (پرسش)
- آیا شیعیان و منتظران ظهور افزونبر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
- آیا برای منتظر واقعی بودن اقدامهای سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
- وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
- چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
- جامعه منتظر دارای چه ویژگیهایی است؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- صرفنظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر بهطور کلی چیست؟ (پرسش)
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
- ویژگیهای منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
- آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
- ویژگیهای انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ویژگیهای فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
- ویژگیهای فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
- فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
- آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش میشود؟ (پرسش)
- عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
- چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج منشأ فرجهای مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
- انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
- ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
منابع
- حسینی خامنهای، سید علی، ما منتظریم
- سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳
- سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت
- خانجانی، علی اوسط، رسالت فردی و شخصی انسان منتظر
- صمیمی، سیمین، عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث
- محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی
- سبحانینیا، محمد، مهدویت و آرامش روان
- طاهری، حبیبالله، سیمای آفتاب
پانویس
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳ ج۳، ص۵۴-۶۱؛ پرسمان مهدویت، ص۱۹۹- ۲۱۲
- ↑ ر.ک: خانجانی، علی اوسط، رسالت فردی و شخصی انسان منتظر.
- ↑ ﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُواْ رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُواْ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لَا هُمْ يحَْزَنُون﴾«آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین میگردند» سوره احقاف، آیه ۱۳.
- ↑ ر.ک: صمیمی، سیمین، عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث.
- ↑ ر.ک: حسینی خامنهای، سید علی، ما منتظریم، ص۱۶۵ ـ ۱۷۳.
- ↑ «"أُبَشِّرُکُمْ بِالْمَهْدِیِّ... یَرْضَی عَنْهُ سَاکِنُ السَّمَاءِ وَ سَاکِنُ الْأَرْضِ"» بحار الأنوار، ج ۵۱، ص۷۴؛ الغیبة «طوسی»، ص۱۷۸.
- ↑ ر.ک: صمیمی، سیمین، عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث.
- ↑ ر.ک: محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۵، ص۳۱۲ ـ ۳۱۴.
- ↑ ر.ک: زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص۳۰۱ ـ ۳۰۳.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳ ج۳، ص۵۴-۶۱؛ پرسمان مهدویت، ص۱۹۹- ۲۱۲.
- ↑ ر.ک: حسینی خامنهای، سید علی، ما منتظریم، ص۱۶۵ ـ ۱۷۳.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳ ج۳، ص۵۴-۶۱؛ پرسمان مهدویت، ص۱۹۹- ۲۱۲
- ↑ ر.ک: خانجانی، علی اوسط، رسالت فردی و شخصی انسان منتظر.
- ↑ «"إِن لِصَاحِبِ هَذَا الأَمرِ غَیبَه فَلیتقِ اللهَ عَبدٌ وَ لیتَمَسک بِدِینِهِ"»؛ الکافی، ج۱، ص۳۳۵، ح۱.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳، ص۵۴-۶۱؛ پرسمان مهدویت، ص۱۹۹- ۲۱۲
- ↑ «"... مَن سُر أَن یکُونَ من أَصحَابِ القَائِمِ فَلینتَظِر وَ لیعمَل بِالوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الأخلَاقِ وَ هُوَ مُنتَظِر..."»؛ الغیبه النعمانی، ص۲۰۰، ح۱۶.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳، ص۵۴-۶۱؛ پرسمان مهدویت، ص۱۹۹- ۲۱۲
- ↑ ر.ک: سبحانینیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۶۵ ـ ۶۶.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیبالله، سیمای آفتاب، ص۷۷ -۷۸.
- ↑ ر.ک: خانجانی، علی اوسط، رسالت فردی و شخصی انسان منتظر.
- ↑ در اهمیت فوائد دعا بنگرید به مکیال المکارم، ترجمه سید محمد حائری قزوینی.
- ↑ ر.ک: خانجانی، علی اوسط، رسالت فردی و شخصی انسان منتظر.