تکالیف و وظایف اجتماعی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
(تغییرمسیر از مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش))
تکالیف و وظایف اجتماعی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ | |
---|---|
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / انتظار فرج |
مدخل اصلی | وظایف اجتماعی منتظران راستین |
تکالیف و وظایف اجتماعی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ جامع اجمالی
وظایف اجتماعی منتظران
- در عصر غیبت، منتظران راستین، علاوه بر خویشتن، در برابر یکدیگر نیز مسئولیت دارند؛ زیرا برنامۀ عظیم و سنگینی که در انتظار آنند، حرکتی اجتماعی و بلکه جهانی است که باید با تمام عناصرِ تحول در آن شرکت جویند و کار را به صورت دستهجمعی و همگانی به انجام برسانند[۱]. برخی از وظایف اجتماعی منتظران به این شرح است:
- آمادگی عمومی: منتظر توانمند باید با بهرهگیری از تمامی امکانات برای معرفی و آشنایی جامعه با منجی بشریت، دوران ظهور، ایجاد آمادگی عمومی برای پذیرش آن حضرت تمام تلاش خود را به کار بندد[۲]. از آنجا که هدف، ایجاد حکومت جهانی است، همۀ عالَم باید از خواب غفلت بیدار شوند و خواهان حکومت جهانی باشند[۳] و تلاش و کوشش هماهنگ با درک وسیع و عمیق انقلاب جهانی انجام گیرد[۴].
- اصلاحگری جامعه: اصلاح جامعه از آلودگیها و زشتیها در قالب احیای امر به معروف و نهی از منکر جلوۀ بیشتری دارد[۵].
- احیای امر ولایت: عصر غیبت که دوران پنهان زیستن امام است برای اخذ احکام و تعالیم دینی باید به نایبان عام آن حضرت مراجعه کرد و به ولایت و رهبری آنان گردن نهاد[۶].
- برقراری نظام اسلامی هماهنگ با اهداف و آرمانهای امام زمان (ع): کاملترین نوع انتظار اجتماعی ظهور تشکیل حکومت اسلامی است[۷].
- افزایش روحیۀ جهادی و مبارزه با مستکبران: انتظار ظهور، یکی از بزرگترین عوامل پایداری، استقامت و مقاومت در برابر سختیها و مشکلات عصر غیبت است[۸].
- اجتماع قلبی (همدلی برای طلب ظهور): از مهمترین و ضروریترین امور دوران غیبت، یکپارچگی و اتحاد شیعیان و پایبندی به عهدشان با امام زمان (ع) است. این مسأله آن قدر در امر ظهور مؤثر است که خود امام مهدی (ع) در نامهای به شیخ مفید میفرمایند: «اگر شیعیان ما ـ که خداوند آنها را به طاعت و بندگی خویش موفق بدارد ـ در وفای به عهد و پیمان الهی، اتحاد و اتفاق میداشتند و عهد و پیمان را محترم میشمردند، سعادت دیدار ما به تأخیر نمیافتاد و زودتر به سعادت دیدار ما نائل میشدند که این نشانۀ صداقت ایشان نسبت به ماست»[۹][۱۰]
- تهیۀ امکانات و قدرتمندی: از جمله تکالیف اجتماعی انتظار که کمتر مورد توجه قرار میگیرد، تهیۀ امکانات و قدرت لازم در همۀ زمینهها، در حدی که آسیبناپذیری مجموعه را در برابر توطئهها و اقدامات گوناگون دشمنان تضمین کند[۱۱].
پاسخها و دیدگاههای متفرقه
۱. آیت الله اراکی؛ |
---|
آیت الله محسن اراکی، در کتاب «نگاهی به رسالت و امامت» در اینباره گفته است:
«به طور خلاصه آنچه حقیقت انتظار اجتماعی را تشکیل میدهد، عبارت است از :
|
۲. حجت الاسلام و المسلمین روحبخش؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی روحبخش، در مقاله «انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح» در اینباره گفته است:
«در اینگونه وظایف مسائلی مانند اصلاح جامعه از فساد در قالب دستور "امر به معروف و نهی از منکر" جلوه بیشتری دارد. فرمایشات امام سجاد (ع) به شخصی به نام ابا خالد میتواند گواه بر این مطلب باشد. ایشان میفرمایند: "ای ابا خالد به درستی که مردم زمان غیبت مهدی (ع) آنان که معتقد به امامت او هستند و در انتظار ظهور او به سر میبرند با فضیلتترین مردم همه زمانها میباشند، زیرا خداوند متعال عقل و فهمی به آنان عنایت کرده که غیبت در نزد آنان به منزله ظهور و مشاهده گشته است، خداوند مردم آن زمان را به منزله کسانی قرار داده است که در راه خدا و در پیشگاه پیامبر (ص) با شمشیر جهاد و مبارزه میکنند. آنان حقیقتا افراد با اخلاص و شیعیان صادق ما هستند و آنان دعوتکنندگان به سوی دین خدا به صورت سرّی و علنی هستند و بعد حضرت فرمود: انتظار فرج از بزرگترین اعمال است"[۱۳]»[۱۴].
|
۳. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در مقاله «مؤلفههای انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین» در اینباره گفته است:
«یکی از مهمترین رازهای غیبت امام مهدی (ع) نبود آمادگی در جامعه انسانی است. از این رو لازم است مردم احساس نیاز کرده، با علم و معرفت سراغ امام زمان (ع) بروند. آنچه در پیشوایان دینی و به ویژه درباره حضرت مهدی (ع) مطرح است، پذیرش قلبی و همگانی رهبری آن حضرت و حمایت از ایشان است. اگرچه، این امر در زمان ظهور آن حضرت، به شکل کامل تحقق خواهد یافت و مردم با ملاحظه روش و رفتار والای آن حضرت با رضایت و خشنودی تمام، ولایت و حاکمیت او را خواهند پذیرفت و از او اطاعت خواهند کرد؛ اما، زمینه آن به طور قطع میبایست پیش از ظهور رقم بخورد. از این رو یک منتظر توانمند میبایست تمام تلاش خود را برای ایجاد آمادگی عمومی و پذیرش آن منجی بزرگ، به کار بندد. او میبایست از تمامی ابزار ممکن برای آشنا شدن بیشتر جامعه بشری با آن موعود امتها استفاده کند[۱۵].
|
۴. آقای کریمی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
---|
آقای محمد علی کریمی، در کتاب «آیا ظهور نزدیک است» در اینباره گفته است:
|
۵. خانم شریفی؛ |
---|
سرکارخانم مرضیه شریفی، در مقاله «انتظار و آثار تربیتی مکلفین در عصر غیبت» در اینباره گفته است:
«در عصر غیبت، منتظران راستین، علاوه بر خویشتن، در برابر یکدیگر نیز مسئولیت دارند، زیرا برنامه عظیم و سنگینی که در انتظار آنند، باید با تمام عناصر تحول در آن شرکت جویند و کار را به صورت دستهجمعی و همگانی به انجام رسانند. باید کوششها و تلاشها با درک عمق و وسعت برنامه انقلاب جهانی حضرت امام مهدی (ع) به گونهای هماهنگ انجام گیرد»[۲۵].
|
پرسشهای وابسته
- معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
- ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
- عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
- هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
- نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
- انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
- شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا میکند؟ (پرسش)
- لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- چرا گفته میشود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
- دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
- آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتابزده هستند؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم میشود؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی میشود؟ (پرسش)
- آیا اندیشه انتظار موعود در امتهای پیشین بوده است؟ (پرسش)
- آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقهای دارد؟ (پرسش)
- منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- گونههای احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
- نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
- آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- چرا کسانی که انتظار امام مهدی را میکشیدهاند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمیخیزند؟ (پرسش)
- ویژگیهای اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
- مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
- چگونه میتوان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
- آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
- منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
- منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
- شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
- انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
- آیا انتظار به معنای گوشهگیری و احتراز است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
- مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- کاملترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
- مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- برداشتهای نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- علت برداشتهای انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
- عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
- لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
- نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با شدت گرفتاریها چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
- مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید میکند؟ (پرسش)
- چه رابطهای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
- انتظار منجی در ادوار مختلف دعوتهای الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
- اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
- انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
- برداشتهای نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی میدانند؟ (پرسش)
- آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
- مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
- آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب میشود؟ (پرسش)
- آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالتآور است؟ (پرسش)
- علت سختی انتظار چیست و چرا میگویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
- منتظران امام مهدی که در قرنهای گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کردهاند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
- آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمیشود؟ (پرسش)
- فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
- خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجاتدهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
- دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
- دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده میشود؟ (پرسش)
- آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
- انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا میکند؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
- فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
- باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه میشود؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجستهای دارد؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
- ویژگیهای منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
- دانش آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- رضایت امام مهدی از چه راهی به دست میآید؟ (پرسش)
- آیا شیعیان و منتظران ظهور افزونبر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
- آیا برای منتظر واقعی بودن اقدامهای سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
- وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
- چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
- جامعه منتظر دارای چه ویژگیهایی است؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- صرفنظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر بهطور کلی چیست؟ (پرسش)
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
- ویژگیهای منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
- آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
- ویژگیهای انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ویژگیهای فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
- ویژگیهای فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
- فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
- آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش میشود؟ (پرسش)
- عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
- چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج منشأ فرجهای مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
- انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
- ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ ر.ک: شریفی، مرضیه، انتظار و آثار تربیتی مکلفین در عصر غیبت، ص۲۱۶؛ کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است، ص۲۲۴.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، مؤلفههای انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین؛ محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است، ص۲۲۴.
- ↑ ر.ک: محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است، ص۲۲۴.
- ↑ ر.ک: مرضیه شریفی|شریفی، مرضیه، انتظار و آثار تربیتی مکلفین در عصر غیبت (مقاله)|انتظار و آثار تربیتی مکلفین در عصر غیبت، ص۲۱۶.
- ↑ ر.ک: روحبخش، سید مهدی، انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح، ص۲۹۳؛ محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است، ص۲۲۴.
- ↑ ر.ک: اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۷۳؛ کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است، ص۲۲۴.
- ↑ ر.ک: محسن اراکی|اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|نگاهی به رسالت و امامت، ص۷۳.
- ↑ ر.ک: محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است، ص۲۲۴.
- ↑ «وَ لَوْ أَنَّ أَشْیَاعَنَا وَفَّقَهُمْ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَی اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیْهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیُمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَی حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا»؛ طبرسی،احمد بن علی، الإحتجاج، ج۲، ص۴۹۹.
- ↑ ر.ک: محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است، ص۲۲۴.
- ↑ ر.ک: اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۷۳.
- ↑ اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۷۳.
- ↑ لطف اللّه صافی، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر (ع)، ص ۲۴۴.
- ↑ روحبخش، سید مهدی، انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح، ص۲۹۳.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، مؤلفههای انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین.
- ↑ امام خامنهای، بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، ۲۵/۰۹/۱۳۷۶.
- ↑ طبرسی، الإحتجاج، ج۲، ص۴۹۹.
- ↑ تفسیر العیاشی، ج۲، ذیل سوره هود، ص۱۵۴.
- ↑ بیانات مقام معظم رهبری در دیدار به مناسبت میلاد حضرت مهدی (ع)، ۲۵/۰۹/۱۳۷۶.
- ↑ گزارش خبرگزاری شبستان قم: حجتالاسلام والمسلمین رضا محمدی در برنامه زنده سلام زائر در جمع نمازگزارن و مجاوران این مکان مقدس.
- ↑ بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت نیمهشعبان در مصلای تهران ۳۰/۰۷/۱۳۸۹.
- ↑ بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم در روز نیمهشعبان، ۲۷/۰۵/۱۳۸۷.
- ↑ بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم در روز نیمهشعبان، ۲۷/۰۵/۱۳۸۷.
- ↑ کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است، ص ۲۲۴.
- ↑ شریفی، مرضیه، انتظار و آثار تربیتی مکلفین در عصر غیبت، ص۲۱۶.