دولت عباسیان (کتاب)
| دولت عباسیان | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | محمد سهیل طقوش |
| مترجم | حجت‌الله جودکی |
| ویراستار | حسین حسینیان مقدم |
| موضوع | قرآن |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه|انتشارات انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه]][[رده:انتشارات انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۳ ش |
| شابک | ۹۶۴۷۷۸۸۲۳۱ |
| شماره ملی | م۸۳-۱۵۵۲۷ |
دولت عباسیان، ترجمه فارسی کتاب تاریخ الدولة العباسیة که به زبان عربی به قلم محمد سهیل طقوش نگاشته شده و به بیان مباحثی پیرامون دولت عباسیان می‌پردازد. این کتاب به کوشش حجت‌الله جودکی به فارسی ترجمه شده و انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نشر این اثر را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «نویسنده در این اثر،تاریخ سیاسی دولت عباسیان (۱۳۲ ـ ۶۵۶ق / ۷۵۰ - ۱۲۵۸م) را در قالب چهار مرحله تاریخی بررسی کرده است. دوران اول عباسی که با ویژگی نیرومندی، گسترش و شکوفایی مشخص می‌‌شود شامل شش فصل است: ۱ـ ایجاد حکومت عباسیان ۲ـ خلافت ابوالعباس سقاح و ابوجعفر منصور، ۳ـ خلافت محمدمهدی و ابومحمد مولی هادی، ۴ـ دوران ابوجعفر هارون الرشید، ۵ـ دوران محمدامین و عبدالله مأمون، ۶ـ دوران محمد معتصم و هارون واثق. مولف هریک از فصل‌های کتاب را از نظر سیاست داخلی و خارجی خلفای عباسی و مهم‌ترین رویدادهای زمان خلافت آنها شرح و بررسی می‌‌کند. عصر دوم عباسی (۲۳۲ـ ۴۳۳ه ـ.ق) با خلافت متوکل آغاز می‌‌شود و در خلال دوران مستکفی پایان می‌‌پذیرد ویژگی این دوران نفوذ عنصر ترک در دستگاه خلافت عباسی است. در این دوره همچنین حرکتهای جدایی طلب به ظهور دولت‌های محلی مستقل و نیمه مستقل در قلمرو اسلامی انجامید. این دوره شامل دوران خلافت متوکل، منتصر، مستعین، معتز، مهتدی، معتمد، معتضد، مکتفی، مقتدر، قاهر، راضی، متقی و مستکفی می‌‌باشد که در سه فصل بررسی شده است. دوره سوم عباسی (۳۳۴ـ ۴۴۷ق) در زمان خلافت مستکفی آغاز و در زمان خلافت قائم پایان می‌‌یابد.مشخصه این دوره نفوذ و تسلط آل بویه ایرانی بر دستگاه خلافت است.خلفای این دوره که محتوای فصل دهم کتاب را تشکیل می‌‌دهند عبارت‌اند از:مستکفی، مطیع، طلائع، قادر و قائم. عصر چهارم عباسی که دوران نفوذ سلجوقیان ترک در دستگاه خلافت است (۴۴۷تا ۶۵۶) طی فصل‌های یازدهم و دوازدهم بررسی شده است.این بخش در برگیرنده دوران خلافت قائم، مقتدی، مستنطهر، مستر شد، راشد، مکتفی، مستنجد، مستضئی، ناصر، ظاهرو مستنصر و مستعصم است. در پایان کتاب فهرست نام اشخاص و مکان‌ها و منابع آمده است. گفتنی است این کتاب از سوی پژوهشکده حوزه و دانشگاه از عربی به فارسی ترجمه شده، منبعی درسی برای دانشجویان رشته "تاریخ "و "تاریخ تمدن اسلامی "قلمداد می‌‌شود».[۱]
فهرست کتاب
- سخن مؤسسه
- پیشگفتار
- مقدمه
- عصر اول عباسیان: دوران نیرومندی، گسترش و شکوفایی
- فصل اول: ایجاد حکومت عباسیان
- تشکیلات دعوت عباسیان
- مراحل دعوت عباسی
- مرحله اول
- مرحله دوم
- مرحله ابومسلم خراسانی
- مرحله قحطبة بن شبیب
- به قدرت رسیدن بنی‌عباس
- گرایش‌های کلی حکومت عباسی
- تقسیم تاریخ حکومت عباسی
- دوران اول عباسی (۱۳۲- ۲۳۲ق/ ۷۵۰-۸۴۷م)
- عصر دوم عباسی (۲۳۲-۳۳۴ق/ ۸۴۷-۹۴۶)
- عصر سوم عباسی (۳۳۴-۴۴۷ ق/ ۹۴۶-۱۰۵۵م)
- عصر چهارم عباسی (۴۴۷-۶۵۶ق/ ۱۰۵۵-۱۲۵۸م)
- فصل دوم: ابوالعباس سفاح - ابوجعفر منصور
- شناخت ابوالعباس
- اوضاع داخلی در دوران ابوالعباس
- اوضاع خارجی در دوران ابوالعباس
- جبهه شرق
- جبهه روم
- وزارت در دوران ابوالعباس
- ولایت‌عهدی - مرگ سفاح
- عبدالله ابوجعفر منصور
- شناخت ابوجعفر منصور
- اوضاع داخلی در دوران منصور
- عصیان عبدالله بن علی
- منصور با این مشکلات سه گانه چگونه روبه رو شد؟
- سرانجام ابومسلم خراسانی
- پیامدهای قتل ابومسلم
- حرکت سنباد
- حرکتهای دیگر
- رابطه با علویان
- قیام محمد نفس زکیه
- قیام ابراهیم بن عبدالله
- اوضاع در مغرب
- احیای حکومت اموی در اندلس
- اوضاع خارجی در دوران منصور
- رابطه با رومی‌ها
- ساختن شهر بغداد
- ولایت‌عهدی - مرگ منصور
- مواضع امام صادق (ع) در قبال دولت عباسی
- فصل سوم:محمد مهدی- موسی هادی
- شناخت مهدی
- اوضاع داخلی در دوران مهدی
- اصلاحات مهدی
- حرکتهای خصمانه با عباسیان در دوران مهدی
- حرکت زندیق‌ها
- حرکت مُقنع
- حرکتهای مختلف
- روابط خارجی در دوران مهدی
- رابطه با امویان در اندلس
- رابطه با رومی‌ها
- وزارت در دوران مهدی
- ولایت‌عهدی - مرگ مهدی
- ابومحمد موسی هادی
- شناخت هادی
- اوضاع داخلی در دوران هادی
- رابطه با علویان
- مجازات زنادقه
- ولایت‌عهدی- مرگ هادی
- فصل چهارم: ابوجعفر هارون الرشید
- شناخت هارون الرشید
- اوضاع داخلی در دوران هارون
- رابطه با علویان
- حرکت خوارج
- ناآرامی‌های سرزمین شام
- ناآرامی‌ها در افریقیه
- ناآرامی‌ها در مشرق
- بدفرجامی برمکیان
- روابط خارجی در دوران هارون
- رابطه با رومی‌ها
- رابطه با فرنگ
- انگیزه‌های هارون
- انگیزه‌های شارلمان
- ولایت‌عهدی - مرگ هارون
- امام کاظم (ع) و هارون الرشید
- فصل پنجم: محمد امین - عبدالله مأمون
- شناخت امین
- علل اختلاف میان امین و مأمون
- الف) مشکل ولایت‌عهدی
- ب) درگیری دو حزب عربی و ایرانی
- ج) چشم‌داشت اطرافیان
- مراحل نزاع میان امین و مأمون
- مرحله گفتگوها
- مرحله قطعی [درگیری] نظامی
- ابوجعفر عبدالله مأمون
- شناخت مأمون
- اوضاع داخلی در دوران مأمون
- اوضاع بغداد در آغاز دوران مأمون
- بیعت با علی بن موسی الرضا (ع)
- امام رضا (ع) و مأمون
- عکس‌العمل امام (ع)
- برخوردهای دیگر امام رضا (ع) و مأمون
- رخدادهای بازگشت به بغداد
- حرکتهای مخالف با حکومت
- الف) حرکتهای علویان
- حرکت ابوالسرایا
- حرکت محمد بن جعفر صادق (ع)
- ب) حرکتهای غیر علوی
- حرکت نصر بن شبث
- حرکت زُط (کولی، جَت)
- ناآرامی‌ها در مصر
- حرکت بابک خرمی
- علم در دوران مأمون
- روابط خارجی در دوران مأمون
- رابطه با روم
- مرگ مأمون
- فصل ششم: محمد معتصم- هارون واثق
- شناخت معتصم
- اوضاع داخلی در دوران معتصم
- حرکتهای علوی
- جایگاه امام جواد (ع) در این روزگار
- حرکت زُط (کولی‌ها)
- پیروزی بر حرکت بابک
- حرکت مازیار
- پیدایش عنصر ترک
- پیروزی بر افشین
- روابط خارجی در دوران معتصم
- رابطه با رومی‌ها
- مرگ معتصم
- ابوجعفر هارون واثق
- شناخت واثق
- اوضاع داخلی در دوران واثق
- مرگ واثق
- عصر دوم عباسی: دوران نفوذ عنصر ترک
- ماهیت عصر دوم عباسی
- فصل هفتم: اوضاع داخلی حکومت عباسی
- الف) رابطه با ترکان
- ج) ظهور نظام امیرالامرایی
- ج) حرکت زنگیان
- ماهیت حرکت و هدف‌های آن
- انگیزه‌های پاسخ به دعوت او:
- درگیری با حکومت - پایان حرکت:
- ارزیابی حرکت زنگیان
- د) رابطه علویان
- زیدیه
- اسماعیلیه
- قرامطه
- ایجاد حکومت فاطمیان
- سیاست متوکل در برابر امام هادی (ع)
- وکلای امام هادی (ع) و اختیارات آنان
- امام عسکری (ع) در سامرا
- حضرت مهدی (ع) و نواب خاصه
- ١. عثمان بن سعید عمری سمان
- ۲. ابوجعفر محمد بن عثمان بن سعید عمری
- ۳. ابوالقاسم حسین بن روح
- ۴. ابوالحسن علی بن محمد سمری
- جریان رو به رشد تشیع در دوران غیبت صغرا
- فصل هشتم: اوضاع داخلی حکومت عباسی
- حکومت طاهریان
- حکومت صفاریان
- حکومت سامانیان
- حکومت طولونیان
- تأسیس حکومت طولونیان
- روابطاحمد بن طولون با خلافت عباسی
- رابطة خمارویه با خلافت عباسی
- پایان حکومت طولونیان
- حکومت اخشیدیان
- تأسیس حکومت اخشیدیان
- رابطه اخشیدیان با خلافت عباسی
- فصل نهم: اوضاع خارجی حکومت عباسی
- رابطه با رومی‌ها
- عصر سوم عباسی: دوران نفوذ آل بویه ایرانی
- اسامی امیران آل بویه و مدت امارت هر یک از آنان:
- الف) در فارس:
- ب) در عراق، اهواز و کرمان:
- ج) در ری، اصفهان و همدان:
- فصل دهم: خلافت عباسی و آل بویه
- تأسیس حکومت آل بویه
- رابطه حکومت عباسی با آل بویه
- پایان کار آل بویه
- عصر چهارم عباسی: دوران نفوذ سلجوقیان ترک
- عصر ترکان سلجوقی
- سلاجقه بزرگ در خراسان و ایران:
- سلاجقه عراق
- فصل یازدهم: پایان حکومت عباسی
- خلافت عباسی و ترکان سلجوقی
- ایجاد حکومت سلجوقیان
- اوضاع داخلی در بغداد به هنگام خیزش سلاجقه به سمت غرب
- ورود سلجوقیان به بغداد
- دولت عباسیان
- رابطه میان خلافت عباسی و سلطنت سلجوقی
- دوران پایانی حکومت عباسی
- حکومت‌های اتابکان - شاهات - مغول
- پیدایش مغول
- شرایط گسترش مغول به سوی جهان اسلامی
- سقوط حکومت عباسی
- خاتمه
- منابع و مآخذ
- منابع عربی
- منابع فارسی
- منابع لاتین
- منابع ضمائم
- فهرست نام اشخاص و مکان‌ها
دربارهٔ پدیدآورندگان
-
حجت‌الله جودکی
(مترجم) -
محمد سهیل طقوش
(نویسنده)
- آقای محمد سهیل طقوش (متولد ۱۹۵۵م، لبنان)، تحقیقات و پژوهش در مورد تاریخ ترکیه ازجمله فعالیت‌های وی است. او تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «دولت عباسیان»، «تاریخ مسملمانان در آندلس» و «تاریخ ممالیک در مصر و شام» برخی از این آثار است.[۲]
- آقای حجت‌الله جودکی (متولد ۱۳۳۵ش)، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه تهران پیگیری کرد. عضویت در هیئت علمی شورای بررسی کتب درسی رشته تاریخ، وابسته فرهنگی ایران در استانبول و قاهره ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «پیشینه عاشورا»، «تحریفات عاشورا و داستان دوطفل مسلم» و «تاریخ امنیت و قداست حرم» برخی از این آثار است.[۳]