آیا امام رضا از امامت امام مهدی خبر داده است؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا امام رضا از امامت امام مهدی خبر داده است؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / امامت و ولایت امام مهدی / امامت امام مهدی / دلایل اثبات امامت امام مهدی
تعداد پاسخ۱ پاسخ

آیا امام رضا (ع) از امامت امام مهدی (ع) خبر داده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

پاسخ نخست

سید محمد کاظم قزوینی

آیت‌الله سید محمد کاظم قزوینی، در کتاب «امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور» در این‌باره گفته است:

«دوران امام رضا (ع)، دارای ویژگی‌های زیاد و متنوعی بود که صحبت در این باره، احتیاج به مجالی وسیع و تالیف کتابی دیگر است؛ ولی این را نمی‌گویم که امام رضا (ع) در آزادی کامل و تمامی بود- که هر کاری می‌خواست- انجام می‌داد و هرچه می‌خواست، می‌گفت و این را نمی‌گویم که در تنگنا قرار داشته، نمی‌توانست کلمه‌ای صحبت کند. هنگامی که هارون الرشید سرکش از دنیا رفت و فرزندش مأمون به مقام خلافت رسید، تظاهر به دوستی آل محمد (ع) و بخصوص امام رضا (ع) کرد. شرایط سیاسی، او را مجبور کرد که امام رضا (ع) را به عنوان ولی عهد خود قبول کند و درهم و دینارهایی به اسم او ضرب کند و هدیه‌هایی به شعرا ببخشد تا در مدح آن حضرت بسرایند. فرصت مناسبی بود که امام رضا (ع)، احادیثی راجع به مهدویت بیان فرماید از جمله:

  1. هنگامی که دعبل خزاعی، شاعر اهل بیت (ع) نزد ایشان آمد و قصیده معروف خود را خواند و به این دو بیت رسید: امام موعود، بی‌شک ظهور خواهد کرد و بر اسم خداوند و در پرتو برکات آن، قیام خواهد نمود. هر حق و باطلی را در ما جدا خواهد نمود و پاداش و مجازات را خواهد داد. امام رضا (ع) به شدت گریه نمود؛ سپس سرش را بلند کرد و به دعبل فرمود: ای خزاعی! این دو بیت را جبرئیل بر زبانت جاری کرده است؛ آیا می‌دانی، آن امام کیست؟ و چه زمانی قیام می‌کند؟ گفت: نه،‌ای سرورم! جز اینکه شنیده‌ام، امامی از شما قیام می‌کند- که زمین پر از فساد را پاک می‌کند و زمین را پر از عدل و داد می‌کند همان طور که پر از ظلم و جور شده است. فرمود: ای دعبل! امام بعد از من، فرزندم محمد و بعد از محمد، فرزندش علی و بعد از علی، فرزندش حسن و بعد از حسن، فرزندش حجت قائم منتظر (ع) است و پس از ظهورش از او فرمانبرداری می‌نمایند. اگر از دنیا جز یک روز باقی نمانده باشد، خداوند آن روز را آن قدر طولانی می‌کند تا مهدی (ع) ظهور کند و زمین را پر از عدل و داد کند، همان طور که پر از ظلم و جور شده است. در ادامه فرمود: اما او، کی ظهور می‌کند؟ از پیامبر (ص) پرسیده شد:‌ای رسول خدا (ص)! قائم- که از نوادگان تو است- کی قیام می‌کند؟ فرمود: او مانند قیامت است که از وقت وقوع آن، کسی جز خداوند خبر ندارد؛ این جریان در آسمان‌ها و زمین، سنگین است و ظهور او ناگهان اتفاق خواهد افتاد"[۱].
  2. ابوصلت هروی گفت: به امام رضا (ع) عرضه داشتم: نشانه قائم شما در هنگام ظهور چیست؟فرمود: نشانه او، این است که سنش زیاد، ولی چهره‌‌اش جوان است به طوری که هرکس او را ببیند، انسانی ۴۰ سال و یا کمتر از ۴۰ سال را می‌بیند و از دیگر نشانه‌هایش، این است که هر اندازه از روزگار بگذرد؛ او پیر و فرسوده نمی‌شود تا اینکه اجلش فرا رسد"[۲]»[۳].

پرسش‌های وابسته

پانویس

  1. "بَكَى الرِّضَا (ع) بُكَاءً شَدِيداً ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ إِلَيَّ فَقَالَ لِي يَا خُزَاعِيُّ نَطَقَ‏ رُوحُ‏ الْقُدُسِ‏ عَلَى‏ لِسَانِكَ‏ بِهَذَيْنِ‏ الْبَيْتَيْنِ‏ فَهَلْ تَدْرِي مَنْ هَذَا الْإِمَامُ وَ مَتَى يَقُومُ فَقُلْتُ لَا يَا مَوْلَايَ إِلَّا أَنِّي سَمِعْتُ بِخُرُوجِ إِمَامٍ مِنْكُمْ يُطَهِّرُ الْأَرْضَ مِنَ الْفَسَادِ وَ يَمْلَؤُهَا عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً فَقَالَ يَا دِعْبِلُ الْإِمَامُ بَعْدِي مُحَمَّدٌ ابْنِي وَ بَعْدَ مُحَمَّدٍ ابْنُهُ عَلِيٌّ وَ بَعْدَ عَلِيٍّ ابْنُهُ الْحَسَنُ وَ بَعْدَ الْحَسَنِ ابْنُهُ الْحُجَّةُ الْقَائِمُ الْمُنْتَظَرُ فِي غَيْبَتِهِ الْمُطَاعُ فِي ظُهُورِهِ لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ الْيَوْمَ حَتَّى يَخْرُجَ فَيَمْلَأَ الْأَرْضَ‏ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ أَمَّا مَتَى فَإِخْبَارٌ عَنِ الْوَقْتِ فَقَدْ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ (ع) أَنَّ النَّبِيَّ ص قِيلَ لَهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَتَى يَخْرُجُ الْقَائِمُ مِنْ ذُرِّيَّتِكَ فَقَالَ (ع) مَثَلُهُ مَثَلُ السَّاعَةِ الَّتِي‏ ﴿لا يُجَلِّيها لِوَقْتِها إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا تَأْتِيكُمْ إِلَّا بَغْتَةً ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ کمال الدین؛ صدوق؛ ج ۲، ص ۳۷۲ و فرائد السمطین؛ جوینی شافعی؛ ج ۳، ص ۳۳۷.
  2. "عَنْ أَبِي الصَّلْتِ الْهَرَوِيِّ قَالَ: قُلْتُ لِلرِّضَا (ع) مَا عَلَامَاتُ الْقَائِمِ مِنْكُمْ إِذَا خَرَجَ قَالَ عَلَامَتُهُ‏ أَنْ‏ يَكُونَ‏ شَيْخَ‏ السِّنِ‏ شَابَ‏ الْمَنْظَرِ حَتَّى إِنَّ النَّاظِرَ إِلَيْهِ لَيَحْسَبُهُ ابْنَ أَرْبَعِينَ سَنَةً أَوْ دُونَهَا وَ إِنَّ مِنْ عَلَامَاتِهِ أَنْ لَا يَهْرَمَ بِمُرُورِ الْأَيَّامِ وَ اللَّيَالِي حَتَّى يَأْتِيَهُ أَجَلُهُ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ کمال الدین؛ صدوق؛ ج ۲، ص ۶۵۲.
  3. قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۸۸-۸۹.