آیا پیامبر خاتم از امامت امام مهدی خبر داده است؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا پیامبر خاتم از امامت امام مهدی خبر داده است؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / امامت و ولایت امام مهدی / امامت امام مهدی / دلایل اثبات امامت امام مهدی
تعداد پاسخ۱ پاسخ

آیا پیامبر خاتم (ص) از امامت امام مهدی (ع) خبر داده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید محمد کاظم قزوینی

آیت‌الله سید محمد کاظم قزوینی، در کتاب «امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور» در این‌باره گفته است:

«احادیثی که از پیامبر (ص) درباره شخصیت امام زمان (ع) وجود دارد، بسیار زیاد هستند و ما بعضی از آنها یادآور می‌شویم:

  1. پیامبر (ص) فرمود: "مهدی (ع)، مردی هست از فرزندان من، چهره‌‌اش مانند ستاره درخشان می‌باشد، رنگ پوست او رنگ پوست اعراب و جسم و هیکل او مانند بنی اسرائیل است؛ زمین را پر از عدل می‌کند، چنانچه پر از جور شده، در زمان خلافت او، اهل آسمان و پرندگان در هوا، خشنود خواهند بود؛ او ۲۰ سال حکومت می‌کند"[۱].
  2. پیامبر (ص) فرمودند: "مهدی (ع) از فرزندان من است؛ اسم او، اسم من و کنیه او، کنیه من است؛ او شبیه‌ترین مردم از جهت شکل و اخلاق به من است؛ غیبتی دارد که در آن، امت‌ها از ادیان خود گمراه می‌گردند و او در آن هنگام، مانند شهاب ثاقب می‌آید و زمین را پر از عدل و داد می‌کند، چنانچه از ظلم و جور پر شده است"[۲].
  3. پیامبر (ص) فرمود: "مهدی قائم (ع) از فرزندان من و همنام من می‌باشد و کنیه او، کنیه من و شمایل او، شمایل من و سنت او، سنت من است؛ مردم را به دین و آیین من می‌خواند و به سوی قرآن دعوت می‌کند؛ هر کس از او اطاعت کند؛ از من اطاعت کرده است و هر کس از او سرپیچی کند؛ از من سرپیچی کرده است و هر کس در زمان غیبتش، او را انکار کند؛ مرا انکار کرده است و هر کس او را تکذیب نماید، مرا تکذیب کرده است و هر کس او را تصدیق کند؛ مرا تصدیق کرده است؛ به سوی خداوند شکایت می‌کنم از تکذیب کنندگان خویش درباره مهدی (ع) و از انکار کنندگان سخنم، درباره او و از کسانی از امت من-که گمراه هستند و از راه او سرپیچی می‌کنند- و "کسانی که ظلم می‌کنند بزودی خواهند دانست که به چه جایگاه و مکانی باز می‌گردند"[۳].
  4. پیامبر (ص) فرمود: "علی بن ابی طالب (ع)، امام امت من و بعد از من جانشین و خلیفه من است و مهدی قائم (ع) از فرزندان اوست؛ همان کسی که خداوند عزوجل به وسیله او، زمین را پر از عدل و داد می‌کند، همان طور که پر از جور و ظلم شده است و قسم به آن که مرا به حقیقت مبعوث نمود؛ ثابت قدم‌های بر این گفتار در زمان غیبت او، خیلی کم هستند مانند کبریت احمر!" جابر بن عبدالله انصاری پرسید:‌ای رسول خدا (ص)! آیا برای فرزند قائم شما، غیبت وجود دارد؟ رسول خدا (ص) فرمود: "بله و قسم به پروردگارم ﴿وَلِيُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُواْ وَيَمْحَقَ الْكَافِرِينَ‌ای جابر! این فرمانی از اوامر الهی و رمزی از رموز الهی می‌باشد- که پنهان از بندگان خداست پس از شک در امر الهی، دوری کن که این کفر است"[۴]»[۵].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:

«حدیث معراج‌: رسول اکرم (ص) درباره آنچه در شب معراج دیده بود، پس از بیان دیدن نور پیشوایان معصوم (ع) و آخرین جانشین خود میان آن‌ها، می‌فرماید: ... فَقُلْتُ : یا رَبِّ مَنْ هَؤُلَاءِ ؟ فَقَالَ : هَؤُلَاءِ الْأَئِمَّةِ وَ هَذَا الْقَائِمُ یحل حلالی وَ یحرم حرامی وَ ینتقم مِنْ أعدائی . یا مُحَمَّدٍ ! أحببه فإنی أُحِبُّهُ وَ أُحِبُّ مَنْ یحبه..."[۶]؛ ... عرض کردم: "پروردگارا! اینان چه کسانی هستند؟" فرمود: ایشان پیشوایانند و این قائم است؛ همو که حلال مرا حلال می‌کند و حرام مرا را حرام می‌سازد و از دشمنان من انتقام می‌گیرد. ای محمد! او را دوست بدار. پس همانا من او را دوست می‌دارم و هرکس که او را دوست بدارد، نیز دوست می‌دارم...".

  • حدیث غدیر: پیامبر اسلام (ص) در واپسین ماه‌های عمر خود ضمن پافشاری بر امامت نخستین پیشوای مسلمانان، درباره آخرین پیشوا چنین فرمود: ... مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنِّي نَبِيٌّ وَ عَلِيٌّ وَصِيِّي أَلَا إِنَّ خَاتَمَ الْأَئِمَّةِ مِنَّا الْقَائِمُ الْمَهْدِيُّ أَلَا إِنَّهُ الظَّاهِرُ عَلَى الدِّينِ أَلَا إِنَّهُ الْمُنْتَقِمُ مِنَ الظَّالِمِين[۷]؛ ... ای مردمان! همانا به درستی که من پیامبرم و علی جانشین من است. آگاه باشید! ختم کننده پیشوایان از ما است. او قائم مهدی است. آگاه باشید! همو است که دین را برتری خواهد بخشید و انتقام‌گیرنده از ستمگران است.
  • حدیث رسول گرامی اسلام (ص)‌: از دیگر سخنانی که در آن به روشنی به شمار پیشوایان معصوم اشاره شده، بیان نورانی رسول اکرم (ص) است که فرمود: الْأَئِمَّةُ بَعْدِی اثْنَا عَشَرَ أَوَّلُهُمْ عَلِی بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ الْقَائِمُ فَهُمْ خُلَفَائِی وَ أَوْصِیائِی وَ أَوْلِیائِی وَ حُجَجُ اللَّهِ عَلَی أُمَّتِی بَعْدِی الْمُقِرُّ بِهِمْ مُؤْمِنٌ وَ الْمُنْکرُ لَهُمْ کافِرٌ[۸]؛ پیشوایان پس از من، دوازده نفرند. نخستین ایشان، علی بن ابی طالب، و آخرین آنها قائم است. آنها جانشینان و اوصیای و اولیای من و حجت‌های خداوند پس از من، بر امت من هستند. اقرارکننده به آنها مؤمن و انکارکننده ایشان کافر است»[۹].

پرسش‌های وابسته

پانویس

  1. "الْمَهْدِيُّ مِنْ وُلْدِي وَجْهَهُ كَالْكَوْكَبِ الدُّرِّيِّ، اللَّوْنُ لَوْنُ عَرَبِيُّ وَ الْجِسْمِ جِسْمُ إسرائيلي، يَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً يَرْضَى بِخِلَافَتِهِ أَهْلِ السَّمَاءِ وَ أَهْلِ الْأَرْضِ وَ الطَّيْرُ فِي الْجَوِّ، يَمْلِكُ عِشْرِينَ سَنَةً ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ شرح احقاق الحق، السید المرعشی، ج ۱۳، ص ۱۶۴.
  2. " قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)‏ الْمَهْدِيُّ مِنْ وُلْدِي اسْمُهُ اسْمِي وَ كُنْيَتُهُ كُنْيَتِي أَشْبَهُ النَّاسِ‏ بِي‏ خَلْقاً وَ خُلْقاً تَكُونُ لَهُ غَيْبَةٌ وَ حَيْرَةٌ تَضِلُّ فِيهِ الْأُمَمُ ثُمَّ يُقْبِلُ كَالشِّهَابِ الثَّاقِبِ وَ يَمْلَأُهَا عَدْلًا وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ بحارالانور، مجلسی، ج ۵۱، ص ۷۲.
  3. "عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)‏ الْقَائِمُ مِنْ وُلْدِي اسْمُهُ اسْمِي وَ كُنْيَتُهُ كُنْيَتِي وَ شَمَائِلُهُ‏ شَمَائِلِي‏ وَ سُنَّتُهُ‏ سُنَّتِي‏ يُقِيمُ النَّاسَ عَلَى مِلَّتِي وَ شَرِيعَتِي وَ يَدْعُوهُمْ إِلَى كِتَابِ رَبِّي عَزَّ وَ جَلَّ مَنْ أَطَاعَهُ فَقَدْ أَطَاعَنِي وَ مَنْ عَصَاهُ فَقَدْ عَصَانِي وَ مَنْ أَنْكَرَهُ فِي غَيْبَتِهِ فَقَدْ أَنْكَرَنِي وَ مَنْ كَذَّبَهُ فَقَدْ كَذَّبَنِي وَ مَنْ صَدَّقَهُ فَقَدْ صَدَّقَنِي إِلَى اللَّهِ أَشْكُو الْمُكَذِّبِينَ لِي فِي أَمْرِهِ وَ الْجَاحِدِينَ لِقَوْلِي فِي شَأْنِهِ وَ الْمُضِلِّينَ لِأُمَّتِي عَنْ طَرِيقَتِهِ‏ ﴿وَ سَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُون‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ کمال الدین و تمام النعمه، شیخ صدوق؛ ص ۴۱۱.
  4. "قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)‏ إِنَّ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ (ع) وَصِيِّي وَ إِمَامُ أُمَّتِي وَ خَلِيفَتِي عَلَيْهَا بَعْدِي وَ مِنْ وُلْدِهِ الْقَائِمُ الْمُنْتَظَرُ الَّذِي يَمْلَأُ اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالْحَقِّ بَشِيراً وَ نَذِيراً إِنَ‏ الثَّابِتِينَ‏ إِلَيْهِ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيُّ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ لِلْقَائِمِ مِنْ وُلْدِكَ غَيْبَةٌ قَالَ إِي وَ رَبِّي‏ ﴿وَ لِيُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ يَمْحَقَ الْكافِرِينَ ‏ يَا جَابِرُ إِنَّ هَذَا أَمْرٌ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سِرٌّ مِنْ سِرِّ اللَّهِ عِلْمُهُ مَطْوِيٌّ عَنْ عِبَادِ اللَّهِ إِيَّاكَ وَ الشَّكَّ فِيهِ فَإِنَّ الشَّكَّ فِي أَمْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ كُفْرٌ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ اعیان الشیعه؛ سید محسن امین؛ ج ۲، ص ۵۴.
  5. قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۵۴-۶۲.
  6. نعمانی، الغیبة؛ ص ۹۳؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص ۲۵۲.
  7. علامه مجلسی، بحار الانوار، ج ۳۷، ص ۲۱۳.
  8. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ۱۷۹.
  9. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۱۸.