تاریخ اسلام ج۱ (کتاب)

تاریخ اسلام سیره رسول خدا(ص)
از مجموعه	تاریخ اسلام
زبان	فارسی
نویسندگان	منصور داداش‌نژاد حسین حسینیان مقدم رمضان محمدی
موضوع	تاریخ اسلام، اسلام
مذهب	شیعه
ناشر	انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	۱۳۹۸ ش
تعداد صفحه	۲۴۶
شابک	۹۷۸-۶۲۲-۶۱۶۳-۲۵-۵
شماره ملی	۵۸۳۷۲۸۱

این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ دو جلدی تاریخ اسلام است که با زبان فارسی به بررسی تاریخ اسلام می‌پردازد. این کتاب اثر منصور داداش‌نژاد، حسین حسینیان مقدم و رمضان محمدی است و انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه انتشار آن را به عهده داشته است.

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «بهره‌گیری از سنت و سیره رسول خدا(ص) به عنوان یکی از متقن‌ترین آموزه‌های وحیانی و از اساسی‌ترین مؤلفه‌های فرهنگ اسلامی، در گرو آگاهی دقیق و عمیق از تاریخ زندگانی آن حضرت است. طبیعی است که درک عظمت تلاش رسول خدا(ص)، در گرو ترسیم چهره و سیمای صحیح سیره و تاریخ آن حضرت است. با اینکه نوشته‌های زیادی در تاریخ زندگانی رسول خدا(ص) قلمی شده است، اما هنوز این آثار نتوانسته‌اند جایگاه و عظمت رسول خدا(ص) را به شایستگی ترسیم کنند. این نوشته در حد بضاعت کم خود می‌‌کوشد با بررسی و بهره‌گیری از نخستین منابع مربوط به زندگانی آن حضرت و با نگاهی جامع‌تر، سطح مطالعات مربوط به تاریخ زندگانی آن حضرت را ارتقا و زمینه دستیابی طلاب و دانشجویان را به متنی جامع و مختصر در شرح حال زندگانی رسول خدا(ص) فراهم کند».

فهرست کتاب

فصل اول: کلیات

گفتار اول: مهم‌ترین منابع تاریخ و سیره رسول خدا(ص)

• کتاب المبتدا و المبعث و المغازی، اثر محمد بن اسحاق بن یسار مطلبی (۸۱یا۸۵_ ۱۵۰ یا ۱۵۱)
• کتاب السیرة النبویة، تألیف عبدالملک بن هشام معافری مصری (م۲۱۳ یا ۲۱۸)
• المغازی، اثر ابوعبدالله، محمد بن عمر واقدی (م۲۰ق)
• الطبقات الکبری، اثر محمد بن سعد بن منیع، مشهور به کاتب واقدی (۱۶۸_۲۳۰)
• انساب الاشراف، اثر احمد بن یحیی بن جابر بلاذری (م۲۷۰)
• تاریخ یعقوبی، اثر احمد بن ابی یعقوب بن جعفر بن وهب بن واضح (زنده در ۲۹۲)
• تاریخ الرسل و الملوک، اثر محمد بن جریر طبری (م۳۱۰)
• مروج الذهب و معادن الجوهر، اثر علی بن حسین مسعودی (م۳۴۶)
• البدایة و النهایة، اثر ابوالفداء حافظ ابن کثیر دمشقی شامی (م۷۲۴)
• تاریخ الاسلام، اثر شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان بن قایماز ذهبی (۶۷۳_۷۴۸)
• پرسش‌ها

گفتار دوم: جهان در آستانه بعثت

۱. تعریف جاهلیت، ویژگی‌ها و قلمرو آن

• مفهوم جاهلیت در لغت و اصطلاح
• محدوده زمانی جاهلیت

۲. جاهلیت در جزیرة العرب

• اوضاع جغرافیایی
• اوضاع سیاسی اجتماعی و فرهنگی عصر جاهلی
  • نظام سیاسی
  • اوضاع اقتصادی
  • بازارهای مهم عصر جاهلی
  • اوضاع علمی
  • اوضاع دینی

۳. جایگاه قریش در جزیرة العرب

• جاهلیت در دیگر سرزمین‌ها
• پرسش‌ها

فصل دوم: زندگانی رسول خدا(ص) از تولد تا بعثت

گفتار اول: شخصیت و زندگانی رسول خدا(ص)

• مقدمه
• نیاکان رسول خدا(ص)
• والدین رسول خدا(ص)
• تولید رسول خدا(ص)
• کودکی و نوجوانی

گفتار دوم: حوادث و رخدادها

• سفر رسول خدا(ص) به یثرب
• کفالت عبدالمطلب
• کفالت ابوطالب
• دین رسول خدا(ص) پیش از بعثت
• سفرهای رسول خدا(ص) پیش از بعثت
• پیامبر(ص) و جنگ‌های فجار
• حلف الفضول یا پیمان برتر
• شغل رسول خدا(ص) پیش از پیامبری
• ازدواج پیامبر اکرم(ص) با حضرت خدیجه
• امین بودن رسول خدا(ص)
• نصب حجر الاسود
• اهل کتاب و رسول خدا(ص) پیش از بعثت
• سرپرستی علی بن ابی طالب(ع)
• رویاهای صادقانه، ارهاصات، هواتف و هواجس
• عبادت رسول خدا(ص) قبل از بعثت
• امی بودن رسول خدا(ص)
• پرسش‌ها

فصل سوم: زندگانی رسول خدا(ص) از بعثت تا هجرت

گفتار اول: بعثت رسول خدا(ص)

• بعثت رسول خدا(ص)
  • آغاز رسالت
• مفهوم‌شناسی دعوت
• ویژگی‌های دعوت پیامبران

1. شیوه دعوت پیامبران
2. استدلال
3. معجزه
4. امید و بیم
5. ارائه اسوه

• مخاطبان دعوت پیامبران
• پرسش‌ها

گفتار دوم: دعوت پیامبر خاتم(ص)

• دعوت پیامبر خاتم(ص)
• دعوت در عصر مکی

1. دعوت پنهان
   1. نخستین مسلمانان
   2. نخستین پایگاه تبلیغی
2. دعوت آشکار
   1. دعوت خویشاوندان
   2. دعوت عمومی

• پرسش‌ها

گفتار سوم: واکنش مکیان در برابر دعوت پیامبر خدا(ص)

• واکنش مکیان در برابر دعوت پیامبر خدا(ص)

1. مذاکره سیاسی با ابوطالب
2. اسلام آوردن حمزه و تلاش (مشرکان قریش) برای منزوی کردن رسول خدا(ص)
3. تطمیع
4. اتهام سحر و جادو
5. اتهام غیر آسمانی بودن قرآن
6. امی بودن رسول خدا(ص)
7. پرسش‌های علمی مآبانه
8. تحریم شنیداری
9. نافرجام خوانی دعوت
10. مذاکره مستقیم
11. شکنجه مسلمانان

• پرسش ها

گفتار چهارم: هجرت به حبشه

• هجرت به حبشه

1. چگونگی هجرت
2. جمعیت مهاجران
3. واکنش قریش به هجرت
4. شایعه پراکنی
5. مذاکره با نجاشی

• تحریم‌های ظالمانه

1. فرجام تحریم
2. پیامد تحریم

• سیر شبانه و معراج
• استقبال فرهیختگان از دعوت جدید
• درگذشت حامیان دعوت
  • علل مختلف مکیان
• پرسش‌ها

گفتار پنجم: توسعه دعوت

• توسعه دعوت

1. سفر به طائف
2. دعوت دیگر قبائل عرب
3. دیدار با یثربیان
   1. بیعت در منا نقطه عطف دعوت
   2. بیعت عمومی یثربیان
   3. تبلیغ در مدینه پس از بیعت
   4. بیعت دفاعی با یثربیان
   5. بیعت زنان با رسول خدا(ص)

• تلاش‌های ناموفق قریش

1. ناکامی در آگاهی از پیمان عقبه
2. توطئه قتل پیامبر خدا(ص)
3. جانفشانی امام علی(ع) در لیله المبیت

• پرسش‌ها

فصل چهارم: زندگانی رسول خدا(ص) از هجرت تا رحلت

گفتار اول: هجرت به مدینه و نخستین اقدامات

• هجرت رسول خدا(ص) به مدینه
• ورود رسول خدا(ص) به مدینه

1. اقدامات بنیادین
   1. نخستین اقدامات در مدینه
   2. تأسیس حکومت
2. جریان‌های معارض
   1. یهود
   2. کارشکنی‌های یهود
   3. تغییر قبله
3. نفاق و منافقان
   1. اقدامات منافقان
   2. شگردهای منافقان
   3. رفتار رسول خدا(ص) با منافقان

• پرسش‌ها

گفتار دوم: جهاد (مغازی و سرایا)

• از جنگ بدر تا صلح حدیبیه

1. نبرد بدر
2. نبرد بنی قینقاع
3. نبرد احد
4. نبرد حمراء الاسد
5. نبرد بنی نضیر
6. حوادث پیش از نبرد خندق
7. نبرد خندق
8. نبرد بنی قریظه
9. سرکوب قبائل همسو با قریش

• پرسش‌ها

گفتار سوم: صلح حدیبیه

• دعوت جهانی: نامه به سران کشورها
• از نبرد خیبر تا نبرد تبوک

1. نبرد خیبر
2. نبرد موته
3. فتح مکه
4. نبرد حنین و طائف
5. غزوه تبوک

• پرسش‌ها

گفتار چهارم: گسترش و توسعه اسلام

• برائت از مشرکان
• وفود

دربارهٔ پدیدآورندگان

منصور داداش‌نژاد (پدیدآورنده)

منصور داداش‌نژاد منصور داداش‌نژاد (متولد ۱۳۴۵ تهران)، مدیر پژوهشی سی دی نورالسیره۲، مشاور علمی دایره المعارف قرآن کریم، مدیرگروه تاریخ و مجری تولید نرم افزارهای تاریخی؛ از جمله: «نور السیرة»، «جغرافیای جهان اسلام»، «دانشنامه نبوی»، «سیره معصومان»، «تراث» و «تاریخ ایران اسلامی» در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. از جمله آثار وی: «سیره پیامبر در صحیح بخاری»، «فعالیت‌های علمی و آموزشی ائمه»، «حسن بن علی»،.

حسین حسینیان مقدم (پدیدآورنده)

حسین حسینیان مقدم حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسین حسینیان مقدم (متولد ۱۳۴۰ش، کاشان)، تحصیلات حوزوی خود را در محضر اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد فاضل لنکرانی، جواد تبریزی و حسین وحید خراسانی پیگیری کرد. او تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان به اتمام رساند. عضویت در هیئت مؤسس انجمن تاریخ‌پژوهان و مدیرگروه پژوهشی وعضو شورای علمی گروه تاریخ، تدریس، پایان‌نامه جامعه الزهرا (س) ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «تطورشناسی سیره‌نگاری با تکیه بر نقش اصحاب امامان»، «روایات تاریخی واقدی در انساب الاشراف بلاذری بخش سیره نبوی»، «پژوهشی در سیره نبوی» و «نقش اصحاب امام هادی در تاریخ‌نگاری اسلام» برخی از این آثار است.

رمضان محمدی (پدیدآورنده)

رمضان محمدی حجت الاسلام و المسلمین رمضان محمدی (متولد ۱۳۴۳ ش، همدان)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: جواد تبریزی، عبدالله جوادی آملی، محمد فاضل لنکرانی و جعفر سبحانی پیگیری کرد. همکاری با مرکز تحقیقات کامپیوتری نور، دفتر تبلیغات اسلامی، مرکز جهانی علوم اسلامی و مذاهب اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی، تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «مادران رضاعی رسول خدا (ص)»، «شرح حال صحابه رسول خدا (ص)»، «تاریخ تشیع»، «بیعت عقبه»، «قبیله کنده و نقش آن در مهم‌ترین رویدادهای عصر جاهلی و صدر اسلام»، «نقد و بررسی سفر پیامبر اکرم به شام»، «شمائل پیامبر اکرم (ص)»، «فاطمه از نگاه پیامبر» و «سفر پیامبر به شام» برخی از این آثار است.

طرح دیگر جلد کتاب

مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه

کتاب‌های وابسته

اصل مجموعه

1. تاریخ اسلام ج۱ (کتاب)
2. تاریخ اسلام بخش دوم ج۲ (کتاب)