خروج دجال در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)

خروج دجال در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

خروج دجال در چه زمان و مکانی خواهد بود؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلی	مهدویت

پاسخ نخست

نجم‌الدین طبسی

آیت‌الله نجم‌الدین طبسی، در کتاب «تا ظهور ج۱» در این‌باره گفته است:

«بعضی روایات ظاهر شدن دجال را از خراسان می‌دانند. در بعضی از روایات آمده که: " يَخْرُجُ‏ مِنْ‏ بَلْدَةٍ يُقَالُ‏ لَهَا أَصْفَهَانُ مِنْ قَرْيَةٍ تُعْرَفُ بِالْيَهُودِيَّةِ ‏‏". روایتی دیگر دارد که: از سیستان است. در روایتی دیگر وارد شده که: " يَخْرُجُ مِنْ خَلَتْ بَيْنَ الشَّامِ وَ الْعِرَاقِ‏‏". روایتی دیگر حاکی است که: " يَخْرُجُ الدَّجَّالُ مِنَ الْعِرَاقِ ‏‏". و در روایتی آمده است که: "مِنَ الْمَشْرِقِ". این گونه روایات اگر یقین‌آور نباشند، گمان آورند که دجال، یک شخص است».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛

علی رضا رجالی تهرانی حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رجالی تهرانی، در کتاب «یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است: «امیر المؤمنین (ع) می‌‏‏فرماید: او از شهری که آن را اصفهان می‌‏‏گویند و قریه‏‌ای که معروف به یهودیه است بیرون می‌‏آید. مرگ او: رسول خدا (ص) می‌‏‏فرماید: دجال در امّت من بیرون می‌‏‏شود در چهل روز، پس خداوند عیسی بن مریم را مأمور می‌‏کند او را طلب می‌‏‏کند و از بین می‌‏‏برد. و امیر المؤمنین (ع) ضمن یک خطبه طولانی فرمود: مهدی (ع) با یارانش از مکه به بیت المقدس می‌‏‏آیند، و در آن مکان بین آن حضرت با دجال و ارتش او، جنگ واقع می‌‏‏شود، دجال و ارتش او مفتضحانه شکست می‌‏خورند، به‏ طوری که از اوّل تا آخر آنها به هلاکت می‌‏‏رسند و دنیا آباد می‌‏‏شود و امام مهدی (ع) عدالت و قسط را در جهان به پا می‌‏‏دارد، و طبق روایتی آن حضرت دجال را در کناسه کوفه به دار می‌‏‏زند. بعضی از علماء چون شیخ صدوق با استناد به پاره‏‌ای از روایات از جمله روایت امیر المؤمنین (ع)- معتقدند که غرض و هدف الهی، بر این تعلّق گرفته است که دجال زنده باشد و کسی نتواند او را بکشد تا دجال آینده باشد محدث قمی گوید: در روایت ابو امامه است که رسول خدا (ص) فرمودند: هر مؤمنی که دجال را ببیند آب دهان خود را بر روی او بیندازد و سوره مبارکه حمد را بخواند، تا سحر آن ملعون دفع شود و در او اثر نکند. چون او ظاهر شود، عالم را پر از فتنه و آشوب نماید، و میان او و لشگر قائم (ع) جنگ واقع شود، بالاخره آن ملعون به دست مبارک حضرت حجّت (ع) یا به دست عیسی بن مریم (ع) کشته شود. البته عقیده شیعه بر این است که امام مهدی (ع) است که دجال را می‌‏‏کشد، نه عیسی. باتوجّه به خصوصیاتی که ذکر شد و در بعضی موارد باهم اختلاف دارند، بعضی معتقدند: همان‏گونه که از ریشه لغت دجال از یک‏سو و از منابع حدیث از سوی دیگر استفاده می‌‏‏شود، دجال منحصر به فرد معینی نیست، بلکه عنوانی است کلّی برای افراد پرتزویر و حیله‏‌گر که برای کشیدن توده‏‌های مردم به دنبال خود از هر وسیله‌‏ای استفاده می‌‏‏کنند، چنانکه پیامبر اکرم (ص) فرموده است: هر پیامبری بعد از نوح قوم خود را از فتنه دجال برحذر داشت و من نیز شما را برحذر می‌‏‏دارم. ممکن است که این نظر درست باشد، چون اگر از مفاهیم رمزی و کفایی روایات مورد بحث صرف‏نظر کنیم، بیشتر آنها از نظر ضوابط سندی، اخبار واحدی می‌‏‏باشند که چندان معتبر نیستند».

۲. حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛

حبیب‌الله طاهری حجت الاسلام و المسلمین دکتر حبیب‌الله طاهری در کتاب «سیمای آفتاب» در این‌باره گفته‌است: «خروج دجال مقارن با ظهور حضرت مهدی (ع) است و خروج او در روایات جزء علائم حتمیه شمرده شده است و خروج او امتحان سختی برای بشر خواهد بود. و آنچنان فتنه‌‌ای برپا کند که در تاریخ سابقه نداشته باشد. او پس از خروج، نخست ادعای نبوت کرده، سپس ادعای الوهیت می‌نماید و اطرافیان او از فساق و فجار و اهل زنا و زنا زادگان هستند که در اطراف او جمع می‌شوند. سرانجام، پس از نزول حضرت عیسی (ع) از آسمان و خواندن نماز پشت سر امام زمان، دجال به دست او کشته می‌شود».

۳. حجت الاسلام و المسلمین محمدی موسوی‌نسب؛

سید جعفر موسوی‌نسب حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است: «در روایات مکان‌های مختلفی برایش نقل شده است از جمله اصفهان، خراسان، سجستان، و همچنین سرنوشت دجال که عاقبت به دست چه کسی به هلاکت می‌رسد که در این‌‌‌باره روایات دو دیدگاه را مطرح می‌کنند، بعضی قائلند که به دستور امام زمان (ع) و دست حضرت عیسی (ع) و بعضی به دست شخص حضرت مهدی (ع)؛ جهت اختصار ما در پی ذکر روایات نیستیم، ولی می‌توان به منابع ذیل مراجعه کرد».

۳. آقای کامل (پژوهشگر معارف مهدویت)؛

حیدر کامل آقای حیدر کامل ، در کتاب «دجال آخرالزمان» در این‌باره گفته است: «از ابی امامه باهلی نقل شده است: رسول خدا (ص) فرمودند: "دجال از حله میان شام و عراق خروج می‌کند و گفته شده از خله میان شام و عراق" همچنین گفته شده دجال از روستایی که در "عراق" است، خروج می‌کند، پس مردم هنگام خروجش پراکنده می‌شوند، گروهی از آنان می‌گویند: بشتاب به سوی شام بشتاب به سوی برادرانتان و گفته شده: دجال از "مرو" از محل یهودی‌نشینان، خروج می‌کند و گفته شده: دجال از "خراسان" خروج می‌کند. و گفته شده: دجال از کوثی خروج می‌کند. ابن عباس روایت کرده است که رسول خدا (ص) فرمودند:دجال از "یهودیّه اصفهان" خارج می‌شود تا اینکه به "کوفه" می‌آید. پس قومی از "طور" و قومی از "ذی یمن" و قومی از "قزوین" به او ملحق می‌شوند. گفته شد: ای رسول خدا (ص)! قزوین کجاست؟ فرمودند: "قومی باشند در آخرالزمان با پارسایی از دنیا خارج می‌شوند. با آنها خداوند قومی را از کفر به سوی ایمان وارد می‌سازد"؛ شاید منظور از این سخن رسول خدا (ص) که فرموده: "پس قومی به او ملحق می‌شوند"؛ یعنی آهنگ او می‌کنند و به او پاسخ می‌دهند و گفته ایشان درباره اینکه او از ذی یمن است، این باشد که او از سوی "یمن" و پادشا‌هان آن است».

پرسش‌های وابسته

1. دجال که خروجش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)  
   1. نام دجال چیست؟ (پرسش)
   2. لقب دجال چیست؟ (پرسش)
   3. نسب دجال چیست؟ (پرسش)
   4. کنیه دجال چیست؟ (پرسش)
   5. آیا دجال نماد است یا به یک شخصیت انسانی اشاره دارد؟ (پرسش)  
      1. دلایل شخص معین بودن دجال چیست؟ (پرسش)  
      2. دلایل نماد و سمبل بودن دجال چیست؟ (پرسش)  
2. معنا و مفهوم دجال چیست؟ (پرسش)
3. تعبیر مسیخ دجال به چه معناست؟ (پرسش)
4. چرا دجال مسیح نامیده شده است؟ (پرسش)
5. چرا لقب مسیح به عیسی بن مریم داده شده است؟ (پرسش)
6. ویژگی‌ها و اوصاف مسیح چیست؟ (پرسش)
7. بهترین امت‌ها و آنکه به زودی با دجال پیکار خواهد کرد کیست؟ (پرسش)
8. چه تفاوتی میان دو اسم مسیح و دجال وجود دارد؟ (پرسش)
9. دجال در منابع شیعی و سنی چگونه بیان شده است؟ (پرسش)
10. یک چشم بودن دجال به چه معناست؟ (پرسش)
11. آیا دجال همان سفیانی است؟ (پرسش)
12. خروج دجال در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)
13. چه ارتباطی بین دجال و فتح قسطنطنیه وجود دارد؟ (پرسش)
14. چه ارتباطی میان دجال و اشراط الساعة وجود دارد؟ (پرسش)
15. خروج دجال چه ارتباطی با رویداد آخر الزمان و ظهور دارد؟ (پرسش)
16. هشدار پیامبران درباره خروج دجال چیست؟ (پرسش)
17. اولین سرزمینی که دجال وارد آن می‌شود کجاست؟ (پرسش)
18. چه کسانی از دجال پیروی می‌کنند و چه سرنوشتی در انتظار آنان است؟ (پرسش)
19. صفات و ویژگی‌های یاران دجال چیست؟ (پرسش)
20. آیا پیش از ظهور دجال آسمان نمی‌بارد؟ (پرسش)
21. نشانه خروج دجال چیست؟ (پرسش)
22. چند دروغگو پیش از ظهور دجال ظهور خواهند کرد؟ (پرسش)
23. چگونه نسبت به فتنه دجال هشدار داده شده است؟ (پرسش)
24. ویژگی‌های جسمانی دجال چیست؟ (پرسش)
25. چه ویژگی‌های برای دجال شمرده‌ شده است؟ (پرسش)
26. وضعیت مردم در زمان خروج دجال چگونه است؟ (پرسش)
27. پناهگاه مسلمانان هنگام خروج دجال کجاست؟ (پرسش)
28. مدت اقامت دجال در زمین چقدر است؟ (پرسش)
29. آیا یهودیان دجال را از نژاد خود می‌دانند؟ (پرسش)
30. آیا امکان دارد در زمان‌های مختلف دجال‌های متعددی وجود داشته باشد؟ (پرسش)
31. مقصود از خروج دجال که از نشانه‌های ظهور به حساب آمده چیست؟ (پرسش)
32. آیا دجال واقعا به جنگ با امام مهدی خواهد پرداخت؟ (پرسش)
33. از آن‏جا که دجال قبل از امام مهدی می‏آید آیا می‏توانیم به سخنان او گوش دهیم؟ (پرسش)
34. در روایات چه صفاتی برای دجال بیان شده است؟ (پرسش)
35. نظر مهدی‌پژوهان معاصر درباره دجال چیست؟ (پرسش)
36. حضرت عیسی در کجا دجال را به هلاکت می‌رساند؟ (پرسش)
37. دجال در اندیشه مسیحیت چگونه معرفی شده است؟ (پرسش)
38. سرانجام دجال چیست؟ (پرسش)