مقام تسلیم به چه معناست؟ (پرسش)
| مقام تسلیم به چه معناست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مقام معصوم |
| مدخل اصلی | مقام معصوم |
مقام تسلیم به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط با بحث‌های مقام معصوم، تسلیم و مقام تسلیم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مقام معصوم مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت‌الله سید علی حسینی میلانی در کتاب «با پیشوایان هدایتگر» در این‌باره گفته است:
«فراخوانان به سوی خدا: ما در مباحث امامت گفته‌ایم که ائمه(ع) همۀ وظایف و مسئولیت‌های رسول خدا(ص) را بر عهده داشتند، و بدین جهت باید واجد تمام صفات و مقامات آن حضرت (به جز نبوّت) باشند. یکی از وظایف حضرت رسول، دعوت الی الله است که در قرآن مجید آمده: ﴿وَ داعِياً إِلَى اللَّهِ...﴾؛[۱] در آیه دیگری خداوند به آن حضرت فرموده: ﴿قُلْ هَٰذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ ۚ عَلَىٰ بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي﴾؛[۲] همین وظیفه را ائمه(ع) داشته‌اند. در تفسیر آیه ﴿وَمَنِ اتَّبَعَنِي﴾ آمده است: سلام بن مستنیر گفت: امام ابوجعفر(ع) فرمود: «ذلک رسول الله(ص) و أمیرالمؤمنین و الأوصیاء(ع) من بعدهما»؛ [۳] منظور پیامبر خاتم|رسول خدا(ص)، امیر مؤمنان علی(ع) و جانشینان آن بزرگواران هستند. این دعوت رأس همه دعوت‌ها و بهترین دعوت‌ها است، خدای متعال می‌فرماید: ﴿وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِّمَّن دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ﴾؛[۴] به راستی چه کسی بهتر از ائمه اطهار(ع) بعد از رسول خدا(ص) مردم را بهتر به سوی خدا دعوت کرده؟ و چه کسی چون ائمه(ع) عمل صالح داشته است؟ آری، آن بزرگواران سادة المسلمین هستند و از این رو در تفسیر آمده که مقصود از این آیه، امیرالمؤمنین(ع) است. [۵] و اگر مراد از ﴿وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ﴾ مقام تسلیم باشد که فرمود: «الإسلام هو التسلیم»؛ باز ائمه(ع) در رأس اهل تسلیم هستند که «وله تسلّمون»
ائمّه و مقام تسلیم: ائمه(ع) مردم را به طرف خداوند متعال دلالت و هدایت می‌کنند و تسلیم خداوند متعال هستند. مقام تسلیم، مقام عجیبی است که در کتاب‌های اخلاقی در مکتب اهل بیت(ع) شرح مفصّلی دارد. وقتی انسان تسلیم خداوند متعال باشد، در مقابل باری تعالی صفر؛ یعنی محو و خداوند متعال خواهد بود. در این صورت اراده، گفتار و کردار او الهی خواهد بود و چنین فردی هرگز از تنهایی وحشت و دل تنگی نکرده و روی گردانی مردم از او، اثری نخواهد داشت. در روایتی آمده است که امام سجاد(ع) فرمود: «جهلوا –والله- أمر الله و أمر أولیائه معه، إنّ المراتب الرفیعة لا تنال إلّا بالتسلیم لله جلّ ثناؤه، و ترک الاقتراح علیه، و الرضا بما یدبّرهم به....»؛[۶] آری، مقام تسلیم از مقام رضا نیز بالاتر است، از این رو ائمه(ع) چیزی از خود ندارند؛ بلکه به فرمان خدا عمل می‌کنند، به سوی او ارشاد و به گفتار او حکم می‌نمایند. اگر انسان به این مقام و مرتبه برسد به بالاترین مقام رسیده است. این مقامات کجا و حال مخالفان ائمه(ع) کجا؟!! وقتی ائمه(ع) چنین تسلیمی داشته باشند که ارشادشان، دعوت به سوی خداوند متعال باشد، قولشان، قول او و اراده‌شان اراده او باشد، اصلاً همه‌اش خدا خواهد بود و غیر خدا اصلاً نقشی نخواهد داشت. این است که در آنهایی که ادّعا می‌کنند و مکتب‌هایی برای خودشان دایر کرده‌اند و یا کسانی که ائمه دیگری برای خودشان ساخته‌اند، خبر نخواهد بود. ما پیش‌تر گفتیم که دو راه بیشتر نداریم: یا راه خدا و یا راه شیطان. نمی‌شود راه سوّمی به صورت مستقل یا مرکب از این دو راه، تصویر کرد» [۷].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آیت الله خاتمی؛ |
|---|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین ب‍ح‍ری‍ن‍ی؛ |
|---|
| ۳. آقای حسینی؛ |
|---|
پرسش‌های وابسته
- مقام محمود به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام اهل حق به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام ابرار به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام نفس مطمئنه به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام محسنین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام فائزین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام موقنین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام مسلمین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام صادقین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام صابرین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام مقربین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام مکرمین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام مهدیین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام عابدین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام مطیعین به چه معناست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ «و تو را دعوت کننده به سوی خدا به فرمان او قرار دادیم» سوره احزاب آیه ۴۶.
- ↑ «بگو: این راه من است، من و پیروانم، با بصیرت کامل، همه مردم را به سوی خدا دعوت می‌کنیم» سوره یوسف آیه ۱۰۸.
- ↑ الکافی: ۱ / ۴۲۵، حدیث ۶۶، مناقب آل ابی طالب: ۳ / ۴۸۶، بحار الأنوار: ۲۴ / ۲۱، حدیث ۴۲.
- ↑ «چه کسی خوش گفتارتر است از آنکه به سوی خدا دعوت می‌کند و عمل صالح انجام می‌دهد و می‌گوید: من از مسلمانانم؟!»؛ سوره فصلت، آیه۳۳.
- ↑ ر.ک: تفسیر العیاشی: ۱ / ۲۱۲، ضمن حدیث ۱۷۹.
- ↑ به خدا سوگند، اینان از کار خدا و دوستان او غافلند، به مقام‌های بلند نمی‌توان رسید مگر با تسلیم در مقابل خدای متعال و ترک اظهار نظر و رضا به آن چه او صلاح می‌داند..... الأمالی، شیخ صدوق: ۵۳۹، بحار الأنوار: ۴۶ / ۲۲.
- ↑ ر.ک: حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر ج۳؛ ص۹۳ تا ۹۵.
- ↑ نهج البلاغه، قصار ۱۲۵.
- ↑ بحارالأنوار، ج۷۱، ۱۵۳.
- ↑ «بِالتَّسْلِيمِ لِلَّهِ وَ الرِّضَا بِمَا وَرَدَ عَلَيْهِ مِنْ سُرُورٍ وَ سَخَطٍ»، بحارالأنوار، ج۲، ص۲۰۵.
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم ج۲؛ ص۵۵۹.
- ↑ " سَلَّمَ الْوَدِيعَةَ لِصَاحِبِهَا "؛ مصباح المنیر، ص۲۸۷.
- ↑ "سَلَّمَ الْأَجِيرُ نَفْسَهُ لِلْمُسْتَأجِرِ مَكَّنَهُ مِنْ نَفْسِهِ حَيْثُ لَا مَانِع "؛ مصباح المنیر، ص۲۸۷.
- ↑ المفردات، ص۴۰۶.
- ↑ و پروردگارت حکم قطعی کرده است که جز او را نپرستید؛ سوره اسراء، آیه ۲۳.
- ↑ و خداست که به حق حکم می‌کند؛ سوره غافر، آیه۲۰.
- ↑ پس آنها را به صورت هفت آسمان در مدّت دو روز (یا دو دوران) آفرید؛ سوره فصلت، آیه ۱۲.
- ↑ "قضى الحاكم بكذا ".
- ↑ پس چون اعمال و آداب مناسکتان را بجا آوردید؛ سوره بقره، آیه ۲۰۰.
- ↑ پس هر حکمی که توانی بکن که تو تنها درباره زندگی این دنیا حکم توانی کرد؛ سوره طه، آیه ۷۲.
- ↑ ابراهیم نه یهودی بود و نه نصرانی و لکن حق‌گرایی تسلیم خدا بود و نیز از مشرکان نبود؛ سوره آل عمران، آیه ۶۷.
- ↑ آنگاه که پروردگارش به او گفت: تسلیم امر من شو، گفت: تسلیم اوامر خدا هستم؛ سوره بقره، آیه ۱۳۱.
- ↑ بگو: همانا من مأمورم که نخستین کسی باشم که تسلیم امر او هستم و به من گفته شده هرگز از مشرکان مباش؛ سوره انعام، آیه ۱۴.
- ↑ و ابراهیم و یعقوب، پسران خود را به آیین خود توصیه کردند و هر یک در وصیّت خود گفتند: ای پسران من! بی‌تردید خداوند، این دین را برای شما برگزیده، پس حتماً بکوشید تا جز در حال اسلام، از دنیا نروید؛ سوره بقره، آیه ۱۳۲.
- ↑ پس چون پسر با او به حدّ کار و کوشش رسید گفت: ای فرزند عزیزم! من مرتّب در خواب می‌بینم که تو را سر می‌برم (کارد بر حلقومت می‌کشم) پس بنگر چه نظر دهی؟ او گفت: ای پدر! آنچه را مأمور می‌شوی، انجام ده که به خواست خدا مرا از صابران خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه ۱۰۲.
- ↑ و به یاد آورید زمانی را که ابراهیم و اسماعیل پایه‌های خانه (کعبه) را بالا می‌بردند و می‌گفتند: پروردگارا! این عمل را از ما بپذیر که تویی شنوا و دانا. پروردگارا! ما را تسلیم فرمان خود قرار ده و از فرزندان ما نیز امّتی تسلیم خود پدید آر و اعمال عبادی ما را از حج و قربانی‌ها و جاهای قربانی به ما نشان ده و بر ما عطف توجّه کن که تویی بسیار عطوف و توبه‌پذیر و مهربان؛ سوره بقره، آیه ۱۲۷ - ۱۲۸.
- ↑ «أَحَقُ مَنْ خَلَقَ اللَّهُ بِالتَّسْلِيمِ لِمَا قَضَى اللَّهُ مَنْ عَرَفَ اللَّهَ»؛ بحارالأنوار، ج۷۱، ص۱۵۳.
- ↑ «يَا عِبَادَ اللَّهِ أَنْتُمْ كَالْمَرْضَى وَ رَبُ الْعَالَمِينَ كَالطَّبِيبِ فَصَلَاحُ الْمَرْضَى فِيمَا يُعَلِّمُهُ الطَّبِيبُ وَ تَدْبِيرِهِ بِهِ لَا فِيمَا يَشْتَهِيهِ الْمَرِيضُ وَ يَقْتَرِحُهُ أَلَا فَسَلِّمُوا لِلَّهِ أَمْرَهُ تَكُونُوا مِنَ الْفَائِزِين»؛ تنبیه الخواطر، ج۲، ص۱۱۷.
- ↑ «لَمْ يَكُنْ رَسُولُ اللَّهِ يَقُولُ لِشَيْءٍ قَدْ مَضَى: لَوْ كَانَ غَيْرُه»؛ تنبیه الخواطر، ج۲، ۱۸۵.
- ↑ «...صبراً علی قضائک یا ربّ، لا اله سواک یا غیاث المستغیثین، مالی ربّ سواک ولا معبود غیرک، صبراً علی حکمک یا غیاث من لا غیاث له، یا دائماً لا نفاد له، یا محیی الموتی، یا قائما علی کلّ نفس بما کسبت، احکم بینی وبینهم وأنت خیر الحاکمین»؛ موسوعة کلمات الامام الحسین(ع)، ص۶۱۵.
- ↑ سوگند به پروردگارت که ایمان نمی‌آورند مگر آنکه در نزاعی که در میان آنان است تو را داور قرار دهند و از حکمی که تو می‌دهی، هیچ ناخشنود نشوند و به درستی، تسلیم آن گردند؛ سوره نساء، آیه ۶۵.
- ↑ سوگند به پروردگارت که ایمان نمی‌آورند مگر آنکه در نزاعی که در میان آنان است تو را داور قرار دهند و از حکمی که تو می‌دهی، هیچ ناخشنود نشوند و به درستی، تسلیم آن گردند؛ سوره نساء، آیه ۶۵.
- ↑ «لَوْ أَنَ قَوْماً عَبَدُوا اللَّهَ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَ آتَوُا الزَّكَاةَ وَ حَجُّوا الْبَيْتَ وَ صَامُوا شَهْرَ رَمَضَانَ ثُمَّ قَالُوا لِشَيْءٍ صَنَعَهُ اللَّهُ تَعَالَى أَوْ صَنَعَهُ النَّبِيُّ صأَلَّا صَنَعَ خِلَافَ الَّذِي صَنَعَ أَوْ وَجَدُوا ذَلِكَ فِي قُلُوبِهِمْ لَكَانُوا بِذَلِكَ مُشْرِكِينَ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآيَةَ ﴿ فَلاَ وَرَبِّكَ لاَ يُؤْمِنُونَ حَتَّىَ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لاَ يَجِدُواْ فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسْلِيمًا﴾ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(ع) وَ عَلَيْكُمْ بِالتَّسْلِيم»؛ اصول کافی، ج۱، ص۳۹۰، ح ۲.
- ↑ شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۴۰۳ - ۴۰۲.
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۴۱۳ تا ۴۲۰.
- ↑ بحار الانوار ۴۴ / ۲۷۶.
- ↑ ر.ک: ب‍ح‍ری‍ن‍ی، سید مجتبی، جامعه در حرم؛ ص۴۲۰.
- ↑ ر. ک. ب‍ح‍ری‍ن‍ی، سید مجتبی، جامعه در حرم؛ ص۴۸۰.
- ↑ عالم‌ترین مردم به خدا، کسی است که نسبت به قضای الهی از همه راضی‌تر است؛ اصول کافی، ج ۲، ص۶۰.
- ↑ حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء ج۲؛ ص۱۶۶.
- ↑ «و تسلیم، رابطه شماست با خدا»
- ↑ سید مجتبی حسینی|حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء ج۲؛ ص۳۱۹.