سیره امام سجاد: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۵

ابعاد سیره سجادی

سبک زندگی امام سجاد

برخی از جلوه‌هایی شخصیتی امام سجاد(ع)‌ عبارت‌اند از:

بردباری‌: امام سجاد(ع) از بردبارترین مردم بوده و بسیار خشم خود را فرو می‌خورد. تاریخ‌نویسان از موارد بردباری او نمونه‌هایی ذکر کرده‌اند؛ از نمونه‌های بارز بردباری امام سجاد(ع) این است که مردی به او تهمت زده و بسیار دشنامش داد امام(ع) فرمود: «اگر ما آن‌چنانیم که گفتی خدا ما را بیامرزد و اگر ما چنان‌که گفتی نبودیم خداوند تو را بیامرزد»^[۱]
سخاوت‌: همه مورخان بر این مطلب اتفاق‌نظر دارند که امام سجاد از سخاوتمندترین افراد بوده و دست بخشش او همواره بر فقرا و مساکین گشوده بوده است و از جود و بخشش وی داستان‌هایی نقل کرده‌اند.
برخورد امام(ع) با فقرا به چند صورت بود:
1. گرامی داشتن فقیران‌: امام(ع) با فقیران همنشینی نموده و مواظب بود تا احساسات و عواطف آنان به هیچ نحو جریحه‌دار نشود، هنگامی که به سائلی چیزی می‌داد او را می‌بوسید تا اینکه سائل احساس ذلت نکند^[۲].
2. مهربانی امام(ع) با مستمندان‌: ایشان بسیار با فقرا و مستمندان مهربان و دلسوز بود و از اینکه یتیمان، بیچارگان، مستمندان، زمین‌گیرشدگان و همه بخت‌برگشتگان جامعه بر سفره‌اش بنشینند بسیار خشنود می‌گردید.
3. نهی امام(ع) از راندن سائل‌: امام(ع) به دلیل تبعات سوئی که این کار داشت از قبیل از بین رفتن نعمت‌ها، یا نزول ناگهانی عذاب، از این کار به شدت نهی می‌کردند.
صدقه دادن‌: از کارهایی که امام(ع) در زندگی شریف خود به آن اشتیاق بسیار داشتند تصدق بر فقیران برای رفع ناراحتی و نشاط بخشیدن به زندگی آنان بوده و دیگران را نیز به این کار تشویق می‌نمودند، به این‌جهت که این عمل نزد خداوند دارای اجری بس بزرگ است، می‌فرمود: هیچ‌کسی بر مستمند مستضعفی صدقه نمی‌دهد مگر اینکه دعای مسکین در همان ساعت در حق وی به اجابت می‌رسد^[۳].
عزت نفس‌: از دیگر صفات امام زین العابدین علی بن الحسین(ع) عزت نفس ایشان بود که این صفت را از پدر بزرگوارش امام حسین(ع) به ارث برده بود که خطاب به قدرتمندان و گردنکشان زمان خود می‌فرمود: به خدا قسم همچون دونان دست بیعت به سوی شما دراز نمی‌کنم و چون بردگان در اطاعت شما درنمی‌آیم^[۴].
زهد امام (ع)‌: ایشان در زمان خود به زاهدترین مردم مشهور بودند تا جایی که وقتی از زهری سؤال شد: زاهدترین مردم کیست؟ پاسخ داد: علی بن الحسین^[۵].
تضرع امام سجاد(ع) به درگاه خدا: وجود عنصر تضرع و انقطاع به درگاه خداوند در شخصیت و زندگی امام سجاد(ع) از شهرت ایشان به لقب زین العابدین پیدا است. به‌علاوه اینکه دعاهای صحیفه سجادیه نیز خود دلیل دیگری بر این قضیه است^[۶].

سیره اخلاقی امام سجاد

سیره عبادی امام سجاد

امام سجاد(ع) عابدترین‌ مردم بوده و بیشترین فرمانبرداری خدا از آن حضرت صادر شده است، مردم کسی را در نیایش و عبادت هم‌سنگ وی ندیده بودند و از این حیث حتی چشم صالحان و پرهیزکاران را خیره کرده و او را همین بس که تنها کسی در تاریخ اسلام است که ملقب به «زین العابدین» و «سید الساجدین» شده است.

عبادت او از ایمان عمیقش به خداوند متعال و شناخت کاملش از ذات ربوبی نشأت گرفته و به چشم‌داشت بهشت یا ترس از آتش دوزخ نبوده است. او در این زمینه مصداق بارز کلام جد بزرگوارش حضرت امیر المؤمنین، سرور عارفان، و پیشوای پرهیزکاران علی(ع) بود که بلندای اخلاص خویش را در قالب این عبارت بیان داشته است: بر خود ناپسند می‌دارم که چون بردگان طمعکاری که اگر چشم‌داشت بهره‌ای نباشد ترک بندگی کنند خدا را بندگی کنم و جز ثواب هدف دیگری از عبادت خود داشته باشم یا چون بردگان نافرمانی باشم که از بیم عقوبت بندگی کنند و اگر این ترس نباشد ترک اطاعت خواهند نمود^[۷].

قلب امام سجاد(ع) از محبت خداوند متعال مالامال و احساسات او به تسخیر عشق خدا درآمده و در همه اوقات به عبادت و بندگی خدا مشغول بود.

درباره عبادت آن حضرت از یکی از کنیزانش پرسیدند، در پاسخ گفت: آیا به صورت مفصل بگویم یا به اختصار بگویم؟ گفتند: به اختصار بگو. گفت: من در هیچ روزی برای او سفره غذا نگستردم و در هیچ شبی برایش بستر خواب نیفکندم. آری امام زین العابدین(ع) بیشتر روزهای زندگی‌اش را به روزه‌داری و شب‌هایش را به شب‌زنده‌داری ـ گاه در حال نماز و گاه در حال دعا ـ به سر برد^[۸].

جستارهای وابسته

منابع

حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۶

پانویس

↑ ارشاد، ج۱، ص۱۴۶ به نقل از عبیدلی نسابه م ۲۷۰ه در نسب آل ابی طالب.
↑ حلیة الأولیا، ج۳، ص۱۳۷؛ مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۶۷ نیز از همین منبع.
↑ وسائل الشیعه، ج۶، ص۲۹۶.
↑ وقعة الطف، ص۲۰۹.
↑ بحار الانوار، ج۴۶، ص۶۲ نقل از علل الشرایع، ج۱، ص۲۷۰ (چاپ بیروت).
↑ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۶، ص۳۱ ـ ۴۷.
↑ حیاة الإمام زین العابدین، ص۱۸۷، به نقل از تفسیر امام حسن عسکری.
↑ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۶، ص۱۵۳ ـ ۲۰۱.

[1] ارشاد، ج۱، ص۱۴۶ به نقل از عبیدلی نسابه م ۲۷۰ه در نسب آل ابی طالب.

[2] حلیة الأولیا، ج۳، ص۱۳۷؛ مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۶۷ نیز از همین منبع.

[3] وسائل الشیعه، ج۶، ص۲۹۶.

[4] وقعة الطف، ص۲۰۹.

[5] بحار الانوار، ج۴۶، ص۶۲ نقل از علل الشرایع، ج۱، ص۲۷۰ (چاپ بیروت).

[6] حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۶، ص۳۱ ـ ۴۷.

[7] حیاة الإمام زین العابدین، ص۱۸۷، به نقل از تفسیر امام حسن عسکری.

[8] حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۶، ص۱۵۳ ـ ۲۰۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 }}
-== [[سبک زندگی امام سجاد]] ==
+== ابعاد سیره سجادی ==
-== [[سیره اخلاقی امام سجاد]] ==
+=== سبک زندگی امام سجاد ===
-== [[سیره عبادی امام سجاد]] ==
+{{اصلی|سبک زندگی امام سجاد}}
-== [[سیره خانوادگی امام سجاد]] ==
+برخی از جلوه‌هایی شخصیتی [[امام سجاد]]{{ع}}‌ عبارت‌اند از:
-== [[سیره تربیتی امام سجاد]] ==
+# '''بردباری‌:''' [[امام سجاد]]{{ع}} از بردبارترین [[مردم]] بوده و بسیار [[خشم]] خود را فرو می‌خورد. تاریخ‌نویسان از موارد [[بردباری]] او نمونه‌هایی ذکر کرده‌اند؛ از نمونه‌های بارز بردباری امام سجاد{{ع}} این است که مردی به او [[تهمت]] زده و بسیار دشنامش داد امام{{ع}} فرمود: «اگر ما آن‌چنانیم که گفتی خدا ما را بیامرزد و اگر ما چنان‌که گفتی نبودیم [[خداوند]] تو را بیامرزد»<ref>ارشاد، ج۱، ص۱۴۶ به نقل از عبیدلی نسابه م ۲۷۰ه در نسب آل ابی طالب.</ref>
-== [[سیره اجتماعی امام سجاد]] ==
+# '''سخاوت‌:''' همه مورخان بر این مطلب اتفاق‌نظر دارند که [[امام سجاد]] از سخاوتمندترین افراد بوده و دست [[بخشش]] او همواره بر [[فقرا]] و [[مساکین]] گشوده بوده است و از [[جود]] و بخشش وی داستان‌هایی نقل کرده‌اند.
-== [[سیره علمی امام سجاد]] ==
+# '''برخورد امام{{ع}} با فقرا''' به چند صورت بود:
-== [[سیره تبلیغی امام سجاد]] ==
+## گرامی داشتن فقیران‌: امام{{ع}} با [[فقیران]] [[همنشینی]] نموده و مواظب بود تا [[احساسات]] و [[عواطف]] آنان به هیچ نحو جریحه‌دار نشود، هنگامی که به سائلی چیزی می‌داد او را می‌بوسید تا اینکه [[سائل]] [[احساس]] [[ذلت]] نکند<ref>حلیة الأولیا، ج۳، ص۱۳۷؛ مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۶۷ نیز از همین منبع.</ref>.
-== [[سیره سیاسی امام سجاد]] ==
+## [[مهربانی]] امام{{ع}} با مستمندان‌: ایشان بسیار با فقرا و [[مستمندان]] [[مهربان]] و دلسوز بود و از اینکه [[یتیمان]]، بیچارگان، [[مستمندان]]، زمین‌گیرشدگان و همه بخت‌برگشتگان [[جامعه]] بر سفره‌اش بنشینند بسیار [[خشنود]] می‌گردید.
-== [[سیره اقتصادی امام سجاد]] ==
+## نهی [[امام]]{{ع}} از راندن سائل‌: امام{{ع}} به دلیل تبعات سوئی که این کار داشت از قبیل از بین رفتن [[نعمت‌ها]]، یا نزول ناگهانی [[عذاب]]، از این کار به شدت نهی می‌کردند.
-== [[سیره فرهنگی امام سجاد]] ==
+# '''[[صدقه]] دادن‌:''' از کارهایی که امام{{ع}} در [[زندگی]] [[شریف]] خود به آن [[اشتیاق]] بسیار داشتند [[تصدق]] بر [[فقیران]] برای رفع [[ناراحتی]] و [[نشاط]] بخشیدن به زندگی آنان بوده و دیگران را نیز به این کار [[تشویق]] می‌نمودند، به این‌جهت که این عمل نزد خداوند دارای اجری بس بزرگ است، می‌فرمود: هیچ‌کسی بر مستمند مستضعفی صدقه نمی‌دهد مگر اینکه دعای مسکین در همان [[ساعت]] در [[حق]] وی به [[اجابت]] می‌رسد<ref>وسائل الشیعه، ج۶، ص۲۹۶.</ref>.
-== [[سیره مدیریتی امام سجاد]] ==
+# '''عزت نفس‌:''' از دیگر [[صفات امام]] [[زین العابدین علی بن الحسین]]{{ع}} [[عزت نفس]] ایشان بود که این صفت را از پدر بزرگوارش [[امام حسین]]{{ع}} به [[ارث]] برده بود که خطاب به [[قدرتمندان]] و گردنکشان [[زمان]] خود می‌فرمود: به [[خدا]] قسم همچون دونان دست [[بیعت]] به سوی شما دراز نمی‌کنم و چون [[بردگان]] در [[اطاعت]] شما درنمی‌آیم<ref>وقعة الطف، ص۲۰۹.</ref>.
-== [[سیره نظامی امام سجاد]] ==
+# '''زهد امام {{ع}}‌:''' ایشان در [[زمان]] خود به زاهدترین [[مردم]] مشهور بودند تا جایی که وقتی از [[زهری]] سؤال شد: زاهدترین مردم کیست؟ پاسخ داد: [[علی بن الحسین]]<ref>بحار الانوار، ج۴۶، ص۶۲ نقل از علل الشرایع، ج۱، ص۲۷۰ (چاپ بیروت).</ref>.
-== [[سیره قضایی امام سجاد]] ==
+# '''[[تضرع]] [[امام سجاد]]{{ع}} به درگاه خدا:''' وجود عنصر تضرع و انقطاع به درگاه خداوند در [[شخصیت]] و [[زندگی امام سجاد]]{{ع}} از [[شهرت]] ایشان به [[لقب]] [[زین العابدین]] پیدا است. به‌علاوه اینکه دعاهای صحیفه سجادیه نیز خود دلیل دیگری بر این قضیه است<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۶ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۶]]، ص۳۱ ـ ۴۷.</ref>.
+=== [[سیره اخلاقی امام سجاد]] ===
+=== سیره عبادی امام سجاد ===
+{{اصلی|سیره عبادی امام سجاد}}
+[[امام سجاد]]{{ع}} عابدترین‌ [[مردم]] بوده و بیشترین [[فرمانبرداری]] [[خدا]] از آن حضرت صادر شده است، مردم کسی را در [[نیایش]] و عبادت هم‌سنگ وی ندیده بودند و از این حیث حتی چشم [[صالحان]] و [[پرهیزکاران]] را [[خیره]] کرده و او را همین بس که تنها کسی در تاریخ اسلام است که ملقب به «[[زین العابدین]]» و «[[سید الساجدین]]» شده است.
+عبادت او از [[ایمان]] عمیقش به [[خداوند متعال]] و [[شناخت]] کاملش از ذات ربوبی نشأت گرفته و به چشم‌داشت [[بهشت]] یا [[ترس]] از [[آتش دوزخ]] نبوده است. او در این زمینه مصداق بارز [[کلام]] جد بزرگوارش [[حضرت امیر المؤمنین]]، [[سرور]] [[عارفان]]، و پیشوای پرهیزکاران علی{{ع}} بود که بلندای [[اخلاص]] خویش را در قالب این عبارت بیان داشته است: بر خود ناپسند می‌دارم که چون [[بردگان]] طمعکاری که اگر چشم‌داشت بهره‌ای نباشد ترک [[بندگی]] کنند خدا را بندگی کنم و جز [[ثواب]] [[هدف]] دیگری از عبادت خود داشته باشم یا چون بردگان [[نافرمانی]] باشم که از [[بیم]] [[عقوبت]] بندگی کنند و اگر این ترس نباشد [[ترک اطاعت]] خواهند نمود<ref>حیاة الإمام زین العابدین، ص۱۸۷، به نقل از تفسیر امام حسن عسکری.</ref>.
+[[قلب]] امام سجاد{{ع}} از [[محبت]] خداوند متعال مالامال و [[احساسات]] او به [[تسخیر]] [[عشق]] خدا درآمده و در همه اوقات به عبادت و [[بندگی خدا]] مشغول بود.
+درباره عبادت آن حضرت از یکی از کنیزانش پرسیدند، در پاسخ گفت: آیا به صورت مفصل بگویم یا به اختصار بگویم؟ گفتند: به اختصار بگو. گفت: من در هیچ روزی برای او سفره غذا نگستردم و در هیچ شبی برایش بستر [[خواب]] نیفکندم. آری [[امام زین العابدین]]{{ع}} بیشتر روزهای زندگی‌اش را به [[روزه‌داری]] و شب‌هایش را به [[شب‌زنده‌داری]] ـ گاه در حال [[نماز]] و گاه در حال [[دعا]] ـ به سر برد<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۶ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۶]]، ص۱۵۳ ـ ۲۰۱.</ref>.
+=== [[سیره خانوادگی امام سجاد]] ===
+=== [[سیره تربیتی امام سجاد]] ===
+=== [[سیره اجتماعی امام سجاد]] ===
+=== [[سیره علمی امام سجاد]] ===
+=== [[سیره تبلیغی امام سجاد]] ===
+=== [[سیره سیاسی امام سجاد]] ===
+=== [[سیره اقتصادی امام سجاد]] ===
+=== [[سیره فرهنگی امام سجاد]] ===
+=== [[سیره مدیریتی امام سجاد]] ===
+=== [[سیره نظامی امام سجاد]] ===
+=== [[سیره قضایی امام سجاد]] ===
+== جستارهای وابسته ==
+{{مدخل وابسته}}
+* [[سبک زندگی امام سجاد]]
+* [[سیره اخلاقی امام سجاد]]
+* [[سیره عبادی امام سجاد]]
+* [[سیره خانوادگی امام سجاد]]
+* [[سیره تربیتی امام سجاد]]
+* [[سیره اجتماعی امام سجاد]]
+* [[سیره علمی امام سجاد]]
+* [[سیره تبلیغی امام سجاد]]
+* [[سیره سیاسی امام سجاد]]
+* [[سیره اقتصادی امام سجاد]]
+* [[سیره فرهنگی امام سجاد]]
+* [[سیره مدیریتی امام سجاد]]
+* [[سیره نظامی امام سجاد]]
+* [[سیره قضایی امام سجاد]]
+{{پایان مدخل وابسته}}
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:151920.jpg|22px]] [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۶ (کتاب)|'''پیشوایان هدایت ج۶''']]
+{{پایان منابع}}
 == پانویس ==
@@ خط ۲۵: / خط ۷۱: @@
 [[رده:امام سجاد]]
+[[رده:سیره معصوم]]