امید در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

* برخی، از [[آیات]] ۴۹-۵۰ حجر [[لزوم]] [[همراهی]] [[خوف]] و [[رجا]] را استفاده کرده‌اند: {{متن قرآن|نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ * وَأَنَّ عَذَابِي هُوَ الْعَذَابُ الْأَلِيمُ}}<ref>«بندگانم را آگاه کن که بی‌گمان منم که آمرزنده بخشاینده‌ام * و عذاب من است که عذاب دردناک است» سوره حجر، آیه ۴۹-۵۰.</ref>، زیرا [[آیه]] اول [[بشارت]] به [[مغفرت]] و [[رحمت الهی]] و [[آیه]] دوم انذار به [[عذاب]] دردناک است. جالب‌تر از [[آیه]] یادشده در این باره [[آیه]] ۳۰ آل‌عمران است: {{متن قرآن|...وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ}}<ref>«و خداوند شما را از خویش پروا می‌دهد و خداوند به بندگان مهربان است» سوره آل عمران، آیه ۳۰.</ref> و لطیف‌تر از [[آیات]] پیشین [[آیه]] ۳۳ سوره ق است؛ آنجا که می‌فرماید: {{متن قرآن|مَنْ خَشِيَ الرَّحْمَنَ بِالْغَيْبِ وَجَاءَ بِقَلْبٍ مُنِيبٍ}}<ref>«همان که از (خداوند) بخشنده در نهان می‌هراسد و دلی بازگردنده (به درگاه ما) می‌آورد» سوره ق، آیه ۳۳.</ref>، زیرا [[خوف]] و [[خشیت]]، به رحمان که بیانگر [[رحمت الهی]] است معلق شده تا دربردارنده [[خوف]] در متن [[امنیت]] باشد <ref>تفسیر صدرالمتالهین، ج۳، ص۲۰۵ - ۲۰۶.</ref>. در آیه‌ای نیز به [[خوف]] و رجای [[اولیای الهی]]، تصریح شده است: {{متن قرآن|وَيَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُ}}<ref>«و به بخشایش او امید می‌برند و از عذاب وی می‌هراسند» سوره اسراء، آیه ۵۷.</ref>. [[راز]] [[لزوم]] [[همراهی]] [[بیم]] و [[امید]] این است که تقویت یک جانبه [[روح]] [[امید]] در [[انسان]] آفاتی در پی دارد؛ بر پایه روایتی [[امید]] و [[بیم]] همواره باید توأم باشد، تا [[انسان]] با داشتن [[امید]] از خطر ورود در زمره [[کافران]] رهایی یافته و با دارا بودن [[بیم]]، خود را از مکر [[الهی]] در [[امان]] نبیند: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«که جز گروه کافران (کسی) از رحمت خداوند نومید نمی‌گردد» سوره یوسف، آیه ۸۷.</ref>، {{متن قرآن|أَفَأَمِنُوا مَكْرَ اللَّهِ فَلَا يَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخَاسِرُونَ}}<ref>«آیا از تدبیر خداوند در امانند؟ و از تدبیر خداوند جز گروه زیانکاران خود را در امان نمی‌دانند» سوره اعراف، آیه ۹۹.</ref><ref>نهج‌البلاغه، حکمت ۳۷۷.</ref> [[امیرمؤمنان]]، [[امام علی]] {{ع}} [[بیم]] و [[امید]] را به دو بالی [[تشبیه]] می‌کند که [[انسان]] [[بنده]] با آن به سوی [[رضوان]] [[الهی]] پر می‌کشد و دو چشمی که به وسیله آن وعده‌ها و وعیدهای [[خدا]] را می‌بیند<ref>بحارالانوار، ج۶۷، ص۳۹۰.</ref>. از مسائلی که در باره [[همراهی]] [[بیم]] و [[امید]] مطرح شده [[لزوم]]، [[برابری]] یا ترجیح یکی از آن دو است؛ [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: [[بنده]] مؤمنی نیست مگر اینکه در [[قلب]] او دو [[نور]] وجود دارد: [[نور]] [[بیم]] و [[نور]] [[امید]]، که هر یک اگر وزن شود از دیگری فزون‌تر و سنگین‌تر نخواهد بود<ref>الکافی، ج۲، ص۶۷.</ref>. [[ابن‌ عربی]] می‌گوید: سزاوار است در هنگام [[احتضار]] امید [[انسان]] بر [[بیم]] او [[غلبه]] کند؛ ولی قبل از آن باید [[خوف]] و رجای [[انسان]] یکسان باشد<ref>الفتوحات المکیه، ج۱۳، ص۶۱۹.</ref><ref>[[محمد هادی ذبیح‌زاده|ذبیح‌زاده، محمد هادی]]، [[امید (مقاله)|امید]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص ۴۰۶-۴۰۷.</ref>.