اهداف الهی انتظار: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:
[[انتظار فرج]] مسئولانه، بخشی از [[هدف]] و [[آرمان]] [[انتظار]] را تأمین می‌کند. [[هدف]] از [[انتظار فرج]]، آن است که زمینه لازم برای رشد و تعالی فرد و [[جامعه]] پدید آید و آنان به [[کمال وجودی]] خود و [[سعادت اخروی]]، دست یابند. [[هدف]] نهایی ظهور- که ساختن جامعه‌ای [[مهدوی]] است-، تنها پس از [[ظهور امام مهدی]] {{ع}} اتفاق می‌افتد؛ ولی اهداف جزئی‌تر ظهور- که تعالی و فوز اخروی افراد است-، با حالت [[انتظار فرج]] مسئولانه، قابل دستیابی‌اند، بدین معنا که [[انسانیت]] [[انسان]]، مطابق با معیارهای الهی شکوفا می‌شود و [[انسان]]، با تکیه بر گوهر فطری خویش و با [[استمداد]] از [[عقل]] و [[نقل]]، انسانی در خور [[عصر مهدوی]] [[تربیت]] می‌شود که به درجه‌ای از [[معنویت]] رسیده و [[شایستگی]] سربازی [[امام عصر]] {{ع}} و [[شهادت]] در رکاب ایشان را یافته است.
[[انتظار فرج]] مسئولانه، بخشی از [[هدف]] و [[آرمان]] [[انتظار]] را تأمین می‌کند. [[هدف]] از [[انتظار فرج]]، آن است که زمینه لازم برای رشد و تعالی فرد و [[جامعه]] پدید آید و آنان به [[کمال وجودی]] خود و [[سعادت اخروی]]، دست یابند. [[هدف]] نهایی ظهور- که ساختن جامعه‌ای [[مهدوی]] است-، تنها پس از [[ظهور امام مهدی]] {{ع}} اتفاق می‌افتد؛ ولی اهداف جزئی‌تر ظهور- که تعالی و فوز اخروی افراد است-، با حالت [[انتظار فرج]] مسئولانه، قابل دستیابی‌اند، بدین معنا که [[انسانیت]] [[انسان]]، مطابق با معیارهای الهی شکوفا می‌شود و [[انسان]]، با تکیه بر گوهر فطری خویش و با [[استمداد]] از [[عقل]] و [[نقل]]، انسانی در خور [[عصر مهدوی]] [[تربیت]] می‌شود که به درجه‌ای از [[معنویت]] رسیده و [[شایستگی]] سربازی [[امام عصر]] {{ع}} و [[شهادت]] در رکاب ایشان را یافته است.


اگر [[انتظار فرج]] مسئولانه، با این ویژگی‌ها تحقق یابد، عنصر [[تکامل]] فردی شخص [[منتظر]]، به فعلیت رسیده است. این [[انتظار]]، [[هدف]] [[فرج]] را محقق می‌کند و حتی بالاتر از [[فرج]] محسوب می‌شود؛ زیرا شخص [[منتظر]]، با تکیه بر معارفِ در دسترس خود و بدون حضور [[معصوم]] {{ع}} به این درجه از رشد و تعالی دست یافته است که نشان دهنده [[تلاش]] فراوان اوست. این معنا، در حدیثی از [[امام صادق]] {{ع}} نمایان است، آن جا که در جواب [[ابو بصیر]] از "زمان فَرَج" فرمود: {{عربی|" يَا أَبَا بَصِيرٍ وَ أَنْتَ مِمَّنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ لِانْتِظَارِهِ"}}<ref>ر. ک: دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۳۶، ح ۹۲۶.</ref>؛ ای [[ابو بصیر]]! آیا تو هم از دنیاخواهان هستی؟! هر کس این امر ([[قیام]]) را بشناسد، به خاطر [[انتظار]] کشیدنش، [[گشایش]] [[سختی]] او می‌شود.
اگر [[انتظار فرج]] مسئولانه، با این ویژگی‌ها تحقق یابد، عنصر [[تکامل]] فردی شخص [[منتظر]]، به فعلیت رسیده است. این [[انتظار]]، [[هدف]] [[فرج]] را محقق می‌کند و حتی بالاتر از [[فرج]] محسوب می‌شود؛ زیرا شخص [[منتظر]]، با تکیه بر معارفِ در دسترس خود و بدون حضور [[معصوم]] {{ع}} به این درجه از رشد و تعالی دست یافته است که نشان دهنده [[تلاش]] فراوان اوست. این معنا، در حدیثی از [[امام صادق]] {{ع}} نمایان است، آن جا که در جواب [[ابو بصیر]] از "زمان فَرَج" فرمود: {{متن حدیث|يَا أَبَا بَصِيرٍ وَ أَنْتَ مِمَّنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ لِانْتِظَارِهِ}}<ref>ر. ک: دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۳۶، ح ۹۲۶.</ref>؛ ای [[ابو بصیر]]! آیا تو هم از دنیاخواهان هستی؟! هر کس این امر ([[قیام]]) را بشناسد، به خاطر [[انتظار]] کشیدنش، [[گشایش]] [[سختی]] او می‌شود.


[[ملا صالح مازندرانی]] در تبیین این [[حدیث]] می‌نویسد: [[امام]] در پاسخ او فرمود که و [[دنیا]] و زینت آن را می‌جویی و به دنبال [[فرج]] در [[دنیا]] هستی، و این، امری آسان و کوچک است. [[فرج]] اصلی، همان [[گشایش]] اخروی است که با خلاصی از [[عذاب]] ابدی حاصل می‌شود و این [[فرج]]، اکنون برای تو حاصل است؛ چرا که تو این [[حقیقت]] را یافته‌ای و کسی که این را بشناسد، [[خدا]] برایش [[گشایش]] حاصل نموده، او در تنگی سینه و وسوسه‌های نفسانی و [[عذاب]] [[آخرت]] می‌رهاند، و همه اینها به خاطر [[منتظر فرج]] بودن اوست؛ چون این کار از [[برترین]] [[عبادات]] است و موجب [[گشایش]] حقیقی- که [[گشایش]] اخروی استمی‌گردد<ref>شرح اصول الکافی، ملا صالح مازندرانی، ج ۶، ص ۳۲۴.</ref>.
[[ملا صالح مازندرانی]] در تبیین این [[حدیث]] می‌نویسد: [[امام]] در پاسخ او فرمود که و [[دنیا]] و زینت آن را می‌جویی و به دنبال [[فرج]] در [[دنیا]] هستی، و این، امری آسان و کوچک است. [[فرج]] اصلی، همان [[گشایش]] اخروی است که با خلاصی از [[عذاب]] ابدی حاصل می‌شود و این [[فرج]]، اکنون برای تو حاصل است؛ چرا که تو این [[حقیقت]] را یافته‌ای و کسی که این را بشناسد، [[خدا]] برایش [[گشایش]] حاصل نموده، او در تنگی سینه و وسوسه‌های نفسانی و [[عذاب]] [[آخرت]] می‌رهاند، و همه اینها به خاطر [[منتظر فرج]] بودن اوست؛ چون این کار از [[برترین]] [[عبادات]] است و موجب [[گشایش]] حقیقی ـ که [[گشایش]] اخروی است ـ، می‌گردد<ref>شرح اصول الکافی، ملا صالح مازندرانی، ج ۶، ص ۳۲۴.</ref>.


مفهوم عبارت "[[فرج]] اخروی" در این [[حدیث]]، در سخنان [[فیض کاشانی]] و [[علامه مجلسی]] هم آمده است<ref>الوافی، ج ۲، ص ۴۳۷، مرآة العقول، ج ۴، ص ۱۸۸.</ref>.<ref>[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۵، ص۳۱۲-۳۱۴.</ref>
مفهوم عبارت "[[فرج]] اخروی" در این [[حدیث]]، در سخنان [[فیض کاشانی]] و [[علامه مجلسی]] هم آمده است<ref>الوافی، ج ۲، ص ۴۳۷، مرآة العقول، ج ۴، ص ۱۸۸.</ref>.<ref>[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۵، ص۳۱۲-۳۱۴.</ref>

نسخهٔ ‏۲۵ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۵۸

مقدمه

هدف از انتظار فرج، رها شدن از تنگناهای روحی و روانی و امید به آینده‌ای بهتر است که بخشی از آسایش و آرامش روحی و روانی را نیز تأمین می‌کند. از این رو، نوعی فرج و گشایش شمرده می‌شود و حتی عنوان "مِن أعظم الفرج (از بزرگ‌ترین فَرَج‌ها)" را به دست می‌آورَد.

انتظار فرج مسئولانه، بخشی از هدف و آرمان انتظار را تأمین می‌کند. هدف از انتظار فرج، آن است که زمینه لازم برای رشد و تعالی فرد و جامعه پدید آید و آنان به کمال وجودی خود و سعادت اخروی، دست یابند. هدف نهایی ظهور- که ساختن جامعه‌ای مهدوی است-، تنها پس از ظهور امام مهدی (ع) اتفاق می‌افتد؛ ولی اهداف جزئی‌تر ظهور- که تعالی و فوز اخروی افراد است-، با حالت انتظار فرج مسئولانه، قابل دستیابی‌اند، بدین معنا که انسانیت انسان، مطابق با معیارهای الهی شکوفا می‌شود و انسان، با تکیه بر گوهر فطری خویش و با استمداد از عقل و نقل، انسانی در خور عصر مهدوی تربیت می‌شود که به درجه‌ای از معنویت رسیده و شایستگی سربازی امام عصر (ع) و شهادت در رکاب ایشان را یافته است.

اگر انتظار فرج مسئولانه، با این ویژگی‌ها تحقق یابد، عنصر تکامل فردی شخص منتظر، به فعلیت رسیده است. این انتظار، هدف فرج را محقق می‌کند و حتی بالاتر از فرج محسوب می‌شود؛ زیرا شخص منتظر، با تکیه بر معارفِ در دسترس خود و بدون حضور معصوم (ع) به این درجه از رشد و تعالی دست یافته است که نشان دهنده تلاش فراوان اوست. این معنا، در حدیثی از امام صادق (ع) نمایان است، آن جا که در جواب ابو بصیر از "زمان فَرَج" فرمود: «يَا أَبَا بَصِيرٍ وَ أَنْتَ مِمَّنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ لِانْتِظَارِهِ»[۱]؛ ای ابو بصیر! آیا تو هم از دنیاخواهان هستی؟! هر کس این امر (قیام) را بشناسد، به خاطر انتظار کشیدنش، گشایش سختی او می‌شود.

ملا صالح مازندرانی در تبیین این حدیث می‌نویسد: امام در پاسخ او فرمود که و دنیا و زینت آن را می‌جویی و به دنبال فرج در دنیا هستی، و این، امری آسان و کوچک است. فرج اصلی، همان گشایش اخروی است که با خلاصی از عذاب ابدی حاصل می‌شود و این فرج، اکنون برای تو حاصل است؛ چرا که تو این حقیقت را یافته‌ای و کسی که این را بشناسد، خدا برایش گشایش حاصل نموده، او در تنگی سینه و وسوسه‌های نفسانی و عذاب آخرت می‌رهاند، و همه اینها به خاطر منتظر فرج بودن اوست؛ چون این کار از برترین عبادات است و موجب گشایش حقیقی ـ که گشایش اخروی است ـ، می‌گردد[۲].

مفهوم عبارت "فرج اخروی" در این حدیث، در سخنان فیض کاشانی و علامه مجلسی هم آمده است[۳].[۴]

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

  1. معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
  2. منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
  3. منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
  4. ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
  5. عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
  6. هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  7. انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
    1. ضرورت عقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
    2. ضرورت نقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
  8. آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
  9. جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
  10. نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
  11. انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
  12. شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  13. لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
    1. آیا زندگی با یاد امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    2. آیا آرزوی یاری کردن امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    3. آیا ایجاد آمادگی برا پیوستن به امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    4. آیا تربیت منتظران راستین از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
  14. دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  15. دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  16. آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  17. آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  18. چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
  19. دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
  20. آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
  21. آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
  22. آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
  23. آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
  24. آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
  25. منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  26. آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  27. گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
  28. نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
    1. آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    2. آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    3. آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    4. آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    5. آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    6. آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    7. آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    8. آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    9. آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
  29. چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
  30. ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  31. شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  32. منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
  33. مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
  34. چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
  35. آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
  36. منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
  37. منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
  38. شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
  39. انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
  40. آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
  41. آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
  42. آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
  43. مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  44. کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  45. انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
  46. مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
  47. منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
  48. منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
  49. منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  50. منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  51. انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
  52. دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  53. دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  54. دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  55. دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  56. دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  57. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  58. علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
  59. آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
  60. عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
  61. لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
  62. نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  63. رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
  64. امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
  65. آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
  66. مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  67. رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  68. بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  69. مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید می‌کند؟ (پرسش)
  70. چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
  71. انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
  72. اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
  73. آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
  74. انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
  75. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  76. آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌‏دانند؟ (پرسش)
  77. آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
  78. مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  79. چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
  80. آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌‏شود؟ (پرسش)
  81. آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالت‌‏آور است؟ (پرسش)
  82. علت سختی انتظار چیست و چرا می‏‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
  83. امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
  84. منتظران امام مهدی که در قرن‏های گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
  85. آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
  86. فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
  87. خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجات‏‌دهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
  88. دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
  89. دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
  90. آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
  91. انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا می‏‌کند؟ (پرسش)
  92. رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
  93. رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
  94. فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
  95. باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
  96. انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
  97. جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
  98. چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
  99. چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
  100. ویژگی‌‏های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
  101. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  102. چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
  103. دانش ‏آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
  104. رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
  105. آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
  106. آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
  107. وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  108. چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
  109. چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
  110. جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
  111. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  112. صرف‏‌نظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
  113. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  114. منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
  115. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  116. در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
  117. ویژگی‏های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
  118. آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
  119. ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  120. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
  121. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
  122. فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
  123. آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  124. آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  125. آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
  126. چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
  127. عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
  128. چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
  129. آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
  130. انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
  131. ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  132. ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

منابع

پانویس

  1. ر. ک: دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۳۶، ح ۹۲۶.
  2. شرح اصول الکافی، ملا صالح مازندرانی، ج ۶، ص ۳۲۴.
  3. الوافی، ج ۲، ص ۴۳۷، مرآة العقول، ج ۴، ص ۱۸۸.
  4. م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۵، ص۳۱۲-۳۱۴.