←اصلاح بین مردم در سیره نبوی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۷: | خط ۷: | ||
{{اصلی|اصلاح بین مردم در سیره پیامبر خاتم}} | {{اصلی|اصلاح بین مردم در سیره پیامبر خاتم}} | ||
[[استواری]] پایههای [[جامعه]] [[جزیرة العرب]] بر سازمان عشیرهای و نداشتن [[حکومتی]] یکپارچه، [[آتش]] جنگهای درازمدت را در [[جزیرة العرب]] پیش از [[اسلام]] برافروخته بود و درگیری [[مردم]] بر سر مسائل بیاهمیت، گاه به نبردهای سخت میان [[قبایل]] میانجامید و آنان را به [[جنگ]] برای نابودی یکدیگر وادار میساخت. [[پیامبر]] {{صل}} در چنین جامعهای برانگیخته شد. آن حضرت، برای [[اصلاح]] وضعیت موجود، همزمان در سه زمینه به فعالیت پرداخت: | [[استواری]] پایههای [[جامعه]] [[جزیرة العرب]] بر سازمان عشیرهای و نداشتن [[حکومتی]] یکپارچه، [[آتش]] جنگهای درازمدت را در [[جزیرة العرب]] پیش از [[اسلام]] برافروخته بود و درگیری [[مردم]] بر سر مسائل بیاهمیت، گاه به نبردهای سخت میان [[قبایل]] میانجامید و آنان را به [[جنگ]] برای نابودی یکدیگر وادار میساخت. [[پیامبر]] {{صل}} در چنین جامعهای برانگیخته شد. آن حضرت، برای [[اصلاح]] وضعیت موجود، همزمان در سه زمینه به فعالیت پرداخت: | ||
# [[اصلاح]] [[اندیشهها]] و توجه به اصل [[همدردی]]: با توجه به اینکه هر کار، نتیجه اندیشهای است که در [[روح]] و [[فکر]] افراد نفوذ یافته است، [[پیامبر]] {{صل}} برای [[اصلاح جامعه]]، همانگونه که در عمل میکوشید، در بُعد نظری نیز همواره به [[ارشاد]]، [[راهنمایی]] و جهتدهی اندیشههای [[مردم]] به سوی [[اصلاح]] و کمال میپرداخت. ایشان با تأکید بر [[شعار]] {{متن قرآن|إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ}}<ref>هر کس باتقواتر است، نزد [[خدا]] گرامیتر است؛ سوره حجرات، آیه ۱۳.</ref>؛ این اصل را اساس [[برتری]] [[انسانها]] در [[جامعه]] قرار داد. [[رسول اکرم]] {{صل}} [[مؤمنان]] را در [[دوستی]]، [[مهربانی]] و عطوفت نسبت به یکدیگر چونان یک پیکر معرفی میکرد که هرگاه عضوی از آن به درد آید، دیگر اعضا را نیز بیخوابی و تب فرا میگیرد<ref>محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۸، ص ۱۵۰؛ محمد بن جریر طبری، جامع البیان، ج ۱، ص ۳۱۲؛ فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج ۱، ص ۳۰۰ و ابن کثیر دمشقی، تفسیر القرآن العظیم، ج ۱، ص ۲۱۱.</ref>. در نتیجه، [[حضرت رسول]] {{صل}}، [[مردم]] را به تلاش برای حل مشکلات یکدیگر موظف میدانست. | # '''[[اصلاح]] [[اندیشهها]] و توجه به اصل [[همدردی]]:''' با توجه به اینکه هر کار، نتیجه اندیشهای است که در [[روح]] و [[فکر]] افراد نفوذ یافته است، [[پیامبر]] {{صل}} برای [[اصلاح جامعه]]، همانگونه که در عمل میکوشید، در بُعد نظری نیز همواره به [[ارشاد]]، [[راهنمایی]] و جهتدهی اندیشههای [[مردم]] به سوی [[اصلاح]] و کمال میپرداخت. ایشان با تأکید بر [[شعار]] {{متن قرآن|إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ}}<ref>هر کس باتقواتر است، نزد [[خدا]] گرامیتر است؛ سوره حجرات، آیه ۱۳.</ref>؛ این اصل را اساس [[برتری]] [[انسانها]] در [[جامعه]] قرار داد. [[رسول اکرم]] {{صل}} [[مؤمنان]] را در [[دوستی]]، [[مهربانی]] و عطوفت نسبت به یکدیگر چونان یک پیکر معرفی میکرد که هرگاه عضوی از آن به درد آید، دیگر اعضا را نیز بیخوابی و تب فرا میگیرد<ref>محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۸، ص ۱۵۰؛ محمد بن جریر طبری، جامع البیان، ج ۱، ص ۳۱۲؛ فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج ۱، ص ۳۰۰ و ابن کثیر دمشقی، تفسیر القرآن العظیم، ج ۱، ص ۲۱۱.</ref>. در نتیجه، [[حضرت رسول]] {{صل}}، [[مردم]] را به تلاش برای حل مشکلات یکدیگر موظف میدانست. | ||
# [[اصلاح]] پیوندهای [[اجتماعی]]: روابط اجتماعیِ شکل گرفته بر اساس تعصبات قبیلهای در شبهجزیره [[جزیرة العرب]] که به [[جنگ]] و [[خونریزی]] میانجامید، باید [[اصلاح]] میشد تا [[حکومتی]] [[اسلامی]] و ملتی یکپارچه ساخته شود. از [[دلایل]] مهم [[دعوت پیامبر]] {{صل}} برای رفتن به [[مدینه]] و [[وعده]] [[یاری]] او در شکلدهی [[حکومت اسلامی]]، [[امید]] به ایجاد [[صلح]] پایدار بود<ref>وات مونتگمری، محمد؛ پیامبر و سیاستمدار، ص ۱۱۱ - ۱۱۳.</ref>. [[رسول خدا]] {{صل}} نیز برای [[اصلاح]] پیوندهای [[اجتماعی]] [[ملت]] مسلمانی که تازه از [[مهاجر]] و [[انصار]] شکل گرفته بود، اقداماتی انجام داد مانند: سفارش به [[تقوا]]؛ توجه به فعالیتهای گروهی؛ تدوین [[قانون]] اساسی و بستن [[پیمان برادری]] بین [[مهاجر]] و [[انصار]]. | # '''[[اصلاح]] پیوندهای [[اجتماعی]]:''' روابط اجتماعیِ شکل گرفته بر اساس تعصبات قبیلهای در شبهجزیره [[جزیرة العرب]] که به [[جنگ]] و [[خونریزی]] میانجامید، باید [[اصلاح]] میشد تا [[حکومتی]] [[اسلامی]] و ملتی یکپارچه ساخته شود. از [[دلایل]] مهم [[دعوت پیامبر]] {{صل}} برای رفتن به [[مدینه]] و [[وعده]] [[یاری]] او در شکلدهی [[حکومت اسلامی]]، [[امید]] به ایجاد [[صلح]] پایدار بود<ref>وات مونتگمری، محمد؛ پیامبر و سیاستمدار، ص ۱۱۱ - ۱۱۳.</ref>. [[رسول خدا]] {{صل}} نیز برای [[اصلاح]] پیوندهای [[اجتماعی]] [[ملت]] مسلمانی که تازه از [[مهاجر]] و [[انصار]] شکل گرفته بود، اقداماتی انجام داد مانند: سفارش به [[تقوا]]؛ توجه به فعالیتهای گروهی؛ تدوین [[قانون]] اساسی و بستن [[پیمان برادری]] بین [[مهاجر]] و [[انصار]]. | ||
# ایجاد [[اصلاح]] در عرصه [[قضا]]: [[قضاوت]]، از اصول مهم یک [[حکومت]] کارآمد و از [[وظایف]] [[پیامبران الهی]] که در [[قرآن]] بیان شده، برپایی [[قسط]] و [[عدالت]] در [[جامعه]] است<ref>سوره حدید، آیه ۲۵.</ref>، [[حضرت محمد]] {{صل}} در [[قرآن]] با عنوان داور، معرفی و این [[وظیفه]] ایشان به روشنی بیان شده است<ref>سوره نساء، آیه ۵۹ و آیه ۱۰۵.</ref>. [[رسول اکرم]] {{صل}} پیش از بعثت نیز محل رجوع [[مردم]] در هنگام بروز مشکلات و [[اختلافات]] بود<ref>تاریخ الطبری، ج ۲، ص ۲۸۹ - ۲۹۰؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱، ص ۹۹ - ۱۰۰؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوه، ج۵، ص۵۷ و السیرة النبویه، ج۱، ص ۱۹۷ – ۱۹۸.</ref> و ایشان پس از [[بعثت]] و [[تشکیل حکومت اسلامی]] در [[مدینه]] نیز در جایگاه نخستین داور و [[قاضی]] به [[اصلاح]] میان [[مردم]] پرداخت. | # '''ایجاد [[اصلاح]] در عرصه [[قضا]]:''' [[قضاوت]]، از اصول مهم یک [[حکومت]] کارآمد و از [[وظایف]] [[پیامبران الهی]] که در [[قرآن]] بیان شده، برپایی [[قسط]] و [[عدالت]] در [[جامعه]] است<ref>سوره حدید، آیه ۲۵.</ref>، [[حضرت محمد]] {{صل}} در [[قرآن]] با عنوان داور، معرفی و این [[وظیفه]] ایشان به روشنی بیان شده است<ref>سوره نساء، آیه ۵۹ و آیه ۱۰۵.</ref>. [[رسول اکرم]] {{صل}} پیش از بعثت نیز محل رجوع [[مردم]] در هنگام بروز مشکلات و [[اختلافات]] بود<ref>تاریخ الطبری، ج ۲، ص ۲۸۹ - ۲۹۰؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱، ص ۹۹ - ۱۰۰؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوه، ج۵، ص۵۷ و السیرة النبویه، ج۱، ص ۱۹۷ – ۱۹۸.</ref> و ایشان پس از [[بعثت]] و [[تشکیل حکومت اسلامی]] در [[مدینه]] نیز در جایگاه نخستین داور و [[قاضی]] به [[اصلاح]] میان [[مردم]] پرداخت. | ||
[[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[اصلاح]] بین افراد را [[بهترین]] [[صدقه]] دانسته، فرمود: {{متن حدیث| أَفْضَلُ الصَّدَقَةِ إِصْلَاحِ ذَاتِ الْبَيْنِ}}<ref>مسند الشهاب، ج، ص ۲۴۴؛ الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۱۹۰ و کنز العمال، ج۳، ص۵۹.</ref>، در [[حدیث]] دیگری از [[رسول خدا]] {{صل}} آمده است: {{متن حدیث| أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِأَفْضَلَ مِنْ دَرَجَةِ الصِّيَامِ وَ الصَّدَقَةِ وَ الصَّلَاةِ؟ اِصَلَاحُ ذَاتِ الْبَيْنِ}}<ref>کنزالعمال، ج۳، ص۴۶۰؛ مسند احمد، ج ۶، ص۴۴۵ - ۴۴۶؛ ابن الاشعث السجستانی، سنن ابیداوود، ج ۲، ص۴۶۰ و صحیح ابن حبان، ج۱۱، ص۴۹۰.</ref>.<ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۳۳ ـ ۱۳۹.</ref> | [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[اصلاح]] بین افراد را [[بهترین]] [[صدقه]] دانسته، فرمود: {{متن حدیث| أَفْضَلُ الصَّدَقَةِ إِصْلَاحِ ذَاتِ الْبَيْنِ}}<ref>مسند الشهاب، ج، ص ۲۴۴؛ الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۱۹۰ و کنز العمال، ج۳، ص۵۹.</ref>، در [[حدیث]] دیگری از [[رسول خدا]] {{صل}} آمده است: {{متن حدیث| أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِأَفْضَلَ مِنْ دَرَجَةِ الصِّيَامِ وَ الصَّدَقَةِ وَ الصَّلَاةِ؟ اِصَلَاحُ ذَاتِ الْبَيْنِ}}<ref>کنزالعمال، ج۳، ص۴۶۰؛ مسند احمد، ج ۶، ص۴۴۵ - ۴۴۶؛ ابن الاشعث السجستانی، سنن ابیداوود، ج ۲، ص۴۶۰ و صحیح ابن حبان، ج۱۱، ص۴۹۰.</ref>.<ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۳۳ ـ ۱۳۹.</ref> |