رابطه میان انتظار امام و امت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۵۸

انتظار آرمانی

یکی از مسائل مهم در مورد انتظار رابطۀ میان انتظارِ امام و امت است. در مسألۀ انتظار، امت همیشه در حال انتظار است و "منتظِر" است و امام که "منتظَر"^[۱] مردم است خود نیز "منتظِر" و چشم به راه دستور قیام است تا پیام الهی برسد و رستاخیز بزرگ خویش را آغاز کند. اینجاست که انتظار امت و امام پیوند می‌یابد و انتظار بزرگ برای آینده‌ای روشن را پدید می‌آورد.

انتظار، با روان‌ها و اندیشه‌هایی که در حال انتظارند و با شور و سوز منتظران، ارتباط دارد و عمق و گستردگی آن در همین رابطه مشخص می‌گردد. هر کس با پایگاه اهداف فکری و آرمانی و اهداف و امیدهایی که دارد، در انتظاری متناسب با آن اهداف و افکار به سر می‌برد و هر چه هدف و آرمان والاتر و گرامی‌تر باشد انتظارِ تحقق و فرارسیدن آن روزگار، شورانگیز‌تر است. بنابر همین اصل، انسان‌های بزرگ و بااحساسی که در پی آرمان‌های انسانی و به دنبال ساختن جامعه‌ای الهی و انسانی هستند انتظاری بزرگ و با احساس به فراخور این افکار و اندیشه‌ها دارند؛ نمونۀ واقعیِ این انسان‌های بزرگ، انبیاء و مصلحان بزرگ جامعه‌های انسانی هستند^[۲].

یگانگی انتظار امام و امت

در دوران ما نیز انتظار امت با انتظار امام پیوند می‌یابد و مفهومی همانند دارد. انتظار امام که برای سامان بخشیدن به همۀ نابسامانی‌ها در طول قرن‌هاست، باحساس‌ترین قلب، غم‌های بزرگ بشریت را احساس کرده و می‌داند با قیام خود، چه دگرگونی و تحولی در زندگی رخ می‌دهد و انسان‌ها به چه آسایشی دست می‌یابند، پس هر لحظه در انتظارِ به وقوع پیوستن ره‌آوردهای مهم و رهایی‌بخش است. انسانِ منتظر نیز در دوران غیبت احساسی چون امام خویش دارد و همانند پیشوای خود در انتظاری احساس مند به سر می‌برد. با چنین انتظاری، با امام خویش همسو و هم‌دل می‌گردد و با درکِ سوزها و شورهای امام به او نزدیک می‌شود. پس انتظار و امید به آینده‌ای روشن و به سود بشریت مظلوم و حیات دوبارۀ دین خدا، نقطۀ یگانگی انتظار امام و امت است^[۳].

حضور در متن جریان‌ها و حوادث پیش از ظهور، مایۀ یادآوری هدف‌ها و آرمان‌های امام موعود(ع) و زمینۀ آگاهی و هوشیاری است و کناره‌گیری از مسائل جامعه و یأس و بدبینی نسبت به فرجام شایستۀ انسان، رویگردانی از حالت سازندۀ انتظار و امید است و این خاستگاه و زمینۀ اصلی غفلت و بی‌خبری و بی‌تفاوتی نسبت به حوادث پیش از ظهور است. همان حوادثی که امام غایب نگران آنهاست و آرزوی آن را دارد که هر چه زودتر قیام کند و به این تباهی‌ها و فسادها پایان بخشد. پس منتظران راستین نباید نسبت به این حوادث و جریان‌ها که قلب امام را سخت می‌رنجاند بی‌تفاوت باشند، بلکه باید همانند امام خود، استوار و تزلزل‌ناپذیر بایستند و با هر ناهنجاری و نامردمی بستیزند و ستمگران سیاسی و اقتصادی و نظامی را سرجایشان بنشانند و زمینه‌ساز گسترش عدل جهانی و نهایی گردند و همانند رهبر خویش از قدرت‌های بزرگ نظامی و سیاسی و اقتصادی نهراسند و با امید و توجه به قدرت الهی در مقابل طاغوتیان و ستمکاران بایستند، تا با آن کانون بیکران معنویت و قدرت الهی پیوند روحی و قلبی بیابند و از او نیرو بگیرند و خصلت والای انتظار و امید را از دست ندهند؛ زیرا آن امام استوار و نستوه چنین می‌فرماید: «به یقین خدا با ماست، پس نیازی به دیگری نیست و حق با ماست، پس از کناره‌گیری کسانی چند، بیمی نیست»...^[۴].^[۵]

در دعای روز عید فطر عبارتی با این مضمون به چشم می‌خورد: «بار خدایا! بر ولیّ خودت درود بفرست؛ آن ولی که منتظر فرمان توست و همواره در آرزوی گشایش کار دوستان تو در حال انتظار به سر می‌برد»^[۶].^[۷]

آن حضرت در دعای عارفانۀ‌ خود می‌فرمایند: «پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود فرست و دوستانت را با تحقق بخشیدن به وعده‌هایی که به آنان داده‌ای گرامی دار و آنان را به آرزوهایی که داشته‌اند برسان؛ زیرا که مهلت حاکمیت ستمگران در نظر ما به پایان رسیده است و ما از آنچه که خشمگین هستی، خشمگینیم و همواره در یاری حق کوشاییم. ما به صدور فرمان تو مشتاقیم و چشم به راه تحقق وعده‌هایی که داده‌ای هستیم. خداوندا! به این قیام اذن صادر کن و راه‌های آن را هموار ساز و تحقق شایسته آن را آسان گردان. برنامه آن را به ما بیاموز و سپاهیان و یاوران این قیام را تأیید کن. قدرت و توانایی امت را به ستمگران و زورگویان هر چه زودتر آشکار ساز و شمشیر استقامت را به سر دشمنان کینه‌توز فرود آور»^[۸].^[۹]

نتیجه گیری

بنابراین، تک تک افراد در یک امت اسلامی "منتظر" محسوب شده و خود امام منتظر بر قیامش می‌باشد انتظاری بزرگ و احساس مند. منتظرین همسو با امام خود با امید و استوار در متن جریان‌ها و حوادث حضوری موثر دارند.

پرسش مستقیم

منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

منابع

پانویس

↑ «منتظِر» اسم فاعل است به معنی کسی که در انتظار چیزی یا امری باشد و «منتظَر» اسم مفعول است به معنی کسی با امری که مورد انتظار واقع شود.
↑ ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۵۳؛ مهدی‌زاده، عنایت‌الله، انتظار فرج، ص ۳۲۸؛ عبدی‌پور، حسن، تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی، انتظار موعود، ص۲۳۳.
↑ ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص۵۳؛ مهدی‌زاده، عنایت‌الله، انتظار فرج، ص۳۲۸؛ عبدی‌پور، حسن، تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی، انتظار موعود، ص۲۳۳.
↑ «لِأَنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَلَا فَاقَةَ بِنَا إِلَی غَیْرِهِ وَ الْحَقُّ مَعَنَا فَلَنْ یُوحِشَنَا مَنْ قَعَدَ عَنَّا»؛ بحارالانوار، ج ۵۳، ص۱۷۸.
↑ ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص۵۳؛ مهدی‌زاده، عنایت‌الله، انتظار فرج، ص۳۲۸.
↑ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی وَلِیِّکَ الْمُنْتَظِرِ أَمْرَکَ الْمُنْتَظَرِ لِفَرَجِ أَوْلِیَائِکَ»؛ بحارالانوار، ج ۸۸، ص۱۷.
↑ ر.ک: نجفی لیواری، مریم و محمدنیا گالشکلامی، نرگس، واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر، ص۷۴.
↑ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَکْرِمْ أَوْلِیَاءَکَ بِإِنْجَازِ وَعْدِکَ وَ بَلِّغْهُمْ دَرْکَ مَا یَأْمُلُونَ مِنْ نَصْرِکَ وَ اکْفُفْ عَنْهُمْ بَأْسَ مَنْ نَصَبَ الْخِلَافَ عَلَیْکَ وَ تَمَرَّدَ بِمَنْعِکَ عَلَی رُکُوبِ مُخَالَفَتِکَ»؛ بحارالانوار، ج۸۵، ص۲۳۳.
↑ ر.ک: نجفی لیواری، مریم و محمدنیا گالشکلامی، نرگس، واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر، ص۷۴.

[1] «منتظِر» اسم فاعل است به معنی کسی که در انتظار چیزی یا امری باشد و «منتظَر» اسم مفعول است به معنی کسی با امری که مورد انتظار واقع شود.

[2] ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۵۳؛ مهدی‌زاده، عنایت‌الله، انتظار فرج، ص ۳۲۸؛ عبدی‌پور، حسن، تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی، انتظار موعود، ص۲۳۳.

[3] ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص۵۳؛ مهدی‌زاده، عنایت‌الله، انتظار فرج، ص۳۲۸؛ عبدی‌پور، حسن، تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی، انتظار موعود، ص۲۳۳.

[4] «لِأَنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَلَا فَاقَةَ بِنَا إِلَی غَیْرِهِ وَ الْحَقُّ مَعَنَا فَلَنْ یُوحِشَنَا مَنْ قَعَدَ عَنَّا»؛ بحارالانوار، ج ۵۳، ص۱۷۸.

[5] ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص۵۳؛ مهدی‌زاده، عنایت‌الله، انتظار فرج، ص۳۲۸.

[6] «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی وَلِیِّکَ الْمُنْتَظِرِ أَمْرَکَ الْمُنْتَظَرِ لِفَرَجِ أَوْلِیَائِکَ»؛ بحارالانوار، ج ۸۸، ص۱۷.

[7] ر.ک: نجفی لیواری، مریم و محمدنیا گالشکلامی، نرگس، واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر، ص۷۴.

[8] «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَکْرِمْ أَوْلِیَاءَکَ بِإِنْجَازِ وَعْدِکَ وَ بَلِّغْهُمْ دَرْکَ مَا یَأْمُلُونَ مِنْ نَصْرِکَ وَ اکْفُفْ عَنْهُمْ بَأْسَ مَنْ نَصَبَ الْخِلَافَ عَلَیْکَ وَ تَمَرَّدَ بِمَنْعِکَ عَلَی رُکُوبِ مُخَالَفَتِکَ»؛ بحارالانوار، ج۸۵، ص۲۳۳.

[9] ر.ک: نجفی لیواری، مریم و محمدنیا گالشکلامی، نرگس، واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر، ص۷۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 [[انتظار]]، با روان‌ها و اندیشه‌هایی که در حال انتظارند و با شور و سوز [[منتظران]]، ارتباط دارد و عمق و گستردگی آن در همین رابطه مشخص می‌گردد. هر کس با پایگاه اهداف [[فکری]] و آرمانی و اهداف و امیدهایی که دارد، در انتظاری متناسب با آن اهداف و [[افکار]] به سر می‌برد و هر چه [[هدف]] و آرمان والاتر و گرامی‌تر باشد انتظارِ تحقق و فرارسیدن آن روزگار، شورانگیز‌تر است. بنابر همین اصل، انسان‌های بزرگ و بااحساسی که در پی آرمان‌های انسانی و به دنبال ساختن جامعه‌ای [[الهی]] و انسانی هستند انتظاری بزرگ و با احساس به فراخور این [[افکار]] و [[اندیشه‌ها]] دارند؛ نمونۀ واقعیِ این انسان‌های بزرگ، [[انبیاء]] و [[مصلحان]] بزرگ جامعه‌های انسانی هستند<ref>ر.ک: [[امیر مهدی حکیمی|حکیمی، امیر مهدی]]، [[منتظر چشم به راهی فریادگر (کتاب)|منتظر چشم به راهی فریادگر]]، ص ۵۳؛ [[عنایت‌الله مهدی‌زاده|مهدی‌زاده، عنایت‌الله]]، [[انتظار فرج (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۳۲۸؛ [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی (مقاله)|تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی]]، [[انتظار موعود (نشریه)|انتظار موعود]]، ص۲۳۳.</ref>.
-== یگانگی انتظار امام و [[امت]] ==
+== [[یگانگی]] [[انتظار امام]] و [[امت]] ==
-در دوران ما نیز انتظار امت با انتظار امام پیوند می‌یابد و مفهومی همانند دارد. انتظار امام که برای سامان بخشیدن به همۀ نابسامانی‌ها در طول قرن‌هاست، باحساس‌ترین [[قلب]]، غم‌های بزرگ [[بشریت]] را احساس کرده و می‌داند با [[قیام]] خود، چه دگرگونی و تحولی در [[زندگی]] رخ می‌دهد و [[انسان‌ها]] به چه آسایشی دست می‌یابند، پس هر لحظه در انتظارِ به وقوع پیوستن ره‌آوردهای مهم و رهایی‌بخش است. انسانِ [[منتظر]] نیز در [[دوران غیبت]] احساسی چون [[امام]] خویش دارد و همانند پیشوای خود در انتظاری احساس مند به سر می‌برد. با چنین انتظاری، با [[امام]] خویش همسو و هم‌دل می‌گردد و با درکِ سوزها و شورهای [[امام]] به او نزدیک می‌شود. پس [[انتظار]] و [[امید به آینده‌ای روشن]] و به سود [[بشریت]] [[مظلوم]] و حیات دوبارۀ [[دین خدا]]، نقطۀ [[یگانگی]] [[انتظار امام]] و [[امت]] است<ref>ر.ک: [[امیر مهدی حکیمی|حکیمی، امیر مهدی]]، [[منتظر چشم به راهی فریادگر (کتاب)|منتظر چشم به راهی فریادگر]]، ص ۵۳؛ [[عنایت‌الله مهدی‌زاده|مهدی‌زاده، عنایت‌الله]]، [[انتظار فرج (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۳۲۸؛ [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی (مقاله)|تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی]]، [[انتظار موعود (نشریه)|انتظار موعود]]، ص۲۳۳.</ref>.
+در دوران ما نیز [[انتظار امت]] با انتظار امام پیوند می‌یابد و مفهومی همانند دارد. انتظار امام که برای سامان بخشیدن به همۀ نابسامانی‌ها در طول قرن‌هاست، باحساس‌ترین [[قلب]]، غم‌های بزرگ [[بشریت]] را [[احساس]] کرده و می‌داند با [[قیام]] خود، چه [[دگرگونی]] و تحولی در [[زندگی]] رخ می‌دهد و [[انسان‌ها]] به چه آسایشی دست می‌یابند، پس هر لحظه در انتظارِ به وقوع پیوستن ره‌آوردهای مهم و [[رهایی‌بخش]] است. انسانِ [[منتظر]] نیز در [[دوران غیبت]] احساسی چون [[امام]] خویش دارد و همانند پیشوای خود در انتظاری احساس مند به سر می‌برد. با چنین انتظاری، با امام خویش همسو و هم‌دل می‌گردد و با درکِ سوزها و شورهای امام به او نزدیک می‌شود. پس [[انتظار]] و [[امید به آینده‌ای روشن]] و به [[سود]] بشریت [[مظلوم]] و [[حیات]] دوبارۀ [[دین خدا]]، نقطۀ یگانگی انتظار امام و امت است<ref>ر.ک: [[امیر مهدی حکیمی|حکیمی، امیر مهدی]]، [[منتظر چشم به راهی فریادگر (کتاب)|منتظر چشم به راهی فریادگر]]، ص۵۳؛ [[عنایت‌الله مهدی‌زاده|مهدی‌زاده، عنایت‌الله]]، [[انتظار فرج (کتاب)|انتظار فرج]]، ص۳۲۸؛ [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی (مقاله)|تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی]]، [[انتظار موعود (نشریه)|انتظار موعود]]، ص۲۳۳.</ref>.
-حضور در متن جریان‌ها و [[حوادث پیش از ظهور]]، مایۀ یادآوری [[هدف‌ها]] و آرمان‌های [[امام موعود]] {{ع}} و زمینۀ [[آگاهی]] و [[هوشیاری]] است و کناره‌گیری از مسائل [[جامعه]] و [[یأس]] و [[بدبینی]] نسبت به فرجام شایستۀ [[انسان]]، رویگردانی از حالت سازندۀ [[انتظار]] و [[امید]] است و این خاستگاه و زمینۀ اصلی [[غفلت]] و بی‌خبری و [[بی‌تفاوتی]] نسبت به [[حوادث پیش از ظهور]] است. همان حوادثی که [[امام غایب]] نگران آنهاست و آرزوی آن را دارد که هر چه زودتر [[قیام]] کند و به این [[تباهی‌ها]] و [[فسادها]] پایان بخشد. پس [[منتظران راستین]] نباید نسبت به این حوادث و جریان‌ها که [[قلب]] [[امام]] را سخت می‌رنجاند بی‌تفاوت باشند، بلکه باید همانند [[امام]] خود، [[استوار]] و تزلزل‌ناپذیر بایستند و با هر [[ناهنجاری]] و نامردمی بستیزند و [[ستمگران]] [[سیاسی]] و [[اقتصادی]] و نظامی را سرجایشان بنشانند و زمینه‌ساز گسترش [[عدل جهانی]] و نهایی گردند و همانند [[رهبر]] خویش از قدرت‌های بزرگ نظامی و [[سیاسی]] و [[اقتصادی]] نهراسند و با [[امید]] و توجه به [[قدرت الهی]] در مقابل [[طاغوتیان]] و [[ستمکاران]] بایستند، تا با آن کانون بیکران [[معنویت]] و [[قدرت الهی]] پیوند روحی و قلبی بیابند و از او نیرو بگیرند و [[خصلت]] والای [[انتظار]] و [[امید]] را از دست ندهند، زیرا آن [[امام]] [[استوار]] و نستوه چنین می‌فرماید: «به [[یقین]] [[خدا]] با ماست، پس نیازی به دیگری نیست و [[حق]] با ماست، پس از کناره‌گیری کسانی چند، بیمی نیست..».<ref>{{متن حدیث|لِأَنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَلَا فَاقَةَ بِنَا إِلَی غَیْرِهِ وَ الْحَقُّ مَعَنَا فَلَنْ یُوحِشَنَا مَنْ قَعَدَ عَنَّا}}؛ بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[امیر مهدی حکیمی|حکیمی، امیر مهدی]]، [[منتظر چشم به راهی فریادگر (کتاب)|منتظر چشم به راهی فریادگر]]، ص ۵۳؛ [[عنایت‌الله مهدی‌زاده|مهدی‌زاده، عنایت‌الله]]، [[انتظار فرج (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۳۲۸.</ref>
+حضور در متن [[جریان‌ها]] و [[حوادث پیش از ظهور]]، مایۀ یادآوری [[هدف‌ها]] و آرمان‌های [[امام موعود]]{{ع}} و زمینۀ [[آگاهی]] و [[هوشیاری]] است و [[کناره‌گیری]] از مسائل [[جامعه]] و [[یأس]] و [[بدبینی]] نسبت به فرجام شایستۀ [[انسان]]، رویگردانی از حالت سازندۀ انتظار و [[امید]] است و این خاستگاه و زمینۀ اصلی [[غفلت]] و بی‌خبری و [[بی‌تفاوتی]] نسبت به حوادث پیش از ظهور است. همان حوادثی که [[امام غایب]] نگران آنهاست و آرزوی آن را دارد که هر چه زودتر قیام کند و به این [[تباهی‌ها]] و [[فسادها]] پایان بخشد. پس [[منتظران راستین]] نباید نسبت به این حوادث و جریان‌ها که قلب امام را سخت می‌رنجاند بی‌تفاوت باشند، بلکه باید همانند امام خود، [[استوار]] و تزلزل‌ناپذیر بایستند و با هر [[ناهنجاری]] و نامردمی بستیزند و [[ستمگران]] [[سیاسی]] و [[اقتصادی]] و نظامی را سرجایشان بنشانند و زمینه‌ساز گسترش [[عدل جهانی]] و نهایی گردند و همانند [[رهبر]] خویش از [[قدرت‌های بزرگ]] نظامی و سیاسی و اقتصادی نهراسند و با [[امید]] و توجه به [[قدرت الهی]] در مقابل [[طاغوتیان]] و [[ستمکاران]] بایستند، تا با آن کانون بیکران [[معنویت]] و قدرت الهی پیوند [[روحی]] و [[قلبی]] بیابند و از او نیرو بگیرند و [[خصلت]] والای [[انتظار]] و امید را از دست ندهند؛ زیرا آن [[امام]] [[استوار]] و نستوه چنین می‌فرماید: «به [[یقین]] [[خدا]] با ماست، پس نیازی به دیگری نیست و [[حق]] با ماست، پس از [[کناره‌گیری]] کسانی چند، بیمی نیست»...<ref>{{متن حدیث|لِأَنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَلَا فَاقَةَ بِنَا إِلَی غَیْرِهِ وَ الْحَقُّ مَعَنَا فَلَنْ یُوحِشَنَا مَنْ قَعَدَ عَنَّا}}؛ بحارالانوار، ج ۵۳، ص۱۷۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[امیر مهدی حکیمی|حکیمی، امیر مهدی]]، [[منتظر چشم به راهی فریادگر (کتاب)|منتظر چشم به راهی فریادگر]]، ص۵۳؛ [[عنایت‌الله مهدی‌زاده|مهدی‌زاده، عنایت‌الله]]، [[انتظار فرج (کتاب)|انتظار فرج]]، ص۳۲۸.</ref>
-در دعای روز [[عید فطر]] عبارتی با این مضمون به چشم می‌خورد: «بار خدایا! بر [[ولیّ]] خودت [[درود]] بفرست؛ آن ولی که [[منتظر]] [[فرمان]] توست و همواره در آرزوی [[گشایش]] کار [[دوستان]] تو در حال [[انتظار]] به سر می‌برد»<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی وَلِیِّکَ الْمُنْتَظِرِ أَمْرَکَ الْمُنْتَظَرِ لِفَرَجِ أَوْلِیَائِکَ}}؛ بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۱۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[مریم نجفی لیواری|نجفی لیواری، مریم]] و [[نرگس محمدنیا گالشکلامی|محمدنیا گالشکلامی، نرگس]]، [[واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر (مقاله)|واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر]]، ص۷۴.</ref>
+در دعای [[روز]] [[عید فطر]] عبارتی با این مضمون به چشم می‌خورد: «بار خدایا! بر [[ولیّ]] خودت [[درود]] بفرست؛ آن ولی که [[منتظر]] [[فرمان]] توست و همواره در آرزوی [[گشایش]] کار [[دوستان]] تو در [[حال]] انتظار به سر می‌برد»<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی وَلِیِّکَ الْمُنْتَظِرِ أَمْرَکَ الْمُنْتَظَرِ لِفَرَجِ أَوْلِیَائِکَ}}؛ بحارالانوار، ج ۸۸، ص۱۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[مریم نجفی لیواری|نجفی لیواری، مریم]] و [[نرگس محمدنیا گالشکلامی|محمدنیا گالشکلامی، نرگس]]، [[واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر (مقاله)|واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر]]، ص۷۴.</ref>
-آن حضرت در دعای عارفانۀ‌ خود می‌فرمایند: «پروردگارا! بر [[محمد]] و [[آل محمد]] [[درود]] فرست و دوستانت را با تحقق بخشیدن به وعده‌هایی که به آنان داده‌ای گرامی دار و آنان را به آرزوهایی که داشته‌اند برسان؛ زیرا که مهلت [[حاکمیت]] [[ستمگران]] در نظر ما به پایان رسیده است و ما از آنچه که خشمگین هستی، خشمگینیم و همواره در [[یاری]] [[حق]] کوشاییم. ما به صدور [[فرمان]] تو مشتاقیم و [[چشم به راه]] تحقق وعده‌هایی که داده‌ای هستیم. خداوندا! به این [[قیام]] [[اذن]] صادر کن و راه‌های آن را هموار ساز و تحقق [[شایسته]] آن را آسان گردان. برنامه آن را به ما بیاموز و [[سپاهیان]] و [[یاوران]] این [[قیام]] را تأیید کن. [[قدرت]] و [[توانایی]] [[امت]] را به [[ستمگران]] و [[زورگویان]] هر چه زودتر آشکار ساز و [[شمشیر]] [[استقامت]] را به سر [[دشمنان]] کینه‌توز فرود آور»<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَکْرِمْ أَوْلِیَاءَکَ بِإِنْجَازِ وَعْدِکَ وَ بَلِّغْهُمْ دَرْکَ مَا یَأْمُلُونَ مِنْ نَصْرِکَ وَ اکْفُفْ عَنْهُمْ بَأْسَ مَنْ نَصَبَ الْخِلَافَ عَلَیْکَ وَ تَمَرَّدَ بِمَنْعِکَ عَلَی رُکُوبِ مُخَالَفَتِکَ}}؛ بحارالانوار، ج۸۵، ص۲۳۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[مریم نجفی لیواری|نجفی لیواری، مریم]] و [[نرگس محمدنیا گالشکلامی|محمدنیا گالشکلامی، نرگس]]، [[واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر (مقاله)|واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر]]، ص۷۴.</ref>
+آن حضرت در دعای عارفانۀ‌ خود می‌فرمایند: «پروردگارا! بر [[محمد و آل محمد]] [[درود]] فرست و دوستانت را با تحقق بخشیدن به وعده‌هایی که به آنان داده‌ای گرامی دار و آنان را به آرزوهایی که داشته‌اند برسان؛ زیرا که مهلت [[حاکمیت]] ستمگران در نظر ما به پایان رسیده است و ما از آنچه که [[خشمگین]] هستی، خشمگینیم و همواره در [[یاری]] [[حق]] کوشاییم. ما به صدور فرمان تو مشتاقیم و [[چشم به راه]] تحقق وعده‌هایی که داده‌ای هستیم. خداوندا! به این [[قیام]] [[اذن]] صادر کن و راه‌های آن را هموار ساز و تحقق شایسته آن را آسان گردان. برنامه آن را به ما بیاموز و [[سپاهیان]] و [[یاوران]] این قیام را [[تأیید]] کن. [[قدرت]] و [[توانایی]] [[امت]] را به [[ستمگران]] و [[زورگویان]] هر چه زودتر آشکار ساز و [[شمشیر]] [[استقامت]] را به سر [[دشمنان]] [[کینه‌توز]] فرود آور»<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَکْرِمْ أَوْلِیَاءَکَ بِإِنْجَازِ وَعْدِکَ وَ بَلِّغْهُمْ دَرْکَ مَا یَأْمُلُونَ مِنْ نَصْرِکَ وَ اکْفُفْ عَنْهُمْ بَأْسَ مَنْ نَصَبَ الْخِلَافَ عَلَیْکَ وَ تَمَرَّدَ بِمَنْعِکَ عَلَی رُکُوبِ مُخَالَفَتِکَ}}؛ بحارالانوار، ج۸۵، ص۲۳۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[مریم نجفی لیواری|نجفی لیواری، مریم]] و [[نرگس محمدنیا گالشکلامی|محمدنیا گالشکلامی، نرگس]]، [[واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر (مقاله)|واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر]]، ص۷۴.</ref>
 == نتیجه گیری ==