اعتراض به وضع موجود

متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.

مقدمه

منظور از اعتراض به وضع موجود این است، انسان هر مقدار خوب باشد، باید در طلب وضع بهتر بکوشد نه اینکه تنها به وضع فعلی راضی باشد^[۱]. اما ارتباط اعتراض به وضع موجود با مقولۀ انتظار چیست؟ می‌‌توان گفت رکن اصلی وجود انتظار، ناسازگاری و اعتراض به وضع موجود است^[۲]؛ چراکه انتظار یعنی بهتر خواستن و به عبارت دیگر، انتظار هیچگاه آنچه هست را کافی نمی‌داند و به هیچ وجه از هست‌ها راضی نیست و همواره به دنبال بایدهاست و این یعنی اعتراض به وضع موجود^[۳].
به بیانی دیگر اعتراض به وضع موجود در شکل‌گیری انتظار، نقش اساسی دارد، زیرا در عصر غیبت کاستی‌هایی وجود دارد که هر انسان کمال‌طلبی را ناراحت می‌‌کند و این امر موجب می‌‌شود شخص نسبت به این اوضاع اعتراض داشته باشد و منتظر روزی باشد که در آن روز خبری از کم و کاستی وجود ندارد^[۴]. اما باید توجه داشت، اینکه گفته شده اعتراض به وضع موجود یکی از ارکان انتظار است به این معنی نیست که در مفهوم انتظار، اعتراض به وضع موجود لحاظ شده است، بلکه اعتراض به وضع موجود رکنی است خارج از مفهوم انتظار، اما به دلیل نقش حیاتی و مهمی که در شکل‌گیری انتظار دارد، می‌‌توان گفت اولین و اساسی ترین رکن انتظار است^[۵].

معیار اعتراض به وضع موجود

هرگونه اعتراضی را نمی‌توان معیار انتظار واقعی دانست، به این دلیل که اگر شخصی با مقدار مختصری تغییر، وضعش بهبود یافت و به وضع موجود معترض نبود، به او منتظر گفته شود^[۶]. در هر صورت اگر فردی شرایط موجود را بهترین شرایط بداند، انتظار برای آینده مطلوب برایش قابل تصور نیست. اما اگر ظلم‌ها و تباهی ها^[۷] و تناقضی که در نظام اخلاقی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که در دوران غیبت حاکم است^[۸]، فرد را از حال فعلی ناامید کند انتظار به وضع مطلوب برای چنین شخصی قابل تصور است^[۹]. حتی می‌‌توان گفت اگر عدلی هم در جامعه باشد یا تمام مردم جهان مقید به نماز روزه باشد، باز هم می‌‌توان گفت اعتراض به وضع موجود برای شخص منتظر قابل تصور است چراکه خود زندگی دینی بشر بی‌حضور امام وضع نامطلوبی است^[۱۰]، یعنی نمازش نماز نیست، روزه اش روزه نیست، این ادعای است که با روایات معصومین تطابق کامل دارد، شاهدش روایتی از امیرالمؤمنین است^[۱۱] که امام معصوم را عین نماز و روزه می‌‌داند^[۱۲].

اشکال مختلف اعتراض برای تشکیل ارکان انتظار

اعتراض به وضع موجود به شکل‌های مختلف، می‌‌تواند جزء ارکان اصلی انتظار محسوب شود، مانند:

قانع نبودن از وضع موجود: به این نحو که وضع موجود در عصر غیبت، دارای کاستی‌های ناشی از نبود ظاهری امام است که هر انسان کمال طلب را ناخرسند می‌‌کند و باعث می‌‌شود فرد چشم به راه امام هدایتگرش باشد^[۱۳].
عدم قناعت به داشته‌ها و سرگردانی در نداشته‌ها: این سرگردانی و تلاش برای داشتن که معمولاً با امید به یافتن همراه است، درواقع، همان آغاز پیدایش انتظار ظهور در انسان است^[۱۴].
وجود ظلم و بی عدالتی حاکم در حکومت‌های دنیا: منتظر معترض، وضع ظالمانۀ حاکم را نمی‌پذیرد و به اهداف موجود حکومت‌ها تن در نمی‌دهد و منتظر به آمدن امام می‌‌نشیند^[۱۵].

اما مهمترین شق اعتراض به وضع موجود که در ساختن عنصر انتظار نقش اساسی دارد، نبودن امام معصوم در جامعه است^[۱۶]، زیرا مدینۀ فاضله تنها در سایۀ حضور معصوم حاصل خواهد شد و بدون حضور معصوم و حکومت مستقیم او مدینۀ فاضله ای قابل تصور نیست^[۱۷]