بحث:آثار فکری و اعتقادی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
نویسنده: آقای پورانزاب
پاسخ اجمالی
تقویت بنیانهای اعتقادی در عصر غیبت
- فکر، زیربنای اعمال و رفتار انسان است و باورهای اساسی حیات آدمی را در حصار خود حفظ میکند. رسالت انبیاء و اولیاء تربیت انسان و رها ساختن او از جهل و عرضه حقایق امور است در جریان انتظار انسان با قرار گرفتن تحت تربیت حضرت ولی عصر (ع) و طهارت فکری و عقلی رشد میکند[۱]. آنچه قیام و انقلاب جهانی امام زمان را از دیگر انقلابها متمایز و ممتاز میسازد، دگرگونیهای اعتقادی و باور انسانهاست، که در پرتو تلاشهای او و یارانش پدید خواهد آمد. مقصود از آمادگی در عرصه باورها، بیشتر آمادگی در عرصه فرهنگ دینی است[۲].
آثار فکری و اعتقادی انتظار
- برخی از آثار معرفتی انتظار عبارتند از:
دینشناسی شاخصه اساسی انتظار راستین
- دینشناسی: شناخت مفاهیم دینی و کسب آگاهیهای تخصصی به منظور دفاع از دین و پاسخگویی منطقی و صحیح به شبهات در عصر غیبت اهمیت و حساسیت بیشتری دارد؛ زیرا به تعبیر امام الموحدین علی (ع): «این پرچم را جز افراد هوشمند، پایدار و آگاه از مواضع حق به دوش نمیکشد»[۳]. از این رو آمادگی در حوزه معرفت، تلاش و کوشش در اسلامشناسی است[۴].
اطاعت از خدا و ولی خدا ویژگی منتظر موعود
- اطاعت از خدا و ولی خدا: آنچه در عرصۀ فرهنگ دینی به طور عمده مورد توجه قرار میگیرد، زیر عنوان "پیروی خالص از خداوند و ولی او" گرد میآید[۵].
شناخت امام زمان ویژگی رهروان راستین
- شناخت امام زمان: از جمله آثار فکری و معرفتی، توجه و شناخت اسلام و شناخت اجراکنندۀ قوانین اسلامی است. تبلور حقیقی شناخت خداوند و امام زمان (ع) و باور به آنان، در فرمانبرداری خالص و فراگیر از آن، باید در رفتار دیده شود[۶]. در روایتی امام سجاد (ع) فرمودند: «مردم زمان غیبت بر همه زمانها برتری دارند، زیرا که خداوند به ایشان به اندازهای عقل و فهم و شناخت داده است که غیبت آن حضرت نزد ایشان به منزله مشاهده و عیان است»[۷].[۸]
حفظ مرزهای اعتقادی در دوران غیبت
- حفظ و نگهبانی از مرزهای اعتقادی: یکی از آثار انتظار حفظ دین و نگهبانی مرزهای عقیدتی است، چه بسا حفظ و گسترش اعتقاد دینی و شناخت آن در روزگار متصل به ظهور، مفیدتر بلکه لازمتر است. پیامبر اکرم (ص) فرمودهاند: «برادران من مردمیآند که در آخرالزمان میآیند... هر یک از آنان اعتقاد و دین خویش را به هر سختی نگاه میدارند، چنانکه گویی درخت خار مغیلان را در شب تاریک با دست پوست میکنند یا آتش پردوام چوب داغ را در دست نگاه میدارند»[۹].[۱۰]
آمادگی برای جهانی شدن
- جهانی شدن: باید افکار مردم جهان آنچنان رشد و تعالی یابد که ویژگیهای قومی و جغرافیایی، تفاوت زبانها، آداب و رسوم نتوانند مانع رسیدن بشر به حقیقت باشند. البته در فرهنگ اسلامی جهانی شدن، جنبه ارزشی دارد و با مبانی و تعالیم الهی پیریزی میشود[۱۱].
پاسخ تفصیلی
تقویت بنیانهای اعتقادی در عصر غیبت
- فکر زیربنای اعمال و رفتار انسان است و باورهای اساسی حیات آدمی را در حصار خود حفظ میکند. درواقع تربیت انسانها و رها ساختن آنان از جهل و نادانی و عرضۀ حقایق اسلام به روان حقجوی آدمیان، از برترین رسالتهای انبیاء و أولیاء بوده است. چنانکه خداوند در قرآن کریم میفرماید: ﴿هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الأُمِّيِّينَ رَسُولا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ﴾[۱۲]. فردی که معتقد به امام زمان (ع) است، در واقع در جریان انتظار، تحت تربیت ولی عصر (ع) است و این امر در طهارت فکری و عقلی او رشد چشمگیری دارد. در این خصوص از باب نمونه به روایاتی چند اشاره میشود:
- از امام باقر (ع) نقل شده است که فرمودند: «چون قائم ما قیام کند دستش را بر سر بندگان گذارد و عقولشان را متمرکز سازد و عقلهایشان کامل شود»[۱۳].
- در روایت دیگری فرمودند: «در زمان مهدی(ع) به شما حکمت بیاموزند».[۱۴].
- امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: «دست خدا را بر سر بندگان میگذارد آن وقت دل مؤمن از آهن سختتر باشد و خدا او را قوت چهل مرد عطا میفرماید»[۱۵]
- روایات فوق ناظر بر این است که حضرت مهدی (ع) هنگامی که دست خود را بر سر بندگان بگذارد عقل آنها جمع و حلم آنها کامل میگردد. بعضی بر این نظرند: دست بر سر بندگان کشیدن نمادی است از سرپرستی، یعنی: هنگامی که حضرت بر مردم ریاست پیدا کند با سرپرستی عاقلانۀ حضرت، افراد نیز عقلشان کامل و جهلشان ضایع میگردد. بعضی نیز گویند که با تهدید هواها و طغیانها منتظر تحت تربیت حضرت مهدی (ع) قرار گرفته و آیات قرآن مستقیماً در هدایت و پرورش عقلی او تأثیر میگذارد. در دوران ظهور حضرت انحرافات دینی و جهل مردم زایل خواهد گردید و از این طریق به برکت حضرت مهدی (ع) قدرت هر مردی برابر قدرت چهل مرد خواهد بود. منتظرین به فضل پروردگار ـ در دوران غیبت ـ صاحب عقل کاملتری خواهند بود. شاید عامل این رشد عقلی همان خودسازی شیعه باشد. شیعه برای زمینهسازی ظهور حضرت با دوری از گناهان و جهالتها و پیروی از دستورات قرآن و أئمه (ع) خود به خود سبب تقویت و باروری نیروی عقلانی خویش میگردد[۱۶].
- بیگمان حضرت مهدی (ع) به پا میخیزد تا بیش از آنکه چگونگی زندگی مادی مردم را بر پایۀ عدالت سامان دهد، باورهای آنان را رشد داده، کمال بخشد. اگرچه قسط و عدل اقتصادی در جای خود بسیار بایسته و نقشآفرین است، اما آنچه قیام و انقلاب جهانی آن حضرت را از دیگر انقلابها متمایز و ممتاز میسازد، دگرگونیهای اعتقادی و باور انسانها است که در پرتو تلاشهای او و همه یارانش پدید خواهد آمد. دگرگونیهایی که سبب میشود تا نگاه مردم در فصل پایانی زندگی به طور فراگیر و گسترده به اهداف آفرینش انسان دوخته شده، راههای کمال و نیکبختی را یکی پس از دیگری سپری کنند. و این شکل نخواهد گرفت مگر به دگرگونی اساسی در فرهنگ جامعه انسانی؛ که آن نیز شکل نخواهد گرفت مگر با فراهمشدن زمینههای بایسته. البته مقصود از آمادگی در عرصه باورها، بیشتر آمادگی در عرصۀ فرهنگ دینی است[۱۷].
آثار فکری و اعتقادی منتظران
برخی از آثار معرفتی انتظار عبارتند از:
دینشناسی شاخصه اساسی انتظار راستین
- برخی از ویژگیهای معرفتی انتظار عبارتند از:
- دینشناسی: شناخت مفاهیم دینی و کسب آگاهیهای تخصصی به منظور دفاع از دین و پاسخگویی منطقی و صحیح به شبهات، در هر زمان ضروری است. ولی در عصر غیبت این کار اهمیت و حساسیت بیشتری دارد؛ زیرا به تعبیر امام الموحدین علی (ع): «این پرچم را جز افراد هوشمند، پایدار و آگاه از مواضع حق به دوش نمیکشد»[۱۸].
- انسان منتظرِ صالحی که در قالب دعا، رغبت و آرزویش را تشکیل دولت کریمه حضرت ولی عصر (ع) میداند و از خدا میخواهد تا در آن دولت از مبلغان، مروجان و علمداران دین باشد، لازم است در دوران غیبت به تسبیح فکری و تجهیز اعتقادی بپردازد[۱۹].
- از این رو آمادگی در حوزۀ معرفت، مستلزم تلاش و کوشش در اسلامشناسی است؛ یعنی هر شیعۀ منتظر باید بکوشد که از اسلام آگاهیهای تخصصی کسب نماید تا در مقام دفاع، از پشتوانۀ علمی برخوردار باشد و خصم را مجاب نماید. البته در این بخش بیشترین مسؤولیت متوجه عالمان دین است. بر آنان است که دانش و شناختشان از دین را به روز نموده با آگاهی از مکاتب فکری به ویژه مکاتب جدید در مقام هدایت عالمانۀ جامعه از یک سو و در جایگاه پاسخگویی منطقی و صحیح به شبههها و سؤالات از سوی دیگر، به تکلیف سترگشان جامۀ عمل بپوشانند[۲۰].
اطاعت از خدا و ولی خدا ویژگی منتظر موعود
- اطاعت از خدا و ولی خدا: آنچه در عرصۀ فرهنگ دینی به طور عمده، مورد توجه قرار میگیرد، زیر عنوان "پیروی خالص از خداوند و ولی او" گرد میآیند؛ زیرا شناخت خداوند و امام زمان (ع) و باور به آنان، باید در رفتار دیده شود و تبلور حقیقی آن در فرمانبرداری خالص و فراگیر از آن نورهای پاک آشکار گردد. همسوکردن رفتارها، نیتها و جهتگیریها، بر پایۀ خواست رهبر الهی، از مهمترین ویژگیهای رهروان راستین است و این امر به خوبی در زمینهسازان ظهور و یاران امام مهدی(ع) وجود دارد. رسول گرامی اسلام (ص) در این باره فرمود: «خوشا به حال کسی که، قائم اهل بیت مرا درک کند؛ حال آنکه پیش از قیام او نیز پیرو او باشد. با دوست او دوست و با دشمن او دشمن و با رهبران و پیشوایان هدایتگر پیش از او نیز دوست باشد. اینان همنشین و دوستان من و گرامیترینِ امت من، در نزد من هستند»[۲۱].
- کسانی که آمادگی روحی و روانی بالایی به دست نیاورند، هرگز نمیتوانند یار و یاور خوبی برای آن حضرت باشند؛ چرا که با کمترین فشاری که بر آنان وارد میشود، عرصه را رها میکنند. بیگمان برای حضرت مهدی (ع) یارانی هست که توان بالای روحی و روانی دارند تا بتوانند بر دشمنان چیره و پیروز شوند[۲۲].
شناخت امام زمان ویژگی رهروان راستین
- شناخت امام زمان: از جمله آثار فکری و معرفتی، توجه و شناخت اسلام و شناخت اجراکنندۀ قوانین اسلامی است. شناخت خداوند و امام زمان (ع) و باور به آنان، باید در رفتار دیده شود و تبلور حقیقی آن در فرمانبرداری خالص و فراگیر از آن نورهای پاک آشکار گردد. همسوکردن رفتارها، نیتها و جهتگیریها، بر پایۀ خواست رهبر الهی، از مهمترین ویژگیهای رهروان راستین است[۲۳].
- امام زین العابدین (ع) خطاب به ابوخالد کابلی فرمودهاند: «ای ابوخالد! مردمانی که در روزگار غیبت به سر میبرند و معتقدند و منتظر، از مردمان همه زمانها افضلاند؛ زیرا که خدای متعال به آنان خرد و فهم و معرفتی داده است که غیبت امام برای آنان مانند حضور است (یعنی با اینکه در عصر غیبت بسر میبرند و امام را نمیبینند، از نظر ایمان و تقوی و پایداری گویی در زمان ظهور بسر میبرند و امام خود را میبینند) این مردم را خداوند مانند سربازان پیکارگر صدر اسلام قرار داده است همانان که در رکاب پیامبر(ص) شمشیر میزدند و پیکار میکردند. آنانند اخلاص پیشگان حقیقی و ایشان شیعیان واقعیاند، آنانند که (در نهان و عیان) مردم را به دین خدا دعوت میکنند»[۲۴].[۲۵]
حفظ مرزهای اعتقادی در دوران غیبت
- حفظ و نگهبانی از مرزهای اعتقادی: یکی از آثار انتظار، حفظ دین و نگهبانی مرزهای عقیدتی است، باید فروغ ایمان و نور یقین در دل و جان مردم محفوظ باشد و جان و دل انسان در برابر تابش اعتقادات حقه قرار گیرد و ایمان جزء وجود آنان و چون خون سراسر وجودشان را گرم نماید و جوهر حیات آنان باشد. در عصر انتظار، باید در برابر شبهات شیاطین پنهان و آشکار، مقاومت کرد و آنها را از ذهنها زدود. حفظ و گسترش اعتقاد دینی و شناخت آن در روزگار متصل به ظهور، مفیدتر بلکه لازمتر است؛ زیرا تنها دارندگان عقیده و عمل در حوادث پیش از ظهور غرق و گم نمیشوند و دچار تردید نمیگردند. باید تا هنگام ظهور امام مهدی (ع) اعتقادات صحیح و عمل صالح در مردم منتظر حفظ گردد در احادیث از اهمیت ایمان در عصر غیبت چنین باد شده است: پیامبر اکرم (ص) فرمودهاند: «برادران من مردمی آند که در آخرالزمان میآیند. آنان به نبوت و دین من ایمان میآورند با اینکه مرا ندیدهاند... هر یک از آنان اعتقاد و دین خویش را با هر سختی نگاه میدارند، چنانکه گویی درخت خار مغیلان را در شب تاریک با دست پوست میکنند یا آتش پردوام چوب داغ را در دست نگاه میدارند. آن مؤمنان، مشعلهای فروزانند در تاریکیها. خداوند آنان را از آشوبها تیره و تار آخرالزمان نجات خواهد داد»[۲۶].
- این ایمان و باور، باید در جامعه باشد و تا زمان ظهور بماند، زیرا کسی که منتظر غلبه ایمان بر الحاد است خود باید به ایمانی راسخ و استوار مجهز باشد[۲۷].
آمادگی برای جهانی شدن
- جهانی شدن: افکار مردم جهان باید آنچنان رشد و تعالی یابد که بدانند ویژگیهای قومی و جغرافیایی، تفاوت زبانها، آداب و رسوم نمیتوانند نوع بشر را از هم جدا سازند؛ نباید تعصّبات قبیلهای، گروهی و حزبی، مانع رسیدن بشر به حقیقت باشد؛ چنانکه تاکنون نیز اینگونه بوده و مرزهای ساختگی با سیمهای خاردار و دیوارهایی، همچون دیوار کهن چین نتوانست انسانها را از هم دور سازد و بشر همواره ـ در شرایط متناسب ـ میل خود را به وحدت و یکی شدن نشان داده است. جهانی شدن که امروز به صورت قهری در میان همۀ ملتها، در ابعاد سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، حقوقی و اجتماعی مطرح میشود، از نشانههای گرایش و سیر بشر به سمت وحدت است و پیشینه آن هرچند از حدود ۱۹۶۰ میلادی بوده، لکن تفکّر اصیل و ریشهداری است که در فرهنگ اسلامی پیشینه طولانی دارد. امام باقر (ع) فرمود: «حکومت قائم(ع) ما شرق و غرب جهان را فرامیگیرد و خداوند به واسطه او دین خود را بر همه ادیان پیروز میگرداند»[۲۸] البته جهانی شدن از دیدگاه اسلامی، با سایر نظریهها تفاوت زیادی دارد؛ نظیر اینکه در فرهنگ اسلامی جهانی شدن، جنبۀ ارزشی دارد و با مبانی و تعالیم الهی پیریزی میشود و حاکم آن پاکترین، شجاعترین، قاطعترین و دلسوزترین فرد آن دوران خواهد بود. فرق دیگر، آنکه -برخلاف غرب- جهانی شدن در فرهنگ اسلامی (شیعی) قلمرو وسیعتری دارد و با نگاه دقیق، "رجعت" علاوه بر بعد عرضی، طولی بودن قلمرو حکومت جهانی حضرت امام مهدی (ع) را نیز به اثبات میرساند[۲۹].
پانویس
- ↑ ر.ک. صمیمی، سیمین، عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.
- ↑ «"وَ لَا یَحْمِلُ هَذَا الْعَلَمَ إِلَّا أَهْلُ الْبَصَرِ وَ الصَّبْرِ وَ الْعِلْمِ [بِمَوَاقِعِ] بِمَوَاضِعِ الْحَقِّ"»؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۷۳.
- ↑ ر.ک. خانجانی، علی اوسط، رسالت فردی و شخصی انسان منتظر.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.
- ↑ «"یَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ"»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۱۹.
- ↑ ر.ک. صمیمی، سیمین، عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث؛ مهدویفرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۱۰-۱۱۸.
- ↑ «"قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): إِخْوَانِی قَوْمٌ فِی آخِرِ الزَّمَانِ آمَنُوا وَ لَمْ یَرَوْنِی...لَأَحَدهُمْ أَشَدُّ بَقِیَّةً عَلَی دِینِهِ مِنْ خَرْطِ الْقَتَادِ فِی اللَّیْلَةِ الظَّلْمَاءِ أَوْ کَالْقَابِضِ عَلَی جَمْرِ الْغَضَا أُولَئِکَ مَصَابِیحُ الدُّجَی یُنْجِیهِمُ اللَّهُ مِنْ کُلِّ فِتْنَةٍ غَبْرَاءَ مُظْلِمَةٍ"»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۴.
- ↑ ر.ک. مهدویفرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۱۰-۱۱۸.
- ↑ ر.ک. الهینژاد، حسین،ویژگیهای منتظران و جامعه منتظر، ص ۲۶۰-۲۶۱.
- ↑ «اوست که در میان نانویسندگان (عرب)، پیامبری از خود آنان برانگیخت که بر ایشان آیاتش را میخواند و آنها را پاکیزه میگرداند و به آنان کتاب (قرآن) و فرزانگی میآموزد و به راستی پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند» سوره جمعه، آیه ۲.
- ↑ «إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ اللَّهُ یَدَهُ عَلَی رُءُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ کَمَلَتْ بِهِ أَحْلَامُهُمْ"»؛ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۶.
- ↑ «"وَ تُؤْتَوْنَ الْحِکْمَةَ فِی زَمَانِهِ"»؛ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۵۲
- ↑ «"وَضَعَ یَدَهُ عَلَی رُءُوسِ الْعِبَادِ فَلَا یَبْقَی مُؤْمِنٌ إِلَّا صَارَ قَلْبُهُ أَشَدَّ مِنْ زُبَرِ الْحَدِیدِ وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ تَعَالَی قُوَّةَ أَرْبَعِینَ رَجُلاً"»؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲ ص ۶۵۳
- ↑ ر.ک. صمیمی، سیمین، عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.
- ↑ «"وَ لَا یَحْمِلُ هَذَا الْعَلَمَ إِلَّا أَهْلُ الْبَصَرِ وَ الصَّبْرِ وَ الْعِلْمِ [بِمَوَاقِعِ] بِمَوَاضِعِ الْحَقِّ"»؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۷۳.
- ↑ ر.ک. خانجانی، علی اوسط، رسالت فردی و شخصی انسان منتظر.
- ↑ ر.ک. خانجانی، علی اوسط، رسالت فردی و شخصی انسان منتظر.
- ↑ «"طُوبَی لِمَنْ أَدْرَکَ قَائِمَ أَهْلِ بَیْتِی وَ هُوَ مُقْتَدٍ بِهِ قَبْلَ قِیَامِهِ یَتَوَلَّی وَلِیَّهُ وَ یَتَبَرَّأُ مِنْ عَدُوِّهِ وَ یَتَوَلَّی الْأَئِمَّةَ الْهَادِیَةَ مِنْ قَبْلِهِ أُولَئِکَ رُفَقَائِی وَ ذَوُو وُدِّی وَ مَوَدَّتِی وَ أَکْرَمُ أُمَّتِی عَلَیَّ"»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص ۲۸۶، ح ۲و ۳؛ کتاب الغیبه طوسی، ص ۴۵۶.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.
- ↑ «"عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ(ع) قَالَ تَمْتَدُّ الْغَیْبَةُ بِوَلِیِّ اللَّهِ الثَّانِی عَشَرَ مِنْ أَوْصِیَاءِ رَسُولِ اللَّهِ(ص) وَ الْأَئِمَّةِ بَعْدَهُ یَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ(ص) بِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً"»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۱۹.
- ↑ ر.ک. صمیمی، سیمین، عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث؛ مهدویفرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۱۰-۱۱۸.
- ↑ «"قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): اللَّهُمَّ لَقِّنِی إِخْوَانِی مَرَّتَیْنِ فَقَالَ مَنْ حَوْلَهُ مِنْ أَصْحَابِهِ أَ مَا نَحْنُ إِخْوَانَکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ لَا إِنَّکُمْ أَصْحَابِی وَ إِخْوَانِی قَوْمٌ فِی آخِرِ الزَّمَانِ آمَنُوا وَ لَمْ یَرَوْنِی لَقَدْ عَرَّفَنِیهِمُ اللَّهُ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یُخْرِجَهُمْ مِنْ أَصْلَابِ آبَائِهِمْ وَ أَرْحَامِ أُمَّهَاتِهِمْ لَأَحَدُهُمْ أَشَدُّ بَقِیَّةً عَلَی دِینِهِ مِنْ خَرْطِ الْقَتَادِ فِی اللَّیْلَةِ الظَّلْمَاءِ أَوْ کَالْقَابِضِ عَلَی جَمْرِ الْغَضَا أُولَئِکَ مَصَابِیحُ الدُّجَی یُنْجِیهِمُ اللَّهُ مِنْ کُلِّ فِتْنَةٍ غَبْرَاءَ مُظْلِمَةٍ"»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۴.
- ↑ ر.ک. مهدویفرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۱۰-۱۱۸.
- ↑ «"الْقَائِمُ مِنَّا... یَبْلُغُ سُلْطَانُهُ الْمَشْرِقَ وَ الْمَغْرِبَ وَ یُظْهِرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ دَیْنَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ"»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۳۳۰، باب ۳۲، ح ۱۶.
- ↑ ر.ک. الهینژاد، حسین،ویژگیهای منتظران و جامعه منتظر، ص ۲۶۰-۲۶۱.