امام مهدی چند سال حکومت می‌کند؟ (پرسش)
| امام مهدی چند سال حکومت می‌کند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / عصر پس از ظهور / حکومت جهانی امام مهدی |
| مدخل اصلی | مدت حکومت امام مهدی |
امام مهدی(ع) چند سال حکومت می‌کند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- آیت الله شهید سید محمد صدر در کتاب «تاریخ پس از ظهور» در این‌باره گفته است:
- «برای پاسخ به این پرسش، پیرامون چند محور به بحث و بررسی خواهیم پرداخت.
- محور نخست: ارتباط این موضوع با اصول کلی و برنامه کلی الهی
- بارها برای این سخن دلیل آورده‌ایم که غرض از آفرینش، پرستش خالصانه پروردگار و اجرای عدالت کامل در عرصه گیتی است. بدین منظور خداوند بزرگ برنامه‌ای بلند مدت را در قالب برنامه کلی پیش از ظهور، برای پدید آمدن شرایط آن تدارک دیده است و از سوی دیگر برای تداوم آن و نگهداریش از زوال و نابودی، برنامه‌ای کلی را برای دوره پس از ظهور فراهم آورده است؛ همان برنامه‌ای که در مسیر طولانی‌اش، جامعه معصوم بشری را به ثمر خواهد نشاند. همچنین پیشتر با نقش محوری امام مهدی (ع) در هر دو برنامه آشنا شدیم؛ او ثمره و نماد پایان برنامه نخست و نقطه آغازین برنامه دوم می‌باشد و نخستین کسی است که نقش عدالت کامل را بر سیمای زمین حک خواهد نمود.
- این موضوع - با چشم‌پوشی از هر چیز دیگر - زمانی کافی را می‌طلبد تا مقصود حاصل گردد؛ در غیر این صورت امام مهدی (ع) نخواهد توانست در مدتی کم عدالت را پیاده سازد و در نتیجه غرض والای پروردگار عقیم می‌ماند که آن هم محال است. قبلا هم گفته‌ایم که در چنین موردی، جایی برای معجزه نیست. ناگزیر امام (ع) باید آن قدر زنده بماند تا عدالت را کاملا پیاده ساخته و تداوم آن را پس از خودش تضمین نماید؛ زیرا هنگامی که به میراث مصیبت باری که از دوره غیبت کبری به عصر ظهور رسیده، بنگریم و سرپیچی مسلمانان را (چه رسد به غیر مسلمانان) از اصول اولیه اسلامی و تمسخر آنها را نسبت به احکام الهی در نظر آوریم و اوضاع آشفته اخلاقی، اقتصادی، روانی، قانونی و اجتماعی آنها را که فروپاشی‌اش هم چون روز روشن است، ملاحظه نماییم، تا حدودی خواهیم توانست میزان تلاش سترگی را که جا دارد آن حضرت مبذول دارد تا دوزخ زمین را تبدیل به بهشت سازد، حدس بزنیم. البته این مقصود، تنها با فتح جهان و چیرگی بر آن به دست نمی‌آید؛ زیرا در آن زمان هر چند همه سرزمین‌ها اسلامی‌اند و از نظر فقهی و قانونی زیر نظر حکومت اسلامی می‌باشند، ولی تربیت آن جوامع بسیار پیچیده‌تر از فتح آن‌هاست و در حقیقت آن فتوحات، پیش در آمد تربیت جامعه بشری است و نه طمع سلطه بر آن.
- وظیفه امام مهدی (ع) آن است که عدالت کامل را به طوری که قابلیت تداوم داشته باشد، در جامعه بشری تثبیت نماید هر چند که مقام پیشوایی پس از او به مؤمنان مخلص دیگری وانهاده شود. بنابراین مدت زمان حضور حضرت در عرصه خاک و به دنبال آن، مدت زمان حکومت ایشان، باید برای به بار نشستن آن نتایج کافی باشد. اما برای یافتن پاسخ این پرسش که این دوره به طور مشخص چند سال به طول می‌انجامد؟ نمی‌توانیم از اصول کلی مدد گیریم بلکه باید به سراغ روایاتی برویم که عهده دار بیان این موضوع می‌باشد. نباید از زمان نسبتا کوتاه این رویداد شگفت زده شد زیرا مأموریتی را که امام (ع) بر دوش دارد، دیگران نخواهند توانست حتی در طول یک قرن هم به انجام رسانند؛ باری، بشریت در طول تاریخ دراز خود از انجام این کار عاجز بوده است. در حالی که می‌توان تصور نمود آن حضرت با قابلیت‌هایی ژرف و دانش و توفیق الهی و به مدد شایستگی یارانش که فرماندهان و قاضیان و حاکمان دولت اویند، خواهد توانست آن مأموریت را در زمانی نسبتا کوتاه به انجام رساند؛ چیزی که انجامش توسط دیگران به افسانه می‌ماند.
- محور دوم: نقل روایات: محتوای این روایات با یکدیگر بسیار متفاوت می‌باشد تا آنجا که محققان را دچار سردرگمی ساخته است. این روایات بر دو گونه است: شماری از آنها مدت حاکمیت امام (ع) را ده سال یا کمتر دانسته‌اند لذا، و شماری دیگر بیشتر از ده سال. گونه اول: ابو داوود به سند خود که آن را به ابو سعید خدری می‌رساند نقل کرده است که پیامبر اکرم (ص) فرمود: "اَلْمَهْدِيُّ مِنِّي... وَ يَمْلِكُ سَبْعَ سِنِينَ"[۱]. مهدی از [نسل] من است ... و هفت سال حکومت می‌کند. همو در حدیث دیگری از ام سلمه روایت کرده است که پیامبر (ص) فرمود: "فَيَلْبَثُ سَبْعَ سِنِينَ ثُمَّ يُتَوَفَّى وَ يُصَلِّي عَلَيْهِ اَلْمُسْلِمُونَ"[۲]. هفت سال درنگ می‌نماید، پس رحلت فرموده و مسلمانان بر او نماز می‌گزارند. ترمذی به سند خود از ابو سعید خدری نقل کرده است که پیامبر اکرم (ص) فرمود: "إِنَّ فِي أُمَّتِي اَلْمَهْدِيَّ يَخْرُجُ يَعِيشُ خَمْساً أَوْ سَبْعاً أَوْ تِسْعاً "[۳]. مهدی در امت من است، ظهور که فرماید، پنج یا هفت و یا نه سال می‌زید. ترمذی این حدیث را حسن میداند. ابن ماجه از ابو سعید خدری روایت کرده است که پیامبر (ص) فرمود: "يَكُونُ فِي أُمَّتِي اَلْمَهْدِيُّ إِنْ قَصُرَ فَسَبْعٌ وَ إِلاَّ فَتِسْعٌ"[۴]. مهدی در امت من است؛ [مدت حکومتش] دست کم هفت وگرنه، نه سال است. برخی اخبار که از زمانی نامحدود سخن گفته‌اند، در واقع از عمر دولت مهدوی سخن گفته‌اند، نه از عمر شریف حضرت. مانند این روایات: " إِلَى مُدَّةٍ قَرِيبَةٍ وَ عَاقِبَةٍ طَوِيلَةٍ وَ لَأُدَاوِلَنَّ اَلْأَيَّامَ بَيْنَ أَوْلِيَائِي إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ "
- چند نکته:
- اخباری که طول عمر آن حضرت را معجزه‌آمیز میداند، نمی‌توان پذیرفت؛ چون با قانون معجزات ناسازگار است و بسترسازی برای اجرای عدالت نیازی به این معجزه ندارد. از این قبیل روایات دو روایت را آوردیم که هفت سال عمر حضرت را هم چون هفتاد سال می‌دانست و البته نمی‌توان به آنها تکیه کرد مگر اینکه برایشان معنایی رمزی در نظر گیریم که پس از این خواهیم گفت.
- طبق روش ما در این کتاب، اخباری که مضمونی منفرد دارد و دلیلی بر درستی آن وجود ندارد و نیز قرینه دیگری هم مضمون آن را تأیید نمی‌نماید، ناگزیر قابلیت اثبات تاریخی را ندارد؛ مانند خبری که می‌گوید: امام مهدی (ع) سیصد و نه سال حکومت می‌کند.
- با عنایت به این ملاحظات، سرانجام برای ما سه دسته روایت باقی می‌ماند:
- الف). بیشتر روایات گونه اول که مدت حکومت امام (ع) را بین پنج تا ده سال میداند.
- ب). اخباری که دوران حکومت امام را نوزده سال بیان کرده‌اند. این‌ها سه روایت همسو هستند که البته در یکی از آنها آمده است: نوزده سال و چند ماه.
- ج). اخباری که از بیست سال سخن گفته‌اند. این‌ها دو خبر هستند که در منابع اهل سنت آمده است. هرگاه بتوان نوزده و بیست سال را که به هم نزدیک‌اند، به یکدیگر ارجاع داد، می‌توان بین روایات دسته ب و ج نیز پیوند داد و در مجموع پنج روایت را با مضمون نوزده و بیست سال گرد آورد. بنابراین می‌توان دو زمان نزدیک به یکدیگر را مشخص نمود: اول: پنج تا ده سال. دوم: نوزده تا بیست سال. و دور از ذهن نخواهد بود که زمان تقریبی نخست را درست بدانیم زیرا شهرت بیشتری در روایات دارد. گفتنی است با توجه به برداشت کلی که از محور نخست داشتیم این موضوع اهمیت فوق العاده‌ای ندارد»[۵].
پاسخ‌های دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
| ۱. آیتالله جعفری؛ |
|---|
|
| 2. آیتالله خراسانی؛ |
|---|
|
| 3. آیتالله قزوینی؛ |
|---|
|
| 4. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛ |
|---|
|
| 5. حجت الاسلام و المسلمین مروجی طبسی؛ |
|---|
|
| 6. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛ |
|---|
|
| 7. حجت الاسلام و المسلمین یعقوبی؛ |
|---|
|
| 8. حجت الاسلام و المسلمین بهروز لک؛ |
|---|
|
| 9. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛ |
|---|
|
| 10. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛ |
|---|
|
| ۱۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
| ۱۲. آقای دکتر شفیعی سروستانی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
| ۱۳. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
| ۱۴. آقای حیدرزاده؛ |
|---|
|
| ۱۵. نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»؛ |
|---|
در جمع روایات، برخی هفت سال را پذیرفته اند؛ زیرا مشهورتر است.[۱۳۴] احتمال دیگر این که این عدد‌ها، مربوط به مراحل مختلف حکومت است؛ مرحله ظهور، مرحله تثبیت و مرحله بلوغ و کمال.
|
| ۱۶. نویسندگان کتاب «نگین آفرینش»؛ |
|---|
|
| ۱۷. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛ |
|---|
|
- امام مهدی چند سال حکومت می‌کند؟ (پرسش)
- مقتضای قاعده عمومی در رابطه با مدت حکومت عدل توحیدی امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مفاد روایات در مورد مدت حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- روایات مختلف در مورد مدت حکومت امام مهدی را چگونه توجیه میکنید؟ (پرسش)
- وسعت حکومت امام مهدی چه مقدار است؟ (پرسش)
- مطابق قواعد مدت حیات بشریت بعد از ظهور چه مقداری باید باشد؟ (پرسش)
- حکومت امام مهدی چه مدت به طول می‌انجامد؟ اینکه گفته شده زمان طولانی خواهد شد و یک شبانهروز به اندازه ده شبانهروز است یعنی چه؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ ابو داوود، سلیمان بن اشعث، سنن ابو داوود؛ ج ۲، ص ۴۲۲.
- ↑ ابو داوود، سلیمان بن اشعث، سنن ابو داوود؛ ج ۲، ص ۴۲۳.
- ↑ الترمذی، محمد بن عیسی، الجامع الصحیح؛ ج ۳، ص ۳۴۳.
- ↑ ابن ماجه، محمد بن یزید، سنن ابن ماجه؛ ج ۲، ص ۱۳۶۷.
- ↑ صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۳۷۱-۳۷۷.
- ↑ جعفری، محمد تقی، امید و انتظار، ص 69.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۳، ۱۰۳، ح ۱۳۰.
- ↑ بحارالانوار، ج ۴۴، ۲۰۱، ح ۴.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۹۹، ح ۲۶.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۹۸، ح ۵۹.
- ↑ اثباة الهداة، ج ۳، ۵۱۷، ح ۳۷۳.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۸۷، ح ۲۲.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ۳۹۰، ح ۲۱۲.
- ↑ اختصاص، ص ۲۵۷.
- ↑ منتخب الاثر، ص ۶۱۷.
- ↑ الزام الناصب، ج ۲، ۲۸۰.
- ↑ خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۹۶.
- ↑ " مَلَكَ الْقَائِمُ مِنَّا تِسْعَ عَشْرَةَ سَنَةً وَ أَشْهُراً "؛ غیبت؛ نعمانی؛ باب ۲۶، حدیث ۲.
- ↑ " يَمْلِكُ الْقَائِمُ (ع) تِسْعَ عَشْرَةَ سَنَةً وَ أَشْهُراً "؛ غیبت؛ نعمانی؛ باب ۲۶، حدیث ۱.
- ↑ " كَمْ يَقُومُ الْقَائِمُ فِي عَالَمِهِ حَتَّى يَمُوتَ قَالَ فَقَالَ تِسْعَةَ عَشَرَ مِنْ يَوْمِ قِيَامِهِ إِلَى يَوْمِ مَوْتِه "؛ غیبت؛ نعمانی؛ ص ۳۳۲.
- ↑ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص۴۶۸-۴۶۹.
- ↑ عقد الدرر، ص ۲۲۴ و ص ۲۳۸؛ اثبات الهداة، ص ۶۲۴.
- ↑ الفصول المهمة، ص ۲۲۴؛ دلائل الامامة، ص ۲۵۸.
- ↑ کشف الغمة، ج ۳ ص ۲۷۱.
- ↑ نور الابصار، ص ۱۷۰؛ اعیان الشیعه، ج ۲، ص ۵۱.
- ↑ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۷۴.
- ↑ غیبة نعمانى، ص ۳۳۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۸ و ج ۵۳ ص ۳.
- ↑ غیبة طوسى، ص ۲۸۴؛ بحار، ج ۵۲، ص ۳۹۰؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۸۴.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۰.
- ↑ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۲۵۸-۲۶۰.
- ↑ فتوحات مکیه، ج ۳، ص ۳۱.
- ↑ ینابیع الموده، ص ۳۳۱، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱.
- ↑ الشیعه و الرجعه، ج ۱، ص ۲۲۴.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ غیبت نعمانی، ص ۳۳۱.
- ↑ همان، ص ۱۸۱.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱.
- ↑ الشیعه والرجمه، ج ۱، ص ۲۲۴؛ ارشاد مفید، ص ۳۴۵.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۶.
- ↑ ارشاد مفید، ص ۳۴۵.
- ↑ مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۱۰۹-۱۱۱.
- ↑ کفایة الطّالب به ضمیمه البیان، گنجی شافعی، ص ۴۹۲
- ↑ اثبات الهداة، شیخ حرّ عاملی، ج ۷، ص ۱۱۱
- ↑ کفایة الطّالب به ضمیمه البیان، ص ۴۹۷
- ↑ غیبت شیخ طوسی، ص ۲۸۳
- ↑ یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۲۱۸.
- ↑ سنن ابی داوود، ج ۴، ۱۱۶؛ دار احیاء السنة النبویة.
- ↑ اعلام الوری بأعلام الهدی، طبرسی، ۴۳۴، دار المعرفة، بیروت؛ کتاب الغیبة شیخ طوسی، ۴۷۱، ۴۷۴؛ بحار الأنوار، ج ۵۲، ۲۸۰، ۲۹۹.
- ↑ یعقوبی، ابوالقاسم، نگاهی به تولد و زندگی امام زمان، چشم به راه مهدی، ص ۳۵۶.
- ↑ مقدار توقف اصحاب کهف در غار .
- ↑ در مورد روایات مربوط به مدت حکومت آن حضرت(ع) ر.ک: صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر في الامام الثاني عشر (ع)، ص۶۱۷ - ۶۱۸ و بحار الانوار، ج ۵۲.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی (ع)، ص۳۱۴.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی (ع)، ص۳۱۴.
- ↑ ر.ک: علامه محمدتقی جعفری، امام زمان(ع)، تنظیم محمد رضا جوادی، ص ۴۸ - ۴۹.
- ↑ بهروز لک، غلام رضا؛ حکومت جهانی حضرت مهدی، ص ۳۴۳ - ۳۴۴.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۳۳۷.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۲۳۸.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۸.
- ↑ رحیمی، عباس، امید فردا، ص۵۹.
- ↑ "رَوَى عَبْدُ الْكَرِيمِ الْخَثْعَمِيُّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) كَمْ يَمْلِكُ الْقَائِمُ(ع) قَالَ سَبْعَ سِنِينَ تَطُولُ لَهُ الْأَيَّامُ وَ اللَّيَالِي حَتَّى تَكُونَ السَّنَةُ مِنْ سِنِيهِ مِقْدَارَ عَشْرِ سِنِينَ مِنْ سِنِيكُمْ فَيَكُونُ سِنُو مُلْكِهِ سَبْعِينَ سَنَةً مِنْ سِنِيكُمْ هَذِه"؛ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۳۸۱؛ اعلام الوری بأعلام الهدی، ص۴۶۲.
- ↑ " يَمْلِكُ الْقَائِمِ تِسْعَ عَشْرَةَ سَنَةً وَ أَشْهُرٍ"؛ الغیبة، نعمانی، ص۳۳۱. این حدیث به صورت‌های ذیل نیز از ابن ابی یعفور نقل شده است: " مَلَكَ الْقَائِمُ مِنَّا تِسْعَ عَشْرَةَ سَنَةً وَ أَشْهُراً"؛ " إِنَّ الْقَائِمَ يَمْلِكُ تِسْعَ عَشْرَةَ سَنَةً وَ أَشْهُراً". الغیبة، نعمانی، ص۳۳۱- ۳۳۲؛ "َ مُلْكُ الْقَائِمِ تِسْعَ عَشْرَةَ سَنَةً وَ أَشْهُرٌ" بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۹۸.
- ↑ "َ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ(ع) إِنَّ الْقَائِمَ يَمْلِكُ ثَلَاثَمِائَةٍ وَ تِسْعَ سِنِينَ كَمَا لَبِثَ أَهْلُ الْكَهْفِ فِي كَهْفِهِمْ "؛ الغیبة، طوسی، ص۴۷۴؛ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱.
- ↑ "وَ اللَّهِ لَيَمْلِكَنَّ رَجُلٌ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ ثَلَاثَمِائَةِ سَنَةٍ وَ ثَلَاثَ عَشْرَةَ سَنَةً وَ يَزْدَادُ تِسْعاً قَالَ فَقُلْتُ لَهُ وَ مَتَى يَكُونُ ذَلِكَ قَالَ بَعْدَ مَوْتِ الْقَائِمِ(ع) قُلْتُ لَهُ وَ كَمْ يَقُومُ الْقَائِمُ (ع) فِي عَالَمِهِ حَتَّى يَمُوتَ فَقَالَ تِسْعَ عَشْرَةَ سَنَةً مِنْ يَوْمِ قِيَامِهِ إِلَى يَوْمِ مَوْتِهِ"؛ الغیبة، نعمانی، ص ۳۳۲.
- ↑ "عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: إِنَّ وَلِيَّ اللَّهِ يُعَمَّرُ عُمُرَ إِبْرَاهِيمَ الْخَلِيلِ عِشْرِينَ وَ مِائَةَ سَنَةٍ وَ يَظْهَرُ فِي صُورَةِ فَتًى مُوَفَّقٍ ابْنِ ثَلَاثِينَ سَنَةً"؛ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۸۷.
- ↑ علامه مجلسی می‌نویسد: " بَيَانُ الْأَخْبَارِ الْمُخْتَلِفَةِ الْوَارِدَةُ فِي أَيَّامِ مِلْكِهِ(ع) بَعْضُهَا مَحْمُولُ عَلَى جَمِيعِ مُدَّةِ مِلْكِهِ وَ بَعْضُهَا عَلَى زَمَانِ اسْتِقْرَارِ دَوْلَتَهُ وَ بَعْضُهَا عَلَى حِسَابِ مَا عِنْدَنَا مِنَ السِّنِينَ وَ الشُّهُورِ وَ بَعْضُهَا عَلَى سِنِيهِ وَ شهوره الطَّوِيلَةِ "؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص۲۸۰.
- ↑ الغیبة، نعمانی، ص ۳۳۲.
- ↑ ر.ک: بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۹۹.
- ↑ ر.ک: الشیعة و الرجعة، ج ۱، ص ۲۲۵.
- ↑ المهدی (ع)، ص ۲۴۲۴۲.
- ↑ حکومت جهانی مهدی (ع)، ص ۲۸۱.
- ↑ منتخب الأثر، ۶۱۸.
- ↑ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۳۸۱؛ اعلام الوری بأعلام الهدی، ص۴۶۲؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱ (هفت سال برابر با ۷۰ سال).
- ↑ الطرائف، ص۱۷۷.
- ↑ ر.ک: الشیعة و الرجعة، ج ۱، ص ۲۲۵.
- ↑ الغیبة، نعمانی، ص ۳۳۱-۳۳۲؛ الاختصاص، ص ۲۵۷؛ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۹۸ (نوزده سال و چند ماه).
- ↑ کشف الغمه، ج۳، ص۲۷۱؛ عمده عیون صحاح الاخبار فی مناقب أمام الابرار، ص ۴۳۹ (عدد ۲۰ سال ممکن است مضمون روایت ۱۹ سال و چند ماه که در منابع شیعه آمده است باشد).
- ↑ عقد الدرر، ص ۲۴۰.
- ↑ الغیبة، طوسی، ص۴۷۴؛ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱ (به مدت توقف اصحاب کهف در غار).
- ↑ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۸۷.
- ↑ الغیبة، نعمانی، ص ۳۳۲ (سیصد و سیزده به اضافه نه سال).
- ↑ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص 305-310.
- ↑ البته برخی از این دیدگاه‌ها، مستند روایی محکمی ندارد
- ↑ مسند احمد، ج ۳، ص ۲۸
- ↑ " الْمَهْدِيُ مِنِّي أَجْلَى الْجَبْهَةِ أَقْنَى الْأَنْفِ يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً يَمْلِكُ سَبْعَ سِنِينَ"، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۹۰
- ↑ ابن ابی شیبة، المصنف، ج ۱۵، ح ۱۹۴۸۴
- ↑ " كَمْ يَمْلِكُ الْقَائِمُ قَالَ سَبْعَ سِنِينَ يَكُونُ سَبْعِينَ سَنَةً مِنْ سِنِيكُمْ هَذِهِ"، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۷۴
- ↑ نجاشی، رجال، ص ۲۲۶؛ نیز ر. ک: علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص ۳۷۰، سید ابو القاسم خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۱۱، ص ۳۰۴؛ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص ۳۴۱؛ علامه حلی، ایضاح الاشتباه، ص ۲۴۱؛ ابن غضایری، رجال، ج ۴، ص ۴۷
- ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص ۳۳۹؛ سید ابو القاسم خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۱۱، ص ۷۱
- ↑ نعمانی، الغیبة، ص ۳۳۱
- ↑ ر. ک: طبری، دلایل الامامة، ص ۲۵۸
- ↑ ر. ک: طبری، دلایل الامامة، ص ۲۴۱
- ↑ ناصر مکارم شیرازی، حکومت جهانی مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص ۳۱۴
- ↑ ناصر مکارم شیرازی، حکومت جهانی مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص ۳۱۴
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۱۷۲ - ۱۸۴.
- ↑ ر.ک: منتخب الأثر، ج ۳، صص ۱۸۵–۱۸۹.
- ↑ المسند (ابن حنبل)، ج ۳، ص ۲۸.
- ↑ ر.ک: الهیئه العلمیه فی مؤسسه المعارف الاسلامیه، معجم أحادیث الامام المهدی چاپ اول: قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۱ ه.ق، ج ۲، ص ۵۲۷.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۱۰۴، ح ۳۹.
- ↑ کتاب الغیبه (نعمانی)، صص ۳۳۱ و ۳۳۲
- ↑ کتاب الغیبه (نعمانی)، ص ۳۳۲، ح ۴.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۸۰، ح ۶.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۷، ح ۷۷.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۳، ح ۶۱، کتاب الغیبه (طوسی)، ص۲۸۳.
- ↑ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱، ح ۳۴.
- ↑ کتاب الغیبه (نعمانی)، صص ۳۳۱ و ۳۳۲، ح ۳.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۰.
- ↑ محمدرضا طبسی نجفی، الشیعة والرجعة: کتاب علمی، تاریخی، ادبی، اخلاقی یبحث فیه بحثاً تحلیلیاً حول الامام الثانی عشر المهدی المنتظر (ع) چاپ دوم: نجف اشرف، المطبعة الحیدریه، ۱۳۸۵ ه.ق، ج ۱، ص ۲۲۵.
- ↑ "تواتر [در لغت] یعنی یکی پس از دیگری و همراه با فاصله... و در اصطلاح، حدیث "متواتر"، خبر جماعتی است که سلسله روایت آن تا به معصوم در هر طبقه به حدی باشد که امکان توافق آنها بر کذب به طور عادی محال باشد و موجب علم گردد." سیدرضا مؤدب، علم الحادیث: پژوهشی در مصطلح الحدیث یا علم الدرایه، چاپ اول، قم، احسن الحدیث، ۱۳۷۸، ص ۲۳، ر.ک: کاظم مدیر شانه‌چی، علم الحدیث و درایة الحدیث، چاپ پانزدهم: قم، دفتر انتشارات اسلامی، بی‌تا، ج ۲، ص ۳۳. خبر متواتر به لفظی، معنوی و اجمالی تقسیم شده است. "متواتر لفظی، خبری است که همه ناقلین، مضمون آن را یکسان و با الفاظ واحد ذکر نمایند و با هم تطابق لفظی دارند... متواتر معنوی، اخیری است که همه ناقلین مضمون واحدی را با عبارات مختلف نقل می‌نمایند، علم الحدیث: پژوهشی در مصطلح الحدیث یا عام الدرابیه، ص ۲۷. "متواتر اجمالی و آن علم اجمالی به صحت یکی از چند حدیثی است که در یک موضوع وارد شده) علم الحدیث و درایه الحدیث، ص ۳۷.
- ↑ سید صدرالدین صدر، المهدی (ع)، چاپ اول: تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۰۳ه.ق، صص ۲۴۱ و ۲۴۲.
- ↑ سید صدرالدین صدر، المهدی (ع)، چاپ اول: تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۰۳ه.ق، ص ۲۴۲.
- ↑ سید صدرالدین صدر، المهدی (ع)، چاپ اول: تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۰۳ه.ق، ص ۲۴۲.
- ↑ امام مهدی از ولادت تا ظهور، ص ۷۷۹.
- ↑ ناصر مکارم شیرازی، حکومت جهانی موعود، چاپ سوم: قم، نسل جوان، ۱۳۸۴، ص ۲۸۱.
- ↑ به نقل از: المهدی، ص ۲۴۲.
- ↑ ر.ک: معرفت امام زمان (ع) و تکلیف منتظران، صص ۵۱۵-۵۱۷.
- ↑ بر اساس روایات، پس از ظهور امام مهدی (ع)، ابتدا امام حسین (ع) به عنوان نخستین رجعت‌کننده به دنیا برمی‌گردد. پس از او امیرمؤمنان، علی (ع) و پیامبر اکرم (ص) نیز به دنیا رجعت می‌کنند و اسالیان سال به زندگی خود ادامه می‌دهند ر.ک: بحارالانوار، ج ۵۳، باب الرجعة، صص ۳۹–۱۴۴.
- ↑ شفیعی سروستانی؛ ابراهیم، پرسش از موعود، ص ۱۱۴-۱۲۲.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۹۰.
- ↑ مکیال المکارم، ج ۱، ص ۲۳۵.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۰۸.
- ↑ چشم‌به‌راه مهدی، ص ۳۵۶.
- ↑ سنن ابی داود، ج ۴، ص ۱۱۶.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۰؛ اعلام الوری، ص ۴۳۴؛ غیبة طوسی، ص ۴۷۱.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱؛ غیبة نعمانی، ص ۱۸۱.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۷ و ۳۸۶؛ ارشاد، ص ۳۴۲؛ المحجة البیضاء، ج ۴، ص ۳۳۷.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۶۲۹.
- ↑ سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، صص ۱۸۸ ـ ۱۸۵، صص ۴۸۴ ـ ۴۸۱.
- ↑ سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۱۸۷.
- ↑ سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۴۸۴ و بحار الانوار: ج ۵۳، ص ۳۴.
- ↑ حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۲۲۱.
- ↑ در نتیجه مدت حکومت حضرت، هفتاد سال خواهد بود.
- ↑ برای آگاهی از روایات، به کتاب چشم اندازی به حکومت حضرت مهدی(ع)، نجم الدین طبسی، ص۱۷۳-۱۷۵ رجوع شود.
- ↑ کتاب الغیبه، شیخ طوسی، فصل۸، ح۴۹۷.
- ↑ آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۷۵-۲۷۶.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، باب ۲۳، ح ۴، ص ۴۷۷.
- ↑ غیبت طوسی، ح ۴۹۳، ص ۴۷۲.
- ↑ برای آگاهی از روایات، ر.ک: چشم اندازی به حکومت حضرت مهدی (ع)، ص ۱۷۳ – ۱۷۵.
- ↑ ر.ک: «المهدی»، سید صدر الدین صدر، ص ۲۳۹؛ تاریخ ما بعد الظهور، سید محمد صدر.
- ↑ غیبت طوسی، ح ۴۹۷، ص ۴۷۴.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۰.
- ↑ بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۲۲۶ - ۲۲۸.
- ↑ چشم‌اندازی به حکومت مهدی (ع)، ص ۱۷۳
- ↑ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۴۵۸.