قیام با شمشیر

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امام مهدی در قرآن - امام مهدی در حدیث - امام مهدی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

برخی می‌گویند چگونه امام زمان (ع) با شمشیر قیام خواهد کرد؟ چرا از سایر شیوه‌ها استفاده نمی‌کند، به علاوه با توجه به پیشرفت‌های خارق العاده بشر در زمینه صنایع نظامی، مگر شمشیر می‌تواند در مقابل این سلاح‌های پیچیده کارایی داشته باشد؟ از دقت در مجموعه روایات مربوط‍‌ به معارف امام زمان (ع) به وضوح معلوم می‌شود که قیام آن حضرت یک قیام مسلحانه خواهد بود و به این حقیقت با تعابیر مختلف اشاره شده است. زید بن شحّام می‌گوید: امام زین العابدین (ع) می‌فرمودند: در قائم ما چند سنت از سنن پیامبران وجود دارد... سنتی که از پیامبر اکرم (ص) دارند این‌که وی نیز همانند رسول اکرم (ص) با شمشیر قیام خواهد کرد^[۱]. در نوشته‌ای به خط‍‌ امام حسن عسکری (ع) آمده است:... حجت خدا بر مردم با شمشیر برهنه ظهور خواهند کرد تا حق را غلبه بخشند...^[۲]
عدم توجه به سایر قسمت‌های این دسته از روایات یا روایت‌های دیگری که مضمون این روایات را کامل می‌سازند سبب شده است که دوستان ناآگاه تصویری مخدوش و نامناسب از مسأله ظهور امام زمان (ع) در ذهن داشته باشند و این امر خود بستر و زمینه‌ای را فراهم ساخته است تا دشمنان آگاه از طریق تصرف در مفهوم یا ایجاد تحریف در متن و موضوع این قبیل از روایات، حقیقت مسأله مهدویت را برخلاف آن‌چه که هست نشان دهند و حتی امروزه شاهد هستیم که به کمک ابزارهای تبلیغاتی مدرن، این مسأله را به‌عنوان یک اندیشه خطرناکی که فرهنگ و تمدن بشری را تهدید می‌نماید معرفی می‌کنند. ساختن فیلم‌هایی چون "نوسترآداموس" از جمله این فعالیت‌هاست که در ضمن آن عوامل استکبار جهانی و صهیونیست بین‌الملل تلاش می‌کنند که "مهدی موعود" را ضد صلح و امنیت و جنگ‌طلب و... معرفی نمایند و از این طریق به تخطئه تفکر مهدویت می‌پردازند. در حالی که اگر کسی اندک تأملی در اهداف کلی همه آیین‌های الهی و از جمله مکتب اسلام بنماید به خوبی متوجه می‌شود که هدف اصلی تک‌تک احکام و قوانین و مقررات الهی حاکمیت بخشیدن به ارزش‌هایی است که کمترین نتیجه آن‌ها ایجاد صلح و آرامش و امنیت در جوامع است، تا در سایر آن‌همه افراد به کمال انسانی خویش دست یابند. اگر در برخی از موارد سخن از شمشیر و مبارزه و جهاد به میان آمده است این به شرایط‍‌ و موقعیت‌های ویژه‌ای اختصاص دارد که شیوه‌های دیگر مؤثر و نتیجه‌بخش نیستند.
بر این اساس امام زمان (ع) نیز همانند پیامبر اکرم (ص) و امیر المؤمنین (ع) نخست مخالفان را از طریق منطق و موعظه به پذیرش حقیقت دعوت می‌کنند و بر شبهات و سؤالات و دغدغه‌های فکری و اعتقادی آن‌ها مناسب‌ترین پاسخ را ارائه می‌دهند و حجت را برای همگان تمام می‌نمایند، در نتیجه اغلب افراد حقیقت‌خواه و غیرمغرض نیز به راه راست هدایت شده مسیر سعادت را در پیش می‌گیرند. با این‌همه در مقابل، تعدادی هم به جهت پیروی از هواهای نفسانی چون این دعوت را متعارض با منافع غیرمشروع خود می‌بینند با آن به مخالفت برمی‌خیزند و از هیچ‌گونه ظلم و ستم و طغیان و سرکشی و... خودداری نمی‌کنند. در چنین شرایطی که منطق و استدلال و ارشاد و موعظه نتیجه‌ای در پی ندارد و درعین‌حال حجت بر همه افراد تمام شده است و جای هیچ‌گونه عذر و بهانه برای سرپیچی از حقیقت برای کسی باقی نمانده و در مستکبران و ستم‌پیشه‌گان و زورمندان خونخوار جز زبان زور چیز دیگری مؤثر واقع نمی‌شود، حضرت بالاجبار دست به شمشیر می‌برند و از آن طریق جلو تعدی و سرکشی ظلم پیشه‌گان را می‌گیرند و محرومان و مستضعفان را به حق‌شان می‌رسانند. به عبارت دیگر روزگار مهدی موعود (ع) روزگار خوار شدن زورداران و فسادپیشه‌گان است. اگر در زمان‌های گذشته علی‌رغم تلاش اولیای الهی، جباران و ستمگران به سرکشی و تعدی ادامه می‌دادند و حتی انبیا و اولیا را به قتل می‌رساندند، در روزگار امام زمان (ع) فرصت آن را پیدا نمی‌کنند که به جنایات خود استمرار ببخشند و مصلحان و پاکان را شهید سازند و صحنه‌هایی همانند صحنه عاشورا را تجدید نمایند.
آری مهدی (ع) دست انتقام خداست که انتقام مظلومان و محرومان را از ستمگران و مستکبران خواهد گرفت و خوبی‌ها را در سرتاسر جهان حاکم خواهد ساخت و صالحان و مستضعفان را که وارثان زمین‌اند به عزت خواهد رساند و دشمنان حقیقت و طواغیت و گمراه‌کنندگان را به خاک مذلت خواهد نشاند.
در پاسخ به این سؤال که شمشیر چگونه در مقابل ابزارهای پیشرفته نظامی مدرن می‌تواند کارایی داشته باشد؟ احتمالاتی مطرح شده است:

شاید خروج با شمشیر کنایه از جنگ و مأموریت الهی برای جهاد باشد؛ یعنی امام زمان (ع) برای رسیدن به اهداف خود از قدرت و نیروی نظامی استفاده خواهند کرد و مردم گمان نکنند که آن حضرت به موعظه و پند و اندرز اکتفا می‌نمایند. بنابراین دیدگاه، مقصود از قیام شمشیر این نیست که سلاح جنگی امام زمان (ع) منحصر به شمشیر خواهد بود و از به‌کارگیری ادوات جنگی رایج خودداری خواهد کرد. چه بسا آن حضرت از بهترین شیوه‌های جنگی و از مدرن‌ترین آلات و ابزارهای نظامی موجود جهت پیشبرد نهضت خود استفاده کنند و یا حتی به واسطه توان علمی فوق العاده‌ای که دارند خودشان سلاح‌های پیشرفته‌تری را اختراع کنند و به وسیله آن‌ها با تمام ابزارها و وسایل جنگی موجود در آن عصر غالب شوند.
احتمال دیگر این است که یا به جهت رشد فکری بشر و ارتقا سطح فرهنگ و اندیشه انسان‌ها و برطرف شدن عناد و جهالت و... در آن عصر انسان از تولید سلاح‌های خطرناک کشتار جمعی دست برخواهد داشت و تمام سلاح‌های موجود اتمی و هسته‌ای و... را نابود خواهد ساخت و در نتیجه برای از بین بردن نارسایی‌های موجود، نیازی به استفاده از سلاح‌های پیچیده نخواهد بود؛ لذا برای استقرار عدالت و صلح و امنیت شمشیر معمولی هم کفایت خواهد کرد. در نتیجه حضرت به کمک شمشیر نظام واحد عادلانه جهانی را در سرتاسر عالم ایجاد خواهد نمود. و یا این‌که قبل از ظهور آن حضرت در نتیجه وقوع جنگ‌های بزرگ، تمام دستاوردهای علمی و صنعتی جهان نابود خواهد شد و بشر به واسطه از دست دادن تمام امکانات پیشرفته که حاصل هزاران سال تلاش و تجربه فکری و علمی انسان بوده است، از یک زندگی ابتدایی و بسیار ساده برخوردار خواهد بود که شمشیر یک سلاح پیشرفته محسوب خواهد شد و برای ایجاد یک جامعه واحد جهانی کفایت خواهد کرد. و یا به خاطر یک سلسله علل معنوی و مادی دیگر که برای ما معلوم نیست، وسائل جنگی پیشرفته در زمان ظهور امام زمان (ع) بدون استفاده خواهند ماند؛ اما شمشیر در چنین شرایطی از چنان کارایی بالایی برخودار می‌شود که در سرتاسر عالم صلح و امنیت به کمک آن قابل تحقق می‌گردد و در نتیجه آن حضرت به کمک این ابزار ساده جنگی، تمام حکومت‌های استکباری را نابود ساخته و نظام عدل اسلامی را در تمام جهان حاکمیت خواهد بخشید^[۳]^[۴].