آموزش کلام اسلامی ج۱ (کتاب)
| آموزش کلام اسلامی خداشناسی | |
|---|---|
 | |
| از مجموعه | آموزش کلام اسلامی |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | محمد سعیدی مهر |
| ویراستار | سید محمد صفوی |
| موضوع | |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات کتاب طه |
| وابسته به | مؤسسه فرهنگی طه |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۷۸ ش |
| تعداد صفحه | ۳۶۰ |
| شابک | ۹۶۴-۹۱۶۸۴-۲-۷ |
| شماره ملی | ۵۱۵۹۷۴ |
آموزش کلام اسلامی (خداشناسی)، جلد اول از کتاب دو جلدی آموزش کلام اسلامی است که با زبان فارسی به بررسی خداشناسی می‌پردازد. این کتاب اثر محمد سعیدی مهر است و انتشارات کتاب طه نشر آن را به عهده داشته است[۱].
دربارهٔ کتاب
- در معرفی کتاب آمده است: «اولین مجلد از آموزش کلام اسلامی، شامل مباحث خداشناسی است که در چهار بخش شرح و تبیین یافته است.در فصل اول با عنوان خدایابی روش‌های شناخت خداوند از قبیل: راه فطرت، برهان نظم و عقل برهان وجوب و امکان تشریح می‌شود. مؤلف در فصل دوم ذیل عنوان توحید، انواع توحید ذاتی، صفاتی، افعالی و عملی را بررسی کرده رابطه آن را با شرک بیان می‌کند.فصل سوم مروری است بر شناخت اوصاف الهی در قرآن و ذکر مهمترین صفات خداوند چون: علم الهی، قدرت الهی، کلام الهی و صدق حکمت.در پایان کتاب این مباحث مطرح می‌شود: حسن و قبح عقلی، حکمت الهی، عدل الهی، قضا و قدر و جبر یا اختیار».
فهرست کتاب
خدایابی
کلیات
- اهمیت خداشناسی
- ضرورت خداشناسی
- مراتب و سطوح مختلف خداشناسی
- راه‌های خدایابی و خداشناسی
- راه‌های عمومی و اختصاصی
راه فطرت
- معانی لغوی و اصطلاحی فطرت
- درآمد
- تبیین خدایابی فطری
- خدایایی فطری در قرآن
- خداشناسی فطری در روایات
برهان نظم
- نظم چیست
- تقریر ساده ای از برهان نظم
- مقدمه نخست برهان نظم
- مقدمه دوم برهان نظم
- نتیجه‌گیری از برهان نظم
- برهان نظم در قرآن
- آفرینش انسان
- اختلاف زبان‌ها و رنگها
- نظام زوجی عالم
- ایجاد حیات
- رویش گیاهان
- جهان پرندگان
برهان وجوب و امکان
- سودمندی ادله عقلی خدایایی
- مبادی برهان وجوب و امکان
- تقریر برهان وجوب و امکان
- اوصاف اولیه و ثانویه
- قرآن و نیازمندی ممکنات به خدا
توحید
کلیات
- توحید در دیگر ادیان الهی
- عمق و ژرفای آموزه توحید در اسلام
- توحید نظری و عملی معنای لغوی توحید
- معنای اصطلاحی توحید
- دو معنای توحید
- جایگاه بحث توحید در ساختار علم کلام
- توحید در قرآن و سنت
- اهمیت توحید در اسلام و دیگر ادیان آسمانی
توحید ذاتی
- معنای توحید ذاتی و ابعاد آن
- بساطت ذات خداوند
- تنوع ادله توحید
- دلایل مرکب نبودن ذات الهی
- اثبات وحدانیت خداوند و نفی تعدد
- وحدت حقیقی و وحدت عددی
- توحید ذاتی در قرآن
- توحید ذاتی در روایات
توحید صفاتی
- درآمد
- وحدت مفهومی و وحدت عینی وجودی
- معنای توحید صفاتی
- ادله توحید صفاتی
- تغایر مفهومی صفات
- بحثی تاریخی در توحید صفاتی
- توحید صفاتی در روایات
توحید افعالی (۱)
- مقدمه
- نقش توحید افعالی در جهان بینی
- فاعلیت آفریده در سایه فاعلیت آفریدگار
- نقش وسایط در تحقق افعال الهی
- توحید افعالی و اختیار انسان
- دلیلی بر توحید افعالی
توحید افعالی (۲)
- درآمد
- توحید در خالقیت
- توحید در ربوبیت
- اثبات توحید ربوبی
- توحید افعالی در قرآن و سنت
- توحید در خالقیت در قرآن
- توحید ربوبی در قرآن
- اهمیت توحید ربوبی در قرآن
- احتجاج پیامبران بر توحید ربوبی
- استدلالی بر توحید ربوبی
- تدبیر مخلوق به اذن خالق
توحید در تشری ربع و حاکمیت توحید در الوهیت
- توحید در تشریع و حاکمیت
- مبنای عقلی توحید در تشریع و حاکمیت
- توحید در تشریع و حاکمیت از منظر قرآن
- توحید در الوهیت
- چرا یک اله؟
- تلازم اقسام گوناگون توحید نظری
- توحید عملی
- گستره توحید در پهنه اندیشه و عمل
- ارزشمندی توحید نظری
- گستره وسیع توحید عملی
- توحید در عبادت
- حقیقت عبادت چیست؟
- توحید عبادی در میان مسلمانان
- رابطه توحید در الوهیت با توحید در عبادت
- توحید عملی در قرآن و روایات
- اهل کتاب و یکتاپرستی
- رابطه توحید عبادی و توحید ربوبی
- شرک عبادی خفی
توحید عملی
- توحید در استعانت
- توحید در اطاعت
- توحید در محبت
- توحید در توکل
- فطرت توحیدی انسان
- توحید در اطاعت از دیدگاه قرآن
مبانی توحید از دید قرآن و سنت
- قرآن و فطرت توحیدی
- توحید فطری از نگاه روایات
- دلایل عقلی قرآن بر توحید
توحید و شرک (۱)
توحید و شرک (۲)
شرک در قرآن و روایات
- عوامل شرک در قرآن
- مبارزه همه جانبه قرآن با شرک
صفات الهی
کلیات
- اسم صفت و فعل
- گستره بحث صفات الهی در علم کلام
- تقسیم‌بندی صفات الهی
شناخت اوصاف الهی
- امکان شناسایی اوصاف الهی
- نقد نظریه تعطیل و تشبیه
- راه‌های شناخت اوصاف الهی
- خداوند واجد همه اوصاف کمالی است
- تبیین معنایی صفات الهی
- توقیفی بودن اسما و صفات الهی
قرآن و توصیف خداوند
- نه تشبیه و نه تعطیل
- صفات الهی در آیینه روایات
علم الهی
- معنای «علم» چیست؟
- علم حصول و حضوری
- اقسام یا مراتب علم الهی
- علم خدا به ذات خویش
- دلیلی بر علم خدا به ذات خود
- علم خداوند به اشیا قبل از ایجاد آنها
- علم خداوند به اشیا پس از ایجاد آنها
- علم ذاتی و علم فعلی
- علم خداوند به جزئیات
- علم الهی و اختیار انسان
- علم الهی از منظر قرآن
- اثبات علم الهی
- علم مطلق و نامحدود خداوند
- علم غیب خداوند
- علم خداوند در نگاه روایات
- علم اختصاصی و علم عمومی خداوند
قدرت الهی
- قدرت چیست؟
- معنای قدرت الهی
- اثبات قدرت الهی
- قدرت مطلق خداوند
- آیا امور محال در حیطه قدرت خدا قرار دارد؟
- تعلق قدرت الهی به افعال قبیح
- قدرت آیات و روایات
- پاسخ روایات به شبهات مربوط به قدرت مطلق
حیات _ ازلیت _ ابدیت
- حیات الهی
- حیات در موجودات طبیعی
- معنای حیات خداوند
- استدلال بر حیات خدا
- توصیف قرآن و روایات از حیات الهی
- ازلیت و ابدیت خداوند
- دو تفسیر از ازلیت و ابدیت الهی
- دلیلی بر ازلیت و ابدیت خداوند
- ازلیت و ابدیت خداوند در قرآن و روایات
اراده الهی
- حقیقت اراده در انسان
- آرای گوناگون متکلمان در بیان حقیقت اراده الهی
- اراده ذاتی و اراده فعلی
- حدوث یا قدم اراده الهی
- تفاوت اراده و مشیت و اختیار
- دلیل متکلمان بر اراده الهی
- تشریعی اراده تکوینی و
- اراده و مشیت الهی در قرآن و روایات
کلام الهی
- مقدمه
- کلام الهی
- حقیقت کلام الهی چیست؟
- همه کائنات «کلمة الله» اند
- کلام لفظی، کلام نفسی و کلام فعلی
- حدوث و قدم کلام الهی
- دلیلی بر متکلم بودن خداوند
- صفت کلام درا ر قرآن و روایات
صدق حکمت
- مقدمه
- صدق صفتی ذاتی یا فعلی؟
- استدلال متکلمان بر صادق بودن خداوند
- صدق الهی در قرآن
- معانی گوناگون حکمت
صفات سلبی
- مقدمه
- دلیلی عمومی بر صفات سلبی
- نفی ترکیب و صفات زاید بر ذات
- نفی جسمیت
- نفی جهت و مکان
- د نفی حلول در غیر
- منفی اتحاد با غیر
- نفی حلول حوادث در خداوند
- نقی لذت و درد
- نفی رؤیت
- استدلال بر امتناع رؤیت حسی حق تعالی
- صفات سلبی در قرآن
- خداوند مکان دار نیست
- خداوند قابل رؤیت نیست
- صفات سلبی در روایات
افعال الهی
حسن و قبح عقلی
- ساختار بحث افعال الهی
- حسن و قبح عقلی
- معنای حسن و قبح و کاربردهای آن
- اختلاف عدلیه و اشاعره در کجاست؟
- دلیلی بر اثبات حسن و قبح عقلی
- ادله اشاعره بر نفی حسن و قبح عقلی
- آثار و نتایج قبول حسن و قبح عقلی
- حسن و قبح عقلی در قرآن و روایات
حکمت الهی، غایتمندی افعال خداوند
- درآمد
- غایت فاعل و غایت فعل
- دلیلی بر حکمت الهی
- استدلال اشاعره بر نفی غایتمندی فعل خداوند
- حکمت الهی در قرآن و روایات
- حکمت الهی و شرور
- محدودیت علم انسان
- غایت نهایی خلقت انسان
- تقدم مصالح عمومی بر مصالح فردی
- نقش انسان در ایجاد پدیده‌های شر
- فلسفه شرور
- بیان فلسفه سختی‌ها و گرفتاری‌ها در روایات
عدل الهی
- درآمد
- رابطه حکمت و عدل
- اتکای اصل عدل بر حسن و قبح عقلی
- معنای عدل
- اقسام کلی عدل الهی
- استدلال عقلی بر عدل الهی
- عدل الهی در قرآن
- شبهاتی درباره عدل الهی
- عدل الهی و تفاوت ها
- مرگ و نیستی
- مجازات اخروی و نسبت آن با گناه آدمی
- عدل الهی و درد و رنج انسان
قضا و قدر
- درآمد
- معنای «قضا» و «قدر»
- اقسام قضا و قدر
- قضا و قدر علمی
- قضا و قدر عینی
- سرنوشت و اختیار
- قضا و قدر عمومی
- قضا و قدر در قرآن و سنت
جبر و اختیار
- مقدمه
- حوزه‌های گوناگون بحث جبر و اختیار
- پیشینه مسأله جبر و اختیار در میان مسلمانان
- گواهی وجدان آدمی بر اختیار او
- بررسی نظریه جبر
- نظریه کسب
- بررسی نظریه تفویض
- انگیزه گرایش
- معتزلیان به نظریه امر بین الأمرین
- نظریه تفویض
- نظریه امر بین الامرین در آیات و روایات
- فهرست آیات
- فهرست روایات
- کتابنامه
دربارهٔ پدیدآورنده
