فلسفه و فوائد رجعت چه می‌باشند؟ (پرسش)

فلسفه و فوائد رجعت چه می‌باشند؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / عصر پس از ظهور / رجعت
تعداد پاسخ	۴ پاسخ

فلسفه و فوائد رجعت چه می‌باشند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

• رجعت چه حکمت‌هایی دارد؟

پاسخ نخست

حبیب‌الله طاهری

حجت الاسلام و المسلمین دکتر حبیب‌الله طاهری در کتاب «سیمای آفتاب» در این‌باره گفته‌است:

• «با توجه به آنچه از روایات اسلامی استفاده می‌شود، این موضوع جنبه همگانی ندارد، بلکه اختصاص به مؤمنان صالح العملی دارد که در یک مرحله عالی از ایمان قرار دارند، همچنین کفار و طاغیان ستمگری که در مرحله منحطی از کفر و ظلم جای دارند. چنین به نظر می‌رسد بازگشت مجدد این دو گروه به زندگی دنیا به منظور تکمیل یک حلقه تکاملی گروه اول و چشیدن کیفر نیوی گروه دوم است. به تعبیر دیگر، گروهی از مؤمنان خالص که در مسیر تکامل معنوی با موانع و عواثقی در زندگی خود روبرو شده‌اند و تکامل آنها ناتمام مانده است، حکمت الهی ایجاب می‌کند که سیر تکاملی خود را از طریق بازگشت مجدد به این جهان ادامه دهند و شاهد و ناظر حکومت جهانی حق و عدالت باشند و در بنای این حکومت شرکت جویند، چرا که شرکت در تشکیل چنین حکومتی از بزرگترین افتخارات است. به عکس، گروهی از منافقان و جبارن سرسخت علاوه بر کیفر خاص خود در رستاخیز باید مجازات‌هایی در این جهان (نظیر آنچه اقوام سرکش، مانند فرعونیان و عاد و ثمود و قوم لوط دیدند) نیز ببیند و تنها راه آن رجعت است. آیه ۹۵ سوره انبیا شاهد بر این مدعاست، لذا از آنها که عذاب دنیویشان را چشیده‌اند، دیگر برنمی‌گردند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آقای باقری‌زاده اشعری؛

محمد باقری‌زاده اشعری آقای محمد باقری‌زاده اشعری، در کتاب «از امام مهدی بیشتر بدانیم» در این‌باره گفته است: «برای رجعت، چند حکمت می‌توان تصور کرد که هر یک از آنها در جهت معقول‌سازی و قابل فهم کردن مسئله به کار می‌آید و ذهن انسان را برای پذیرش موضوع، آماده می‌کند و مانع انکار بی‌جا و جاهلانه می‌شود: به پایان رسیدن صالحان و مجازات شدن مجرمان: هر چند به خاطر ظرفیت ناکافی دنیا، مجازات اصلی ظالمان، در آخرت خواهد بود، اما بر اساس قاعده عقلانی "ما لا يُدرَك كُلُّه، لا يُترَك كُلُّه" (آنچه نمی‌توان به همه‌اش رسید، همه‌اش رها نمی‌شود)، به‌جاست که ظالمان، بخشی از مجازات خود را در این دنیا ببینند. بنابراین، جا دارد که به هنگام برپایی دولت عدل امام مهدی (ع)، بهترین‌ها و بدترین‌ها باز گردند تا خوبان از بدان، انتقام بگیرند و اقامه عدالت، مشارکت کنند و سینه‌هایشان را از داغ ظلم، تسکین دهند و ایام دولت حق را ببینند و از آن بهره‌مند گردند. تقویت امید و آمادگی منتظران: فایده دیگر اعتقاد به رجعت، ایجاد امید و حرکت در جمع مؤمنان برای آماده‌سازی خود است؛ زیرا امکان داشتن درک دولت موعود حق از سوی مؤمنان خالص، مردمان را تشویق می‌کند که خود را مصداق چنان مؤمنانی بگردانند. همچنین امیدشان افزوده می‌گردد و می‌دانند زحماتی که می‌کشند، در دنیا نیز ثمر خواهد داد. ایجاد فرصت عمل برای شماری از نیکان: اولیای خدا و پیامبرانی که در زندگی خود، توفیق کامل یاری و نصرت حق را نیافتند و مردم، آنها را تنها گذاشتند و نتوانستند ظرفیت‌های وجودی خود را آن چنان که می‌توانستند، آشکار و عملی سازند، با رجعت، این امکان را می‌یابند که آن ظرفیت‌ها را آشکار و عملی نمایند و به کمال شایسته خویش دست یابند. بی‌تردید، از این رهگذر، مردم جهان نیز بهره‌مند می‌شوند. بر این اساس، جا دارد که مؤمنان طراز اول نیز که ظرفیت‌های بیشتری برای عمل در راه حق داشته‌اند و به دلیل عمل ‌سران کفر و نفاق، از راه باز مانده‌اند، دوباره به زندگی باز گردند تا ضمن نصرت دولت حق، خود به مراتبی برتر در سیر إلی الله دست یابند. البته می‌توان حدس زد که این فرصت، ویژه کسانی است که همت برتری داشته و بیش از آنچه برایشان میسر شده، در اندیشه و نیت داشته‌اند که در راه حق، اعمال بزرگ‌تری انجام دهند. به بیان دیگر، عدل الهی، اقتضا دارد که فرصت عمل برای همه فراهم آید و در قیامت، کسی نتواند بگوید: اگر شرایط و فرصت دیگری می‌داشتیم، می‌توانستم بیشتر در راه خدا مجاهده کنم. بر این اساس، طبقه متوسط مردم، اعم از مؤمن و کافر، به آنچه رخ داده، اکتفا می‌کنند و دو گروه نخبه باقی می‌ماند: گروه کافران که از همه ظرفیت خود، بهره گرفته و هر چه توانسته‌اند، کرده‌اند و گروه مؤمنان طراز بالا، که دستشان برای بسیاری از کارها بسته بوده و نتوانسته‌اند تمام ظرفیت خود را آشکار و عملی سازند».

۲. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛

پژوهشگران مؤسسه آینده روشن پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند: «برخی از فلسفه‌ها و فوائد رجعت عبارت‌اند از: پاداش و کیفردهی: یکی از فلسفه‌هایی که برای رجعت در روایات شمرده و اندیشمندان شیعی نیز به آن تصریح کرده‌اند، این است که گروهی از شیعیان که پیش از قیام امام مهدی (ع) از دنیا رفته‌اند به دنیا بازمی‌گردند تا به پاداش یاری و همراهی و درک ظهور و حکومت آن حضرت برسند. نیز برخی از دشمنان امام مهدی (ع) زنده می‌شوند تا به سزای برخی از اعمال زشت خود برسند و از آنان انتقام گرفته شود. خشنودی و ناراحتی از حکومت حق (تکریم مؤمنان): در برخی روایات آمده است که بازگشت مؤمنان خالص به این دنیا، به خاطر شادی و لذت بردن از تحقق دولت حق است و بازگشت کافران شرور، برای ناراحتی و تألّم از برپایی حکومت الهی و عادلانه است. از کلمات سید مرتضی این فلسفه به دست می‌آید. ایجاد امید: بی تردید، همان گونه که انتظار فرج عبادتی بس بزرگ است که نقش مهمی در پویایی و تحرک جامعه ایفا می‌کند، اعتقاد به رجعت و بازگشت به دنیا در زمان دولت کریمه نیز می‌تواند نقش برجسته‌ای در نشاط دینی و امید به ظهور در حکومت جهانی حضرت مهدی (ع) داشته باشد؛ چراکه انسان با دیدن افرادی که تمام عمر خود را در انتظار ظهور حضرت مهدی (ع) سپری کرده‌اند و آن گاه بدون درک ظهور از دنیا می‌روند، دچار سرخوردگی شده و حتی در مقام انتظار نیز دچار یأس خواهد شد. اما اگر بداند در هنگام ظهور، در صورت دارا بودن شرایط، امکان بازگشت او به دنیا و حضور در محضر آخرین امام وجود دارد، در امیدواری نقش بسیاری خواهد داشت. رسیدن به کمال و مرتبه بالای ایمان: از آن جا که رجعت کنندگان باید به مرتبه بالای ایمان دست یابند، شخصی که می‌خواهد ظهور را درک کند و از یاوران امام عصر (ع) گردد، نهایت تلاش خود را به کار می‌بنند تا به درجه بالای ایمانی دست یابد و از رجعت کنندگان شود. آیت الله شاه آبادی می‌گوید: بازگشت مجدد مؤمنان خالص به دنیا به منظور تکمیل حلقه تکاملی است که ناتمام مانده است چراکه کمال نهایی در سایه تربیت مستقیم معصوم و حکومت اسلامی امکان‌پذیر است».

۳. نویسندگان کتاب نگین آفرینش؛

نگین آفرینش ج۱ (کتاب) نویسندگان کتاب «نگین آفرینش» در این باره گفته‌اند: «امام باقر (ع) در ضمن روایتی که دربارۀ رجعت آمده، فرموده است: "مؤمنان برمی‌گردند، تا عزیز شوند و چشمان آنان روشن گردد، و تبهکاران برمی‌گردند، تا خداوند، آن‌ها را خوار کند. درست است که جایگاه اصلی برای پاداش و کیفر انسان‌ها، عالم آخرت است؛ ولی خداوند اراده فرموده است که بخشی از اجر و کیفر آن‌ها را در همین دنیا عملی کند. هدف دیگر از رجعت، برخورداری مؤمنان از سعادت یاری حضرت ولی عصر (ع) بیان شده است. این مهم در ضمن دعاها و نیز بیانات بعضی از علما مطرح گردیده است. سید مرتضی از عالمان بزرگ شیعه می‌نویسد: "همانا خداوند هنگام ظهور حضرت مهدی (ع) گروهی از شیعیان آن حضرت را که قبلاً از دنیا رفته‌اند، تا به ثواب یاری آن حضرت نائل شوند" در زیارت امام عصر در سرداب مقدس: "مولای من! اگر پیش از ظهور تو مرگ، مرا دریابد، به وسیله تو به خدای سبحان متوسل می‌شوم و از او می‌خواهم که بر محمد و خاندان او درود فرستد و برای من بازگشتی در ظهور تو و روزگار دولت تو قرار دهد، تا به مقصود خود در زمینه اطاعت تو نائل شوم، و قلبم را از خواری دشمنانت شفا دهم"».

پرسش‌های وابسته

1. درباره رجعت چه دیدگاه‌‏هایی وجود دارد؟ (پرسش)
2. آیا اعتقاد به رجعت برگرفته از یهود است؟ (پرسش)
3. آیا قول به رجعت مستلزم تناسخ باطل است؟ (پرسش)
4. آیا رجعت عمومی و همگانی است؟ (پرسش)
5. آیا رجعت پس از ظهور امام مهدی با تکلیف سازگار است؟ (پرسش)
6. مراد از رجعت عیسی مسیح چیست و این رجعت در چه زمانی اتفاق خواهد افتاد و این بازگشت چه خصوصیاتی دارد؟ (پرسش)
7. رجعت چند مرحله دارد؟ (پرسش)
8. آیا رجعت نوعی تناسخ نیست؟ (پرسش)
9. اهمیت رجعت به چه اندازه است؟ (پرسش)
10. منظور از عذاب ادنی که در قرآن آمده چیست؟ (پرسش)
11. آیا اگر کسی چهل روز دعای عهد را بخواند حتما رجعت می‌کند؟ (پرسش)
12. آیا آیات و سوره مؤمنون با مسئله رجعت منافات ندارد؟ (پرسش)
13. چه ارتباطی بین ظهور و رجعت امام حسین وجود دارد؟ (پرسش)
14. آیا اعتقاد به رجعت از ضروریات دین است؟ (پرسش)
15. چگونه رجعت ائمه پس از ظهور امام مهدی انجام می‌گیرد؟ (پرسش)
16. آیه‌‏ای از قرآن رجوع مرده را به دنیا ممتنع می‌‏داند آیا این آیه با مسأله رجعت سازگاری دارد؟ (پرسش)
17. آیا پیامبران در زمان رجعت حضور دارند؟ (پرسش)
18. رجعت در ادعیه و زیارات چه جایگاهی دارد؟ (پرسش)
19. رجعت در روایات چه جایگاهی دارد؟ (پرسش)
20. کدام یک از علما در کتاب‌هایشان از رجعت بحث کرده‌اند؟ (پرسش)
21. چه ارتباطی بین رجعت و قیامت وجود دارد؟ (پرسش)

• رجعت در قرآن و روایات

1. آیا قرآن مخالف قول به رجعت است؟ (پرسش)
2. چه آیاتی از قرآن رجعت را ثابت می‌کند؟ (پرسش)
3. آیا قرآن به رجعت کسانی به این دنیا اشاره نموده است؟ (پرسش)
4. آیا تمام احادیث رجعت از طرق شیعه وارد شده است؟ (پرسش)
5. آیا در رجعت مردگان توسط امام مهدی زنده می‌‏شوند و آیا این قضیه پشتوانه عقلی روایی قرآنی دارد؟ (پرسش)
6. چه تعداد از روایات بر رجعت دلالت دارند؟ (پرسش)
7. رجعت در متون دینی چه جایگاهی دارد؟ (پرسش)

• مفهوم رجعت

1. منظور از رجعت چیست؟ (پرسش)
2. مترادف‌های واژه رجعت چیست؟ (پرسش)
3. رجعت چیست و ادله آن کدام است؟ (پرسش)

• پیشینه رجعت

1. سابقه اعتقاد به رجعت از چه زمانی است؟ (پرسش)
2. آیا برای رجعت نمونه‌ای در تاریخ یافت می‌شود؟ (پرسش)
3. آیا رجعت از ضروریات تشیع است؟ (پرسش)
4. چرا متکلمین بحث از رجعت را در علم کلام مطرح می‏‌کنند؟ (پرسش)

• هدف از رجعت

1. فایده رجعت چیست؟ (پرسش)
2. هدف از رجعت چیست؟ (پرسش)
3. چه آثاری بر اعتقاد به رجعت مترتب است؟ (پرسش)
4. فلسفه و فوائد رجعت چه می‌باشند؟ (پرسش)
5. رجعت امامان برای چیست؟ آیا آنان حکومت خواهند کرد؟ (پرسش)

• دلائل امکان رجعت

1. چه دلیل عقلی بر امکان رجعت می‌توان اقامه کرد؟ (پرسش)
2. آیا رجعت امکان وقوع دارد؟ (پرسش)
3. آیا دلیل عقلی بر ضرورت رجعت وجود دارد؟ (پرسش)
4. آیا رجعت با عقل و فلسفه سازگاری دارد؟ (پرسش)
5. آیا دلیل قرآنی بر ضرورت رجعت وجود دارد؟ (پرسش)

• ویژگی‌های رجعت

1. ویژگی‌های رجعت چیست؟ (پرسش)
2. آیا رجعت جسمانی است؟ (پرسش)
3. آیا رجعت اختیاری است؟ (پرسش)
4. آیا «رجعت» برای مؤمنان و کافران اختیاری است؟ (پرسش)

• زمان رجعت

1. رجعت چه زمانی تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
2. رجعت‏‌کنندگان چقدر در دنیا باقی می‏‌مانند؟ (پرسش)
3. آیا زمان رجعت هنگام قیام امام مهدی است؟ (پرسش)

• رجعت‌کنندگان

1. چه کسانی رجعت می‏‌کنند؟ (پرسش)
2. چه کسانی هنگام ظهور امام مهدی زنده می‌‏شوند؟ (پرسش)
3. چه کسانی هنگام ظهور دوباره زنده می‌شوند و امام مهدی را یاری می‌کنند؟ (پرسش)
4. رجعت کنندگان چند دسته‌اند؟ (پرسش)
5. ویژگی رجعت کنندگان چیست؟ (پرسش)
6. اولین رجعت کننده از امامان کیست؟ (پرسش)
7. برنامه‌های امام حسین در رجعت چیست؟ (پرسش)
8. برنامه‌های امام علی در رجعت چه می‌باشد؟ (پرسش)
9. آیا بانوان رجعت می‌کنند؟ (پرسش)
10. چه کسانی در هنگام قیام امام مهدی از قبر خود برانگیخته می‌‏شوند؟ (پرسش)
11. آیا پس از رحلت امام مهدی اولیاء صالح خدواند حکومت می‌کنند؟ (پرسش)
12. آیا در عصر حکومت اولیای صالح احتمال نافرمانی و شورش وجود دارد؟ (پرسش)

• مخالفان رجعت

1. مخالفان رجعت چه می‌گویند و چگونه به آنها پاسخ داده می‌شود؟ (پرسش)
2. مخالفان رجعت چند دسته‌اند؟ (پرسش)
3. چرا اهل سنت رجعت را نمی‌پذیرند؟ (پرسش)

• حکومت امامان پس از رجعت

1. نحوه حکومت ائمه بعد از رجعت چگونه است؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.