پدیده‌های غیرمتعارف قبل از ظهور کداماند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی ردهٔ پرسش‌های جامع امامت و ولایت با پرسش) |
جز (جایگزینی متن - '}}↵↵== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.↵{{پایان منبع جامع}}' به '}}') |
||
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | |||
| تصویر | | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]] | ||
| مدخل اصلی = | |||
| مدخل بالاتر | | مدخل وابسته = | ||
| مدخل اصلی | | تعداد پاسخ = ۱ | ||
| مدخل وابسته | |||
| | |||
}} | }} | ||
'''پدیده‌های غیرمتعارف قبل از ظهور کداماند؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | '''پدیده‌های غیرمتعارف قبل از ظهور کداماند؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | ||
== | == پاسخ نخست == | ||
[[پرونده:1368303.jpg|100px|راست|بندانگشتی|[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]]] | |||
'''[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]»'' در این‌باره گفته‌اند: | |||
«ابتدا باید گفت که در [[روایات]]، [[علائم]] بسیاری برای [[ظهور]] [[نقل]] شده است؛ چه از طریق [[امامان]] ما و چه از سوی [[اهل سنت]]؛ به‌گونه‌ای که جمع‌بندی و نتیجه‌گیری از آنها کار بسیار دشواری است. کتاب‌های متعددی درباره [[علائم ظهور]] نوشته شده که گاهی یک عنوان از آن کتاب‌ها چند جلد است. این کتاب‌ها حاوی [[اخبار]] حوادث عجیب و غریبی است که قبل از [[ظهور]] اتفاق خواهد افتاد. البته نمی‌توان گفت همه این نقل‌ها صحیح است و هرچه در [[روایات]] آمده اتفاق خواهد افتاد، زیرا بعضی از این نقل‌ها اساساً مخدوش است و قابل [[اعتماد]] نیست و در برخی دیگر هم ممکن است [[بداء]] حاصل شود، یعنی ابتدا مقدّر بوده که با شرایطی اتفاق بیفتد، اما بعد در اثر عوض شدن شرایط، مقدرات نیز عوض شده و آن حادثه واقع نخواهد شد. البته درباره بعضی از [[نشانه‌ها]] تصریح شده که حتمی است و یقیناً واقع خواهد شد. | |||
==پرسش‌های وابسته== | با توجه به این مقدمه، به بعضی از وقایع غیرمتعارف که در [[اخبار]] آمده اشاره می‌کنیم: این وقایع بیشتر در شش‌ماهه پایانی قبل از [[ظهور]] اتفاق خواهد افتاد: | ||
# '''[[ندای آسمانی]]''': یکی از وقایع غیرمتعارف، شنیده شدن [[صدایی از آسمان]] است که نام [[امام زمان]] را ندا می‌دهد<ref>[[نجم‌الدین طبسی]]، [[چشم‌اندازی به حکومت مهدی (کتاب)|چشم‌اندازی به حکومت مهدی]] {{ع}}، ص ۶۴ احقاق الحق، ج ۱۳، ص ۳۲۴</ref>. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌فرماید: منادی ندا می‌دهد: [[آگاه]] باشید که [[حق]] از آن [[آل محمد]] است<ref>[[شیخ طوسی]]، [[کتاب الغیبة (کتاب)|الغیبة]]، ص ۴۵۴- ۴۵۳</ref>. در [[حدیث]] دیگری از [[امام صادق]] {{ع}} است که منادی فریاد می‌زند: [[حق]] با [[علی]] و [[شیعیان]] اوست<ref>[[نعمانی]]، [[کتاب الغیبة (کتاب)|الغیبة]]، ص ۲۵۲؛ [[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص ۴۵۹؛ شهید محمد صدر، تاریخ الغیبه الکبری، ص ۵۰۲- ۴۰۹</ref>. نکته این است که همه این صدا را به زبان خود می‌شنوند. این علامت از علامت‌های حتمی دانسته شده است. محتوای این [[پیام آسمانی]]، [[دعوت]] به [[حق]] و [[حمایت]] از [[مهدی]] {{ع}} و [[بیعت]] با [[حضرت]] است. | |||
# '''[[خسف بیداء]]''': [[بیداء]] نام بیابانی بین [[مکه]] و [[مدینه]] و [[خسف]] به معنای [[فرورفتن]] در [[زمین]] است. [[سفیانی]] که از انسانهای شریر است و قبل از [[ظهور امام زمان]] {{ع}} به کشورهای مختلف لشکرکشی می‌کند، لشکری نیز به [[مدینه]] می‌فرستد؛ آنها بعد از [[قتل]] و [[غارت]] در [[مدینه]]، راهی [[مکه]] می‌شوند که در بین راه به‌گونه‌ای [[معجزه]]آسا همه در [[زمین]] فرو می‌روند. این علامت نیز از [[نشانه‌های حتمی]] [[ظهور]] شمرده شده است؛ | |||
# '''[[جمع شدن یاران]]''': درباره ۳۱۳ نفر [[یاران]] اولیه [[امام زمان]] {{ع}} آمده است که به صورت غیرمتعارف در [[مکه]] جمع می‌شوند. یعنی شب که خوابیده‌اند بدون قرار قبلی، به ناگاه خود را در [[مکه]] حاضر می‌بینند و [[خانواده]] آنها صبح جایشان را در رخت‌خواب خالی می‌یابند. بعضی با طی‌الارض و برخی [[سوار بر ابر]]<ref>ممکن است کنایه از هواپیما و امثال آن باشد</ref>. خود را به [[مکه]] می‌رسانند. | |||
# '''[[خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی]]''' در [[ماه رمضان]] به صورتی [[غیرطبیعی]] و برخلاف سیر معمول نجومی. | |||
علاوه بر این [[نشانه‌ها]]، نشانه‌های دیگری هم [[نقل]] شده است که غیرمتعارف‌اند؛ مانند [[نمایان شدن دستی در آسمان]] که به چیزی اشاره می‌کند؛ توقف [[خورشید]] از حرکت به مدت سه ساعت؛ نمایان شدن یک سر و سینه در [[خورشید]]<ref>شایان ذکر است که بعضی از محققان، وقایع اخیر را از نشانه‌های قیامت اشراط الساعه می‌دانند نه از علایم ظهور حضرت مهدی {{ع}}</ref>. و<ref>برای اطلاعات بیشتر، نک: مجتبی الساده، شش‌ماه پایانی، ترجمه محمود مطهری‌نیا، انتشارات موعود</ref>»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۸۱.</ref>. | |||
== پرسش‌های وابسته == | |||
{{پرسمان نشانه‌های ظهور امام مهدی}} | {{پرسمان نشانه‌های ظهور امام مهدی}} | ||
== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده:پرسش]] | |||
[[رده:پرسمان مهدویت]] | |||
[[رده:(اا): پرسش‌های مهدویت با ۱ پاسخ]] | [[رده:(اا): پرسش‌های مهدویت با ۱ پاسخ]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۵
| پدیده‌های غیرمتعارف قبل از ظهور کداماند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
پدیده‌های غیرمتعارف قبل از ظهور کداماند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند:
«ابتدا باید گفت که در روایات، علائم بسیاری برای ظهور نقل شده است؛ چه از طریق امامان ما و چه از سوی اهل سنت؛ به‌گونه‌ای که جمع‌بندی و نتیجه‌گیری از آنها کار بسیار دشواری است. کتاب‌های متعددی درباره علائم ظهور نوشته شده که گاهی یک عنوان از آن کتاب‌ها چند جلد است. این کتاب‌ها حاوی اخبار حوادث عجیب و غریبی است که قبل از ظهور اتفاق خواهد افتاد. البته نمی‌توان گفت همه این نقل‌ها صحیح است و هرچه در روایات آمده اتفاق خواهد افتاد، زیرا بعضی از این نقل‌ها اساساً مخدوش است و قابل اعتماد نیست و در برخی دیگر هم ممکن است بداء حاصل شود، یعنی ابتدا مقدّر بوده که با شرایطی اتفاق بیفتد، اما بعد در اثر عوض شدن شرایط، مقدرات نیز عوض شده و آن حادثه واقع نخواهد شد. البته درباره بعضی از نشانه‌ها تصریح شده که حتمی است و یقیناً واقع خواهد شد.
با توجه به این مقدمه، به بعضی از وقایع غیرمتعارف که در اخبار آمده اشاره می‌کنیم: این وقایع بیشتر در شش‌ماهه پایانی قبل از ظهور اتفاق خواهد افتاد:
- ندای آسمانی: یکی از وقایع غیرمتعارف، شنیده شدن صدایی از آسمان است که نام امام زمان را ندا می‌دهد[۱]. امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: منادی ندا می‌دهد: آگاه باشید که حق از آن آل محمد است[۲]. در حدیث دیگری از امام صادق (ع) است که منادی فریاد می‌زند: حق با علی و شیعیان اوست[۳]. نکته این است که همه این صدا را به زبان خود می‌شنوند. این علامت از علامت‌های حتمی دانسته شده است. محتوای این پیام آسمانی، دعوت به حق و حمایت از مهدی (ع) و بیعت با حضرت است.
- خسف بیداء: بیداء نام بیابانی بین مکه و مدینه و خسف به معنای فرورفتن در زمین است. سفیانی که از انسانهای شریر است و قبل از ظهور امام زمان (ع) به کشورهای مختلف لشکرکشی می‌کند، لشکری نیز به مدینه می‌فرستد؛ آنها بعد از قتل و غارت در مدینه، راهی مکه می‌شوند که در بین راه به‌گونه‌ای معجزه‌آسا همه در زمین فرو می‌روند. این علامت نیز از نشانه‌های حتمی ظهور شمرده شده است؛
- جمع شدن یاران: درباره ۳۱۳ نفر یاران اولیه امام زمان (ع) آمده است که به صورت غیرمتعارف در مکه جمع می‌شوند. یعنی شب که خوابیده‌اند بدون قرار قبلی، به ناگاه خود را در مکه حاضر می‌بینند و خانواده آنها صبح جایشان را در رخت‌خواب خالی می‌یابند. بعضی با طی‌الارض و برخی سوار بر ابر[۴]. خود را به مکه می‌رسانند.
- خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی در ماه رمضان به صورتی غیرطبیعی و برخلاف سیر معمول نجومی.
علاوه بر این نشانه‌ها، نشانه‌های دیگری هم نقل شده است که غیرمتعارف‌اند؛ مانند نمایان شدن دستی در آسمان که به چیزی اشاره می‌کند؛ توقف خورشید از حرکت به مدت سه ساعت؛ نمایان شدن یک سر و سینه در خورشید[۵]. و[۶]»[۷].
پرسش‌های وابسته
- علائم و نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های ظهور چیستند؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا خروج سفیانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خسف بیداء از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قتل نفس زکیه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا ظاهر شدن کف دستی در آسمان از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا اختلاف عباسیان بر سر حکومت از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا طلوع خورشید از مغرب از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- نشانه‌های غیر حتمی ظهور چیستند؟ (پرسش)
- آیا قتل محمد پسر عموی نفس زکیه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خروج دجال از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خروج شیصبانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
- آیا قیام شعیب بن صالح از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام عوف سلمی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خسوف و کسوف در یک ماه رمضان از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قساوت دل‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا انتشار علوم اهل بیت از قم نشانه ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا مرگ و میرها و زلزله‌ها و جنگ‌ها و آشوب‌های داخلی و خارجی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا نبرد میان سفیانی و اصهب از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا باران‌های پیاپی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا گسترش ظلم و فساد از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا آمدن غربی‌ها به سرزمین عراق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا فتنه و آشوب در سوریه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا اختلاف در میان امت اسلام از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا انقراض سلسله بنی‌عباس از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا مردن پاداشاهی به نام عبدالله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا بالا آمدن آب دجله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا گرانی و بالا رفتن قیمت‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا علاماتی که در ماه رجب ظاهر میشود از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا وقوع مسخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا برگشت مرده‌ها به دنیا از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا کشته شدن انسانهای بیگناه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا پر آب شدن دریاچه ساوه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا حمله ملخ‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا مرگ سریع از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا بستن پل کرخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا انشعاب نهری از فرات و جاری شدن در کوچه‌های کوفه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا طلوع ستاره‌ای از مشرق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام مغربی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خشک شدن نیل از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- علائم متصل و منفصل ظهور امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
- علائم متصل و نزدیک به ظهور امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
- علائم منفصلی که با ظهور امام مهدی فاصله دارند چیستند؟ (پرسش)
- در قرآن و حدیث چه مفاهیمی با نشانه‌های ظهور مرتبط هستند؟ (پرسش)
- مراد از علائم در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از آیت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از دلالت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از آخر الزمان در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از ملاحم و فتن در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از ظهور در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از خروج در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از قیام در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از اشراط الساعه در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- منظور از علائم حتمی ظهور چیست؟ (پرسش)
- مفهوم توصیفی یا تمثیلی بودن نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- آیا ندای شیطانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
- فواید دانستن علائم و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- چه تفاوت‌هایی میان امور حتمی‌الوقوع و احتمالی در بحث نشانه‌های ظهور وجود دارد؟ (پرسش)
- موقوف یا مشروط بودن نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
- نتیجه تقسیم‌بندی نشانه‌های ظهور به موقوف و حتمی چیست؟ (پرسش)
- آیا به بهانه اینکه امام مهدی انسانهای بد را مجازات می‌کند باید از او ترسید؟ (پرسش)
- آیا تا زمان ظهور امام مهدی قرآن و اسلام تحریف میشود؟ (پرسش)
- آیا می‌توان گفت ظهور نزدیک است؟ آیا می‌توان گفت که اوضاع نابسامان و هرج و مرج جهان نشانه نزدیکی ظهور است؟ (پرسش)
- آیا بین ظهور و حضور فرقی هست؟ (پرسش)
- آیا عوامل طبیعی مانند پاره شدن لایه اوزون و کم شدن آب شیرین در تعجیل فرج امام مهدی تاثیر دارد؟ (پرسش)
- آیا مراد از مرگ عبد الله که در روایت امام صادق نشانه ظهور است عبد الله پادشاه عربستان است؟ (پرسش)
- آیا طوفانها و حوادثی که اکنون در جهان رخ می‌دهد نشان از آمدن حضرت است؟ (پرسش)
- اولین دعای امام مهدی به هنگام ظهورش چیست؟ (پرسش)
- آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آنکه متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفهای و اهل کجاست؟ (پرسش)
- آیا الگوی حکومت امام مهدی و افراد آن قبل از ظهور تحقق می‌یابد؟ (پرسش)
- آیا تعبیر از آیت الله خامنهای به سید حسینی درست است؟ (پرسش)
- از آنجا که دجال قبل از امام مهدی میآید آیا میتوانیم به سخنان او گوش دهیم؟ (پرسش)
- امام مهدی از چه راهی متوجه می‌شوند که موقع ظهورشان فرا رسیده است؟ (پرسش)
- از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)
- تابوت سکینه چیست؟ (پرسش)
- جهان در آستانه ظهور امام مهدی در چه شرایطی است؟ (پرسش)
- پدیده‌های غیرمتعارف قبل از ظهور کداماند؟ (پرسش)
- آگاهی از علائم ظهور افزون بر آمادگی یاران امام مهدی سبب آمادگی دشمنان حضرت برای مقابله نیز میشود این کار خلاف مصلحت الهی نیست؟ (پرسش)
- آیا اوضاع جهان پیش از ظهور پیش بینی شده است؟ (پرسش)
- استعجال ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
- ندای شیطانی در هنگام ظهور امام مهدی چگونه رخ می‌دهد؟ (پرسش)
- در عصر ظهور امام مهدی وضعیت سیاسی و جغرافیایی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- آیا اعلان نشانه های و شرایط ظهور سبب اطلاع دشمنان از اسرار سیاسی است؟ (پرسش)
- چرا علائم و نشانه‌های ظهور همه از نوع خشن هستند؟ (پرسش)
- آیا در نشانه‌های ظهور بدا رخ می‌دهد؟ و نشانه‌های حتمی تغییرپذیرند؟ (پرسش)
- نشانه‌های ظهور در کدام ماه قمری تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
- ارتباط میان ماه رمضان و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- چه فتنه‌هایی پیش از ظهور امام مهدی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ نجم‌الدین طبسی، چشم‌اندازی به حکومت مهدی (ع)، ص ۶۴ احقاق الحق، ج ۱۳، ص ۳۲۴
- ↑ شیخ طوسی، الغیبة، ص ۴۵۴- ۴۵۳
- ↑ نعمانی، الغیبة، ص ۲۵۲؛ منتخب الاثر، ص ۴۵۹؛ شهید محمد صدر، تاریخ الغیبه الکبری، ص ۵۰۲- ۴۰۹
- ↑ ممکن است کنایه از هواپیما و امثال آن باشد
- ↑ شایان ذکر است که بعضی از محققان، وقایع اخیر را از نشانه‌های قیامت اشراط الساعه می‌دانند نه از علایم ظهور حضرت مهدی (ع)
- ↑ برای اطلاعات بیشتر، نک: مجتبی الساده، شش‌ماه پایانی، ترجمه محمود مطهری‌نیا، انتشارات موعود
- ↑ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۱۸۱.