منظور از علائم حتمی ظهور چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== {{یادآوری پانویس}} {{پانویس}} +== پانویس == {{پانویس}})) |
(←پانویس) |
||
| (۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | |||
| تصویر | | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]] | ||
| مدخل اصلی = | |||
| مدخل بالاتر | | مدخل وابسته = | ||
| مدخل اصلی | | تعداد پاسخ = 3 | ||
| مدخل وابسته | |||
| | |||
}} | }} | ||
در [[روایات]]، [[علائم ظهور]] به دو دسته حتمی و غیرحتمی تقسیم شده‌اند. [[علائم حتمی]] به نشانه‌هایی گفته میشود که وقوع‌شان قبل از [[قیام]] حتمی است و تا آنها واقع نشوند [[قیام]] واقع نمی‌شود. این [[علائم]] براساس آنچه که از [[روایات]] مشهور شده پنج نشانه هستند: ۱. [[قیام یمانی]]؛ ۲. [[خروج سفیانی]]؛ ۳. [[صیحه]] یا [[ندای آسمانی]]؛ ۴. [[قتل نفس زکیه]]؛ ۵. [[خسف بیدا]] ([[فرو رفتن در بیابان]]). | در [[روایات]]، [[علائم ظهور]] به دو دسته حتمی و غیرحتمی تقسیم شده‌اند. [[علائم حتمی]] به نشانه‌هایی گفته میشود که وقوع‌شان قبل از [[قیام]] حتمی است و تا آنها واقع نشوند [[قیام]] واقع نمی‌شود. این [[علائم]] براساس آنچه که از [[روایات]] مشهور شده پنج نشانه هستند: ۱. [[قیام یمانی]]؛ ۲. [[خروج سفیانی]]؛ ۳. [[صیحه]] یا [[ندای آسمانی]]؛ ۴. [[قتل نفس زکیه]]؛ ۵. [[خسف بیدا]] ([[فرو رفتن در بیابان]]). | ||
در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به | در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است. | ||
== | == پاسخ جامع اجمالی == | ||
=== چیستی علائم حتمی === | |||
* واژۀ حتم به معنای قضای مقدر<ref>راغب، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۲۱۸</ref> و یا [[قضا]] و [[وجوب]] [[قضا]] که گریزی از انجام آن نیست<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱۲، ص ۱۱۳</ref> آمده است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج ۳، ص ۱۱۶؛ [[سید نذیر حسنی|حسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل (کتاب)|مصلح کل]]، ص ۱۹۰</ref> و محتوم: عبارت است از امری که باید باشد و تغییر در آن صورت نمی‌گیرد، یعنی تغییر و تبدیلی نمی‌کند.<ref>ر.ک. [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۳۰ ـ ۳۲</ref> [[علائم حتمی ظهور]]، نشانه‌هایی است که بدون [[تردید]] [[هنگام ظهور]] [[امام زمان]] {{ع}} رخ می‌دهد<ref>ر.ک. [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۵۲ـ ۲۶۲؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۳۰۷ ـ ۳۰۸.</ref> و به هیچ قید و شرطی [[مقید]] و مشروط نیست.<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص ۳۳ـ ۴۳؛ [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۳۰ ـ ۳۲</ref> و [[قبل از ظهور]] باید واقع شود،<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص ۳۳ـ ۴۳؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص ۲۵ـ ۲۶</ref> به گونهای که تا آنها واقع نشود، [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[ظهور]] و [[قیام]] نخواهد کرد.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۴۴۵ـ ۴۴۸؛ [[سید نذیر حسنی|حسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل (کتاب)|مصلح کل]]، ص ۱۹۰</ref> زمان دقیق پیدایش این [[علائم]]، اندکی [[پیش از ظهور]] و اوایل [[قیام]] [[حضرت]] است.<ref>ر.ک. [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۵۲ـ ۲۶۲</ref> لذا با توجه به اینکه برخی از [[نشانه‌ها]] همزمان و برخی [[پس از ظهور]] اتفاق می‌افتد مناسب آن است که گفته شود [[نشانه‌های حتمی]] [[قیام]]، چه آنکه در روایتی آمده است:<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، ج ۱، ص ۳۰۳</ref> {{متن حدیث|خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۲۲۶ـ ۲۲۹</ref> | |||
== | === مصادیق [[علائم]] حتمی === | ||
* محققان، بر اساس [[روایات]] و آنچه مشهور است پنج نشانه را از نشانه‌های قطعی می‌دانند: [[قیام]] [[یمانی]]، [[قیام]] [[سفیانی]]، [[ندای آسمانی]]، فرو رفتن [[سفیانی]] در سرزمین [[بیداء]] و [[قتل]] [[نفس زکیه]].<ref>ر.ک. [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۵۲ـ ۲۶۲؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۴۴۵ـ ۴۴۸؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۳۰۷ ـ ۳۰۸.</ref> در [[روایات]] مختلفی برخی از موارد جزء [[علائم حتمی ظهور]] معرفی شده‌اند،<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص ۳۳ـ ۴۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص ۲۶۲</ref> مثلاً [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند:<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ص ۶۵۰: {{متن حدیث|خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ: خُرُوجُ الْيَمَانِيِ، وَ السُّفْيَانِيِ، وَ الْمُنَادِي يُنَادِي مِنَ السَّمَاءِ، وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ}}</ref> «[[پیش از ظهور]] [[قائم]] {{ع}} پنج نشانه حتمی است؛ [[یمانی]]، [[سفیانی]]، صیحۀ آسمانی، [[قتل نفس زکیه]] و [[فرو رفتن در بیابان]].»<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص ۳۳ـ ۴۳؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ص ۴۲۹ـ ۴۳۱؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۳۰۷ ـ ۳۰۸.</ref> البته برخی [[روایات]] موارد دیگری را هم جزء [[علائم حتمیه]] نام برده‌اند منتها آنچه مشهور است که از [[نشانه‌های حتمی]] است همین پنج مورد است. | |||
=== | == پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه == | ||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله قزوینی؛ | |||
| تصویر = 13681099.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = سید محمد کاظم قزوینی | |||
| پاسخ = آیت‌الله '''[[سید محمد کاظم قزوینی]]'''، در کتاب ''«[[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«[[علایم حتمی ظهور]] [[امام زمان]] {{ع}} که قطعاً واقع خواهد شد و با [[ظهور]] ارتباط بسیار دارد، پنج علامت هستند. بعضی از این علایم، چند روز قبل از [[ظهور]] یا چند ماه بعد از [[ظهور]] است و بعضی از آنها قبل از قیام [[امام]] {{ع}} واقع میشود. احادیث بسیاری هستند که علایم را بیان می‌کنند و فعلاً ما بعضی از احادیثی که این علایم را به صورت کوتاه در بردارد، می‌آوریم و توضیحاتی که به ذهنمان آمده؛ را بیان می‌کنیم: [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "پنج چیز قبل از قیام [[قائم]] {{ع}} رخ می‌دهد: ۱- [[خروج یمانی]] ۲- [[سفیانی]] ۳- [[صیحه آسمانی|منادی‌ای که از آسمان صدا می‌کند]] ۴- [[فرو رفتن در زمین بیداء]] ۵- [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]]"<ref>{{متن حدیث|" خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ: (خُرُوجُ) الْيَمَانِيِّ، وَ السُّفْيَانِيِّ، وَ الْمُنَادِي يُنَادِي مِنَ السَّمَاءِ، وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ "}}؛ کمال الدین؛ صدوق؛ ج ۲، ص ۶۴۹ و شیخ طوسی رحمه الله در غیبت؛ ص ۲۶۷ با اختلاف ترتیب علامت‌ها آن را روایت کرده است.</ref>؛ و نیز ایشان فرمود: "قبل از قیام [[قائم]] {{ع}}، پنج نشانه قطعی و حتمی است: ۱- [[خروج یمانی]] ۲- [[قیام سفیانی]] ۳- [[صیحه آسمانی|فریاد آسمانی]] ۴- [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]] ۵- [[خسف بیدا|فرو رفتن در زمین بیداء]]" <ref>{{متن حدیث|" قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْيَمَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الصَّيْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ "}}؛ کمال الدین؛ صدوق؛ ج ۲، ص ۶۵۰.</ref>. همچنین ایشان فرمود:"[[ندای آسمانی]] از علایم حتمی است، [[قیام سفیانی]] از علایم حتمی است، فرو رفتن در زمین بیداء از علایم حتمی است، [[خروج یمانی]] از علایم حتمی است و [[قتل نفس زکیه|کشتن نفس زکیه]] از علایم حتمی است"<ref>{{متن حدیث|" النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ الْيَمَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ مِنَ الْمَحْتُوم "}}؛ غیبت؛ نعمانی؛ صص ۲۵۲- ۲۵۷.</ref>»<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۳۰۷-۳۰۸.</ref>. | |||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ | |||
| تصویر = 151974.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = سید نذیر حسنی | |||
{{ | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید نذیر حسنی]]'''، در کتاب ''«[[مصلح کل ۱ (کتاب)|مصلح کل]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«[[ابن منظور]] در لسان العرب می‌گوید: چیزی را بر تو حتمی کردم، یعنی آن‌را بر تو [[واجب]] نمودم، الحتم: لازم و واجبی است که باید انجام شود و {{عربی|حتم الله الامر بحتمه}} [[اراده الهی]] بر انجام آن تعلق گرفت (امر کرد) و الحتم یعنی [[استوار]] کردن (محکم کردن) کار و حاتم یعنی حاکمی که انجام [[حکم]] را [[واجب]] می‌کند و محتوم از نظر لغوی یعنی واجبی که ناگزیر باید انجام شود و این چیزی است که همچنین آن‌را در [[حدیث]] و سخن [[اهل بیت]] {{عم}} می‌یابیم. | |||
[[ابو جعفر]] [[محمد بن علی]] {{ع}} در مورد آیه {{متن قرآن|قَضَى أَجَلاً وَأَجَلٌ مُّسَمًّى عِندَهُ}}<ref>«آنگاه مدتی را [برای شما] مقرر داشت و اجل حتمی نزد اوست» سوره انعام، آیه ۲.</ref>، می‌فرمایند: آنها دو اجل و مدت هستند، یک اجل حتمی و دیگری اجل مشروط و موقوف. پس [[حمران]] بن اعین پرسید: اجل و مدت حتمی چیست؟ فرمود: آن است که غیر از آن نمی‌شود و پرسید موقوف چیست؟ [[امام]] {{ع}} فرمود: چیزی است که [[مشیت]] [[خدا]] در آن است. | |||
بنابراین، امر محتوم نه زمان آن مقدم میشود و نه مؤخر و ناچار اتفاق می‌افتد (به وقوع می‌پیوندد) و این چیزی است که [[طبرسی]] آن‌را از این سخن [[خدای تعالی]] که می‌فرماید {{متن قرآن|مَا تَسْبِقُ مِنْ أُمَّةٍ أَجَلَهَا وَمَا يَسْتَأْخِرُونَ}}<ref>«هیچ امتی نه از اجل خود پیشی می‌گیرد و نه بازپس می‌ماند، دریافته است» سوره مؤمنون، آیه ۴۳.</ref>. او می‌گوید: اجل و مدت حتمی، نه از زمان خود پیشی می‌گیرد و نه بازپس می‌ماند. | |||
ظاهرا امر محتوم به ناچار اتفاق می‌افتد و بعضی [[روایت‌ها]] از نشانه‌های قطعی [[پیش از ظهور]] که ناگزیر رخ می‌دهند، سخن گفته‌اند و بعضی [[آرزو]] کرده‌اند که این [[نشانه‌ها]] [[پیش از ظهور]] [[قائم]] {{ع}} رخ ندهد و پیش نیاید. اما [[امام]] آن‌را رد کرد و فرمود خیر آن حتمی است. [[نعمانی]] پس از اینکه تعدادی از [[نشانه‌های ظهور]] را برمی‌شمارد می‌گوید: این نشانه‌های بسیار زیادی که [[امامان]] آن‌را بیان کرده‌اند و در [[روایت‌ها]] ذکر شده و به حد [[تواتر]] رسیده و در مورد آنها [[اتفاق نظر]] وجود دارد، [[دلیل]] بر این است که [[حضرت قائم]] {{ع}} حتما زمانی [[ظهور]] می‌کند که این [[نشانه‌ها]] و اتفاق‌ها روی داده باشد؛ چرا که [[ائمه]] خبر داده‌اند که این علامت‌ها بدون‌شک وجود دارند و [[امامان]] {{عم}} [[صادق]] هستند تا جایی که به یکی از [[امامان]] {{عم}} گفته شد امیدواریم که [[ظهور]] [[قائم]] {{ع}} اتفاق بیفتد اما پیش از ایشان، [[سفیانی]] [[خروج]] نکند. ایشان فرمودند: به [[خدا]] [[سوگند]] آن امر حتمی است و ناچار (ناگزیر) اتفاق می‌افتد»<ref>[[سید نذیر حسنی|حسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل ۱ (کتاب)|مصلح کل]]، ص۱۹۰.</ref>. | |||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین رمضانیان؛ | |||
| تصویر = 13681082.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = علی رضا رمضانیان | |||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رمضانیان]]'''، در کتاب ''«[[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
{{ | *«منظور از [[علائم حتمی]]: نشانه‌هایی است که حتماً تحقق پیدا می‌کند. | ||
محتوم:عبارت است از امری که باید باشد و تغییر در آن صورت نمی‌گیرد: یعنی تغییر و تبدیلی نمی‌کند. | |||
:::::واژه "حتم" فقط یک بار با تعبیر "حتما" در [[قرآن کریم]] آمده است. {{متن قرآن|وَإِن مِّنكُمْ إِلاَّ وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَّقْضِيًّا}}<ref>هیچ کس از شما نیست مگر (اینکه) در آن وارد می‌گردد، این (امر) همواره بر پروردگارت حکمی قطعی است؛ سوره مریم، آیه ۷۱.</ref>. | :::::واژه "حتم" فقط یک بار با تعبیر "حتما" در [[قرآن کریم]] آمده است. {{متن قرآن|وَإِن مِّنكُمْ إِلاَّ وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَّقْضِيًّا}}<ref>هیچ کس از شما نیست مگر (اینکه) در آن وارد می‌گردد، این (امر) همواره بر پروردگارت حکمی قطعی است؛ سوره مریم، آیه ۷۱.</ref>. | ||
:::::برخی از معانی حتم: | :::::برخی از معانی حتم: | ||
# قضای مقدر | |||
# [[قضا]] و [[وجوب]] [[قضا]] که گریزی از انجام آن نیست. | |||
# واجبی که [[اراده]] بر آن تعلق گرفته، اسقاط آن امکان‌پذیر نیست. | |||
# جزم و قطع در [[حکم]] و عمل | |||
:::::منظور از [[نشانه‌های حتمی]]: آن دسته از پدیده‌هایی است که پدید آمدن آنها بدون هیچ قید و شرطی، قطعی و الزامی خواهد بود. | :::::منظور از [[نشانه‌های حتمی]]: آن دسته از پدیده‌هایی است که پدید آمدن آنها بدون هیچ قید و شرطی، قطعی و الزامی خواهد بود. | ||
:::::تفاوت امر محتوم و وعدۀ [[حق]]: | :::::تفاوت امر محتوم و وعدۀ [[حق]]: | ||
# '''[[وعده]] [[حق]]:''' به هیچ وجه دچار تغییر و تبدیل نگشته و تخلف‌ناپذیر است. به عبارت دیگر [[وعده خداوند]] حتمی حتمی است و احتمال عوض شدن آن صفر است. و در [[وعده الهی]] تحقق [[بداء]] ممکن نیست: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ لاَ يُخْلِفُ الْمِيعَادَ}}<ref>قطعا خداوند در وعده خود خلاف نمی‌کند؛ آل عمران، آیه ۹.</ref>. [[ظهور]] [[حضرت]] [[ولی عصر]] {{ع}} از [[وعده‌های الهی]] لذا هیچ تغییر و تبدیلی در آن راه ندارد. [[روایت]]: [[داود بن قاسم]] به [[امام محمد تقی]] {{ع}} گفت: آیا برای [[خدا]] بدایی در امر محتوم رخ می‌دهد؟ [[امام]] فرموند: بله، گفت: پس می‌ترسیم که [[خداوند]] درباره [[ظهور]] [[قائم]] {{ع}} بدایی حاصل شود، [[امام]] فرمودند: ([[ظهور]] و [[خروج]] و [[قیام]]) [[قائم]] از معیاد (و در زمره [[وعده‌های الهی]]) است<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۵۰، ح ۱۳۸.</ref>. | |||
# '''امر حتمی:''' (که از وعده‌های [[خداوند]] نیست) هر چند نسبت به امر غیر حتمی امکان عدم تحققش بسیار ضعیف است ولی ممکن است "بدائی" حاصل شود و آن امر به وقوع نپیوندد. لذا در امر محتوم، وقوع [[بداء]] ممکن است. به عبارت دیگر امر محتومی که در زمره [[وعده‌های الهی]] نباشد، احتمال عوض شدن آن هست، هر چند این احتمال ده درصد یا کمتر از آن باشد. مثلاً [[خروج سفیانی]] از امور محتوم [[الهی]] است و لذا ممکن است با حصول بدائی، محقق نشود. بنابراین ممکن است با [[تضرع]] و دعای خوبان و [[صالحان]] و استحابت [[خداوند متعال]] برخی از [[نشانه‌های حتمی]] که شدید و سخت بوده و [[گرفتاری‌ها]] و ناگواری‌هایی در بردارند، محقق نشوند<ref>خوانندگان بزرگوار، برای اطلاع بیشتر به کتاب شهاب ثاقب فصل هشتم (تعیین زمان ظهور) از، ص ۱۵۰ تا ۱۶۳ رجوع نمایند.</ref>»<ref>[[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۳۰- ۳۲</ref>. | |||
{{ | }} | ||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ | |||
| تصویر = 136863.JPG | |||
| پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان | |||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب‌های ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' و ''«[[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«واژۀ «حتم» فقط یک بار با تعبیر «حتما» در [[قرآن]] استفاده شده است؛ آنجا که [[خداوند متعال]] می‌فرماید: {{متن قرآن| وَإِن مِّنكُمْ إِلاَّ وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَّقْضِيًّا}}<ref> و هر یک از شما در آن درخواهد آمد این، بر پروردگارت حکمی است ناگزیر انجام‌پذیر؛ سوره مریم، آیه ۷۱.</ref> طریحی «حتم» را واجبی دانسته که [[اراده]] بر آن تعلق گرفته، اسقاط آن امکان‌پذیر نیست <ref>مجمع البحرین، ج ۶، ص ۳۲.</ref> راغب اصفهانی آن را به قضای مقدر معنا کرده است <ref>المفردات فی غریب القرآن، ص ۲۱۸.</ref>. ابن منظور نیز آن را به معنای [[قضا]] و [[وجوب]] [[قضا]] دانسته که گریزی از انجام آن نیست <ref>لسان العرب، ج ۱۲، ص ۱۱۳.</ref>. [[خلیل]] بن [[احمد]] نیز آن را با تعبیر «ایجاب القضاء» تعریف کرده است <ref>العین، ج ۳، ص ۱۹۵.</ref>. | |||
یکی از پژوهشگران پس از [[نقل]] برخی از سخنان بزرگان لغت، دیدگاه خود را این چنین می‌نگارد: معنای حقیقی برای این لفظ عبارت از «جزم و قطع در [[حکم]] و عمل» است<ref>«أنّ المعنی الحقیقی لهذا اللفظ هو الجزم و البتّ فی حکم أو عمل»: حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ۲، ص ۱۶۳.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳، ص۱۱۶.</ref>. | |||
* میان نشانه‌های [[ظهور]]، شماری از آنها، [[علایم حتمی]] [[ظهور]] دانسته شده‌اند. منظور از نشانه‌های حتمی- مقابل نشانه‌های غیر حتمی- آن است که پدیدار شدن آنها- بدون هیچ قید و شرطی- قطعی و الزامی خواهد بود؛ به گونهای که تا آنها واقع نشود، [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} [[ظهور]] و [[قیام]] نخواهد کرد. البته باید توجه کرد که حتمی یا مسلم و قطعی بودن وقوع این نشانه‌ها، به این معنا نیست که پدید نیامدن آنها، محال است؛ بلکه به حسب فراهم بودن شرایط و نبودن بازدارندهها، پدید آمدن آنها قطعی خواهد بود. از [[روایات]] فراوانی که در میان آنها [[روایات]] صحیح نیز وجود دارد حتمی بودن نشانه‌های پنجگانه ذیل استفاده میشود: [[خروج سفیانی]]، [[قیام یمانی]]، [[صیحه آسمانی]]، [[قتل]] [[نفس زکیه]] و [[خسف در بیداء]]"<ref> {{متن حدیث|خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ مِنَ الْعَلَامَاتِ الصَّيْحَةُ وَ السُّفْيَانِيُ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ وَ خُرُوجُ الْيَمَانِيِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ}}، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۳۶، ح ۴۲۷</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۴۴۵ - ۴۴۸.</ref>. | |||
در برابر نشانه‌های حتمی، نشانه‌های غیر حتمی قرار دارد؛ یعنی [[مقید]] و مشروط به اموری است که در صورت تحقق آنها، پدید میآید. به عبارت دیگر، نشانه‌های غیر حتمی، شاید پدید آید و شاید بدون پیدایش آنها [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} [[ظهور]] کند. | |||
پارهای از نشانه‌های غیر حتمی از این قرار است: | |||
# [[مرگ]] و میرها، زلزله‌ها و جنگ‌ها و آشوب‌های فراگیر؛ | |||
# [[خسوف و کسوف نابههنگام]]؛ | |||
# [[بارش باران‌های فراوان]] و ...<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۴۴۵ - ۴۴۸.</ref>. | |||
}} | |||
== پرسش‌های وابسته == | |||
{{پرسمان نشانه‌های ظهور امام مهدی}} | {{پرسمان نشانه‌های ظهور امام مهدی}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:پرسش]] | ||
[[رده:پرسمان مهدویت]] | [[رده:پرسمان مهدویت]] | ||
[[رده:( | [[رده:(ات): پرسش‌هایی با ۳ پاسخ]] | ||
[[رده:( | [[رده:(ات): پرسش‌های مهدویت با ۳ پاسخ]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۲۹
| منظور از علائم حتمی ظهور چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی |
| تعداد پاسخ | ۳ پاسخ |
در روایات، علائم ظهور به دو دسته حتمی و غیرحتمی تقسیم شده‌اند. علائم حتمی به نشانه‌هایی گفته میشود که وقوع‌شان قبل از قیام حتمی است و تا آنها واقع نشوند قیام واقع نمی‌شود. این علائم براساس آنچه که از روایات مشهور شده پنج نشانه هستند: ۱. قیام یمانی؛ ۲. خروج سفیانی؛ ۳. صیحه یا ندای آسمانی؛ ۴. قتل نفس زکیه؛ ۵. خسف بیدا (فرو رفتن در بیابان).
در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.
پاسخ جامع اجمالی
چیستی علائم حتمی
- واژۀ حتم به معنای قضای مقدر[۱] و یا قضا و وجوب قضا که گریزی از انجام آن نیست[۲] آمده است[۳] و محتوم: عبارت است از امری که باید باشد و تغییر در آن صورت نمی‌گیرد، یعنی تغییر و تبدیلی نمی‌کند.[۴] علائم حتمی ظهور، نشانه‌هایی است که بدون تردید هنگام ظهور امام زمان (ع) رخ می‌دهد[۵] و به هیچ قید و شرطی مقید و مشروط نیست.[۶] و قبل از ظهور باید واقع شود،[۷] به گونهای که تا آنها واقع نشود، حضرت مهدی (ع) ظهور و قیام نخواهد کرد.[۸] زمان دقیق پیدایش این علائم، اندکی پیش از ظهور و اوایل قیام حضرت است.[۹] لذا با توجه به اینکه برخی از نشانه‌ها همزمان و برخی پس از ظهور اتفاق می‌افتد مناسب آن است که گفته شود نشانه‌های حتمی قیام، چه آنکه در روایتی آمده است:[۱۰] «خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ»[۱۱]
مصادیق علائم حتمی
- محققان، بر اساس روایات و آنچه مشهور است پنج نشانه را از نشانه‌های قطعی می‌دانند: قیام یمانی، قیام سفیانی، ندای آسمانی، فرو رفتن سفیانی در سرزمین بیداء و قتل نفس زکیه.[۱۲] در روایات مختلفی برخی از موارد جزء علائم حتمی ظهور معرفی شده‌اند،[۱۳] مثلاً امام صادق (ع) فرمودند:[۱۴] «پیش از ظهور قائم (ع) پنج نشانه حتمی است؛ یمانی، سفیانی، صیحۀ آسمانی، قتل نفس زکیه و فرو رفتن در بیابان.»[۱۵] البته برخی روایات موارد دیگری را هم جزء علائم حتمیه نام برده‌اند منتها آنچه مشهور است که از نشانه‌های حتمی است همین پنج مورد است.
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آیت‌الله قزوینی؛ |
|---|
|
آیت‌الله سید محمد کاظم قزوینی، در کتاب «امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور» در این‌باره گفته است:
«علایم حتمی ظهور امام زمان (ع) که قطعاً واقع خواهد شد و با ظهور ارتباط بسیار دارد، پنج علامت هستند. بعضی از این علایم، چند روز قبل از ظهور یا چند ماه بعد از ظهور است و بعضی از آنها قبل از قیام امام (ع) واقع میشود. احادیث بسیاری هستند که علایم را بیان می‌کنند و فعلاً ما بعضی از احادیثی که این علایم را به صورت کوتاه در بردارد، می‌آوریم و توضیحاتی که به ذهنمان آمده؛ را بیان می‌کنیم: امام صادق (ع) فرمود: "پنج چیز قبل از قیام قائم (ع) رخ می‌دهد: ۱- خروج یمانی ۲- سفیانی ۳- منادی‌ای که از آسمان صدا می‌کند ۴- فرو رفتن در زمین بیداء ۵- کشته شدن نفس زکیه"[۱۶]؛ و نیز ایشان فرمود: "قبل از قیام قائم (ع)، پنج نشانه قطعی و حتمی است: ۱- خروج یمانی ۲- قیام سفیانی ۳- فریاد آسمانی ۴- کشته شدن نفس زکیه ۵- فرو رفتن در زمین بیداء" [۱۷]. همچنین ایشان فرمود:"ندای آسمانی از علایم حتمی است، قیام سفیانی از علایم حتمی است، فرو رفتن در زمین بیداء از علایم حتمی است، خروج یمانی از علایم حتمی است و کشتن نفس زکیه از علایم حتمی است"[۱۸]»[۱۹].
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید نذیر حسنی، در کتاب «مصلح کل» در این‌باره گفته است:
«ابن منظور در لسان العرب می‌گوید: چیزی را بر تو حتمی کردم، یعنی آن‌را بر تو واجب نمودم، الحتم: لازم و واجبی است که باید انجام شود و حتم الله الامر بحتمه اراده الهی بر انجام آن تعلق گرفت (امر کرد) و الحتم یعنی استوار کردن (محکم کردن) کار و حاتم یعنی حاکمی که انجام حکم را واجب می‌کند و محتوم از نظر لغوی یعنی واجبی که ناگزیر باید انجام شود و این چیزی است که همچنین آن‌را در حدیث و سخن اهل بیت (ع) می‌یابیم. ابو جعفر محمد بن علی (ع) در مورد آیه ﴿قَضَى أَجَلاً وَأَجَلٌ مُّسَمًّى عِندَهُ﴾[۲۰]، می‌فرمایند: آنها دو اجل و مدت هستند، یک اجل حتمی و دیگری اجل مشروط و موقوف. پس حمران بن اعین پرسید: اجل و مدت حتمی چیست؟ فرمود: آن است که غیر از آن نمی‌شود و پرسید موقوف چیست؟ امام (ع) فرمود: چیزی است که مشیت خدا در آن است. بنابراین، امر محتوم نه زمان آن مقدم میشود و نه مؤخر و ناچار اتفاق می‌افتد (به وقوع می‌پیوندد) و این چیزی است که طبرسی آن‌را از این سخن خدای تعالی که می‌فرماید ﴿مَا تَسْبِقُ مِنْ أُمَّةٍ أَجَلَهَا وَمَا يَسْتَأْخِرُونَ﴾[۲۱]. او می‌گوید: اجل و مدت حتمی، نه از زمان خود پیشی می‌گیرد و نه بازپس می‌ماند. ظاهرا امر محتوم به ناچار اتفاق می‌افتد و بعضی روایت‌ها از نشانه‌های قطعی پیش از ظهور که ناگزیر رخ می‌دهند، سخن گفته‌اند و بعضی آرزو کرده‌اند که این نشانه‌ها پیش از ظهور قائم (ع) رخ ندهد و پیش نیاید. اما امام آن‌را رد کرد و فرمود خیر آن حتمی است. نعمانی پس از اینکه تعدادی از نشانه‌های ظهور را برمی‌شمارد می‌گوید: این نشانه‌های بسیار زیادی که امامان آن‌را بیان کرده‌اند و در روایت‌ها ذکر شده و به حد تواتر رسیده و در مورد آنها اتفاق نظر وجود دارد، دلیل بر این است که حضرت قائم (ع) حتما زمانی ظهور می‌کند که این نشانه‌ها و اتفاق‌ها روی داده باشد؛ چرا که ائمه خبر داده‌اند که این علامت‌ها بدون‌شک وجود دارند و امامان (ع) صادق هستند تا جایی که به یکی از امامان (ع) گفته شد امیدواریم که ظهور قائم (ع) اتفاق بیفتد اما پیش از ایشان، سفیانی خروج نکند. ایشان فرمودند: به خدا سوگند آن امر حتمی است و ناچار (ناگزیر) اتفاق می‌افتد»[۲۲]. |
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین رمضانیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رمضانیان، در کتاب «شرایط و علائم حتمی ظهور» در این‌باره گفته است:
محتوم:عبارت است از امری که باید باشد و تغییر در آن صورت نمی‌گیرد: یعنی تغییر و تبدیلی نمی‌کند.
|
| ۴. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب‌های «فرهنگنامه مهدویت» و «درسنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:
«واژۀ «حتم» فقط یک بار با تعبیر «حتما» در قرآن استفاده شده است؛ آنجا که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿ وَإِن مِّنكُمْ إِلاَّ وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَّقْضِيًّا﴾[۲۸] طریحی «حتم» را واجبی دانسته که اراده بر آن تعلق گرفته، اسقاط آن امکان‌پذیر نیست [۲۹] راغب اصفهانی آن را به قضای مقدر معنا کرده است [۳۰]. ابن منظور نیز آن را به معنای قضا و وجوب قضا دانسته که گریزی از انجام آن نیست [۳۱]. خلیل بن احمد نیز آن را با تعبیر «ایجاب القضاء» تعریف کرده است [۳۲]. یکی از پژوهشگران پس از نقل برخی از سخنان بزرگان لغت، دیدگاه خود را این چنین می‌نگارد: معنای حقیقی برای این لفظ عبارت از «جزم و قطع در حکم و عمل» است[۳۳][۳۴].
در برابر نشانه‌های حتمی، نشانه‌های غیر حتمی قرار دارد؛ یعنی مقید و مشروط به اموری است که در صورت تحقق آنها، پدید میآید. به عبارت دیگر، نشانه‌های غیر حتمی، شاید پدید آید و شاید بدون پیدایش آنها امام زمان (ع) ظهور کند. پارهای از نشانه‌های غیر حتمی از این قرار است:
|
پرسش‌های وابسته
- علائم و نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های ظهور چیستند؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا خروج سفیانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خسف بیداء از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قتل نفس زکیه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا ظاهر شدن کف دستی در آسمان از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا اختلاف عباسیان بر سر حکومت از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا طلوع خورشید از مغرب از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- نشانه‌های غیر حتمی ظهور چیستند؟ (پرسش)
- آیا قتل محمد پسر عموی نفس زکیه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خروج دجال از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خروج شیصبانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
- آیا قیام شعیب بن صالح از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام عوف سلمی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خسوف و کسوف در یک ماه رمضان از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قساوت دل‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا انتشار علوم اهل بیت از قم نشانه ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا مرگ و میرها و زلزله‌ها و جنگ‌ها و آشوب‌های داخلی و خارجی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا نبرد میان سفیانی و اصهب از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا باران‌های پیاپی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا گسترش ظلم و فساد از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا آمدن غربی‌ها به سرزمین عراق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا فتنه و آشوب در سوریه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا اختلاف در میان امت اسلام از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا انقراض سلسله بنی‌عباس از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا مردن پاداشاهی به نام عبدالله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا بالا آمدن آب دجله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا گرانی و بالا رفتن قیمت‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا علاماتی که در ماه رجب ظاهر میشود از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا وقوع مسخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا برگشت مرده‌ها به دنیا از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا کشته شدن انسانهای بیگناه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا پر آب شدن دریاچه ساوه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا حمله ملخ‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا مرگ سریع از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا بستن پل کرخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا انشعاب نهری از فرات و جاری شدن در کوچه‌های کوفه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا طلوع ستاره‌ای از مشرق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام مغربی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خشک شدن نیل از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- علائم متصل و منفصل ظهور امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
- علائم متصل و نزدیک به ظهور امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
- علائم منفصلی که با ظهور امام مهدی فاصله دارند چیستند؟ (پرسش)
- در قرآن و حدیث چه مفاهیمی با نشانه‌های ظهور مرتبط هستند؟ (پرسش)
- مراد از علائم در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از آیت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از دلالت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از آخر الزمان در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از ملاحم و فتن در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از ظهور در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از خروج در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از قیام در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از اشراط الساعه در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- منظور از علائم حتمی ظهور چیست؟ (پرسش)
- مفهوم توصیفی یا تمثیلی بودن نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- آیا ندای شیطانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
- فواید دانستن علائم و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- چه تفاوت‌هایی میان امور حتمی‌الوقوع و احتمالی در بحث نشانه‌های ظهور وجود دارد؟ (پرسش)
- موقوف یا مشروط بودن نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
- نتیجه تقسیم‌بندی نشانه‌های ظهور به موقوف و حتمی چیست؟ (پرسش)
- آیا به بهانه اینکه امام مهدی انسانهای بد را مجازات می‌کند باید از او ترسید؟ (پرسش)
- آیا تا زمان ظهور امام مهدی قرآن و اسلام تحریف میشود؟ (پرسش)
- آیا می‌توان گفت ظهور نزدیک است؟ آیا می‌توان گفت که اوضاع نابسامان و هرج و مرج جهان نشانه نزدیکی ظهور است؟ (پرسش)
- آیا بین ظهور و حضور فرقی هست؟ (پرسش)
- آیا عوامل طبیعی مانند پاره شدن لایه اوزون و کم شدن آب شیرین در تعجیل فرج امام مهدی تاثیر دارد؟ (پرسش)
- آیا مراد از مرگ عبد الله که در روایت امام صادق نشانه ظهور است عبد الله پادشاه عربستان است؟ (پرسش)
- آیا طوفانها و حوادثی که اکنون در جهان رخ می‌دهد نشان از آمدن حضرت است؟ (پرسش)
- اولین دعای امام مهدی به هنگام ظهورش چیست؟ (پرسش)
- آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آنکه متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفهای و اهل کجاست؟ (پرسش)
- آیا الگوی حکومت امام مهدی و افراد آن قبل از ظهور تحقق می‌یابد؟ (پرسش)
- آیا تعبیر از آیت الله خامنهای به سید حسینی درست است؟ (پرسش)
- از آنجا که دجال قبل از امام مهدی میآید آیا میتوانیم به سخنان او گوش دهیم؟ (پرسش)
- امام مهدی از چه راهی متوجه میشوند که موقع ظهورشان فرا رسیده است؟ (پرسش)
- از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)
- تابوت سکینه چیست؟ (پرسش)
- جهان در آستانه ظهور امام مهدی در چه شرایطی است؟ (پرسش)
- پدیدههای غیرمتعارف قبل از ظهور کداماند؟ (پرسش)
- آگاهی از علائم ظهور افزون بر آمادگی یاران امام مهدی سبب آمادگی دشمنان حضرت برای مقابله نیز میشود این کار خلاف مصلحت الهی نیست؟ (پرسش)
- آیا اوضاع جهان پیش از ظهور پیش بینی شده است؟ (پرسش)
- استعجال ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
- ندای شیطانی در هنگام ظهور امام مهدی چگونه رخ می‌دهد؟ (پرسش)
- در عصر ظهور امام مهدی وضعیت سیاسی و جغرافیایی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- آیا اعلان نشانه های و شرایط ظهور سبب اطلاع دشمنان از اسرار سیاسی است؟ (پرسش)
- چرا علائم و نشانه‌های ظهور همه از نوع خشن هستند؟ (پرسش)
- آیا در نشانه‌های ظهور بدا رخ می‌دهد؟ و نشانه‌های حتمی تغییرپذیرند؟ (پرسش)
- نشانه‌های ظهور در کدام ماه قمری تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
- ارتباط میان ماه رمضان و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- چه فتنه‌هایی پیش از ظهور امام مهدی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ راغب، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۲۱۸
- ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱۲، ص ۱۱۳
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج ۳، ص ۱۱۶؛ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص ۱۹۰
- ↑ ر.ک. رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۰ ـ ۳۲
- ↑ ر.ک. علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۵۲ـ ۲۶۲؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۳۰۷ ـ ۳۰۸.
- ↑ ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص ۳۳ـ ۴۳؛ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۰ ـ ۳۲
- ↑ ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص ۳۳ـ ۴۳؛ هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص ۲۵ـ ۲۶
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۵ـ ۴۴۸؛ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص ۱۹۰
- ↑ ر.ک. علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۵۲ـ ۲۶۲
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، ج ۱، ص ۳۰۳
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۲۲۶ـ ۲۲۹
- ↑ ر.ک. علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۵۲ـ ۲۶۲؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۵ـ ۴۴۸؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۳۰۷ ـ ۳۰۸.
- ↑ ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص ۳۳ـ ۴۳؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص ۲۶۲
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ص ۶۵۰: «خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ: خُرُوجُ الْيَمَانِيِ، وَ السُّفْيَانِيِ، وَ الْمُنَادِي يُنَادِي مِنَ السَّمَاءِ، وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ»
- ↑ ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص ۳۳ـ ۴۳؛ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ص ۴۲۹ـ ۴۳۱؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۳۰۷ ـ ۳۰۸.
- ↑ «" خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ: (خُرُوجُ) الْيَمَانِيِّ، وَ السُّفْيَانِيِّ، وَ الْمُنَادِي يُنَادِي مِنَ السَّمَاءِ، وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ "»؛ کمال الدین؛ صدوق؛ ج ۲، ص ۶۴۹ و شیخ طوسی رحمه الله در غیبت؛ ص ۲۶۷ با اختلاف ترتیب علامت‌ها آن را روایت کرده است.
- ↑ «" قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْيَمَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الصَّيْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ "»؛ کمال الدین؛ صدوق؛ ج ۲، ص ۶۵۰.
- ↑ «" النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ الْيَمَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ مِنَ الْمَحْتُوم "»؛ غیبت؛ نعمانی؛ صص ۲۵۲- ۲۵۷.
- ↑ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۳۰۷-۳۰۸.
- ↑ «آنگاه مدتی را [برای شما] مقرر داشت و اجل حتمی نزد اوست» سوره انعام، آیه ۲.
- ↑ «هیچ امتی نه از اجل خود پیشی می‌گیرد و نه بازپس می‌ماند، دریافته است» سوره مؤمنون، آیه ۴۳.
- ↑ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۱۹۰.
- ↑ هیچ کس از شما نیست مگر (اینکه) در آن وارد می‌گردد، این (امر) همواره بر پروردگارت حکمی قطعی است؛ سوره مریم، آیه ۷۱.
- ↑ قطعا خداوند در وعده خود خلاف نمی‌کند؛ آل عمران، آیه ۹.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۵۰، ح ۱۳۸.
- ↑ خوانندگان بزرگوار، برای اطلاع بیشتر به کتاب شهاب ثاقب فصل هشتم (تعیین زمان ظهور) از، ص ۱۵۰ تا ۱۶۳ رجوع نمایند.
- ↑ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۰- ۳۲
- ↑ و هر یک از شما در آن درخواهد آمد این، بر پروردگارت حکمی است ناگزیر انجام‌پذیر؛ سوره مریم، آیه ۷۱.
- ↑ مجمع البحرین، ج ۶، ص ۳۲.
- ↑ المفردات فی غریب القرآن، ص ۲۱۸.
- ↑ لسان العرب، ج ۱۲، ص ۱۱۳.
- ↑ العین، ج ۳، ص ۱۹۵.
- ↑ «أنّ المعنی الحقیقی لهذا اللفظ هو الجزم و البتّ فی حکم أو عمل»: حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ۲، ص ۱۶۳.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳، ص۱۱۶.
- ↑ «خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ مِنَ الْعَلَامَاتِ الصَّيْحَةُ وَ السُّفْيَانِيُ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ وَ خُرُوجُ الْيَمَانِيِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ»، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۳۶، ح ۴۲۷
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۵ - ۴۴۸.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۵ - ۴۴۸.