عبدالله بن مسعود هذلی: تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
|||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
== عبدالله بن مسعود و [[قرآن]] == | == عبدالله بن مسعود و [[قرآن]] == | ||
وی ششمین [[ایمان]] آورنده به پیامبر {{صل}} <ref>حلیة الاولیاء، ج ۱، ص۱۷۴؛ الاصابه، ج ۴، ص۱۹۹.</ref> و نخستین کسی است که پس از رسول خدا {{صل}} آشکارا و با صدای بلند در [[مکه]] قرآن [[تلاوت]] کرد. <ref>الطبقات، ج ۳، ص۱۱۲ السیرة النبویه، ج ۱، ص۳۱۴؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۳.</ref> وی در هر دو [[هجرت]] شرکت جست و در همه [[غزوه‌ها]] همراه [[پیامبر]] {{صل}} حضور داشت <ref>الطبقات، ج ۳، ص۱۱۲ - ۱۱۳؛ الاصابه، ص۴، ص۱۹۹؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۳.</ref> و در ملازمت و [[همراهی]] پیامبر {{صل}} کم‌نظیر بود و در بیشتر [[کارها]] به آن [[حضرت]] [[خدمت]] میکرد. <ref> مسند احمد، ج ۶، ص۴۴۹؛ الطبقات، ج ۳، ص۱۱۳؛ الاستیعاب، ج ۳، ص۱۱۱.</ref> پیامبر {{صل}} خوش میداشت که [[قرآن]] را با تلاوت او بشنود. <ref> صحیح مسلم، ج ۲، ص۱۹۵؛ مسند احمد، ج ۱، ص۷؛ سفینة البحار، ج ۳، ص۳۴۶ - ۳۴۸.</ref> [[ابن مسعود]] به کسب [[دانش]] به ویژه [[معارف قرآن]] بسیار اهتمام می‌ورزید و به گفته خود، [[آموختن]] [[آیات قرآن]] را با [[شناخت]] مفاهیم آنها و نحوه عمل بدان‌ها همراه میکرد،<ref>مقدمة فی اصول التفسیر، ص۳۵ - ۳۶.</ref> از همین رو از [[داناترین]] [[صحابه]] به [[معانی قرآن]] بود. همه صحابه به [[فضیلت]] و دانش او به کتاب و [[سنّت]] اعتراف کرده‌اند. <ref>حلیة الاولیاء، ج ۱، ص۱۷۰ - ۱۷۸؛ صفه الصفوه، ج ۱، ص۱۷۰ - ۱۷۱؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۵ - ۳۸۶.</ref> [[امام علی]] {{ع}} درباره او فرموده است: قرآن و [[سنت]] را آموخت و به پایان برد. <ref> صفة الصفوه، ج ۱، ص۱۷۱؛ کنزالعمال، ج ۱۳، ص۱۶۰؛ مناهل العرفان، ج ۲، ص۱۸.</ref> ابن مسعود پس از [[وفات پیامبر]] {{صل}} و به ویژه زمانی که [[خلیفه دوم]] او را برای [[تعلیم]] قرآن و [[احکام اسلام]] به [[کوفه]] فرستاد <ref> تاریخ بغداد، ج ۱، ص۱۵۸؛ الاصابة، ج ۴، ص۲۰۱.</ref> به [[تفسیر قرآن]] برای [[مردم]] [[همت]] گماشت و [[شاگردان]] برجسته‌ای [[تربیت]] کرد. <ref> تاریخ بغداد، ج ۱، ص۱۵۸؛ مقدمة فی اصول التفسیر، ص۶۱.</ref> او را باید پایه‌گذار [[مکتب تفسیری]] کوفه دانست؛ زیرا [[مفسران]] کوفه در [[زمان]] [[تابعان]] از [[تفسیر]] او [[پیروی]] می‌‌کردند. <ref> التفسیر والمفسرون، ذهبی، ج ۱، ص۱۲۱ - ۱۲۲.</ref> از [[مفسران]] بزرگ [[تابعی]] [[علقمة بن قیس نخعی]]، [[اسود بن یزید نخعی]]، [[مسروق بن اجدع]]، [[ابووائل شقیق بن سلمه اسدی]] [[کوفی]]، [[عبیدة بن عمرو سلمانی]]، [[قیس بن ابی حازم]] و دیگران از [[اصحاب]] و [[شاگردان]] او هستند. <ref>التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۱، ص۳۱۷.</ref> از او در [[تفسیر]] مطالب فراوانی بر جای مانده و سندهای منتهی به وی را [[قوی]] دانسته‌اند. <ref> التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۱، ص۲۱۸.</ref> [[ابن مسعود]] از [[صحابه]] [[دوستدار]] علی {{ع}} بود که [[ابوبکر]] را برای [[سبقت]] بر [[امام علی]] {{ع}} در مسئله [[خلافت]] [[سرزنش]] کرد. <ref> الخصال، ج ۲، ص۴۶۱.</ref> [[شأن نزول آیه]] [[تبلیغ]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> که درباره اعلام [[ولایت علی]] {{ع}} در [[روز غدیر]] است از او نقل شده است. <ref> الدرالمنثور، ج ۲، ص۲۹۸؛ روح المعانی، ج ۶، ص۲۸۲.</ref> او از [[راویان حدیث غدیر]] است <ref> الغدیر، ج ۱، ص۵۳.</ref> و همو بود که [[حدیث]] {{متن حدیث| اَلْخُلَفَاءُ اِثْنَا عَشَرَ }} را در [[کوفه]] و پیرامون آن رواج داد. <ref> الخصال، ج ۲، ص۴۶۶ - ۴۶۹.</ref> وی مطالب [[تفسیری]] بسیاری را نیز از امام علی {{ع}} فرا گرفته است. <ref> سعد السعود، ص۵۵۸؛ تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص۴۰۰ - ۴۰۱؛ بحارالانوار، ج ۸۹، ص۱۰۵.</ref> ابن مسعود مصحفی ویژه خود داشت که شامل ۱۱۱ [[سوره]] بود و سوره‌های [[فاتحة الکتاب]] و معوّذتین ([[سوره فلق]] و [[سوره ناس]]) را نداشت. <ref>الاتقان، ج ۱، ص۱۴۲، ۱۷۲ - ۱۷۳؛ التمهید، ج ۱، ص۳۱۲ - ۳۱۵.</ref> وی فاتحه را جزء [[قرآن]] می‌‌دانست؛ ولی [[معتقد]] بود چون همواره در نمازهای یومیّه خوانده میشود [[حفظ]] خواهد شد؛ ولی دو سوره معوّذتین را از تعویذات [[پیامبر]] {{صل}} می‌‌دانست و از قرآن به شمار نمی‌آورد. <ref>مسند احمد، ج ۵، ص۱۲۹ - ۱۳۰؛ الاتقان، ج ۱، ص۱۷۳.</ref> [[مصحف]] او افزوده‌هایی نیز داشت که به [[عقیده]] بسیاری از [[دانشمندان]] و محققان [[علوم قرآنی]] نکات تفسیری بوده است و نه الفاظ قرآن<ref>مذاهب التفسیر الاسلامی، ص۱۵ - ۱۶؛ التمهید، ج ۱، ص۳۱۹ - ۳۲۱؛ تاریخ قرآن، ص۳۵۰ - ۳۵۳.</ref>.<ref>[[شادی نفیسی |نفیسی، شادی]]، [[تفسیر علمی - نفیسی (مقاله)|مقاله «تفسیر علمی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، | وی ششمین [[ایمان]] آورنده به پیامبر {{صل}} <ref>حلیة الاولیاء، ج ۱، ص۱۷۴؛ الاصابه، ج ۴، ص۱۹۹.</ref> و نخستین کسی است که پس از رسول خدا {{صل}} آشکارا و با صدای بلند در [[مکه]] قرآن [[تلاوت]] کرد. <ref>الطبقات، ج ۳، ص۱۱۲ السیرة النبویه، ج ۱، ص۳۱۴؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۳.</ref> وی در هر دو [[هجرت]] شرکت جست و در همه [[غزوه‌ها]] همراه [[پیامبر]] {{صل}} حضور داشت <ref>الطبقات، ج ۳، ص۱۱۲ - ۱۱۳؛ الاصابه، ص۴، ص۱۹۹؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۳.</ref> و در ملازمت و [[همراهی]] پیامبر {{صل}} کم‌نظیر بود و در بیشتر [[کارها]] به آن [[حضرت]] [[خدمت]] میکرد. <ref> مسند احمد، ج ۶، ص۴۴۹؛ الطبقات، ج ۳، ص۱۱۳؛ الاستیعاب، ج ۳، ص۱۱۱.</ref> پیامبر {{صل}} خوش میداشت که [[قرآن]] را با تلاوت او بشنود. <ref> صحیح مسلم، ج ۲، ص۱۹۵؛ مسند احمد، ج ۱، ص۷؛ سفینة البحار، ج ۳، ص۳۴۶ - ۳۴۸.</ref> [[ابن مسعود]] به کسب [[دانش]] به ویژه [[معارف قرآن]] بسیار اهتمام می‌ورزید و به گفته خود، [[آموختن]] [[آیات قرآن]] را با [[شناخت]] مفاهیم آنها و نحوه عمل بدان‌ها همراه میکرد،<ref>مقدمة فی اصول التفسیر، ص۳۵ - ۳۶.</ref> از همین رو از [[داناترین]] [[صحابه]] به [[معانی قرآن]] بود. همه صحابه به [[فضیلت]] و دانش او به کتاب و [[سنّت]] اعتراف کرده‌اند. <ref>حلیة الاولیاء، ج ۱، ص۱۷۰ - ۱۷۸؛ صفه الصفوه، ج ۱، ص۱۷۰ - ۱۷۱؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۵ - ۳۸۶.</ref> [[امام علی]] {{ع}} درباره او فرموده است: قرآن و [[سنت]] را آموخت و به پایان برد. <ref> صفة الصفوه، ج ۱، ص۱۷۱؛ کنزالعمال، ج ۱۳، ص۱۶۰؛ مناهل العرفان، ج ۲، ص۱۸.</ref> ابن مسعود پس از [[وفات پیامبر]] {{صل}} و به ویژه زمانی که [[خلیفه دوم]] او را برای [[تعلیم]] قرآن و [[احکام اسلام]] به [[کوفه]] فرستاد <ref> تاریخ بغداد، ج ۱، ص۱۵۸؛ الاصابة، ج ۴، ص۲۰۱.</ref> به [[تفسیر قرآن]] برای [[مردم]] [[همت]] گماشت و [[شاگردان]] برجسته‌ای [[تربیت]] کرد. <ref> تاریخ بغداد، ج ۱، ص۱۵۸؛ مقدمة فی اصول التفسیر، ص۶۱.</ref> او را باید پایه‌گذار [[مکتب تفسیری]] کوفه دانست؛ زیرا [[مفسران]] کوفه در [[زمان]] [[تابعان]] از [[تفسیر]] او [[پیروی]] می‌‌کردند. <ref> التفسیر والمفسرون، ذهبی، ج ۱، ص۱۲۱ - ۱۲۲.</ref> از [[مفسران]] بزرگ [[تابعی]] [[علقمة بن قیس نخعی]]، [[اسود بن یزید نخعی]]، [[مسروق بن اجدع]]، [[ابووائل شقیق بن سلمه اسدی]] [[کوفی]]، [[عبیدة بن عمرو سلمانی]]، [[قیس بن ابی حازم]] و دیگران از [[اصحاب]] و [[شاگردان]] او هستند. <ref>التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۱، ص۳۱۷.</ref> از او در [[تفسیر]] مطالب فراوانی بر جای مانده و سندهای منتهی به وی را [[قوی]] دانسته‌اند. <ref> التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۱، ص۲۱۸.</ref> [[ابن مسعود]] از [[صحابه]] [[دوستدار]] علی {{ع}} بود که [[ابوبکر]] را برای [[سبقت]] بر [[امام علی]] {{ع}} در مسئله [[خلافت]] [[سرزنش]] کرد. <ref> الخصال، ج ۲، ص۴۶۱.</ref> [[شأن نزول آیه]] [[تبلیغ]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> که درباره اعلام [[ولایت علی]] {{ع}} در [[روز غدیر]] است از او نقل شده است. <ref> الدرالمنثور، ج ۲، ص۲۹۸؛ روح المعانی، ج ۶، ص۲۸۲.</ref> او از [[راویان حدیث غدیر]] است <ref> الغدیر، ج ۱، ص۵۳.</ref> و همو بود که [[حدیث]] {{متن حدیث| اَلْخُلَفَاءُ اِثْنَا عَشَرَ }} را در [[کوفه]] و پیرامون آن رواج داد. <ref> الخصال، ج ۲، ص۴۶۶ - ۴۶۹.</ref> وی مطالب [[تفسیری]] بسیاری را نیز از امام علی {{ع}} فرا گرفته است. <ref> سعد السعود، ص۵۵۸؛ تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص۴۰۰ - ۴۰۱؛ بحارالانوار، ج ۸۹، ص۱۰۵.</ref> ابن مسعود مصحفی ویژه خود داشت که شامل ۱۱۱ [[سوره]] بود و سوره‌های [[فاتحة الکتاب]] و معوّذتین ([[سوره فلق]] و [[سوره ناس]]) را نداشت. <ref>الاتقان، ج ۱، ص۱۴۲، ۱۷۲ - ۱۷۳؛ التمهید، ج ۱، ص۳۱۲ - ۳۱۵.</ref> وی فاتحه را جزء [[قرآن]] می‌‌دانست؛ ولی [[معتقد]] بود چون همواره در نمازهای یومیّه خوانده میشود [[حفظ]] خواهد شد؛ ولی دو سوره معوّذتین را از تعویذات [[پیامبر]] {{صل}} می‌‌دانست و از قرآن به شمار نمی‌آورد. <ref>مسند احمد، ج ۵، ص۱۲۹ - ۱۳۰؛ الاتقان، ج ۱، ص۱۷۳.</ref> [[مصحف]] او افزوده‌هایی نیز داشت که به [[عقیده]] بسیاری از [[دانشمندان]] و محققان [[علوم قرآنی]] نکات تفسیری بوده است و نه الفاظ قرآن<ref>مذاهب التفسیر الاسلامی، ص۱۵ - ۱۶؛ التمهید، ج ۱، ص۳۱۹ - ۳۲۱؛ تاریخ قرآن، ص۳۵۰ - ۳۵۳.</ref>.<ref>[[شادی نفیسی |نفیسی، شادی]]، [[تفسیر علمی - نفیسی (مقاله)|مقاله «تفسیر علمی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸، ص 269.</ref> | ||
== عبدالله بن مسعود و [[عثمان]] == | == عبدالله بن مسعود و [[عثمان]] == | ||
نسخهٔ ۱۱ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۴۴
عبدالله بن مسعود هذلی از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: عبدالله بن مسعود هذلی در تاریخ اسلامی - عبدالله بن مسعود هذلی در علوم قرآنی - عبدالله بن مسعود هذلی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردمقدمه
نام و نسب او عبدالله بن مسعود بن غافل بن حبیب بن ابی عبدالرحمن الهذلی است. اهل مکه بود و از قبیله هذیل هم پیمان قبیله بنی‌زهره و پدرش مسعود بن غافل و مادرش ام‌عبد بنت عبدود بن سواء از قبیله بنی‌هذیل بودند و به همین دلیل عبدالله بن مسعود به نام مادر خود ابن ام‌عبد نیز معروف بوده است[۱].
ابن مسعود از نظر قد و قامت خیلی کوتاه و لاغر و کوچک بود ولی مردی منظم و آراسته بود، دارای گیسوانی در پشت گوش بود که همیشه مرتب و آرایش داده شده بود، مثل اینکه به وسیله چسب آنها را منظم نگاه داشته‌اند و به قدری عطر استعمال میکرد که در تاریکی از بوی عطر شناخته می‌شد. عبدالله چون کار مهمی نمی‌توانست انجام دهد در خدمت پیامبر (ص) بود و مخصوصا کفش بردار حضرت محسوب می‌شد؛ هر کجا که پیامبر (ص) تشریف می‌برد عبدالله را نیز همراه می‌برد، او کفش آن حضرت را بر میداشت و هنگام بازگشت کفش را پای حضرت میکرد.
او ششمین کسی است که اسلام آورد و در این باره نقل می‌کند: من جوانی بودم که برای عتبة بن ابی معیط گوسفند می‌چرانیدم. یکی از روزها رسول خدا (ص) نزد من آمد و از من مقداری شیر طلب کرد. من برای ایشان شیر آوردم و عرضه داشتم: از قرآن چیزی به من یاد دهید و آن حضرت هفتاد سوره از قرآن را به من آموخت[۲].
او نخستین مسلمانی است که در مکه با صدای بلند قرآن را در میان مردم خواند. گفته شده، روزی اصحاب پیامبر (ص) گرد آمده، گفتند: قریش قرآن را نشنیده‌اند، اگر کسی باشد که قرآن را برای ایشان بخواند ممکن است به آن ایمان بیاورند. ابن مسعود گفت: "من این کار را می‌کنم"؛ آنها گفتند: برای مثل تو خطرناک است؛ این کار را کسی می‌تواند بکند که قبیله داشته باشد تا از او حمایت کنند، عبدالله گفت: "هر چند خطرناک است ولی این کار را خواهم کرد.
عبدالله به داخل مسجد رفت و در مقام ابراهیم ایستاد و با صدای بلند این آیات را خواند: ﴿الرَّحْمَنِ * عَلَّمَ الْقُرْآنَ * خُلِقَ الْإِنْسَانُ * عَلَّمَهُ الْبَيَانَ * الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ * وَالنَّجْمُ وَالشَّجَرُ يَسْجُدَانِ * وَالسَّمَاءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِيزَانَ * أَلَّا تَطْغَوْا فِي الْمِيزَانِ﴾[۳].
قریش پس از شنیدن این آیات، با هم گفتند: ابن ام عبد چه می‌خواند؟ گفته شد: از آنچه محمد (ص) آورده است می‌خواند. پس همگی به او حمله کرده و او را کتک زدند و صورتش را زخمی کردند[۴].
ابن مسعود از اصحاب قدیمی پیامبر اکرم (ص) است که بسیار قانع و متقی و بردبار و حافظ قرآن کریم بود. او هم در هجرت به حبشه همراه مسلمانان بود و هم در هجرت به مدینه و به هر دو قبله نماز گزارد[۵]. او در مدینه به منزل معاذ بن جبل یا سعد بن خیثمه وارد شد و پیامبر (ص) میان او و زبیر برادری قرار داد[۶] او در تمام جنگ‌ها و غزوات حضور داشت[۷]. وی بعد از وفات پیامبر (ص) نیز در غزوہ تبوک و همچنین در نماز و دفن حضرت صدیقه طاهره (ع)[۸] و در زمان دفن ابوذر غفاری حاضر بوده است[۹]. همچنین عمر او را برای تعلیم قرآن و احکام دینی به کوفه فرستاد و او وزارت عمار بن یاسر را که حکومت آنجا را به عهده داشت، بر عهده گرفت[۱۰].[۱۱]
عبدالله بن مسعود و قرآن
وی ششمین ایمان آورنده به پیامبر (ص) [۱۲] و نخستین کسی است که پس از رسول خدا (ص) آشکارا و با صدای بلند در مکه قرآن تلاوت کرد. [۱۳] وی در هر دو هجرت شرکت جست و در همه غزوه‌ها همراه پیامبر (ص) حضور داشت [۱۴] و در ملازمت و همراهی پیامبر (ص) کم‌نظیر بود و در بیشتر کارها به آن حضرت خدمت میکرد. [۱۵] پیامبر (ص) خوش میداشت که قرآن را با تلاوت او بشنود. [۱۶] ابن مسعود به کسب دانش به ویژه معارف قرآن بسیار اهتمام می‌ورزید و به گفته خود، آموختن آیات قرآن را با شناخت مفاهیم آنها و نحوه عمل بدان‌ها همراه میکرد،[۱۷] از همین رو از داناترین صحابه به معانی قرآن بود. همه صحابه به فضیلت و دانش او به کتاب و سنّت اعتراف کرده‌اند. [۱۸] امام علی (ع) درباره او فرموده است: قرآن و سنت را آموخت و به پایان برد. [۱۹] ابن مسعود پس از وفات پیامبر (ص) و به ویژه زمانی که خلیفه دوم او را برای تعلیم قرآن و احکام اسلام به کوفه فرستاد [۲۰] به تفسیر قرآن برای مردم همت گماشت و شاگردان برجسته‌ای تربیت کرد. [۲۱] او را باید پایه‌گذار مکتب تفسیری کوفه دانست؛ زیرا مفسران کوفه در زمان تابعان از تفسیر او پیروی می‌‌کردند. [۲۲] از مفسران بزرگ تابعی علقمة بن قیس نخعی، اسود بن یزید نخعی، مسروق بن اجدع، ابووائل شقیق بن سلمه اسدی کوفی، عبیدة بن عمرو سلمانی، قیس بن ابی حازم و دیگران از اصحاب و شاگردان او هستند. [۲۳] از او در تفسیر مطالب فراوانی بر جای مانده و سندهای منتهی به وی را قوی دانسته‌اند. [۲۴] ابن مسعود از صحابه دوستدار علی (ع) بود که ابوبکر را برای سبقت بر امام علی (ع) در مسئله خلافت سرزنش کرد. [۲۵] شأن نزول آیه تبلیغ ﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ﴾[۲۶] که درباره اعلام ولایت علی (ع) در روز غدیر است از او نقل شده است. [۲۷] او از راویان حدیث غدیر است [۲۸] و همو بود که حدیث « اَلْخُلَفَاءُ اِثْنَا عَشَرَ » را در کوفه و پیرامون آن رواج داد. [۲۹] وی مطالب تفسیری بسیاری را نیز از امام علی (ع) فرا گرفته است. [۳۰] ابن مسعود مصحفی ویژه خود داشت که شامل ۱۱۱ سوره بود و سوره‌های فاتحة الکتاب و معوّذتین (سوره فلق و سوره ناس) را نداشت. [۳۱] وی فاتحه را جزء قرآن می‌‌دانست؛ ولی معتقد بود چون همواره در نمازهای یومیّه خوانده میشود حفظ خواهد شد؛ ولی دو سوره معوّذتین را از تعویذات پیامبر (ص) می‌‌دانست و از قرآن به شمار نمی‌آورد. [۳۲] مصحف او افزوده‌هایی نیز داشت که به عقیده بسیاری از دانشمندان و محققان علوم قرآنی نکات تفسیری بوده است و نه الفاظ قرآن[۳۳].[۳۴]
عبدالله بن مسعود و عثمان
عبدالله بن مسعود و امیرالمؤمنین علی (ع)
سرانجام عبدالله بن مسعود
عبدالله بن مسعود و جنگ بدر
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۳، ص۹۸۷؛ اسد الغابه، این اثیر، ج۳، ص۲۸۰؛ الاصابه، ابن حجر، ج۴، ص۱۹۹.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد (ترجمه: مهدوی دامغانی)، ج۳، ص۱۳۲-۱۳۷.
- ↑ «به نام خداوند بخشنده بخشاینده * قرآن را آموخت * خداوند بر آن است تا بر شما آسان گیرد و آدمی را ناتوان آفریده‌اند * بدو سخن گفتن آموخت * خورشید و ماه دارای شمارگانند * و گیاه و درخت سجده می‌آورند * و آسمان را برافراشت و ترازو را بگذاشت * که در ترازو تجاوز نکنید» سوره فاتحه، آیه ۱-۸.
- ↑ السیرة النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۳۱۴؛ تاریخ نامه طبری بلعمی، ج۳، ص۵۶؛ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۲۸۱.
- ↑ السیرة النبویة، ابن هشام، ج۱، ص۳۲۵.
- ↑ الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۳، ص۹۹۴؛ الاصابه، ابن حجر، ج۴، ص۱۹۹.
- ↑ الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۳، ص۹۸۸؛ الاصابه، ابن حجر، ج۴، ص۱۹۹.
- ↑ قاموس الرجال، شوشتری، ج۶، ص۶۰۵؛ ریحانة الادب، مدرس تبریزی، ج۷، ص۳۹۱.
- ↑ السیرة النبویة، ابن هشام (ترجمه: رسولی)، ج۲، ص۳۶؛ تاریخ الطبری، طبری (ترجمه: پاینده)، ج۵، ص۲۱۶۳.
- ↑ الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۳، ص۹۹۲؛ الاصابه، ابن حجر، ج۴، ص۲۰۱؛ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۲۸۴.
- ↑ فتاح‌زاده، رحمان، مقاله «عبدالله بن مسعود»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۶، ص۱۶۳-۱۶۵.
- ↑ حلیة الاولیاء، ج ۱، ص۱۷۴؛ الاصابه، ج ۴، ص۱۹۹.
- ↑ الطبقات، ج ۳، ص۱۱۲ السیرة النبویه، ج ۱، ص۳۱۴؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۳.
- ↑ الطبقات، ج ۳، ص۱۱۲ - ۱۱۳؛ الاصابه، ص۴، ص۱۹۹؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۳.
- ↑ مسند احمد، ج ۶، ص۴۴۹؛ الطبقات، ج ۳، ص۱۱۳؛ الاستیعاب، ج ۳، ص۱۱۱.
- ↑ صحیح مسلم، ج ۲، ص۱۹۵؛ مسند احمد، ج ۱، ص۷؛ سفینة البحار، ج ۳، ص۳۴۶ - ۳۴۸.
- ↑ مقدمة فی اصول التفسیر، ص۳۵ - ۳۶.
- ↑ حلیة الاولیاء، ج ۱، ص۱۷۰ - ۱۷۸؛ صفه الصفوه، ج ۱، ص۱۷۰ - ۱۷۱؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۵ - ۳۸۶.
- ↑ صفة الصفوه، ج ۱، ص۱۷۱؛ کنزالعمال، ج ۱۳، ص۱۶۰؛ مناهل العرفان، ج ۲، ص۱۸.
- ↑ تاریخ بغداد، ج ۱، ص۱۵۸؛ الاصابة، ج ۴، ص۲۰۱.
- ↑ تاریخ بغداد، ج ۱، ص۱۵۸؛ مقدمة فی اصول التفسیر، ص۶۱.
- ↑ التفسیر والمفسرون، ذهبی، ج ۱، ص۱۲۱ - ۱۲۲.
- ↑ التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۱، ص۳۱۷.
- ↑ التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۱، ص۲۱۸.
- ↑ الخصال، ج ۲، ص۴۶۱.
- ↑ «ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.
- ↑ الدرالمنثور، ج ۲، ص۲۹۸؛ روح المعانی، ج ۶، ص۲۸۲.
- ↑ الغدیر، ج ۱، ص۵۳.
- ↑ الخصال، ج ۲، ص۴۶۶ - ۴۶۹.
- ↑ سعد السعود، ص۵۵۸؛ تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص۴۰۰ - ۴۰۱؛ بحارالانوار، ج ۸۹، ص۱۰۵.
- ↑ الاتقان، ج ۱، ص۱۴۲، ۱۷۲ - ۱۷۳؛ التمهید، ج ۱، ص۳۱۲ - ۳۱۵.
- ↑ مسند احمد، ج ۵، ص۱۲۹ - ۱۳۰؛ الاتقان، ج ۱، ص۱۷۳.
- ↑ مذاهب التفسیر الاسلامی، ص۱۵ - ۱۶؛ التمهید، ج ۱، ص۳۱۹ - ۳۲۱؛ تاریخ قرآن، ص۳۵۰ - ۳۵۳.
- ↑ نفیسی، شادی، مقاله «تفسیر علمی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۸، ص 269.