قیام سید حسنی: تفاوت میان نسخه‌ها

۴٬۹۴۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۲۴
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{خرد}}
{{مدخل مرتبط
{{مهدویت}}
| موضوع مرتبط = نشانه‌های ظهور
خروج و قیام فردی به نام حسنی، یکی از نشانه‌های مشهور دربارۀ ظهور به شمار می‌رود؛ اما احادیثی که دربارۀ آن وجود دارد، از نظر سند یا منبع، اشکال دارند و تنها روایت صحیح آن در روضۀ کافی است که آن هم از نظر محتوا قابل قبول نیست<ref>دانش‌نامه امام مهدی ج۷ ص:۴۳۹.</ref>.
| عنوان مدخل  =
| مداخل مرتبط =
| پرسش مرتبط  = امام مهدی (پرسش)
}}


در این حدیث، از [[امام صادق]]{{ع}} دربارۀ فَرَج سؤال شد و ایشان فرمود: وقتی فرزندان عبّاس با هم اختلاف کنند و سلطنت آنان سست شود، شامی و یمانی ظهور می‌کنند و حسنی به حرکت در‌می‌آید و صاحب الأمر از مدینه به مکه می‌آید... و از خداوند اجازۀ ظهور می‌طلبد. آن گاه برخی از موالی او این خبر را برای حسنی می‌برند و او بر خروج، پیش‌دستی می‌کند؛ اما اهل مکه، او را می‌کُشند و سرش را برای شامی می‌فرستند. در این زمان، صاحب الأمر آشکار می‌شود و مردم با او بیعت می‌کنند <ref>روضة الکافی: ص۲۲۵.</ref><ref>دانش‌نامه امام مهدی ج۷ ص:۴۴۰.</ref>.
درباره '''قیام سید حسنی''' دو دیدگاه وجود دارد؛ یکی: اینکه قیام سید حسنی از [[نشانه‌های غیر حتمی ظهور]] است و دیگر: به [[دلیل]] اشکالاتی که در گزارش‌های مربوط به قیام او وجود دارد، او را نشانه ظهور نمی‌داند.


اگر چه ممکن است که از نظر سند، بر این حدیث، اشکالی وارد نباشد، ولی در آن از اختلاف بنی عباس سخن گفته شده که مجموع حدیث را با مشکل رو به رو می‌کند و عبارت هم به گونه‌ای نیست که بتوان گفت مقصود امام، فاصله‌ای طولانی بین اختلاف بنی عباس و ظهور حسنی است. از طرفی، تصور برگشت حکومت عباسیان یا تشکیل حکومتی به نام آنان در [[آخر الزمان]] بر هیچ دلیل و قرینۀ درستی استوار نیست. اشکال دوم، ابهاماتی است که در این حدیث به چشم می‌خورد. این که مهدی پس از آمدن از مدینه به مکّه، تازه اجازۀ ظهور بخواهد و این که حسنی در برابر مهدی برای قیام، پیش‌دستی کند، مطالبی قابل تأمل است. کشته شدن حسنی به دست اهل مکه و فرستادن سر او برای شامی هم مطلبی است که در احادیث دیگر وجود ندارد. ضمن این که به نظر می‌رسد که فرستادن سر مقتول، مربوط به تاریخ صدر اسلام است، نه آخر الزمان که ارتباط به گونۀ دیگری تصویر شده است. احادیث دیگری نیز دربارۀ سیّد حسنی و قیام او وجود دارند که آنها نیز معمولاً با اشکالات محتوایی مواجه‌اند<ref>دانش‌نامه امام مهدی ج۷ ص:۴۴۰.</ref>.
== [[سید حسنی]] کیست؟ ==
یکی از قیام‌های در آستانۀ ظهور، قیامی است که با [[پرچم‌داری]] شخصی به نام [[سید حسنی]] صورت می‌گیرد و از نشانه‌های مشهور دربارۀ [[ظهور]] به شمار می‌رود. [[سید حسنی]] [[جوان]] خوش صورتی است که از طرف دیلم‌ و [[قزوین]] [[خروج]] می‌نماید و ظاهراً از [[اولاد]] [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} است<ref>ر.ک: [[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامه امام مهدی (کتاب)|دانشنامه امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۴۱؛ [[محمد محمدی اشتهاردی|محمدی اشتهاردی، محمد]]، [[حضرت مهدی فروغ تابان ولایت (کتاب)|حضرت مهدی فروغ تابان ولایت]]، ص ۶۶ ـ ۶۷</ref>.


این پیشینه دربارۀ احادیث مربوط به حسنی و مهم‌تر از این، ضعف منبع و سند و متن این احادیث، چنین نتیجه می‌دهد که قیام حسنی قبل از ظهور، چیزی نیست که بتوان به شیؤۀ علمی، آن را اثبات کرد. بنابراین، شاید بتوان گفت که مقصود از سید حسنی در تنها روایت معتبری که بدان اشاره شده، همان نفس زکیه است<ref>دانش‌نامه امام مهدی ج۷ ص:۴۴۱.</ref>.
== دلایل قائلین نشانه بودن [[سید حسنی]] ==
اکثر کسانی که می‌گویند قیام سید حسنی از [[نشانه‌های ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} است به یک [[روایت]] [[استدلال]] می‌کنند و آن اینکه [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: «وقتی [[فرزندان عباس]] با هم [[اختلاف]] کنند و [[سلطنت]] آنان [[سست]] شود، شامی و [[یمانی]] [[ظهور]] می‌کنند و [[سید حسنی|حسنی]] به حرکت درمی‌آید و [[امام مهدی]] {{ع}} از [[مدینه]] به [[مکه]] می‌آید و از [[خداوند]] اجازه [[ظهور]] می‌طلبد. آنگاه برخی از موالی([[دوستان]] و [[یاران]]) او این خبر را برای [[سید حسنی|حسنی]] می‌برند و او بر [[خروج]]، پیش‌دستی می‌کند؛ اما [[اهل مکه]] او را می‌کشند و سرش را برای شامی می‌فرستند؛ در این زمان، [[امام مهدی]] {{ع}} آشکار می‌شود و [[مردم]] با او [[بیعت]] می‌کنند»<ref>{{متن حدیث|عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ اَلسَّرَّاجِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ مَتَى فَرَجُ شِیعَتِكُمْ قَالَ إِذَا اِخْتَلَفَ وُلْدُ اَلْعَبَّاسِ وَ وَهَى سُلْطَانُهُمْ ـ وَ طَمِعَ فِیهِمْ مَنْ لَمْ یَكُنْ یَطْمَعُ وَ خَلَعَتِ اَلْعَرَبُ أَعِنَّتَهَا وَ رَفَعَ كُلُّ ذِی صِیصِیَةٍ صِیصِیَتَهُ وَ ظَهَرَ اَلسُّفْیَانِیُّ وَ اَلْیَمَانِیُّ وَ تَحَرَّكَ اَلْحَسَنِیُّ خَرَجَ صَاحِبُ هَذَا اَلْأَمْرِ مِنَ اَلْمَدِینَةِ إِلَى مَكَّةَ بِتُرَاثِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قُلْتُ وَ مَا تُرَاثُ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَقَالَ سَیْفُهُ وَ دِرْعُهُ وَ عِمَامَتُهُ وَ بُرْدُهُ وَ قَضِیبُهُ وَ فَرَسُهُ وَ لَأْمَتُهُ وَ سَرْجُهُ وَ یَسْتَأْذِنَ اَللَّهَ فِی ظُهُورِهِ فَیَطَّلِعُ عَلَى ذَلِكَ بَعْضُ مَوَالِیهِ فَیَأْتِی اَلْحَسَنِیَّ فَیُخْبِرُهُ اَلْخَبَرَ فَیَبْتَدِرُ اَلْحَسَنِیُّ إِلَى اَلْخُرُوجِ فَیَثِبُ عَلَیْهِ أَهْلُ مَكَّةَ فَیَقْتُلُونَهُ وَ یَبْعَثُونَ بِرَأْسِهِ إِلَى اَلشَّامِیِّ فَیَظْهَرُ عِنْدَ ذَلِكَ صَاحِبُ هَذَا اَلْأَمْرِ فَیُبَایِعُهُ اَلنَّاسُ وَ یَتَّبِعُونَهُ}}، کلینی، محمد بن یعقوب، روضه کافی، ص ۲۲۴ ـ ۲۲۵، ح ۲۸۵؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص ۲۷۰؛ کاظمی، مصطفی بن ابراهیم، بشارة الاسلام، ص ۱۳۸، ۱۳۹.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
از بررسی این [[روایت]] به چند مطلب می‌توان پی برد:
{{جستارهای وابسته}}
# حركت [[سید حسنی]] یكی از [[علائم ظهور]] است.
{{ستون-شروع|3}}
# دو حركت توسط [[سید حسنی]] آغاز می‌شود، یكی از آنها پیش از [[خروج]] و دیگری پس از ظهور اتفاق می‌افتد.
* [[امام مهدی]] {{ع}}
# مبدأ این حركت مشخص نیست، اما در ادامه، به مكه منتهی می‌شود. البته برخی شروع این حركت را از مكه و به انگیزه [[خروج]] می‌دانند كه با ظاهر [[روایت]] سازگار نیست.
* [[موعودباوری]]
# زمان حركت [[سید حسنی|حسنی]] بسیار نزدیک به [[زمان ظهور]] حضرت است؛ زیرا، در [[روایت]] بیان شده است [[خروج]] می‌كند و كشته می‌شود و سپس [[امام]] [[ظهور]] می‌كند.
* [[فارقلیط]]
# [[سید حسنی]] شخصیتی مثبت بوده و حركت وی بر [[حق]] است.
* [[پارکلیت]]
# [[سرنوشت]] [[سید حسنی]] این است كه به دست [[مردم]] مكه كشته شده و سرش برای [[سفیانی]] فرستاده می‌شود<ref>ر.ک: [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[نگرشی در روایات سید حسنی (مقاله)|نگرشی در روایات سید حسنی]]، ص ۲۸ ـ ۳۱؛ [[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۴۱؛ [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[اصحاب و یاران مهدی (مقاله)|اصحاب و یاران مهدی]]، ص ۱۴۸.</ref>.
* [[ماشیح]]
* [[سوشیانس]]
* [[سوشینت]]  
* [[هوشیدر]]
* [[هوشیدرماه]]
* [[میتریا]]
* [[آرماگدون]]
* [[ظهور امام مهدی]] {{ع}}
* [[خروج منبعث سوم]]
* [[جیش الغضب]]
* [[دیدگاه کلی قرآن درباره پایان تاریخ]]
* [[نشانه‌های آخر الزمان|نشانه‌ها و رخدادهای مهم آخر الزمان]]
* [[بحران معنویت]]
* [[وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار]]
* [[وقوع مصائب]]
* [[ظهور منجی|ظهور منجی بزرگ بشر]]
* [[نزول عیسی]] {{ع}}
* [[خروج جنبنده‌ای از زمین]]
* [[هجوم یأجوج و مأجوج]]
* [[صلح و آرامش پایدار|صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان]]
* [[حکومت امام زمان]] {{ع}}
* فتنه‌های شیطان در [[زمان ظهور امام مهدی]] {{ع}}
* بی ارزش شدن خون مردم
* تدریجی بودن [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]] {{ع}}
* گسسته شدن پیوند خویشاوندی
* شکسته شدن حرمت انسان
* جدا شدن مردم بر اثر بلا و گرفتاری
* [[رویارویی امام مهدی]] {{ع}} با جاهلان
* ترس و اضطراب همگانی
* سختی پیش از [[ظهور امام مهدی]] {{ع}}
{{پایان}}
{{پایان}}


==منابع==
== دلایل قائلین نشانه نبودن [[سید حسنی]] ==
*[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی ج۷]]
کسانی که این موضوع را رد کردند بر این باورند که در [[روایت]] [[امام صادق]] {{ع}} اشکالاتی وجود دارد، از جمله اینکه:
# برگشت [[حکومت]] [[عباسیان]] یا تشکیل حکومتی به نام آنان در [[آخرالزمان]] بر هیچ [[دلیل]] و قرینه درستی [[استوار]] نیست.
# اینکه [[امام مهدی]] {{ع}} پس از آمدن از [[مدینه]] به [[مکه]]، تازه اجازه [[ظهور]] بخواهد.
# پیش دستی [[سید حسنی|حسنی]] برای [[قیام]] در برابر [[امام مهدی]] {{ع}}.
# کشته شدن حسنی به دست [[اهل مکه]] و فرستادن سر او برای شامی؛ زیرا فرستادن سر مقتول، مربوط به [[تاریخ]] صدر [[اسلام]] است، نه [[آخر الزمان]].


==پانویس==
در واقع این پیشینه دربارۀ [[احادیث]] مربوط به [[سید حسنی|حسنی]] و مهم‌تر از آن، ضعف منبع و سند و متن این [[احادیث]]، چنین نتیجه می‌دهد که قیام حسنی قبل از ظهور، چیزی نیست که بتوان به شیؤۀ علمی، آن را اثبات کرد<ref>ر.ک: [[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامه امام مهدی (کتاب)|دانشنامه امام مهدی]]، ج۷، ص ۴۴۱؛ [[محمد شهبازیان|شهبازیان، محمد]]، [[بررسی کتاب نور الانوار علی اصغر بروجردی در حوزه مهدویت (مقاله)|بررسی کتاب نور الانوار علی اصغر بروجردی در حوزه مهدویت]]، ص ۱۲۷.</ref>.
{{پانویس2}}


==پیوند به بیرون==
== نتیجه گیری ==
در نتیجه دربارۀ قیام سید حسنی دو نظریه وجود دارد: یکی اینکه، قیام سید حسنی از [[نشانه‌های ظهور]] به شمار می‌رود. نظریه دیگر اینکه، به [[دلیل]] ضعف سندی و دلالت ضعیف [[روایت]] مذکور و نیز [[روایات]] مربوط به [[سید حسنی]]، نمی‌توان قیام سید حسنی را اثبات کرد.


{{امام مهدی}}
== پرسش مستقیم ==
* [[آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)]]


{{دانشنامه امامت-خرد}}
== پرسش‌های وابسته ==
[[رده:مدخل مرتبط با امام مهدی]]
{{پرسمان نشانه‌های ظهور امام مهدی}}
[[رده:مدخل‌های اصلی دانشنامه]]
 
[[رده:معصوم]]
 
[[رده:امام مهدی]]
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:11830.jpg|22px]] [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[نگرشی در روایات سید حسنی (مقاله)|'''نگرشی در روایات سید حسنی''']]
# [[پرونده:10119018.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|'''دانشنامهٔ امام مهدی''']]
# [[پرونده:152008.jpg|22px]] [[محمد محمدی اشتهاردی|محمدی اشتهاردی، محمد]]، [[حضرت مهدی فروغ تابان ولایت (کتاب)|'''حضرت مهدی فروغ تابان ولایت''']]
# [[پرونده:11830.jpg|22px]] [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[اصحاب و یاران مهدی (مقاله)|'''اصحاب و یاران مهدی''']]
# [[پرونده:11830.jpg|22px]] [[محمد شهبازیان|شهبازیان، محمد]]، [[بررسی کتاب نور الانوار علی اصغر بروجردی در حوزه مهدویت (مقاله)|'''بررسی کتاب نور الانوار علی اصغر بروجردی در حوزه مهدویت''']]
{{پایان منابع}}
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
[[رده:نشانه‌های غیرحتمی ظهور]]
۱۱۸٬۳۵۶

ویرایش