ابواسحاق سبیعی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۸: خط ۳۸:


==نسب==
==نسب==
[[ابواسحاق السُبیعیُّ]] [[عمرو بن عبد الله]] از [[ذریه]] [[سُبیع بن صَعْبِ بن همدان]]<ref>سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲. سبیع بطن من همدان، نه سبیع و قاعده نیز مقتضی خوانش سبیع است؛ مثل حسین و زبیر و کمیل. (یوسفی غروی).</ref> و [[سبیع]] نیز قبیله‌ای از [[همدان]] است<ref>الثقات، ابن حبان، ج۵، ص۱۷۷.</ref>.<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۷۳-۱۷۴. </ref>.
[[ابواسحاق السُبیعیُّ]] [[عمرو بن عبد الله]] از [[ذریه]] [[سُبیع بن صَعْبِ بن همدان]]<ref>سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲. سبیع بطن من همدان، نه سبیع و قاعده نیز مقتضی خوانش سبیع است؛ مثل حسین و زبیر و کمیل. (یوسفی غروی).</ref> و [[سبیع]] قبیله‌ای از [[همدان]] است<ref>الثقات، ابن حبان، ج۵، ص۱۷۷.</ref>.<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۷۳-۱۷۴. </ref>.


==[[ابواسحاق السبیعی]] در [[منابع شیعه]]==
==[[ابواسحاق السبیعی]] در [[منابع شیعه]]==
[[شیخ طوسی]] در کتاب [[رجال]] خود در باب {{عربی|من عرف بكنيته او بقبيلته}}؛ [[ابواسحاق همدانی]] را جزء أصحاب [[امیر المؤمنین]]{{ع}}<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۸۷ (باب من عرف بکنیته او بقبیلته).</ref> و در باب الکنی، [[ابواسحاق همدانی]] و [[ابواسحاق السبیعی]] را جزء [[اصحاب امام حسن مجتبی]]{{ع}} شمرده است<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۹۶ (باب الکنی).</ref>.
اندیشمندان شیعه او را جزء أصحاب [[امیر المؤمنین]]{{ع}}<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۸۷ (باب من عرف بکنیته او بقبیلته).</ref> و از [[اصحاب امام حسن مجتبی]]{{ع}} شمرده‌اند<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۹۶ (باب الکنی).</ref>. همچنین [[شیخ مفید]] او را از موثقین [[علی بن الحسین]]{{عم}} دانسته و می‌گوید: [[ابا اسحاق]] که اسمش [[عمرو بن عبدالله سبیعی]] است، چهل سال [[نماز صبح]] خود را با وضوی [[نماز]] شبش به جای آورد و هر [[شب]] یک ختم [[قرآن]] داشت و کسی عابد‌تر از او و در میان خاص و عام، موثق‌تر از او نبود<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۲۴۸ (باب العین).</ref>.<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۷۴-۱۷۵.</ref>
 
[[شیخ مفید]] نیز به [[نقل]] از [[محمد بن جعفر المؤدب]] او را از ثقات [[علی بن الحسین]]{{عم}} دانسته، می‌گوید: [[ابا اسحاق]] که اسمش [[عمرو بن عبدالله سبیعی]] است، چهل سال [[نماز صبح]] خود را با وضوی [[نماز]] شبش به جای آورد و هر [[شب]] یک ختم [[قرآن]] داشت و کسی عابد‌تر از او و در میان خاص و عام، موثق‌تر از او نبود <ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۲۴۸ (باب العین).</ref>.
 
اما صاحب کتاب [[معجم رجال الحدیث (کتاب)|معجم رجال الحدیث]]، [[ابواسحاق]] را از علمای [[اهل سنت]] دانسته، می‌گوید: وی [[ثقه]] نیست<ref>معجم رجال الحدیث، خویی، ج۱۴، ص۱۲۱.</ref>؛ در حالی که [[شهرستانی]]، از [[علماء]] [[اهل سنت]]، در کتاب الملل و النحل، [[ابواسحاق السبیعی]] را جزء [[امامیه]] و [[شیعه]] شمرده است<ref>الملل والنحل، شهرستانی، ج۱، ص۱۹۰.</ref>.<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۷۴-۱۷۵.</ref>


==[[ابواسحاق السبیعی]] در منابع [[اهل‌سنت]]==
==[[ابواسحاق السبیعی]] در منابع [[اهل‌سنت]]==
در منابع [[اهل‌سنت]] به [[ابواسحاق السبیعی]] بیشتر از [[منابع شیعه]] پرداخته شده و او از [[راویان]] کتب شش‌گانه [[اهل‌سنت]] شمرده شده است و [[بخاری]]، [[مسلم]]، [[ابوداود]]، [[ترمذی]]، [[نسائی]] و [[ابن ماجه]] از وی [[روایت]] [[نقل]] کرده‌اند.
در منابع [[اهل‌سنت]] به شرح حال [[ابواسحاق السبیعی]] بیشتر از [[منابع شیعه]] پرداخته شده است.  
 
===تصریح بر [[وثاقت]]===
بسیاری از [[علمای رجال]] [[اهل‌سنت]] [[ابواسحاق السبیعی]] را توثیق کرده‌اند، مانند افراد زیر:
#[[یحیی بن معین]]: [[ابواسحاق السبیعی]] [[ثقه]] است<ref>تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۱۰۳؛ سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲؛ إمتاع الأسماع، مقریزی، ج۴، ص۳۱۰.</ref>؛
#[[العجلی]]: [[ابواسحاق السبیعی]]، [[کوفی]]، [[تابعی]] و [[ثقه]] است<ref>معرفة الثقات، عجلی، ج۲، ص۱۷۹؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر ۴۶، ص۲۱۷؛ تهذیب الکمال، مزی ۲۲، ص۱۰۳؛ عمدة القاری، عینی، ج۱، ص۲۴۱.</ref>؛
#[[ذهبی]]: [[ابواسحاق السبیعی]] را شیخ، عالم و [[محدث]] [[کوفه]] دانسته است و می‌گوید: وی از [[علماء]] عامل، و از [[تابعین]] و از طالبان [[علم]] و دارای [[شأن]] بزرگی است<ref>سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲؛ إمتاع الاسماع، مقریزی، ج۴، ص۳۱۰.</ref>.<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۷۵-۱۷۶. </ref>
 
===اهتمام به [[عبادات]] و [[تلاوت قرآن]]===
#[[ابو الاحوص|أبُو الأحْوَص]] می‌گوید: [[ابواسحاق السبیعی]] خطاب به [[جوانان]] گفته است: "ای گروه [[جوانان]]! [[قدرت]] و [[جوانی]] خود را [[غنیمت]] شمارید؛ هیچ شبی بر من نگذشت مگر اینکه در آن [[شب]]، هزار [[آیه]] از [[قرآن]] و در هر رکعت از [[نماز]]، [[سوره بقره]] را [[تلاوت]] کردم و تمام [[ماه‌های حرام]] و سه روز از هر ماه و روزهای [[دوشنبه]] و [[پنج‌شنبه]] هر ماه را، [[روزه]] گرفتم"<ref>سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۳ و تهذیب التهذیب، ابن حجر ۸:.۶۵.</ref>؛
#[[ابوبکر بن عیاش|أبُوبکر بنُ عَیَّاش]] گوید: از [[ابواسحاق السبیعی]] شنیدم که می‌گفت: چهل سال است که در شب‌ها یک لحظه چشم‌هایم را روی هم نگذاشته‌ام<ref>سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۳؛ تذکرة الحفاظ، ذهبی، ج۱، ص۱۱۶؛ تهذیب التهذیب، ج۸، ص۶۵.</ref>؛
#[[یونس]]، [[فرزند]] [[ابواسحاق السبیعی|ابا اسحاق]] می‌گوید: "پدرم در هر [[شب]]، هزار [[آیه]] از [[قرآن]] را [[تلاوت]] می‌کرد"<ref>سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۳؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۸، ص۶۵.</ref>.<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۷۶-۱۷۷. </ref>
 
===تصریح بر [[جرح]] و [[ذم]]===
گرچه بعضی از رجال‌شناسان [[اهل سنت]] [[ابواسحاق السبیعی]] را توثیق کرده‌اند؛ اما بعضی دیگر نیز وی را به تدلیس در [[احادیث]] و [[فراموشی]] و اختلاط متهم کرده‌اند<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۷۸. </ref>.
 
====[[فراموشی]] و ضعیف شدن حافظه====
بعضی‌ها معتقدند [[ابواسحاق السبیعی|ابو اسحاق]] در بزرگ‌ سالی به [[ضعف]] حافظه دچار شده، ولی به اختلاط گرفتار نشده بود<ref>سیر أعلام النبلاء، ذهبی ۵: ۳۹۲و إمتاع الأسماع، مقریزی۴: ۳۱۰.</ref>.<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۷۸.</ref>
 
====دچار شدن به اختلاط در آخر [[عمر]]====
[[فسوی]] از بعضی از [[اهل]] [[علم]] [[نقل]] می‌کند که [[ابواسحاق السبیعی|ابو اسحاق]] به اختلاط دچار شده بود و به همین سبب، من و [[ابن عیینه]] او را ترک کردیم <ref>میزان الاعتدال، ذهبی ۳: ۲۷۰ و دعوة إلی سبیل المؤمنین، طارق زین العابدین: ۱۳۸.</ref>.
[[ابن حجر]] نیز در تقریب التهذیب بعد از توثیق [[ابواسحاق السبیعی]]، می‌گوید: وی در آخر [[عمر]] به [[مرض]] اختلاط گرفتار شد <ref>تقریب التهذیب، ابن حجر۱: ۷۳۹.</ref>. بعضی هم معتقدند که [[ابن عیینة]] و [[أبی خیثمة زهیر بن معاویة]] بعد از اینکه [[ابواسحاق السبیعی]] به اختلاط گرفتار شد، از وی [[حدیث]] شنیده‌اند<ref>المختلطین، علائی، ص۹۳.</ref>.<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۷۸-۱۷۹. </ref>


====[[مدلس]] بودن====
بسیاری از [[علمای رجال]] [[اهل‌سنت]] [[ابواسحاق السبیعی]] را توثیق کرده<ref>تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۱۰۳؛ سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲؛ إمتاع الأسماع، مقریزی، ج۴، ص۳۱۰.</ref> و در مورد او نوشته‌اند اهتمام به [[عبادات]] و [[تلاوت قرآن]] داشته است؛ [[ابو الاحوص|أبُو الأحْوَص]] می‌گوید: [[ابواسحاق السبیعی]] خطاب به [[جوانان]] گفته است: "ای گروه [[جوانان]]! [[قدرت]] و [[جوانی]] خود را [[غنیمت]] شمارید؛ هیچ شبی بر من نگذشت مگر اینکه در آن [[شب]]، هزار [[آیه]] از [[قرآن]] و در هر رکعت از [[نماز]]، [[سوره بقره]] را [[تلاوت]] کردم و تمام [[ماه‌های حرام]] و سه روز از هر ماه و روزهای [[دوشنبه]] و [[پنج‌شنبه]] هر ماه را، [[روزه]] گرفتم"<ref>سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۳ و تهذیب التهذیب، ابن حجر ۸:.۶۵.</ref>؛
[[ابواسحاق السبیعی]] به تدلیس هم متهم و با عباراتی همانند: {{عربی|كان يدلس}}<ref>سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۸، ص۵۶.</ref>، {{عربی|مكثر من التدليس}}<ref>جامع التحصیل فی أحکام المراسیل، علائی، ص۴۵.</ref>، {{عربی|مشهور بالتدليس}}<ref>تعریف اهل التقدیس بمراتب الموصوفین بالتدلیس، ابن حجر، ص۴۲.</ref> {{عربی|وكان مدلسا}}<ref>الثقات، ابن حبان، ج۵، ص۱۷۷؛ دعوة إلی سبیل المؤمنین، طارق زین العابدین، ص۱۳۸.</ref> از او یاد شده است<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۷۹-۱۸۰. </ref>.


====[[نقل روایت]] از [[قاتلان امام حسین]]{{ع}}====
در مقابل گروهی دیگر تصریح بر [[جرح]] و [[ذم]] او کرده و وی را به تدلیس در [[احادیث]] و [[فراموشی]] و اختلاط متهم کرده‌اند<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۷۸.</ref>.
از [[دلایل]] [[ذم]] [[ابواسحاق السبیعی|ابواسحاق]] آن است که وی از [[عمر بن سعد]]، [[قاتل]] [[امام حسین]]{{ع}} و از [[شمر بن ذی الجوشن]]، کسی که [[سر امام حسین]]{{ع}} را جدا کرد، [[حدیث]] [[نقل]] کرده است <ref>سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲؛ دعوة إلی سبیل المؤمنین، طارق زین العابدین، ص۱۳۸. شمر بن ذی الجوشن فرمانده چهار هزار پیاده نظام بود که با امام حسین{{ع}} به مبارزه پرداختند و سنان بن انس کسی بود که امام را به شهادت رساند. (نک: وقعه الطف، یوسفی غروی، ص۲۵۵).</ref>.<ref>[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[عمرو بن عبدالله (مقاله)|مقاله «عمرو بن عبدالله»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۰. </ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==

نسخهٔ ‏۱۵ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۱۰

(عمرو بن عبدالله)
اطلاعات فردی
کنیهأبو إسحاق[۱]
لقبهمدانی، سبیعی، کوفی [۲]
محل زندگیکوفه
مذهبعامی[۳]
صحابیامام علی(ع) [۴]، امام حسن(ع) [۵]، امام سجاد(ع) [۶]، امام صادق(ع) [۷]
اطلاعات حدیثی
راویان از اواسرائيل بن يونس[۹]
تعداد روایاتإسحاق السبیعی: ۱ روایه؛
أبو إسحاق السبیعی: ۱۴ روایه؛
جمع عدد الروایات: ۱۵ روایه
سایرنام وی در منابع ذیل آمده است: اتقان المقال؛ ص:۱۰۱ و ۳۳۱[۱۰]؛ أعیان الشیعة، ج۲، ص۲۸۲[۱۱]؛ بهجة الآمال، ج:۷، ص:۳۷۸[۱۲]؛ تنقیح المقال، ج۳، ص۲، [۱۳]؛ جامع الرواة، ج۲، ص۳۶۵، [۱۴]؛الجامع فی الرجال، ج۲، ص۱۳۰۷ [۱۵]؛ رجال الطوسی، ج۷۱، ص۱، و۲، و۳[۱۶]؛ إبن کلیب، ص:۶۴۰، ر۲۴ [۱۷]؛رجال المیرداماد، ج۱، ص۱۴۶؛ طرائف المقال، ج۲، ص۶۲ ر ۷۱۶۶، [۱۸]؛ غایة المرام: ۵۸۹ [۱۹]؛ قاموس الرجال، ج۱۰، ص۸، [۲۰]؛ مجمع الرجال، ج۷، ص۵ [۲۱]؛ مستدرکات علم الرجال، ج۸، ص۳۲۴، ر ۱۶۶۲۲ [۲۲]؛معجم الثقات، ص۳۲۸، ر ۶۲۸؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۷۷ ر ۱۲۰۱، و۲۱ / ۱۷ ر ۱۳۸۹۵، و۱۳ / ۱۱۱ ر ۸۹۳۱؛ المعین : ۵۲ و۵۵۱ ر ۳۱۸۴؛ منتهی المقال: ۳۳۸ [۲۳]؛ منهج المقال: ۳۸۳ [۲۴]؛ الموسوعة الرجالیة، ج۴، ص۴۰۶، و ج۷، ص۱۱۴ [۲۵]؛ الوسیط: ۲۷۵ [۲۶]
این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

نسب

ابواسحاق السُبیعیُّ عمرو بن عبد الله از ذریه سُبیع بن صَعْبِ بن همدان[۲۷] و سبیع قبیله‌ای از همدان است[۲۸].[۲۹].

ابواسحاق السبیعی در منابع شیعه

اندیشمندان شیعه او را جزء أصحاب امیر المؤمنین(ع)[۳۰] و از اصحاب امام حسن مجتبی(ع) شمرده‌اند[۳۱]. همچنین شیخ مفید او را از موثقین علی بن الحسین(ع) دانسته و می‌گوید: ابا اسحاق که اسمش عمرو بن عبدالله سبیعی است، چهل سال نماز صبح خود را با وضوی نماز شبش به جای آورد و هر شب یک ختم قرآن داشت و کسی عابد‌تر از او و در میان خاص و عام، موثق‌تر از او نبود[۳۲].[۳۳]

ابواسحاق السبیعی در منابع اهل‌سنت

در منابع اهل‌سنت به شرح حال ابواسحاق السبیعی بیشتر از منابع شیعه پرداخته شده است.

بسیاری از علمای رجال اهل‌سنت ابواسحاق السبیعی را توثیق کرده[۳۴] و در مورد او نوشته‌اند اهتمام به عبادات و تلاوت قرآن داشته است؛ أبُو الأحْوَص می‌گوید: ابواسحاق السبیعی خطاب به جوانان گفته است: "ای گروه جوانان! قدرت و جوانی خود را غنیمت شمارید؛ هیچ شبی بر من نگذشت مگر اینکه در آن شب، هزار آیه از قرآن و در هر رکعت از نماز، سوره بقره را تلاوت کردم و تمام ماه‌های حرام و سه روز از هر ماه و روزهای دوشنبه و پنج‌شنبه هر ماه را، روزه گرفتم"[۳۵]؛

در مقابل گروهی دیگر تصریح بر جرح و ذم او کرده و وی را به تدلیس در احادیث و فراموشی و اختلاط متهم کرده‌اند[۳۶].

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. تاریخ الاسلام للذهبی: ج۸، ص۱۹۰.
  2. تاریخ الاسلام للذهبی: ج۸، ص۱۹۰.
  3. قاموس الرجال للشوشتری: ج۷، ص۱۵۸.
  4. الرجال الطوسی، ص:۶۴، ر ۲۴.
  5. الرجال الطوسی، ص۷۱، ر ۲.
  6. التهذيب: ج۹، ص۳۴۸، ح ۱۲۵۱.
  7. الرجال الطوسی، ص۲۴۶، ر ۳۷۵.
  8. التهذيب جلد ۹ حديث ۱۲۵۱
  9. التهذيب جلد ۹ حديث ۱۲۵۱
  10. وفیه : «عمرو بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق الهمدانی السبیعی الکوفی».
  11. وفیه : «اسمه عمرو بن عبد اللّه بن علی بن کلیب الهمدانی الکوفی السبیعی وذکر أیضا بعنوان أبی إسحاق الهمدانی»
  12. وذکر أیضا بعنوان : «عمرو بن عبد اللّه بن علی (؟؟) والسبیعی (۷ / ۵۳۱).
  13. وذکر أیضا بعنوان : «عمرو بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق الهمدانی السبیعی الکوفی» (۲ / ۳۳۳ ر ۸۷۲۶)، و«عمر بن عبد اللّه ...» (۲ / ۳۴۵ ر ۹۰۱۸).
  14. وذکر أیضا بعنوان «عمرو بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق السبیعی» (۱ / ۶۲۴) و«عمر بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق الهمدانی السبیعی الکوفی»، (۱ / ۶۳۵).
  15. وفیه : «أبو إسحاق السبیعی» وذکر أیضا بعنوان : «عمرو بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق السبیعی الکوفی»، (۲ / ۴۷۷)، و«عمر بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق السبیعی»، (۲ / ۵۰۱).
  16. وفیه : «أبو إسحاق الهمدانی، أبو إسحاق السبیعی»
  17. وفیه : «أبو إسحاق الهمدانی»، و۲۴۶ ر ۳۷۵، وفیه : «عمرو بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق الهمدانی السبیعی الکوفی».
  18. وفیه : «عمر بن عبد اللّه أبو إسحاق الهمدانی السبیعی الکوفی وذکر أیضا بعنوان : «عمرو بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق السبیعی»، (۱ / ۵۴۰ ر ۵۰۵۶)، و«عمر بن عبد اللّه أبو إسحاق الهمدانی السبیعی الکوفی»، (۱ / ۵۴۶ ر ۵۱۳۷)، و«عمر بن عبید اللّه»، (۱ / ۵۴۶ ر ۵۱۳۸)، و«عمر بن عبد اللّه الارزق أبو علی»، (۱ / ۵۴۶ ر ۵۱۳۹).
  19. وذکر أیضا بعنوان : «عمر بن عبد اللّه علی أبو إسحاق الهمدانی السبیعی الکوفی»، و۴۶۰.
  20. وذکر أیضا بعنوان : «أبی إسحاق الهمدانی»، وفیه : «وهو السبیعی المقدم»، ۱۰ / ۹، وبعنوان : «عمرو بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق الهمدانی السبیعی الکوفی»، ۷ / ۱۵۷.
  21. وذکر أیضا بعنوان «عمرو بن عبد اللّه علی أبو إسحاق الهمدانی السبیعی»، ۴ / ۲۸۸.
  22. وذکر أیضا بعنوان : «أبی إسحاق بن کلیب السبیعی»، ۸ / ۳۲۶ ر ۱۶۶۲۷، و«أبی إسحاق الهمدانی»، ۸ / ۳۲۷ ر ۱۶۶۳۳، و«عمرو بن عبد اللّه بن علی السبیعی أبو إسحاق الهمدانی»، ۶ / ۵۲ ر ۱۰۸۳۵، و«عمر بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق الهمدانی السبیعی»، ۶ / ۹۹ ر ۱۱۰۵۸.
  23. وذکر أیضا بعنوان : «عمرو بن عبد اللّه أبو إسحاق السبیعی»، ۲۳۰، و«عمر بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق الهمدانی السبیعی الکوفی»، ۲۳۳.
  24. وذکر أیضا بعنوان : «عمر بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق الهمدانی السبیعی الکوفی»، ۲۵۰.
  25. وفیه : صوابه «أبو إسحاق».
  26. وذکر أیضا بعنوان : «عمرو بن عبد اللّه علی أبو إسحاق السبیعی»، ۱۷۵، و«عمر بن عبد اللّه بن علی أبو إسحاق الهمدانی السبیعی الکوفی»، ۱۷۸.
  27. سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲. سبیع بطن من همدان، نه سبیع و قاعده نیز مقتضی خوانش سبیع است؛ مثل حسین و زبیر و کمیل. (یوسفی غروی).
  28. الثقات، ابن حبان، ج۵، ص۱۷۷.
  29. سبحانی، سید محمد جعفر، مقاله «عمرو بن عبدالله»، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۱۷۳-۱۷۴.
  30. رجال الطوسی، طوسی، ص۸۷ (باب من عرف بکنیته او بقبیلته).
  31. رجال الطوسی، طوسی، ص۹۶ (باب الکنی).
  32. رجال الطوسی، طوسی، ص۲۴۸ (باب العین).
  33. سبحانی، سید محمد جعفر، مقاله «عمرو بن عبدالله»، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۱۷۴-۱۷۵.
  34. تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۱۰۳؛ سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲؛ إمتاع الأسماع، مقریزی، ج۴، ص۳۱۰.
  35. سیر أعلام النبلاء، ذهبی، ج۵، ص۳۹۳ و تهذیب التهذیب، ابن حجر ۸:.۶۵.
  36. سبحانی، سید محمد جعفر، مقاله «عمرو بن عبدالله»، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۱۷۸.