دلیل قرآنی علم غیب امامان چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
| موضوعات وابسته = | | موضوعات وابسته = | ||
| پاسخ‌دهنده = | | پاسخ‌دهنده = | ||
| پاسخ‌دهندگان = [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده]]؛ [[منصف علی مطهری]]؛ [[محمد تقی دیاری بیدگلی]]، [[حسین قاسمی]] و خانم [[عصمت نیری]]؛ [[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده]]؛ [[پرسمان (وبگاه)|پژوهشگران وبگاه پرسمان]]؛ [[اسلام کوئست (وبگاه)|پژوهشگران وبگاه اسلام کوئست]] | | پاسخ‌دهندگان = [[سید حسن مصطفوی]] و [[احمد مروی]]؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده]]؛ [[منصف علی مطهری]]؛ [[محمد تقی دیاری بیدگلی]]، [[حسین قاسمی]] و خانم [[عصمت نیری]]؛ [[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده]]؛ [[پرسمان (وبگاه)|پژوهشگران وبگاه پرسمان]]؛ [[اسلام کوئست (وبگاه)|پژوهشگران وبگاه اسلام کوئست]] | ||
}} | }} | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
== پاسخ به این پرسش== | == پاسخ به این پرسش== | ||
[[پرونده:11135.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[سید حسن مصطفوی]]]] | |||
آیت‌الله '''[[سید حسن مصطفوی]]''' و حجت الاسلام و المسلمین '''[[احمد مروی]]''' در مقاله ''«[[دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم (مقاله)|دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم]]»'' در این‌باره گفته‌اند: | |||
::::::«مفاد آیات دربارة [[غیب]] در چند دسته سـزاوار تحقیـق و بررسـیانـد. پـاره‌ای از آیـات، آگاهی بر غیب و راههای دستیابی به آن را مخصوص ذات الهی می‌دانند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ}}﴾}} <ref> سوره انعام، آیه: ۵۹.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَلِلَّهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ}}﴾}} <ref> سوره نحل، آیه: ۷۷.</ref> {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|قُل لّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ}}﴾}} <ref> سوره نمل، آیه: ۶۵.</ref>. صراحت آیـات در خصـوص انحصـار [[علم غیب|آگاهی بر غیب]] برای خداوند به گونه‌ای است که برای اثبات علم غیب برای غیر خداوند باید دلیل اقامه کرد. در همین راستا آیاتی به صراحت [[علم غیب پیامبران]] را نفی می‌کند: | |||
::::::[[حضرت نوح]] می‌فرماید: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|لاَّ أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَائِنُ اللَّهِ وَلا أَعْلَمُ الْغَيْبَ}}﴾}} <ref> سوره انعام، آیه: ۵۰.</ref> [[پیامبر اکرم|حضرت رسول]] می‌فرماید: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|قُل لاَّ أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلاَ ضَرًّا إِلاَّ مَا شَاء اللَّهُ وَلَوْ كُنتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ}}﴾}} <ref> بگو چنانچه [[علم غیب]] می‌داشتم، خیر فزون‌تری به دست می‌آوردم و هرگز ناراحتی به من نمی‌رسید؛ سوره اعراف، آیه: ۱۸۸.</ref> و می‌فرماید: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|قُلْ ما كُنْتُ بِدْعاً مِنَ الرُّسُلِ وَ ما أَدْري ما يُفْعَلُ بي وَ لا بِكُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ ما يُوحى إِلَيّ}}﴾}} <ref> من نخستین فرستادة خدا نیستم، پیش از من پیـامبرانی بـه سوی مردم آمده‌اند و نمی‌دانم که دربارة من و شما چه حوادثی پیش خواهد آمد و تنها از وحی پیروی می‌کنم؛ سوره احقاف، آیه: ۹.</ref>. پاره‌ای از آیات قرآن نه تنها اثبات [[علم غیب|آگاهی بر غیب]] برای [[پیامبران]] می‌کند، بلکـه آگـاهی از غیب را برای افراد دیگر نیز روا می‌داند {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء}}﴾}} <ref> سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا * إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ}}﴾}} <ref> سوره جن، آیه: ۲۶ و ۲۷.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى}}﴾}} <ref> سوره آل عمران، آیه: ۴۹.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحيهِ إِلَيْكَ}}﴾}} <ref> سوره یوسف، آیه: ۱۰۲.</ref>. | |||
::::::چنانکه آیات گویاست، بعضی از آیات، [[علم غیب]] را مخصوص خداوند می‌دانند، و در بعضی دیگر از آیات، [[پیامبران]] داشتن علم غیب را از خود نفی می‌کنند. وجود چنـین آیاتی بستر این اشکال را فراهم آورده است که چگونه با این صراحت قرآنـی می‌توان قائل به علم غیب برای [[پیامبر اکرم|پیامبر]] و [[امامان معصوم]] {{عم}} شد؟ برای پاسخ به این اشکال، نخست باید توجه داشت که دربارة علم غیب با سه دسته آیات روبرو هستیم: | |||
::::::#آیاتی که میگویند [[علم غیب]] منحصر به خداوند است؛ | |||
::::::#آیاتی که از زبان خود [[پیامبران]]، داشتن علم غیب را از آنان نفی می‌کند؛ | |||
::::::#آیاتی که وجود علم غیب را برای برخی افراد اثبات می‌کند. | |||
::::::بدون تردید، کلام [[وحی]] ناسازگاری با یکدیگر ندارند، از این رو، جمع میان آیات بـه این است که [[علم غیب ذاتی]] مخصوص ذات الهی است؛ لـیکن [[علـم غیـب اکتسـابی|علـم غیـب اکتسـابی و اعطایی]] را بعضی از کملین، به‌ویـژه [[پیـامبران]] و [[معصـومان]] پـاک داراینـد. اینـان بـه اذن خداوند، واجد [[علم غیب]] اند، و البته آگاهی بر غیـب مراتبـی دارد و هرکسـی بـه میـزان مرتبت وجودی و شایستگی که دارد از آن بهره‌مند می‌شود. اما دربارة استفادة علم غیب برای امامان از آیات قرآن از سه طریق می‌توان بـر ایـن مقصود استدلال نمود: | |||
::::::#تمام آیاتی که [[علم غیب]] را برای [[پیامبر]] اثبات می‌کند، با توجه به اینکـه وصـایت، استمرار [[رسالت]] است و تمامی مسئولیتهای [[نبی]] به جز دریافـت [[وحـی]] اصـطلاحی بـر عهدة [[امام]] است، [[امامان معصوم]] {{عم}} همچون پیامبر از علم غیب بهره‌مندند؛ | |||
::::::#از آیاتی که علم غیب را برای افرادی غیر از پیامبر اثبات می‌کنند، برای [[علم غیب امام]] {{ع}} نیز می‌توان بهره گرفت؛ | |||
::::::#از کنارهم قراردادن آیاتی نظیر آنچه در سوره سجده، آیه ۲۴ آمده که {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ}}﴾}} و آیـه ۷۵ سـوره انعـام کـه می‌فرماید: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|كَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ}}﴾}} می‌توان بـر [[علـم غیـب امام]] استدلال نمود؛ زیرا از طرفی، خداوند [[ائمه]] را به صبر و یقین توصیف می‌کند و از طرفی انکشاف پردة [[غیب]] و رؤیت ملکوت آسمان‌ها و زمـین را مقدمـة حصـول مقـام یقین قرار می‌دهد. در حقیقت، انکشاف پردة غیب و رؤیت، همان یقین است و یقـین و صبر دو ویژگی‌اند که [[امام]] به آنها توصیف شـده اسـت، بنـابراین [[علـم غیـب]] و رؤیـت ملکوت لازمه امام بودن است. در تأیید آنچه استدلال سوم گفته شد، می‌توان به آیات سوره تکاثر رجوع کـرد کـه {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|كَلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ * لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ}}﴾}} <ref> سوره تکاثر، آیه: ۵ و ۶.</ref> رؤیـت دوزخ و مشـاهدة ملکـوت جهنم در گرو علم یقینی است و لازمة علم یقینی، کشف حجاب غیب است. از اینرو، تمامی کسانی که دارای سعة وجودی‌اند و به طور خاص [[امامان معصـوم]] {{عم}} کـه در ایـن جهت سرآمد دیگران به شمار می‌آیند، کشف غطا و برداشتن پرده امری اجتنـاب‌ناپـذیر است، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|فَكَشَفْنَا عَنكَ غِطَاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ}}﴾}} <ref> سوره ق، آیه: ۲۲.</ref>. پیش از این در بحث تقدم صفات امام اشاره شد که علم چون منشأ عصـمت اسـت تقدم بر عصمت دارد، بر همین اساس خداوند [[اهل بیت|اهل بیت پیامبر]] {{عم}} را جزء مطهـرون بـه شمار آورده است و می‌فرماید: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}﴾}} <ref> سوره احزاب، آیه: ۳۳.</ref> اگر اهل بیت پیامبر {{عم}} معصوم‌اند و علم، منشأ عصمت می‌باشد، امامان معصوم {{عم}} باید [[علم غیب|آگاهی بر غیب]] داشته باشند»<ref>[[دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم (مقاله)|دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم]]، ص۱۷-۱۹.</ref>. | |||
{{پایان جمع شدن}} | |||
==پاسخ‌های دیگر== | |||
{{یادآوری پاسخ}} | |||
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین بخارایی‌زاده؛}} | |||
[[پرونده:11805.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده]]]] | [[پرونده:11805.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده]]]] | ||
حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید حبیب بخارایی‌زاده]]''' در پایان‌نامه دکتری خود با عنوان ''«[[علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت]]»'' در این‌باره گفته است: | حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید حبیب بخارایی‌زاده]]''' در پایان‌نامه دکتری خود با عنوان ''«[[علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
| خط ۲۴: | خط ۴۱: | ||
::::::{{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ}}﴾}}<ref>«ما خود، مردگان را زنده می‌گردانیم و هر چه را پیش فرستاده‌اند و آنچه را از آنان بر جای مانده است می‌نگاریم و هر چیزی را در نوشته‌ای روشن بر شمرده‌ایم». سوره یس، آیه ۱۲.</ref> این آیه شریفه دلالت دارد که همه چیزها در امام مبین برشمرده شده است. عموم کل شیء تمامی مصادیق شیء را شامل می‌شود اعم از شیء مادی یا مجرد؛ موجود در زمان حال یا گذشته یا آینده و...این چنین علمی در امام مبین وجود دارد. اما مراد از امام مبین کیست؟ در این باره در تفاسیر اقوال مختلفی وارد شده است برخی آن را [[لوح محفوظ]] و بعضی همین قرآن نازل شده بر [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} و برخی دیگر آن را امیرالمؤمنین علی {{ع}} دانسته‌اند این قول بر اساس روایاتی است که رد این مورد وارد گشته است. | ::::::{{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ}}﴾}}<ref>«ما خود، مردگان را زنده می‌گردانیم و هر چه را پیش فرستاده‌اند و آنچه را از آنان بر جای مانده است می‌نگاریم و هر چیزی را در نوشته‌ای روشن بر شمرده‌ایم». سوره یس، آیه ۱۲.</ref> این آیه شریفه دلالت دارد که همه چیزها در امام مبین برشمرده شده است. عموم کل شیء تمامی مصادیق شیء را شامل می‌شود اعم از شیء مادی یا مجرد؛ موجود در زمان حال یا گذشته یا آینده و...این چنین علمی در امام مبین وجود دارد. اما مراد از امام مبین کیست؟ در این باره در تفاسیر اقوال مختلفی وارد شده است برخی آن را [[لوح محفوظ]] و بعضی همین قرآن نازل شده بر [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} و برخی دیگر آن را امیرالمؤمنین علی {{ع}} دانسته‌اند این قول بر اساس روایاتی است که رد این مورد وارد گشته است. | ||
::::::{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۱۰۵ سوره توبه علم غیب معصوم را اثبات می‌کند؟ (پرسش) |وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ]]}}﴾}}<ref>«و بگو (آنچه در سر دارید) انجام دهید، به زودی خداوند و پیامبرش و مؤمنان کار شما را خواهند دید و به سوی داننده پنهان و آشکار بازگردانده خواهید شد و او شما را از آنچه انجام می‌داده‌اید آگاه خواهد ساخت». سوره توبه، آیه ۱۰۵.</ref> این آیه شریفه دلالت دارد بر اینکه عده ای از مؤمنان اعمال انسان‌ها را می‌ببینند همانظور که رسول اکرم می‌بیند؛ هم از نظر کمیت و هم از نظر کیفیت یعنی هم تمامی اعمال را می‌بینند و چیزی از آنها فوت نمی‌شود و هم از نیات و ضمایر اشخاص آگاهند و عممل منافقانه را از عمل با اخلاص تشخیص می‌دهند و به عبارت دیگر حقایق اعمال انسان‌ها را مشاهده می‌نمایند و این عبارت اخرای همان شهید و شاهد در آیات سابق می‌باشد و لذا شامل جمیع مؤمنان نبوده بلکه اختصاص به عده‌ای معدود دارد»<ref>[[علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت]]، ص ۱۲۳-۱۳۹.</ref>. | ::::::{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۱۰۵ سوره توبه علم غیب معصوم را اثبات می‌کند؟ (پرسش) |وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ]]}}﴾}}<ref>«و بگو (آنچه در سر دارید) انجام دهید، به زودی خداوند و پیامبرش و مؤمنان کار شما را خواهند دید و به سوی داننده پنهان و آشکار بازگردانده خواهید شد و او شما را از آنچه انجام می‌داده‌اید آگاه خواهد ساخت». سوره توبه، آیه ۱۰۵.</ref> این آیه شریفه دلالت دارد بر اینکه عده ای از مؤمنان اعمال انسان‌ها را می‌ببینند همانظور که رسول اکرم می‌بیند؛ هم از نظر کمیت و هم از نظر کیفیت یعنی هم تمامی اعمال را می‌بینند و چیزی از آنها فوت نمی‌شود و هم از نیات و ضمایر اشخاص آگاهند و عممل منافقانه را از عمل با اخلاص تشخیص می‌دهند و به عبارت دیگر حقایق اعمال انسان‌ها را مشاهده می‌نمایند و این عبارت اخرای همان شهید و شاهد در آیات سابق می‌باشد و لذا شامل جمیع مؤمنان نبوده بلکه اختصاص به عده‌ای معدود دارد»<ref>[[علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت]]، ص ۱۲۳-۱۳۹.</ref>. | ||
{{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین دیاری بیدگلی، آقای قاسمی و خانم نیری؛}} | |||
{{جمع شدن| | |||
[[پرونده:136859.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[محمد تقی دیاری بیدگلی|دیاری بیدگلی]]]] | [[پرونده:136859.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[محمد تقی دیاری بیدگلی|دیاری بیدگلی]]]] | ||
حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد تقی دیاری بیدگلی]]'''، '''آقای [[حسین قاسمی]]''' و '''خانم [[عصمت نیری]]''' در مقاله ''«[[بررسی علم غیب ائمه در مکتب کلامی علامه طباطبایی و شاگردان وی (مقاله)|بررسی علم غیب ائمه در مکتب کلامی علامه طباطبایی و شاگردان وی]]»'' در این‌باره گفته‌اند: | حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد تقی دیاری بیدگلی]]'''، '''آقای [[حسین قاسمی]]''' و '''خانم [[عصمت نیری]]''' در مقاله ''«[[بررسی علم غیب ائمه در مکتب کلامی علامه طباطبایی و شاگردان وی (مقاله)|بررسی علم غیب ائمه در مکتب کلامی علامه طباطبایی و شاگردان وی]]»'' در این‌باره گفته‌اند: | ||
| خط ۳۴: | خط ۵۰: | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{جمع شدن| | {{جمع شدن|۳. آقای مطهری (پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة)؛}} | ||
[[پرونده:11792.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[منصف علی مطهری]]]] | [[پرونده:11792.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[منصف علی مطهری]]]] | ||
::::::آقای '''[[منصف علی مطهری]]''' در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان ''«[[ علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)| علم ائمه از نظر عقل و نقل]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::آقای '''[[منصف علی مطهری]]''' در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان ''«[[ علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)| علم ائمه از نظر عقل و نقل]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
| خط ۴۶: | خط ۶۲: | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{جمع شدن| | {{جمع شدن|۴. آقای شیخ‌زاده (پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة)؛}} | ||
[[پرونده:11818.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده]]]] | [[پرونده:11818.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده]]]] | ||
::::::آقای '''[[قاسم علی شیخ‌زاده]]''' در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان ''«[[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)| رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا]]»'' در پاسخ به این پرسش گفته است: | ::::::آقای '''[[قاسم علی شیخ‌زاده]]''' در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان ''«[[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)| رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا]]»'' در پاسخ به این پرسش گفته است: | ||
| خط ۶۴: | خط ۸۰: | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{جمع شدن| | {{جمع شدن|۵. پژوهشگران وبگاه پرسمان؛}} | ||
[[پرونده:9030760879.jpg|100px|right|بندانگشتی|]] | [[پرونده:9030760879.jpg|100px|right|بندانگشتی|]] | ||
::::::پژوهشگران ''«[http://www.porseman.org/q/vservice.aspx?logo=images/right.jpg&id=112087 وبگاه پرسمان]»'' وابسته به «[[نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه‌ها]]» در پاسخ به این پرسش آورده است: | ::::::پژوهشگران ''«[http://www.porseman.org/q/vservice.aspx?logo=images/right.jpg&id=112087 وبگاه پرسمان]»'' وابسته به «[[نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه‌ها]]» در پاسخ به این پرسش آورده است: | ||
| خط ۸۷: | خط ۱۰۳: | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{جمع شدن| | {{جمع شدن|۶. پژوهشگران وبگاه اسلام کوئست.}} | ||
[[پرونده:9030760879.jpg|بندانگشتی|right|100px|]] | [[پرونده:9030760879.jpg|بندانگشتی|right|100px|]] | ||
پژوهشگران ''«[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa49979 وبگاه اسلام کوئست]» در این‌باره گفته‌اند: | پژوهشگران ''«[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa49979 وبگاه اسلام کوئست]» در این‌باره گفته‌اند: | ||
| خط ۱۴۶: | خط ۱۶۲: | ||
[[رده:پرسش‌های علم غیب معصوم]] | [[رده:پرسش‌های علم غیب معصوم]] | ||
[[رده:پرسش‌های علم غیب پیامبر]] | [[رده:پرسش‌های علم غیب پیامبر]] | ||
[[رده:(اج): پرسش‌هایی با | [[رده:(اج): پرسش‌هایی با ۶ پاسخ]] | ||
[[رده:(اج): پرسش‌های علم غیب معصوم با | [[رده:(اج): پرسش‌های علم غیب معصوم با ۶ پاسخ]] | ||
[[رده:پاسخ‌هایی برای بازنویسی]] | [[رده:پاسخ‌هایی برای بازنویسی]] | ||
نسخهٔ ۱۳ مارس ۲۰۱۸، ساعت ۰۹:۰۴
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
| دلیل قرآنی علم غیب امامان چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
دلیل قرآنی علم غیب امامان چیست؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «دلایل علم غیب معصوم چیست؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مجموعه پرسش‌های مرتبط به این بحث (علم غیب معصوم) یا به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
- کدام یک از آیات قرآن بر دانستن علم غیب امامان دلالت دارد؟
پاسخ به این پرسش
آیت‌الله سید حسن مصطفوی و حجت الاسلام و المسلمین احمد مروی در مقاله «دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم» در این‌باره گفته‌اند:
- «مفاد آیات دربارة غیب در چند دسته سـزاوار تحقیـق و بررسـیانـد. پـاره‌ای از آیـات، آگاهی بر غیب و راههای دستیابی به آن را مخصوص ذات الهی می‌دانند: ﴿
وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ
﴾ [۱]، ﴿وَلِلَّهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ﴾ [۲] ﴿قُل لّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ﴾ [۳]. صراحت آیـات در خصـوص انحصـار آگاهی بر غیب برای خداوند به گونه‌ای است که برای اثبات علم غیب برای غیر خداوند باید دلیل اقامه کرد. در همین راستا آیاتی به صراحت علم غیب پیامبران را نفی می‌کند: - حضرت نوح می‌فرماید: ﴿لاَّ أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَائِنُ اللَّهِ وَلا أَعْلَمُ الْغَيْبَ﴾ [۴] حضرت رسول می‌فرماید: ﴿قُل لاَّ أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلاَ ضَرًّا إِلاَّ مَا شَاء اللَّهُ وَلَوْ كُنتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ﴾ [۵] و می‌فرماید: ﴿قُلْ ما كُنْتُ بِدْعاً مِنَ الرُّسُلِ وَ ما أَدْري ما يُفْعَلُ بي وَ لا بِكُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ ما يُوحى إِلَيّ﴾ [۶]. پاره‌ای از آیات قرآن نه تنها اثبات آگاهی بر غیب برای پیامبران می‌کند، بلکـه آگـاهی از غیب را برای افراد دیگر نیز روا می‌داند ﴿وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء﴾ [۷]، ﴿عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا * إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ﴾ [۸]، ﴿أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى﴾ [۹]، ﴿ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحيهِ إِلَيْكَ﴾ [۱۰].
- چنانکه آیات گویاست، بعضی از آیات، علم غیب را مخصوص خداوند می‌دانند، و در بعضی دیگر از آیات، پیامبران داشتن علم غیب را از خود نفی می‌کنند. وجود چنـین آیاتی بستر این اشکال را فراهم آورده است که چگونه با این صراحت قرآنـی می‌توان قائل به علم غیب برای پیامبر و امامان معصوم (ع) شد؟ برای پاسخ به این اشکال، نخست باید توجه داشت که دربارة علم غیب با سه دسته آیات روبرو هستیم:
- بدون تردید، کلام وحی ناسازگاری با یکدیگر ندارند، از این رو، جمع میان آیات بـه این است که علم غیب ذاتی مخصوص ذات الهی است؛ لـیکن علـم غیـب اکتسـابی و اعطایی را بعضی از کملین، به‌ویـژه پیـامبران و معصـومان پـاک داراینـد. اینـان بـه اذن خداوند، واجد علم غیب اند، و البته آگاهی بر غیـب مراتبـی دارد و هرکسـی بـه میـزان مرتبت وجودی و شایستگی که دارد از آن بهره‌مند می‌شود. اما دربارة استفادة علم غیب برای امامان از آیات قرآن از سه طریق می‌توان بـر ایـن مقصود استدلال نمود:
- تمام آیاتی که علم غیب را برای پیامبر اثبات می‌کند، با توجه به اینکـه وصـایت، استمرار رسالت است و تمامی مسئولیتهای نبی به جز دریافـت وحـی اصـطلاحی بـر عهدة امام است، امامان معصوم (ع) همچون پیامبر از علم غیب بهره‌مندند؛
- از آیاتی که علم غیب را برای افرادی غیر از پیامبر اثبات می‌کنند، برای علم غیب امام (ع) نیز می‌توان بهره گرفت؛
- از کنارهم قراردادن آیاتی نظیر آنچه در سوره سجده، آیه ۲۴ آمده که ﴿وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ﴾ و آیـه ۷۵ سـوره انعـام کـه می‌فرماید: ﴿كَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ﴾ می‌توان بـر علـم غیـب امام استدلال نمود؛ زیرا از طرفی، خداوند ائمه را به صبر و یقین توصیف می‌کند و از طرفی انکشاف پردة غیب و رؤیت ملکوت آسمان‌ها و زمـین را مقدمـة حصـول مقـام یقین قرار می‌دهد. در حقیقت، انکشاف پردة غیب و رؤیت، همان یقین است و یقـین و صبر دو ویژگی‌اند که امام به آنها توصیف شـده اسـت، بنـابراین علـم غیـب و رؤیـت ملکوت لازمه امام بودن است. در تأیید آنچه استدلال سوم گفته شد، می‌توان به آیات سوره تکاثر رجوع کـرد کـه ﴿كَلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ * لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ﴾ [۱۱] رؤیـت دوزخ و مشـاهدة ملکـوت جهنم در گرو علم یقینی است و لازمة علم یقینی، کشف حجاب غیب است. از اینرو، تمامی کسانی که دارای سعة وجودی‌اند و به طور خاص امامان معصـوم (ع) کـه در ایـن جهت سرآمد دیگران به شمار می‌آیند، کشف غطا و برداشتن پرده امری اجتنـاب‌ناپـذیر است، ﴿فَكَشَفْنَا عَنكَ غِطَاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ﴾ [۱۲]. پیش از این در بحث تقدم صفات امام اشاره شد که علم چون منشأ عصـمت اسـت تقدم بر عصمت دارد، بر همین اساس خداوند اهل بیت پیامبر (ع) را جزء مطهـرون بـه شمار آورده است و می‌فرماید: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾ [۱۳] اگر اهل بیت پیامبر (ع) معصوم‌اند و علم، منشأ عصمت می‌باشد، امامان معصوم (ع) باید آگاهی بر غیب داشته باشند»[۱۴].
- «مفاد آیات دربارة غیب در چند دسته سـزاوار تحقیـق و بررسـیانـد. پـاره‌ای از آیـات، آگاهی بر غیب و راههای دستیابی به آن را مخصوص ذات الهی می‌دانند: ﴿
|}
پاسخ‌های دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین بخارایی‌زاده؛ | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید حبیب بخارایی‌زاده در پایان‌نامه دکتری خود با عنوان «علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت» در این‌باره گفته است:
پرسش‌های مصداقیپرسشهای وابسته
منبع‌شناسی جامع علم غیب معصومپانویس
|
