انتظار از دیدگاه شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

 
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = انتظار ظهور امام مهدی
| عنوان مدخل  =
| مداخل مرتبط =
| پرسش مرتبط  = امام مهدی (پرسش)
}}


{{انتظار/دیدگاه ادیان}}
== مقدمه ==
== مقدمه ==
* [[انتظار]] از [[اعتقادات]] بنیادی و تردید ناپذیر [[شیعه]] است<ref>ر. ک. [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۹۰-۹۱.</ref>. از نظر [[شیعه]]، مسألۀ [[انتظار]] و نوید [[ظهور]] [[مهدی موعود]] {{ع}} یکی از مسائل بسیار حیاتی به شمار می‌رود و به اندازه‌ای اهمیت دارد که در ردیف وقوع [[قیامت]] و [[تکذیب]] و تصدیقش در ردیف [[تکذیب]] و [[تصدیق]] [[رسول اکرم]] {{صل}} است<ref>ر. ک. [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۱۵۷؛ [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۹۰-۹۱.</ref>. در [[فرهنگ شیعی]]، [[انتظار]] صرفاً یک مفهوم ذهنی و دانستنی نیست؛ بلکه مفهوم کاربردیِ مبتنی بر [[آموزه‌های دینی]] و ارزشی است. همچنین [[انتظار]]، صرفاً [[چشم به راهی]] و یک حالت روحی روانی معمول و متعارف نیست؛ بر این اساس [[انتظار]]، یک رویکرد عمل گرایانۀ برخاسته از یک [[اعتقاد]] عمیق قلبی است<ref>ر. ک. [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۱۷، ۱۱۸؛ [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[اندیشه انتظار و جهانی شدن (مقاله)|اندیشه انتظار و جهانی شدن]].</ref>. در [[روایات]] از [[انتظار]] به "عمل" تعبیر شده و بلکه [[بهترین]] عمل ـ [[افضل الاعمال]] ـ بیان شده است. این تعبیر، بیانگر پیوند معنایی [[ایمان]] و عمل در این مقوله است<ref>ر. ک. [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۱۷، ۱۱۸.</ref>.  
[[انتظار]] از [[اعتقادات]] بنیادی و تردید ناپذیر [[شیعه]] است<ref>ر.ک: [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص۹۰-۹۱.</ref>. از نظر شیعه، مسألۀ انتظار و نوید [[ظهور مهدی موعود]]{{ع}} یکی از مسائل بسیار حیاتی به شمار می‌رود و به اندازه‌ای اهمیت دارد که در ردیف وقوع [[قیامت]] و [[تکذیب]] و تصدیقش در ردیف تکذیب و تصدیق [[رسول اکرم]]{{صل}} است<ref>ر.ک: [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص۱۵۷؛ [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص۹۰-۹۱.</ref>. در فرهنگ شیعی، انتظار صرفاً یک مفهوم ذهنی و دانستنی نیست؛ بلکه مفهوم کاربردیِ مبتنی بر [[آموزه‌های دینی]] و ارزشی است. همچنین انتظار، صرفاً [[چشم به راهی]] و یک حالت [[روحی]] روانی معمول و متعارف نیست؛ بر این اساس انتظار، یک رویکرد عمل گرایانۀ برخاسته از یک [[اعتقاد]] عمیق [[قلبی]] است. در [[روایات]] از انتظار به "عمل" تعبیر شده و بلکه بهترین عمل ـ [[افضل الاعمال]] ـ بیان شده است. این تعبیر، بیانگر پیوند معنایی [[ایمان]] و عمل در این مقوله است<ref>ر.ک: [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۱۷ ـ ۱۱۸.</ref>.
* [[انتظار]] در [[مکتب]] [[تشیع]] یک حالت انسانی است که [[انسان]] به خاطر وجود آن، ضمن پیراستن وجود خویش از بدیها و آراستن آن به خوبیها، در ارتباط مستمر با [[امام]] و [[حجت]] زمان خویش، همه [[همت]] خود را صرف [[زمینه‌سازی ظهور]] [[مصلح]] [[آخرالزمان]] می‌کند و در جهت تحقق [[وعده الهی]] نسبت به برپایی [[دولت کریمه]] [[اهل بیت]] با تمام وجود تلاش می‌کند<ref>ر. ک. [[کریم حیدری‌نهند|حیدری‌نهند، کریم]]، [[فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی (مقاله)|فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی]]، ص؟؟ ؟</ref>.
 
انتظار در [[مکتب تشیع]] یک حالت [[انسانی]] است که [[انسان]] به خاطر وجود آن، ضمن پیراستن وجود خویش از بدیها و [[آراستن]] آن به خوبیها، در ارتباط مستمر با [[امام]] و [[حجت]] [[زمان]] خویش، همه [[همت]] خود را صرف [[زمینه‌سازی ظهور]] [[مصلح]] [[آخرالزمان]] می‌کند و در جهت تحقق وعده الهی نسبت به برپایی [[دولت]] [[کریمه اهل بیت]] با تمام وجود تلاش می‌کند<ref>ر.ک: [[کریم حیدری‌نهند|حیدری‌نهند، کریم]]، [[فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی (مقاله)|فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی]].</ref>.
 
== روایات انتظار ==
به اعتقاد شیعه علاوه بر [[آیات]] متعددی که [[پیشوایان دینی]] آنها را به وجود [[مقدس]] [[مهدی موعود]]{{ع}} و [[انتظار]] [[تفسیر]] و [[تأویل]] کرده‌اند، صدها حدیث معتبر و متواتر وجود دارد که در آنها کلیۀ صفات و خصوصیات و جزئیات [[زندگی]] آن حضرت بیان شده است<ref>ر.ک: [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص۱۵۷.</ref>. [[شیعیان]] [[عقیده]] دارند مهدی موعود{{ع}} سِرّی از [[اسرار]] [[حق]] و آخرین برگزیده الهی است که پس از تولد از نظرها غایب شده و بعد از مدت [[زمان]] طولانی ظهور خواهد کرد، او [[حجه الله]]، [[خلیفه الله]] و [[بقیة الله]] است<ref>ر.ک: [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص۹۰-۹۱.</ref>.
 
== [[مهدی]] از نسل حسین{{ع}} ==
در نظر [[شیعه]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} همنام و هم کنیۀ [[پیامبر]]{{صل}}، [[دوازدهمین امام]] و [[حجت خداوند]] در روی [[زمین]] و از [[اهل بیت]] و [[عترت]] [[رسول]] خداست، زنده است و بر اساس مصلحت الهی در [[غیبت]] به سر می‌برد و روزی ظهور خواهد کرد و زمین را پر از [[عدل و داد]] می‌‌کند، همان طور که پر از [[ظلم و جور]] می‌‌شود و بر [[مؤمنین]] است که همواره در انتظار چنین روزی باشند و خودشان را برای چنین روزی آماده کنند<ref>ر.ک: [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص۱۵۷؛ [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]؛ [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص۹۰-۹۱.</ref>. [[پیامبر اسلام]]{{صل}} فرمودند: «اگر از [[دنیا]] جز یک [[روز]] نماند، [[خداوند]] آن روز را آنقدر طولانی می‌‌کند تا فرزندم مهدی که اسم او اسم من و کنیه او کنیه من است ظهور کند و [[عدالت]] را بگستراند بعد از آنکه زمین را ظلم و جور فرا گیرد»<ref>{{متن حدیث|لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ، حَتَّی یَبْعَثَ رَجُلًا مِنْ وُلْدِی اسْمُهُ اسْمِی و یَمْلَأَهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا}}؛ غیبت کبری، ص۸؛ الیوم الموعود بین الفکر المادی والدینی، ص۶۳۶؛ الهیات، ج۲، ص۶۳۲.</ref>.<ref>ر.ک: [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]].</ref>


== [[روایات انتظار]] ==
* به [[اعتقاد]] [[شیعه]] علاوه بر [[آیات]] متعددی که [[پیشوایان دینی]] آنها را به وجود [[مقدس]] [[مهدی موعود]] {{ع}} و [[انتظار]] [[تفسیر]] و تأویل کرده‌اند، صدها [[حدیث]] معتبر و [[متواتر]] وجود دارد که در آنها کلیۀ صفات و خصوصیات و جزئیات [[زندگی]] آن [[حضرت]] بیان شده است<ref>ر. ک. [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۱۵۷.</ref>. [[شیعیان]] [[عقیده]] دارند [[مهدی موعود]] {{ع}} سِرّی از [[اسرار]] [[حق]] و آخرین [[برگزیده الهی]] است که پس از [[تولد]] از نظرها غایب شده و بعد از مدت زمان طولانی [[ظهور]] خواهد کرد، او حجه [[الله]]، [[خلیفه]] [[الله]] و [[بقیة الله]] است<ref>ر. ک. [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۱۵۷؛ [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۹۰-۹۱.</ref>.
== [[مهدی]] از [[نسل]] [[حسین]] ==
* در نظر [[شیعه]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} همنام و هم کنیۀ [[پیامبر]] {{صل}}<ref>ر. ک. [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۱۵۷.</ref>، [[دوازدهمین امام]] و [[حجت خداوند]] در روی [[زمین]] و از [[اهل بیت]] و [[عترت]] [[رسول]] خداست، زنده است و بر اساس [[مصلحت]] [[الهی]] در [[غیبت]] به سر می‌برد و روزی [[ظهور]] خواهد کرد و [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] می‌‌کند، همان طور که پر از [[ظلم و جور]] می‌‌شود و بر [[مؤمنین]] است که همواره در [[انتظار]] چنین روزی باشند و خودشان را برای چنین روزی آماده کنند<ref>ر. ک. [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۱۵۷؛ [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]؛ [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۹۰-۹۱.</ref>. [[پیامبر اسلام]] {{صل}} فرمودند: «اگر از [[دنیا]] جز یک روز نماند، [[خداوند]] آن روز را آنقدر طولانی می‌‌کند تا فرزندم [[مهدی]] که اسم او اسم من و [[کنیه]] او [[کنیه]] من است [[ظهور]] کند و [[عدالت]] را بگستراند بعد از آن که [[زمین]] را [[ظلم و جور]] فرا گیرد»<ref>{{متن حدیث|"لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ، حَتَّی یَبْعَثَ رَجُلًا مِنْ وُلْدِی اسْمُهُ اسْمِی و یَمْلَأَهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا"}}؛ غیبت کبری، ص ۸؛ الیوم الموعود بین الفکر المادی والدینی، ص ۶۳۶؛ الهیات، ج۲، ص ۶۳۲.</ref><ref>ر. ک. [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟ ؟</ref>
== [[انتظار]] پیوند [[معنوی]] ==
== [[انتظار]] پیوند [[معنوی]] ==
* البته باید توجه داشت گرچه [[انتظار]]، در مفهوم غیر [[شیعی]] تنها به معنای نظرداشت [[ظهور منجی]] به‌کار می‌رود؛ ولی طبق دیدگاه [[شیعه]]، افزون بر چنین انتظاری، [[انتظار]] [[ملاقات]] و [[دیدار]] با [[منجی]] نیز قابل تصور است<ref>ر. ک. [[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[نگاهی به پدیده انتظار و آثار حیات‌بخش آن (مقاله)|نگاهی به پدیده انتظار و آثار حیات‌بخش آن]]، ص ۹۷ [[انتظار موعود (کتاب)|انتظار موعود]]، ص ۲۷ ـ ۳۲.</ref>
البته باید توجه داشت گرچه انتظار، در مفهوم غیر [[شیعی]] تنها به معنای نظرداشت ظهور منجی به‌کار می‌رود؛ ولی طبق دیدگاه [[شیعه]]، افزون بر چنین انتظاری، انتظار [[ملاقات]] و دیدار با [[منجی]] نیز قابل تصور است<ref>ر.ک: [[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[نگاهی به پدیده انتظار و آثار حیات‌بخش آن (مقاله)|نگاهی به پدیده انتظار و آثار حیات‌بخش آن]]، ص۹۷ [[انتظار موعود (کتاب)|انتظار موعود]]، ص۲۷ ـ ۳۲.</ref>
 
== پرسش مستقیم ==
* [[دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)]]


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۲

مقدمه

انتظار از اعتقادات بنیادی و تردید ناپذیر شیعه است[۱]. از نظر شیعه، مسألۀ انتظار و نوید ظهور مهدی موعود(ع) یکی از مسائل بسیار حیاتی به شمار می‌رود و به اندازه‌ای اهمیت دارد که در ردیف وقوع قیامت و تکذیب و تصدیقش در ردیف تکذیب و تصدیق رسول اکرم(ص) است[۲]. در فرهنگ شیعی، انتظار صرفاً یک مفهوم ذهنی و دانستنی نیست؛ بلکه مفهوم کاربردیِ مبتنی بر آموزه‌های دینی و ارزشی است. همچنین انتظار، صرفاً چشم به راهی و یک حالت روحی روانی معمول و متعارف نیست؛ بر این اساس انتظار، یک رویکرد عمل گرایانۀ برخاسته از یک اعتقاد عمیق قلبی است. در روایات از انتظار به "عمل" تعبیر شده و بلکه بهترین عمل ـ افضل الاعمال ـ بیان شده است. این تعبیر، بیانگر پیوند معنایی ایمان و عمل در این مقوله است[۳].

انتظار در مکتب تشیع یک حالت انسانی است که انسان به خاطر وجود آن، ضمن پیراستن وجود خویش از بدیها و آراستن آن به خوبیها، در ارتباط مستمر با امام و حجت زمان خویش، همه همت خود را صرف زمینه‌سازی ظهور مصلح آخرالزمان می‌کند و در جهت تحقق وعده الهی نسبت به برپایی دولت کریمه اهل بیت با تمام وجود تلاش می‌کند[۴].

روایات انتظار

به اعتقاد شیعه علاوه بر آیات متعددی که پیشوایان دینی آنها را به وجود مقدس مهدی موعود(ع) و انتظار تفسیر و تأویل کرده‌اند، صدها حدیث معتبر و متواتر وجود دارد که در آنها کلیۀ صفات و خصوصیات و جزئیات زندگی آن حضرت بیان شده است[۵]. شیعیان عقیده دارند مهدی موعود(ع) سِرّی از اسرار حق و آخرین برگزیده الهی است که پس از تولد از نظرها غایب شده و بعد از مدت زمان طولانی ظهور خواهد کرد، او حجه الله، خلیفه الله و بقیة الله است[۶].

مهدی از نسل حسین(ع)

در نظر شیعه حضرت مهدی(ع) همنام و هم کنیۀ پیامبر(ص)، دوازدهمین امام و حجت خداوند در روی زمین و از اهل بیت و عترت رسول خداست، زنده است و بر اساس مصلحت الهی در غیبت به سر می‌برد و روزی ظهور خواهد کرد و زمین را پر از عدل و داد می‌‌کند، همان طور که پر از ظلم و جور می‌‌شود و بر مؤمنین است که همواره در انتظار چنین روزی باشند و خودشان را برای چنین روزی آماده کنند[۷]. پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «اگر از دنیا جز یک روز نماند، خداوند آن روز را آنقدر طولانی می‌‌کند تا فرزندم مهدی که اسم او اسم من و کنیه او کنیه من است ظهور کند و عدالت را بگستراند بعد از آنکه زمین را ظلم و جور فرا گیرد»[۸].[۹]

انتظار پیوند معنوی

البته باید توجه داشت گرچه انتظار، در مفهوم غیر شیعی تنها به معنای نظرداشت ظهور منجی به‌کار می‌رود؛ ولی طبق دیدگاه شیعه، افزون بر چنین انتظاری، انتظار ملاقات و دیدار با منجی نیز قابل تصور است[۱۰]

پرسش‌های وابسته

  1. معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
  2. منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
  3. منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
  4. ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
  5. عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
  6. هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  7. انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
    1. ضرورت عقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
    2. ضرورت نقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
  8. آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
  9. جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
  10. نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
  11. انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
  12. شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  13. لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
    1. آیا زندگی با یاد امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    2. آیا آرزوی یاری کردن امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    3. آیا ایجاد آمادگی برا پیوستن به امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    4. آیا تربیت منتظران راستین از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
  14. دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  15. دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  16. آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  17. آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  18. چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
  19. دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
  20. آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
  21. آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
  22. آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
  23. آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
  24. آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
  25. منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  26. آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  27. گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
  28. نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
    1. آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    2. آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    3. آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    4. آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    5. آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    6. آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    7. آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    8. آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    9. آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
  29. چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
  30. ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  31. شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  32. منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
  33. مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
  34. چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
  35. آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
  36. منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
  37. منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
  38. شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
  39. انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
  40. آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
  41. آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
  42. آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
  43. مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  44. کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  45. انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
  46. مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
  47. منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
  48. منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
  49. منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  50. منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  51. انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
  52. دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  53. دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  54. دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  55. دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  56. دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  57. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  58. علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
  59. آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
  60. عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
  61. لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
  62. نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  63. رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
  64. امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
  65. آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
  66. مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  67. رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  68. بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  69. مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید می‌کند؟ (پرسش)
  70. چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
  71. انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
  72. اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
  73. آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
  74. انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
  75. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  76. آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌‏دانند؟ (پرسش)
  77. آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
  78. مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  79. چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
  80. آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌‏شود؟ (پرسش)
  81. آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالت‌‏آور است؟ (پرسش)
  82. علت سختی انتظار چیست و چرا می‏‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
  83. امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
  84. منتظران امام مهدی که در قرن‏های گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
  85. آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
  86. فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
  87. خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجات‏‌دهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
  88. دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
  89. دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
  90. آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
  91. انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا می‏‌کند؟ (پرسش)
  92. رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
  93. رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
  94. فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
  95. باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
  96. انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
  97. جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
  98. چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
  99. چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
  100. ویژگی‌‏های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
  101. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  102. چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
  103. دانش ‏آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
  104. رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
  105. آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
  106. آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
  107. وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  108. چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
  109. چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
  110. جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
  111. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  112. صرف‏‌نظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
  113. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  114. منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
  115. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  116. در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
  117. ویژگی‏های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
  118. آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
  119. ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  120. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
  121. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
  122. فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
  123. آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  124. آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  125. آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
  126. چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
  127. عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
  128. چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
  129. آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
  130. انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
  131. ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  132. ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

منابع

پانویس

  1. ر.ک: طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص۹۰-۹۱.
  2. ر.ک: شفائی، محبوب، موعود حق، ص۱۵۷؛ طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص۹۰-۹۱.
  3. ر.ک: صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۱۷ ـ ۱۱۸.
  4. ر.ک: حیدری‌نهند، کریم، فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی.
  5. ر.ک: شفائی، محبوب، موعود حق، ص۱۵۷.
  6. ر.ک: طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص۹۰-۹۱.
  7. ر.ک: شفائی، محبوب، موعود حق، ص۱۵۷؛ فروهی، ناصر، انتظار فرج؛ طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص۹۰-۹۱.
  8. «لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ، حَتَّی یَبْعَثَ رَجُلًا مِنْ وُلْدِی اسْمُهُ اسْمِی و یَمْلَأَهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا»؛ غیبت کبری، ص۸؛ الیوم الموعود بین الفکر المادی والدینی، ص۶۳۶؛ الهیات، ج۲، ص۶۳۲.
  9. ر.ک: فروهی، ناصر، انتظار فرج.
  10. ر.ک: نصیری، علی، نگاهی به پدیده انتظار و آثار حیات‌بخش آن، ص۹۷ انتظار موعود، ص۲۷ ـ ۳۲.