فرجام سفیانی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '}}↵↵== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت. ↵{{پایان منبع جامع}}' به '}}') |
||
| (۶۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۱ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | |||
| تصویر | | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]] / [[خروج سفیانی]] | ||
| مدخل اصلی = [[فرجام سفیانی]] | |||
| مدخل بالاتر | | مدخل وابسته = | ||
| مدخل اصلی | | تعداد پاسخ = ۵ | ||
| | |||
| | |||
}} | }} | ||
[[لشکر سفیانی]] در دو مرحله به [[جنگ]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} می‌رود. در مرحله اول دچار [[عذاب الهی]] شده و در [[زمین]] [[بیدا]] با فرو رفتن در [[زمین]] نابود می‌شوند که [[سفیانی]] همراه این [[لشکر]] نیست. او در [[عراق]] در [[جنگی]] دیگر مقابل [[حضرت]] {{ع}} می‌ایستد که در این [[جنگ]] به [[اسارت]] درآمده و نهایتاً کشته می‌شود. | |||
== پاسخ | در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است. | ||
== پاسخ جامع اجمالی == | |||
* در [[حکومت]] [[فضیلت]] محور [[امام مهدی]] {{ع}}، دیو صفتانی چون [[سفیانی]]، بدون [[تردید]] مجالی برای تحرک و فعالیت نخواهند داشت، بنابراین، پس از آن که [[امام مهدی]] او را به [[صلاح]] و [[سعادت]] [[دعوت]] کرد و او [[دعوت]] [[امام]] را بی‌پاسخ گذاشت، [[امام]] چاره‌ای جز قطع ریشه‌های [[فساد]] این [[فاسد]] نخواهد داشت. از این رو، طبیعی است که سرانجامی جز [[هلاکت]] در [[انتظار]] [[سفیانی]] نباشد.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶</ref> در [[روایات]] آمده [[حکومت]] [[سفیانی]] هشت ماه بیشتر طول نمی‌کشد، ولی در این مدت کوتاه، مواضع مهم را [[تصرف]] می‌کند.<ref>ر.ک. [[محمد تقی بهجت|بهجت، محمد تقی]]، [[عصر ظهور (کتاب)|عصر ظهور]]، ص ۱۵</ref> | |||
* طرز [[هلاکت]] [[سفیانی]] در کتاب‌های [[عامه]] با منابع ما فرق دارد و به چند صورت گفته شده است: گرفتار [[بیماری]] می‌شود و یا به [[زمین]] فرو می‌رود<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۸۴ ـ ۸۵</ref> و یا [[سفیانی]] و [[سپاهیان]] او با [[حضرت مهدی]] {{ع}} به [[کارزار]] می‌پردازند،<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدا مراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳، ص ۱۲۸ ـ ۱۲۹</ref> در نهایت [[سفیانی]] دستگیر شده و سپس اعدام می‌شود؛ ظاهرا در [[روایات]] ما همین سومی است. یعنی [[سرنوشت]] او این گونه است که [[اسیر]] می‌شود و سپس او را اعدام می‌کنند.<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۸۴ ـ ۸۵</ref> | |||
* برخی از روایاتی که در مورد فرجام [[سفیانی]] آمده، عبارتند از: | |||
# [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} فرمودند: "[[خداوند]] تمام [[سپاه]] [[سفیانی]] را نابود می‌کند و هیچ کسی از آنها جز [[سفیانی]]، روی [[زمین]] باقی نمی‌ماند. در این حال، [[مهدی]] او را می‌گیرد و گردن می‌زند"<ref>التشریف بالمنن، ص۲۹۶، ب ۷۹، ح۴۱۷؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۵، ص۲۸: «يُهْلِكُ اللَّهُ أَصْحَابَ السُّفْيَانِيُّ كُلِّهِمْ، وَلَا يَبْقَى عَلَى الْأَرْضِ غَيْرِهِ وَحْدَهُ، فَيَأْخُذُهُ الْمَهْدِيِّ فَيَذْبَحُهُ»</ref>. نسبت دادن کشتن [[سفیانی]] به [[امام مهدی]] می‌توان مجازی دانست؛ به سبب اینکه، [[دستور]] [[قتل]] [[سفیانی]] از آن [[حضرت]] صادر می‌شود و [[لشکر]] آن [[حضرت]]، [[سفیانی]] را می‌کشد.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶</ref> | |||
# هم چنین [[حضرت]] {{ع}} فرمودند:<ref>معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص ۳۱۳ ـ ۳۱۴: «فيؤتي بِالسُّفْيَانِيِّ أَسِيراً فيامر بِهِ فَيَذْبَحُ عَلَى بَابِ الرَّحْبَةِ</ref> "[[سفیانی]] را [[اسیر]] می‌کنند، نزد [[امام مهدی]] می‌آورند. آن [[حضرت]] [[دستور]] [[قتل]] او را صادر می‌کند و او نزد باب الرحبه کشته می‌شود"<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶</ref> و ... .<ref>ر.ک. [[محمد تقی بهجت|بهجت، محمد تقی]]، [[عصر ظهور (کتاب)|عصر ظهور]]، ص ۱۵؛ [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۸۴ ـ ۸۵؛ [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶</ref> | |||
* این [[روایات]] به لحاظ [[سند ضعیف]] و به لحاظ مصادر و تعداد به گونه‌ای نیستند که بتوان به مضمون آنها [[اطمینان]] کرد اما با اعتبارات [[عقلی]] هماهنگ هستند.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶</ref> | |||
== | == پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه == | ||
{{ | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله بهجت؛ | |||
| تصویر = 13681116.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = محمد تقی بهجت | |||
| پاسخ = [[آیت الله]] '''[[محمد تقی بهجت]]'''، به [[نقل]] از کتاب ''«[[عصر ظهور ۳ (کتاب)|عصر ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«در [[روایات]] آمده [[حکومت سفیانی]] هشت ماه بیشتر طول نمی‌کشد، ولی در این مدت کوتاه، مواضع مهم را [[تصرف]] می‌کند. مرحوم حاجی نوری [[نقل]] می‌کند: [[سفیانی]] را نزد [[حضرت حجت]] می‌آورند در حالی که عمامه‌اش را دور گردنش پیچیده‌اند. [[سفیانی]] به [[حضرت]] می‌گوید یا ابن [[رسول الله]]، مرا نکش. طبق این [[نقل]] اطرافیان می‌گویند: کسی که این همه [[اولاد رسول الله]] را کشته، او را آزاد می‌کنید؟ در هر حال آنقدر به [[حضرت]] فشار می‌آورند تا این که [[حضرت]] می‌فرماید: «شأنکم» (کار خودتان را بکنید)، خودتان می‌دانید، [[اختیار]] با خودتان، هر کار می‌خواهید بکنید. بدین ترتیب گویا [[حضرت]] اجازه می‌دهد او را بکشند و سرانجام او را می‌کشند<ref>در محضر آیت الله بهجت، رخشاد، محمدحسین، ج۳، ص۸۵.</ref>»<ref>[[محمد تقی بهجت|بهجت، محمد تقی]] (به كوشش: [[حمزه شریفی‌دوست|شریفی‌دوست، حمزه]])، [[عصر ظهور ۳ (کتاب)|عصر ظهور]]، ص۱۵.</ref>. | |||
[[ | }} | ||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. آیت‌الله طبسی؛ | |||
| تصویر = 7474646.jpg | |||
: | | پاسخ‌دهنده = نجم‌الدین طبسی | ||
| پاسخ = [[آیت‌الله]] [[نجم‌الدین طبسی]] در کتاب ''«[[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]»'' در اين‌باره گفته است: | |||
«طرز [[هلاکت]] [[سفیانی]] در کتاب‌های [[عامه]] با منابع ما فرق دارد و به چند صورت گفته شده است: گرفتار [[بیماری]] می‌شود و یا به [[زمین]] فرو می‌رود و یا دستگیر شده و سپس اعدام می‌شود؛ که ظاهرا در [[روایات]] ما همین سومی است. مرحوم صدر<ref>تاریخ عصر ظهور، ج ۳، ص ۳۸۹.</ref> در زمینه دامنه عملیات [[نظامی]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} بحث گسترده‌ای دارند و به همین مناسبت بحث درگیری [[سفیانی]] با [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} را بیان می‌کنند. لذا ما باید بحث کنیم که آیا درگیری [[امام]] با [[طایفه]] کلب، همان [[قرقیسیا]] است؟ آیا [[جنگ]] با [[یهود]] و جریان [[دجال]] است که از آن به [[جنگ]] [[آرماگدون]] تعبیر می‌کنند؟ طبق [[روایت]] در [[شام]] درگیری شدیدی بین [[طایفه]] کلب و [[لشکر]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} رخ می‌دهد که در نتیجه این [[طایفه]] تار و مار و متفرق می‌شوند و [[غنایم]] زیادی از آنها گرفته می‌شود و [[تأسف]] بر آن کسی است که [[شاهد]] این درگیری نباشد، این مباحث در کتاب‌های [[عامه]] و ما آمده است هرچند در کتاب‌های ما [[سند]] چنین روایاتی، مشکل دارد. | |||
به عنوان مثال، [[مرحوم مجلسی]] [[روایت]] مرفوعه‌ای را در این زمینه ذکر می‌کند: {{متن حدیث|وَ بِإِسْنَادِهِ رَفَعَهُ إلی جَابِرِبن‌یزِیدَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ {{ع}} قَالَ: إِذَا بَلَغَ السُّفْیانِی أَنَّ الْقَائِمَ قَدْ تَوَجَّهَ إِلَیهِ مِنْ نَاحِیةِ الْکُوفَةِ یتَجَرَّدُ بِخَیلِهِ حَتَّی یلْقَی الْقَائِمَ فَیخْرُجُ فَیقُولُ: أَخْرِجُوا إلی ابْنَ عَمِّی فَیخْرُجُ عَلَیهِ السُّفْیانِی فَیکَلِّمُهُ الْقَائِمُ {{ع}} فَیجِیءُ السُّفْیانِی فَیبَایعُهُ ثُمَّ ینْصَرِفُ إلی أَصْحَابِهِ فَیقُولُونَ لَهُ مَا صَنَعْتَ فَیقُولُ أَسْلَمْتُ وَ بَایعْتُ فَیقُولُونَ لَهُ قَبَّحَ اللَّهُ رَأْیکَ بَینَ مَا أَنْتَ خَلِیفَةٌ مَتْبُوعٌ فَصِرْتَ تَابِعاً فَیسْتَقْبِلُهُ فَیقَاتِلُهُ ثُمَّ یمْسُونَ تِلْکَ اللَّیلَةَ ثُمَّ یصْبِحُونَ لِلْقَائِمِ {{ع}} بِالْحَرْبِ فَیقْتَتِلُونَ یوْمَهُمْ ذَلِکَ ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ تعالی یمْنَحُ الْقَائِمَ وَ أَصْحَابَهُ أَکْتَافَهُمْ فَیقْتُلُونَهُمْ حَتَّی یفْنُوهُمْ حَتَّی إِنَّ الرَّجُلَ یخْتَفِی فِی الشَّجَرَةِ وَ الْحَجَرَةِ فَتَقُولُ الشَّجَرَةُ وَ الْحَجَرَةُ: یا مُؤْمِنُ هَذَا رَجُلٌ کَافِرٌ فَاقْتُلْهُ فَیقْتُلُهُ. قَالَ: فَتَشْبَعُ السِّبَاعُ وَ الطُّیورُ مِنْ لُحُومِهِمْ فَیقِیمُ بِهَا الْقَائِمُ {{ع}} مَا شَاءَ. قَالَ: ثُمَّ یعْقِدُ بِهَا الْقَائِمُ {{ع}} ثَلَاثَ رَایاتٍ لِوَاءً إلی الْقُسْطَنْطِینِیةِ یفْتَحُ اللَّهُ لَهُ وَ لِوَاءً إلی الصِّینِ فَیفْتَحُ لَهُ وَ لِوَاءً إلی جِبَالِ الدَّیلَمِ فَیفْتَحُ لَه}}<ref>بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۸۸.</ref>. | |||
{{ | از عبارت {{متن حدیث|فَیخْرُجُ فَیقُولُ أَخْرِجُوا إلی ابْنَ عَمِّی}}؛ مبنی بر اینکه [[سفیانی]] می‌گوید: می‌خواهم با پسر عمم [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} [[ملاقات]] کنم؛ استفاده می‌شود که بین بنی سفیان و [[بنی هاشم]] رابطه نسبی است. ما در جلسات قبل این مطلب را به طور مفصل بحث کردیم و گفتیم بین بنی سفیان و [[بنی هاشم]] رابطه‌ای وجود ندارد. مرحوم صدر نیز در این مورد بیانی دارد: منشأ [[کلام]] [[سفیانی]] که خواستار [[ملاقات]] با [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} می‌باشد، این است که [[اهل سنت]] مدعی هستند که [[خاندان]] بنی سفیان و [[بنی هاشم]] [[فامیل]] هستند و این ادعایی بیش نیست که [[تاریخ]] آن را تایید نمی‌کند و ظاهر [[روایت]] این است که [[سفیانی]] از پیش خودش چنین ادعایی کرده است<ref>تاریخ عصر ظهور، ص ۳۸۹.</ref>. | ||
[[ | |||
: | |||
{{ | پس بین [[سفیانی]] و [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} نسبتی نمی‌باشد و [[سرنوشت]] او این گونه است که [[اسیر]] می‌شود و سپس او را اعدام می‌کنند، [[روایت]] [[بحارالانوار]] نیز گویای همین مطلب است: {{متن حدیث|"...وَ یأْخُذُ السُّفْیانِی أَسِیراً فَینْطَلِقُ بِهِ وَ یذْبَحُهُ بِیدِهِ..."}}<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۴.</ref>»<ref>[[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]] ، ص۸۴، ۸۵.</ref>. | ||
[[ | }} | ||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین آیتی؛ | |||
| تصویر = 151879.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = نصرت‌الله آیتی | |||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین [[نصرت‌الله آیتی]] در کتاب ''«[[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]»'' در اين باره گفته است: | |||
:::::جمع بین روایات آن است که [[سفیانی]] از سرزمین شام و منطقه‌ای خشک خروج خواهد کرد. پایان لشکریان [[سفیانی]] فرو رفتن در زمین و مبتلا شدن به خشم خداوند دانسته شده، اما سخن روشنی درباره فرجام خود [[سفیانی]] در دست نیست. درباره لشکر [[سفیانی]] که با عزم نبرد با [[حضرت مهدی]] {{ع}} به طرف مکه معظمه حرکت می‌کند از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]]{{صل}} چنین نقل می‌کنند: {{ | *«بدون [[تردید]] در [[حکومت]] [[فضیلت]] محور [[امام مهدی]] {{ع}}، دیو صفتانی چون [[سفیانی]]، مجالی برای تحرک و فعالیت نخواهند داشت، بنابراین، پس از آن که [[امام مهدی]] {{ع}} او را به [[صلاح]] و [[سعادت]] [[دعوت]] کرد و او [[دعوت]] [[امام]] را بی‌پاسخ گذاشت، [[امام]] {{ع}} چاره‌ای جز قطع ریشه‌های [[فساد]] این [[فاسد]] نخواهد داشت. از این رو، طبیعی است که سرانجامی جز [[هلاکت]] در [[انتظار]] [[سفیانی]] نباشد. در مورد کشته شدن [[سفیانی]] دو دسته [[روایت]] وجود دارد: | ||
# روایاتی که بر کشته شدن او به دست [[امام مهدی]] {{ع}} دلالت می‌کنند<ref>معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۵، ص۲۸ (این حدیث مرسله است).</ref>، از جمله [[امام علی]] {{ع}} فرموده‌اند: {{متن حدیث|" يُهْلِكُ اللَّهُ أَصْحَابَ السُّفْيَانِيُّ كُلِّهِمْ، وَلَا يَبْقَى عَلَى الْأَرْضِ غَيْرِهِ وَحْدَهُ، فَيَأْخُذُهُ الْمَهْدِيِّ فَيَذْبَحُهُ "}}<ref>خداوند تمام سپاه [[سفیانی]] را نابود می‌کند و هیچ‌کسی از آنها جز [[سفیانی]]، روی زمین باقی نمی‌ماند. در این حال، [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} او را می‌گیرد و گردن می‌زند؛ التشریف بالمنن، ص۲۹۶، باب ۷۹، ح۴۱۷ (به نقل از الفتن سلیلی).</ref>. [[امام باقر]] {{ع}} نیز در این‌باره فرموده‌اند: {{متن حدیث|" وَيَأْخُذُ السُّفْيَانِيُّ أَسِيراً، فَيَنْطَلِقُ بِهِ وَيَذْبَحُهُ بِيَدِهِ "}}<ref>[[سفیانی]] را در حالی که اسیر شده نزد حضرت [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} می‌آورند و آن حضرت [[سفیانی]] را گردن می‌زند؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۵، ص۲۸ (این حدیث مرسله است).</ref>. | |||
# روایاتی که از کشته شدن او به دست [[سپاه]] [[امام مهدی]] {{ع}} گزارش می‌دهند<ref>معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص۳۱۳.</ref>، از جمله [[امام علی]] {{ع}} فرموده‌اند: {{متن حدیث|" فيؤتي بِالسُّفْيَانِيِّ أَسِيراً فيامر بِهِ فَيَذْبَحُ عَلَى بَابِ الرَّحْبَةِ "}}<ref>[[سفیانی]] را اسیر می‌کنند، نزد [[امام مهدی]] {{ع}} می‌آورند. آن حضرت دستور قتل او را صادر می‌کند و او نزد باب الرحبه کشته می‌شود؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص۳۱۴.</ref>. [[امام باقر]] {{ع}} نیز در این خصوص فرموده‌اند: {{متن حدیث|" ثُمَّ يَقُولُ هَذَا رَجُلُ قَدْ خَلَعَ طَاعَتِي فيامر بِهِ عِنْدَ ذَلِكَ فَيَذْبَحَ عَلَى بلاطة ايليا "}}<ref>سپس [[امام مهدی]] {{ع}} می‌فرماید: این مرد - [[سفیانی]] - از اطاعت من سر بر تافته. آن حضرت دستور قتل او را صادر می‌کند و او بر سنگ [[بیت المقدس]] گردن زده می‌شود؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص۳۱۳.</ref>. نسبت دادن کشتن [[سفیانی]] را به [[امام مهدی]] {{ع}} می‌توان مجازی دانست؛ به سبب اینکه، [[دستور]] [[قتل]] [[سفیانی]] از آن [[حضرت]] صادر می‌شود و لشکر آن [[حضرت]]، [[سفیانی]] را می‌کشد. این [[روایات]] به لحاظ [[سند ضعیف]] و به لحاظ مصادر و تعداد به‌گونه‌ای نیستند که بتوان به مضمون آنها [[اطمینان]] کرد اما با اعتبارات [[عقلی]] هم‌آهنگ هستند»<ref>[[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ - ۱۷۶.</ref>. | |||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ | |||
| تصویر = 136863.JPG | |||
| پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان | |||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
*«بعضی از [[روایات]]، بدون اشاره به منطقه خاصی، از آن به سرزمین خشک<ref>نک: محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۳۰۵، ح۱۶؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۱، ح۹؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص۴۴۳.</ref> یا [[مغرب]] [[زمین]]<ref>{{متن حدیث|" يَخْرُجَ عَلَيْهِمُ الْخُرَاسَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنَ الْمَغْرِب "}}؛ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۵۳، ح۱۳، ص۲۵۹، ح۱۸.</ref> یاد کرده و برخی دیگر [[شام]]<ref>{{متن حدیث|"ِ خُرُوجَ السُّفْيَانِيِّ مِنَ الشَّام "}}؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۳۲۷، ح۷، ص۳۳۰، ح۱۶.</ref> را محل [[خروج]] وی دانسته است. جمع بین همه [[روایات]] آن است که وی از سرزمین [[شام]] و منطقه‌ای خشک [[خروج]] خواهد کرد. در باره کارهای [[سفیانی]] و مدت [[حکومت]] وی سخنان فراوان و عموماً نامعتبر به چشم می‌خورد؛ اما از آنجا که تنها بررسی [[خروج]] وی به عنوان نشانه در این بحث اهمیت دارد، از ذکر آنها صرف نظر می‌کنیم<ref>نعیم بن حماد، الفتن، ص۲۵۳، شماره ۹۳۱.</ref>. پایان [[لشکریان]] [[سفیانی]] فرو رفتن در [[زمین]] و [[مبتلا]] شدن به [[خشم خداوند]] دانسته شده؛ اما سخن روشنی درباره فرجام خود [[سفیانی]] در دست نیست. البته در میان برخی منابع [[اهل سنت]] مثل کتاب [[الفتن]] [[نعیم بن حماد]] آمده است که: [[سفیانی]] و [[سپاهیان]] او در نهایت با [[حضرت مهدی]] {{ع}} به [[کارزار]] می‌پردازند و به دست آن [[امام]] نابود می‌شوند. اما از آنجا که این کتاب چندان اعتباری ندارد، از [[نقل]] آنها چشم پوشی می‌کنیم»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳، ص ۱۲۸ - ۱۲۹.</ref>. | |||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. حجت الاسلام و المسلمین رمضانیان؛ | |||
| تصویر = 13681082.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = علی رضا رمضانیان | |||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رمضانیان]]'''، در کتاب ''«[[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
*«[[روایات]] محل [[خروج سفیانی]] را: | |||
# سرزمین خشک | |||
# [[مغرب]] [[زمین]] | |||
# [[شام]]، دانسته است. | |||
:::::جمع بین [[روایات]] آن است که [[سفیانی]] از سرزمین [[شام]] و منطقه‌ای خشک [[خروج]] خواهد کرد. پایان [[لشکریان]] [[سفیانی]] فرو رفتن در [[زمین]] و [[مبتلا]] شدن به [[خشم خداوند]] دانسته شده، اما سخن روشنی درباره فرجام خود [[سفیانی]] در دست نیست. درباره [[لشکر]] [[سفیانی]] که با [[عزم]] [[نبرد]] با [[حضرت مهدی]] {{ع}} به طرف [[مکه معظمه]] حرکت می‌کند از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]] {{صل}} چنین [[نقل]] می‌کنند: {{متن حدیث|"يبعَثُ اللَّهُ جَبْرَئِيلَ فَيَقُولُ يَا جَبْرَئِيلُ اذْهَبْ فَأَبِدْهُمْ فَيَضْرِبُهَا بِرِجْلِهِ ضَرْبَةً يَخْسِفُ اللَّهُ بِهِمْ عِنْدَهَا وَ لَا يُفْلِتُ مِنْهم إِلَّا رَجُلَانِ مِنْ جُهَيْنَةَ"}}<ref>خداوند جبرئیل را می‌فرستد و به او امر می‌فرماید: برو نابودشان کن، پس، با پای خود به زمین می‌کوبد و خداوند همه آنان را در کام زمین فرو می‌برد و جز دو نفر از اهل جهینه کسی از آنها زنده نمی‌ماند؛ روزگار رهایی، ص ۴۶۷.</ref>.[[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "[[سفیانی]] از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] است و [[خروج]] از اول تا پایان، پانزده ماه به طول می‌انجامد. شش ماه می‌جنگد و وقتی بر پنج [[شهر]] دست یافت نه ماه [[حکومت]] می‌کند و یک روز هم بیشتر نخواهد بود<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۴۸.</ref>. آن پنج [[شهر]] بنابر [[روایات]] [[شام]]، [[حمص]]، [[اردن]]، فسلطین، قنسرین می‌باشد. [[سفیانی]] گروه بسیاری از [[شیعیان]] را به [[قتل]] می‌رساند<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۱۵ و ۲۲۲.</ref>. او جنایت کاری است که از [[قتل]] و [[کشتار]] هیچ پروایی ندارد و با [[دشمنان]] خود به شکل فجیعی [[رفتار]] می‌کند<ref>نگین آفرینش، ج ۱، ص ۱۳۴.</ref>»<ref>[[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۴۸-۴۹.</ref>. | |||
}} | |||
==پرسش‌های وابسته== | == پرسش‌های وابسته == | ||
{{پرسمان خروج سفیانی}} | |||
== | == جستارهای وابسته == | ||
{{ | {{مدخل سفیانی}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:پرسش]] | ||
[[رده: | [[رده:پرسمان مهدویت]] | ||
[[رده:(اج): پرسش‌هایی با ۵ پاسخ]] | [[رده:(اج): پرسش‌هایی با ۵ پاسخ]] | ||
[[رده:(اج): پرسش‌های مهدویت با ۵ پاسخ]] | [[رده:(اج): پرسش‌های مهدویت با ۵ پاسخ]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۰۸
| فرجام سفیانی چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی / خروج سفیانی |
| مدخل اصلی | فرجام سفیانی |
| تعداد پاسخ | ۵ پاسخ |
لشکر سفیانی در دو مرحله به جنگ حضرت مهدی (ع) می‌رود. در مرحله اول دچار عذاب الهی شده و در زمین بیدا با فرو رفتن در زمین نابود می‌شوند که سفیانی همراه این لشکر نیست. او در عراق در جنگی دیگر مقابل حضرت (ع) می‌ایستد که در این جنگ به اسارت درآمده و نهایتاً کشته می‌شود.
در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.
پاسخ جامع اجمالی
- در حکومت فضیلت محور امام مهدی (ع)، دیو صفتانی چون سفیانی، بدون تردید مجالی برای تحرک و فعالیت نخواهند داشت، بنابراین، پس از آن که امام مهدی او را به صلاح و سعادت دعوت کرد و او دعوت امام را بی‌پاسخ گذاشت، امام چاره‌ای جز قطع ریشه‌های فساد این فاسد نخواهد داشت. از این رو، طبیعی است که سرانجامی جز هلاکت در انتظار سفیانی نباشد.[۱] در روایات آمده حکومت سفیانی هشت ماه بیشتر طول نمی‌کشد، ولی در این مدت کوتاه، مواضع مهم را تصرف می‌کند.[۲]
- طرز هلاکت سفیانی در کتاب‌های عامه با منابع ما فرق دارد و به چند صورت گفته شده است: گرفتار بیماری می‌شود و یا به زمین فرو می‌رود[۳] و یا سفیانی و سپاهیان او با حضرت مهدی (ع) به کارزار می‌پردازند،[۴] در نهایت سفیانی دستگیر شده و سپس اعدام می‌شود؛ ظاهرا در روایات ما همین سومی است. یعنی سرنوشت او این گونه است که اسیر می‌شود و سپس او را اعدام می‌کنند.[۵]
- برخی از روایاتی که در مورد فرجام سفیانی آمده، عبارتند از:
- امیر المؤمنین (ع) فرمودند: "خداوند تمام سپاه سفیانی را نابود می‌کند و هیچ کسی از آنها جز سفیانی، روی زمین باقی نمی‌ماند. در این حال، مهدی او را می‌گیرد و گردن می‌زند"[۶]. نسبت دادن کشتن سفیانی به امام مهدی می‌توان مجازی دانست؛ به سبب اینکه، دستور قتل سفیانی از آن حضرت صادر می‌شود و لشکر آن حضرت، سفیانی را می‌کشد.[۷]
- هم چنین حضرت (ع) فرمودند:[۸] "سفیانی را اسیر می‌کنند، نزد امام مهدی می‌آورند. آن حضرت دستور قتل او را صادر می‌کند و او نزد باب الرحبه کشته می‌شود"[۹] و ... .[۱۰]
- این روایات به لحاظ سند ضعیف و به لحاظ مصادر و تعداد به گونه‌ای نیستند که بتوان به مضمون آنها اطمینان کرد اما با اعتبارات عقلی هماهنگ هستند.[۱۱]
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آیت‌الله بهجت؛ |
|---|
|
آیت الله محمد تقی بهجت، به نقل از کتاب «عصر ظهور» در این‌باره گفته است:
«در روایات آمده حکومت سفیانی هشت ماه بیشتر طول نمی‌کشد، ولی در این مدت کوتاه، مواضع مهم را تصرف می‌کند. مرحوم حاجی نوری نقل می‌کند: سفیانی را نزد حضرت حجت می‌آورند در حالی که عمامه‌اش را دور گردنش پیچیده‌اند. سفیانی به حضرت می‌گوید یا ابن رسول الله، مرا نکش. طبق این نقل اطرافیان می‌گویند: کسی که این همه اولاد رسول الله را کشته، او را آزاد می‌کنید؟ در هر حال آنقدر به حضرت فشار می‌آورند تا این که حضرت می‌فرماید: «شأنکم» (کار خودتان را بکنید)، خودتان می‌دانید، اختیار با خودتان، هر کار می‌خواهید بکنید. بدین ترتیب گویا حضرت اجازه می‌دهد او را بکشند و سرانجام او را می‌کشند[۱۲]»[۱۳].
|
| ۲. آیت‌الله طبسی؛ |
|---|
|
آیت‌الله نجم‌الدین طبسی در کتاب «سفیانی» در اين‌باره گفته است:
«طرز هلاکت سفیانی در کتاب‌های عامه با منابع ما فرق دارد و به چند صورت گفته شده است: گرفتار بیماری می‌شود و یا به زمین فرو می‌رود و یا دستگیر شده و سپس اعدام می‌شود؛ که ظاهرا در روایات ما همین سومی است. مرحوم صدر[۱۴] در زمینه دامنه عملیات نظامی امام زمان (ع) بحث گسترده‌ای دارند و به همین مناسبت بحث درگیری سفیانی با امام زمان (ع) را بیان می‌کنند. لذا ما باید بحث کنیم که آیا درگیری امام با طایفه کلب، همان قرقیسیا است؟ آیا جنگ با یهود و جریان دجال است که از آن به جنگ آرماگدون تعبیر می‌کنند؟ طبق روایت در شام درگیری شدیدی بین طایفه کلب و لشکر امام زمان (ع) رخ می‌دهد که در نتیجه این طایفه تار و مار و متفرق می‌شوند و غنایم زیادی از آنها گرفته می‌شود و تأسف بر آن کسی است که شاهد این درگیری نباشد، این مباحث در کتاب‌های عامه و ما آمده است هرچند در کتاب‌های ما سند چنین روایاتی، مشکل دارد. به عنوان مثال، مرحوم مجلسی روایت مرفوعه‌ای را در این زمینه ذکر می‌کند: «وَ بِإِسْنَادِهِ رَفَعَهُ إلی جَابِرِبن‌یزِیدَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: إِذَا بَلَغَ السُّفْیانِی أَنَّ الْقَائِمَ قَدْ تَوَجَّهَ إِلَیهِ مِنْ نَاحِیةِ الْکُوفَةِ یتَجَرَّدُ بِخَیلِهِ حَتَّی یلْقَی الْقَائِمَ فَیخْرُجُ فَیقُولُ: أَخْرِجُوا إلی ابْنَ عَمِّی فَیخْرُجُ عَلَیهِ السُّفْیانِی فَیکَلِّمُهُ الْقَائِمُ (ع) فَیجِیءُ السُّفْیانِی فَیبَایعُهُ ثُمَّ ینْصَرِفُ إلی أَصْحَابِهِ فَیقُولُونَ لَهُ مَا صَنَعْتَ فَیقُولُ أَسْلَمْتُ وَ بَایعْتُ فَیقُولُونَ لَهُ قَبَّحَ اللَّهُ رَأْیکَ بَینَ مَا أَنْتَ خَلِیفَةٌ مَتْبُوعٌ فَصِرْتَ تَابِعاً فَیسْتَقْبِلُهُ فَیقَاتِلُهُ ثُمَّ یمْسُونَ تِلْکَ اللَّیلَةَ ثُمَّ یصْبِحُونَ لِلْقَائِمِ (ع) بِالْحَرْبِ فَیقْتَتِلُونَ یوْمَهُمْ ذَلِکَ ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ تعالی یمْنَحُ الْقَائِمَ وَ أَصْحَابَهُ أَکْتَافَهُمْ فَیقْتُلُونَهُمْ حَتَّی یفْنُوهُمْ حَتَّی إِنَّ الرَّجُلَ یخْتَفِی فِی الشَّجَرَةِ وَ الْحَجَرَةِ فَتَقُولُ الشَّجَرَةُ وَ الْحَجَرَةُ: یا مُؤْمِنُ هَذَا رَجُلٌ کَافِرٌ فَاقْتُلْهُ فَیقْتُلُهُ. قَالَ: فَتَشْبَعُ السِّبَاعُ وَ الطُّیورُ مِنْ لُحُومِهِمْ فَیقِیمُ بِهَا الْقَائِمُ (ع) مَا شَاءَ. قَالَ: ثُمَّ یعْقِدُ بِهَا الْقَائِمُ (ع) ثَلَاثَ رَایاتٍ لِوَاءً إلی الْقُسْطَنْطِینِیةِ یفْتَحُ اللَّهُ لَهُ وَ لِوَاءً إلی الصِّینِ فَیفْتَحُ لَهُ وَ لِوَاءً إلی جِبَالِ الدَّیلَمِ فَیفْتَحُ لَه»[۱۵]. از عبارت «فَیخْرُجُ فَیقُولُ أَخْرِجُوا إلی ابْنَ عَمِّی»؛ مبنی بر اینکه سفیانی می‌گوید: می‌خواهم با پسر عمم امام زمان (ع) ملاقات کنم؛ استفاده می‌شود که بین بنی سفیان و بنی هاشم رابطه نسبی است. ما در جلسات قبل این مطلب را به طور مفصل بحث کردیم و گفتیم بین بنی سفیان و بنی هاشم رابطه‌ای وجود ندارد. مرحوم صدر نیز در این مورد بیانی دارد: منشأ کلام سفیانی که خواستار ملاقات با امام زمان (ع) می‌باشد، این است که اهل سنت مدعی هستند که خاندان بنی سفیان و بنی هاشم فامیل هستند و این ادعایی بیش نیست که تاریخ آن را تایید نمی‌کند و ظاهر روایت این است که سفیانی از پیش خودش چنین ادعایی کرده است[۱۶]. پس بین سفیانی و امام زمان (ع) نسبتی نمی‌باشد و سرنوشت او این گونه است که اسیر می‌شود و سپس او را اعدام می‌کنند، روایت بحارالانوار نیز گویای همین مطلب است: «"...وَ یأْخُذُ السُّفْیانِی أَسِیراً فَینْطَلِقُ بِهِ وَ یذْبَحُهُ بِیدِهِ..."»[۱۷]»[۱۸]. |
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین آیتی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین نصرت‌الله آیتی در کتاب «تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور» در اين باره گفته است:
|
| ۴. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:
|
| ۵. حجت الاسلام و المسلمین رمضانیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رمضانیان، در کتاب «شرایط و علائم حتمی ظهور» در این‌باره گفته است:
|
پرسش‌های وابسته
- سفیانی که خروجش از نشانه‌های حتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های جسمانی سفیانی چیست؟ (پرسش)
- روش شناسایی سفیانی چیست؟ (پرسش)
- دین سفیانی چیست؟ (پرسش)
- آیا روایات سفیانی تنها در منابع شیعه آمده است؟ (پرسش)
- سفیانی و دجال چه تفاوت‌هایی دارند؟ (پرسش)
- خروج سفیانی در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)
- اهداف قیام سفیانی چیست؟ (پرسش)
- ماجرای شورش سفیانی چیست؟ (پرسش)
- جنایات سفیانی چیست؟ (پرسش)
- سپاه سفیانی چه تعداد است؟ (پرسش)
- اصهب و ابقع کیستند و چه ارتباطی با خروج سفیانی دارند؟ (پرسش)
- آیا ظهور امام مهدی همزمان با قیام سفیانی است؟ (پرسش)
- سفیانی در قیام خود چه اقدام‌های انجام می‌دهد؟ (پرسش)
- چگونه ممکن است سفیانی چندین کشور را تصرف کند و جامعه بین الملل واکنشی نشان ندهند؟ (پرسش)
- حکمرانی سفیانی چقدر به طول می‌انجامد؟ (پرسش)
- آیا به قدرت رسیدن سفیانی بر اساس قوانین است یا کودتا؟ (پرسش)
- آیا این ادعا که سفیانی در ارتش سوریه دیده شده صحیح است؟ (پرسش)
- آیا سفیانی واقعا به جنگ با امام مهدی خواهد پرداخت؟ (پرسش)
- از میان قیامهای یمانی و خراسانی و سفیانی کدام قیام مقدم است؟ (پرسش)
- وظیفه شیعیان در هنگام شورش سفیانی چیست؟ (پرسش)
- رفتار سفیانی با شیعیان اهل بیت چگونه است؟ (پرسش)
- پرچم زرد از آن کدام سپاه است و چه ارتباطی با سفیانی دارد؟ (پرسش)
- آیا سفیانی در مصر پیروانی خواهد داشت؟ (پرسش)
- آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آنکه متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفهای و اهل کجاست؟ (پرسش)
- آیا امکان دارد در زمان‌های مختلف سفیانی‌های متعددی وجود داشته باشد؟ (پرسش)
- قرقیسیا کجاست و چه حوادثی در آن اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
- محدوده جغرافیایی قرقیسیا چه مناطقی است؟ (پرسش)
- نبرد قرقیسیا چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
- سفیانی در چه منطقه‌ای با صاحبان پرچم سیاه و پرچم زرد نبرد می‌کند؟ (پرسش)
- سفیانی در کجا به هلاکت می‌رسد؟ (پرسش)
- مردمان چه مناطقی سفیانی را یاری می‌کنند؟ (پرسش)
- فرمانده سپاه سفیانی چه کسی است؟ (پرسش)
- سپاه سفیانی در کجا با سپاه خراسانی نبرد می‌کند؟ (پرسش)
- امام مهدی در کجا با سپاه سفیانی روبه‌رو می‌شود و به نبرد می‌پردازد؟ (پرسش)
- کدام یک از فرماندهان سپاه امام مهدی سفیانی را دستگیر می‌کند؟ (پرسش)
- فرجام سفیانی چیست؟ (پرسش)
جستارهای وابسته
- سفیانی
- ویژگی‌های سفیانی
- دین سفیانی
- منبع روایات سفیانی
- تفاوت دجال و سفیانی
- زمان و مکان خروج سفیانی
- اهداف خروج سفیانی
- شورش سفیانی
- جنایات سفیانی
- تعداد سپاه سفیانی
- مخالفان سفیانی
- فاصله زمانی ظهور امام مهدی و خروج سفیانی
- اقدامات سفیانی
- عدم واکنش جهان به شورش سفیانی
- مدت حکمرانی سفیانی
- شیوه به قدرت رسیدن سفیانی
- همزمانی خروج خراسانی، سفیانی و یمانی
- وظیفه شیعیان در برابر شورش سفیانی
- رفتار سفیانی با شیعیان
- جنگ سفیانی با صاحب پرچم زرد
- پیروان سفیانی
- تعدد سفیانی
- قرقیسیا
- محل هلاکت سفیانی
- فرمانده سپاه سفیانی
- جنگ امام مهدی با سپاه سفیانی
- دستگیری سفیانی
- فرجام سفیانی
- حکومت سفیانی
- اختفای امام مهدی بعد خروج سفیانی
- نکوهش سفیانی
پانویس
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶
- ↑ ر.ک. بهجت، محمد تقی، عصر ظهور، ص ۱۵
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۸۴ ـ ۸۵
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدا مراد، درسنامه مهدویت، ج۳، ص ۱۲۸ ـ ۱۲۹
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۸۴ ـ ۸۵
- ↑ التشریف بالمنن، ص۲۹۶، ب ۷۹، ح۴۱۷؛ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۵، ص۲۸: «يُهْلِكُ اللَّهُ أَصْحَابَ السُّفْيَانِيُّ كُلِّهِمْ، وَلَا يَبْقَى عَلَى الْأَرْضِ غَيْرِهِ وَحْدَهُ، فَيَأْخُذُهُ الْمَهْدِيِّ فَيَذْبَحُهُ»
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶
- ↑ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص ۳۱۳ ـ ۳۱۴: «فيؤتي بِالسُّفْيَانِيِّ أَسِيراً فيامر بِهِ فَيَذْبَحُ عَلَى بَابِ الرَّحْبَةِ
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶
- ↑ ر.ک. بهجت، محمد تقی، عصر ظهور، ص ۱۵؛ طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۸۴ ـ ۸۵؛ آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶
- ↑ در محضر آیت الله بهجت، رخشاد، محمدحسین، ج۳، ص۸۵.
- ↑ بهجت، محمد تقی (به كوشش: شریفی‌دوست، حمزه)، عصر ظهور، ص۱۵.
- ↑ تاریخ عصر ظهور، ج ۳، ص ۳۸۹.
- ↑ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۸۸.
- ↑ تاریخ عصر ظهور، ص ۳۸۹.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۴.
- ↑ طبسی، نجم الدین، سفیانی ، ص۸۴، ۸۵.
- ↑ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۵، ص۲۸ (این حدیث مرسله است).
- ↑ خداوند تمام سپاه سفیانی را نابود می‌کند و هیچ‌کسی از آنها جز سفیانی، روی زمین باقی نمی‌ماند. در این حال، مهدی (ع) او را می‌گیرد و گردن می‌زند؛ التشریف بالمنن، ص۲۹۶، باب ۷۹، ح۴۱۷ (به نقل از الفتن سلیلی).
- ↑ سفیانی را در حالی که اسیر شده نزد حضرت مهدی (ع) می‌آورند و آن حضرت سفیانی را گردن می‌زند؛ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۵، ص۲۸ (این حدیث مرسله است).
- ↑ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص۳۱۳.
- ↑ سفیانی را اسیر می‌کنند، نزد امام مهدی (ع) می‌آورند. آن حضرت دستور قتل او را صادر می‌کند و او نزد باب الرحبه کشته می‌شود؛ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص۳۱۴.
- ↑ سپس امام مهدی (ع) می‌فرماید: این مرد - سفیانی - از اطاعت من سر بر تافته. آن حضرت دستور قتل او را صادر می‌کند و او بر سنگ بیت المقدس گردن زده می‌شود؛ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص۳۱۳.
- ↑ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۷۵ - ۱۷۶.
- ↑ نک: محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۳۰۵، ح۱۶؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۱، ح۹؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص۴۴۳.
- ↑ «" يَخْرُجَ عَلَيْهِمُ الْخُرَاسَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنَ الْمَغْرِب "»؛ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۵۳، ح۱۳، ص۲۵۹، ح۱۸.
- ↑ «"ِ خُرُوجَ السُّفْيَانِيِّ مِنَ الشَّام "»؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۳۲۷، ح۷، ص۳۳۰، ح۱۶.
- ↑ نعیم بن حماد، الفتن، ص۲۵۳، شماره ۹۳۱.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳، ص ۱۲۸ - ۱۲۹.
- ↑ خداوند جبرئیل را می‌فرستد و به او امر می‌فرماید: برو نابودشان کن، پس، با پای خود به زمین می‌کوبد و خداوند همه آنان را در کام زمین فرو می‌برد و جز دو نفر از اهل جهینه کسی از آنها زنده نمی‌ماند؛ روزگار رهایی، ص ۴۶۷.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۴۸.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۱۵ و ۲۲۲.
- ↑ نگین آفرینش، ج ۱، ص ۱۳۴.
- ↑ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۴۸-۴۹.