هیهات منا الذلة: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
== | | موضوع مرتبط = امام حسین | ||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
[[شعار]] [[عاشورایی]] [[حسین بن علی]]{{ع}} و شعار همۀ آزادگانی که زیر بار [[ظلم]] نمی‌روند و سلطۀ [[جباران]] را نمی‌پذیرند. به معنای “ذلّت از ما دور است” و جمله‌ای است که [[امام حسین]]{{ع}} در یکی از خطبه‌هایش [[روز عاشورا]] بیان فرمود، خطبه‌ای با آغاز {{متن حدیث|تَبّاً لَكُمْ أَيَّتُهَا الْجَمَاعَةُ...}}. که چون همان [[روز]] نیز [[اصرار]] داشتند آن حضرت را به [[تسلیم]] و [[بیعت]] وادارند، حضرت نپذیرفت و [[حیات]] ذلّت‌بار در سایۀ [[حکومت یزید]] و [[ابن زیاد]] را با [[کرامت]] [[دودمان پیامبر]] و [[شرافت]] [[زندگی]] مؤمنانه منافی دانست و سر دوراهی [[مرگ]] شرافتمندانه یا زندگی ذلیلانه، “شرافت شهادت” را برگزید: {{متن حدیث|أَلَا وَ إِنَّ الدَّعِيَّ ابْنَ الدَّعِيِّ قَدْ رَكَزَ بَيْنَ اثْنَتَيْنِ بَيْنَ السَّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَيْهَاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ يَأْبَى اللَّهُ ذَلِكَ لَنَا وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ حُجُورٌ طَابَتْ وَ طَهُرَتْ وَ أُنُوفٌ حَمِيَّةٌ وَ نُفُوسٌ أَبِيَّةٌ مِنْ أَنْ نُؤْثِرَ طَاعَةَ اللِّئَامِ عَلَى مَصَارِعِ الْكِرَامِ}}<ref>نفس المهموم، ص۱۳۱؛ مقتل خوارزمی، ج۲، ص۷؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۸۳، (با تفاوت‌هایی اندک در تعابیر).</ref>. | |||
[[ | این نوع نگرش به زندگی، [[تعلیم]] [[مکتب]] است که [[انسان]] باید سر دوراهی [[شهادت]] یا [[ذلّت]]، [[عزّت]] شهادت را برگزیند و زندگی زیر [[ستم]] را مرگ بداند. [[حضرت علی]]{{ع}} در [[جنگ صفین]]، وقتی دید که [[سپاه معاویه]] بر شریعۀ [[فرات]] [[دست]] یافتند و [[یاران]] او در مضیقۀ آب قرار گرفتند و چه بسا ذلیلانه تسلیم شوند، در خطبه‌ای آنان را [[تشویق]] کرد که شمشیرها را با [[خون]] [[دشمن]] [[سیراب]] سازند تا خود سیراب شوند، مرگ، در زندگی ذلیلانه است و زندگی در مرگ [[قاهر]] و [[پیروز]] {{متن حدیث|فَالْمَوْتُ فِي حَيَاتِكُمْ مَقْهُورِينَ وَ الْحَيَاةُ فِي مَوْتِكُمْ قَاهِرِينَ}}<ref>نهج البلاغه، صبحی صالح، خطبه ۵۱.</ref>. این [[فرهنگ]]، در خط حماسۀ [[علوی]] و [[حسینی]] متبلور است و سرمایۀ زندگی با کرامت به شمار می‌رود. [[امام خمینی]] نیز در برابر تهدید‌های [[استکبار جهانی]]، در [[پیام]] خویش فرمود: “هیهات که [[امّت]] محمد{{صل}} و سیراب شدگان [[کوثر]] [[عاشورا]] و [[منتظران]] [[وراثت]] [[صالحان]]، به [[مرگ]] [[ذلّت]] بار تن در دهند و هیهات که خمینی در برابر [[تجاوز]] دیو سیرتان و [[مشرکان]] و [[کافران]] به [[حریم]] [[قرآن کریم]] و [[عترت]] [[رسول خدا]] و [[امّت]] محمد{{صل}} و [[پیروان]] ابراهیم [[حنیف]]، ساکت و آرام بماند و یا نظاره گر صحنه‌های ذلّت و [[حقارت]] [[مسلمانان]] باشد”<ref>صحیفه نور، ج۲۰، ص۱۱۳.</ref>. | ||
[[سید الشهدا]]{{ع}} در پاسخ برخی از افراد [[سپاه کوفه]] که از او می‌خواستند گردن به [[حکومت]] و [[فرمان]] یزید بنهد تا سالم بماند، فرمود: {{متن حدیث|لاَ وَ الله لاَ أُعْطِيكُمْ بِيَدِي إِعْطَاءَ الذَّلِيلِ وَ لاَ أُقِرُّ لَكُمْ إِقْرَارَ الْعَبِيدِ}}<ref>مقتل الحسین، مقرّم، ص۲۸۰؛ تاریخ طبری، ج۴، ص۳۲۳.</ref>. اینگونه [[تسلیم شدن]] را ذلّتی برده وار می‌داند و نمی‌پذیرد. ابونصر بن نباته، دربارۀ این دیدگاه حسین{{ع}} سروده است: {{عربی|الْحُسَيْنُ الَّذِي رَأَى الْقَتْلَ فِي الْعِزِّ * حَيَاةً وَ الْعَيْشَ فِي الذُّلِّ قَتْلًا}}<ref>شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۳، ص۲۴۵. در این کتاب، اشعار، سخنان و حکایات تاریخی فراوانی درباره روحیه عزت و بزرگواری و جوانمردی، به‌ویژه در میدان‌های جنگ نقل شده است (ص ۲۴۵ تا ۳۳۱).</ref>؛ حسین{{ع}} کسی است که مرگ همراه [[عزّت]] را “زندگی” دید و [[زندگی]] در [[ذلت]] و [[خواری]] را “مرگ”<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۵۰۵.</ref>. | |||
==پانویس== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{واقعه کربلا}} | {{واقعه کربلا}} | ||
[[رده: | |||
[[رده:امام حسین]] | |||
[[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]] | [[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۴۶
مقدمه
شعار عاشورایی حسین بن علی(ع) و شعار همۀ آزادگانی که زیر بار ظلم نمی‌روند و سلطۀ جباران را نمی‌پذیرند. به معنای “ذلّت از ما دور است” و جمله‌ای است که امام حسین(ع) در یکی از خطبه‌هایش روز عاشورا بیان فرمود، خطبه‌ای با آغاز «تَبّاً لَكُمْ أَيَّتُهَا الْجَمَاعَةُ...». که چون همان روز نیز اصرار داشتند آن حضرت را به تسلیم و بیعت وادارند، حضرت نپذیرفت و حیات ذلّت‌بار در سایۀ حکومت یزید و ابن زیاد را با کرامت دودمان پیامبر و شرافت زندگی مؤمنانه منافی دانست و سر دوراهی مرگ شرافتمندانه یا زندگی ذلیلانه، “شرافت شهادت” را برگزید: «أَلَا وَ إِنَّ الدَّعِيَّ ابْنَ الدَّعِيِّ قَدْ رَكَزَ بَيْنَ اثْنَتَيْنِ بَيْنَ السَّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَيْهَاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ يَأْبَى اللَّهُ ذَلِكَ لَنَا وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ حُجُورٌ طَابَتْ وَ طَهُرَتْ وَ أُنُوفٌ حَمِيَّةٌ وَ نُفُوسٌ أَبِيَّةٌ مِنْ أَنْ نُؤْثِرَ طَاعَةَ اللِّئَامِ عَلَى مَصَارِعِ الْكِرَامِ»[۱].
این نوع نگرش به زندگی، تعلیم مکتب است که انسان باید سر دوراهی شهادت یا ذلّت، عزّت شهادت را برگزیند و زندگی زیر ستم را مرگ بداند. حضرت علی(ع) در جنگ صفین، وقتی دید که سپاه معاویه بر شریعۀ فرات دست یافتند و یاران او در مضیقۀ آب قرار گرفتند و چه بسا ذلیلانه تسلیم شوند، در خطبه‌ای آنان را تشویق کرد که شمشیرها را با خون دشمن سیراب سازند تا خود سیراب شوند، مرگ، در زندگی ذلیلانه است و زندگی در مرگ قاهر و پیروز «فَالْمَوْتُ فِي حَيَاتِكُمْ مَقْهُورِينَ وَ الْحَيَاةُ فِي مَوْتِكُمْ قَاهِرِينَ»[۲]. این فرهنگ، در خط حماسۀ علوی و حسینی متبلور است و سرمایۀ زندگی با کرامت به شمار می‌رود. امام خمینی نیز در برابر تهدید‌های استکبار جهانی، در پیام خویش فرمود: “هیهات که امّت محمد(ص) و سیراب شدگان کوثر عاشورا و منتظران وراثت صالحان، به مرگ ذلّت بار تن در دهند و هیهات که خمینی در برابر تجاوز دیو سیرتان و مشرکان و کافران به حریم قرآن کریم و عترت رسول خدا و امّت محمد(ص) و پیروان ابراهیم حنیف، ساکت و آرام بماند و یا نظاره گر صحنه‌های ذلّت و حقارت مسلمانان باشد”[۳].
سید الشهدا(ع) در پاسخ برخی از افراد سپاه کوفه که از او می‌خواستند گردن به حکومت و فرمان یزید بنهد تا سالم بماند، فرمود: «لاَ وَ الله لاَ أُعْطِيكُمْ بِيَدِي إِعْطَاءَ الذَّلِيلِ وَ لاَ أُقِرُّ لَكُمْ إِقْرَارَ الْعَبِيدِ»[۴]. اینگونه تسلیم شدن را ذلّتی برده وار می‌داند و نمی‌پذیرد. ابونصر بن نباته، دربارۀ این دیدگاه حسین(ع) سروده است: الْحُسَيْنُ الَّذِي رَأَى الْقَتْلَ فِي الْعِزِّ * حَيَاةً وَ الْعَيْشَ فِي الذُّلِّ قَتْلًا[۵]؛ حسین(ع) کسی است که مرگ همراه عزّت را “زندگی” دید و زندگی در ذلت و خواری را “مرگ”[۶].
منابع
پانویس
- ↑ نفس المهموم، ص۱۳۱؛ مقتل خوارزمی، ج۲، ص۷؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۸۳، (با تفاوت‌هایی اندک در تعابیر).
- ↑ نهج البلاغه، صبحی صالح، خطبه ۵۱.
- ↑ صحیفه نور، ج۲۰، ص۱۱۳.
- ↑ مقتل الحسین، مقرّم، ص۲۸۰؛ تاریخ طبری، ج۴، ص۳۲۳.
- ↑ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۳، ص۲۴۵. در این کتاب، اشعار، سخنان و حکایات تاریخی فراوانی درباره روحیه عزت و بزرگواری و جوانمردی، به‌ویژه در میدان‌های جنگ نقل شده است (ص ۲۴۵ تا ۳۳۱).
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص۵۰۵.