کمک به مظلوم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[کمک به مظلوم در معارف دعا و زیارات]] - [[ کمک به مظلوم در فقه اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | |||
==مقدمه== | براساس آیات و روایات '''کمک به [[مظلوم]]''' از نشانه‌های [[عدالت]] در وجود [[انسان]] است و این امر مبتنی بر اصل [[عدالت]] و [[احترام به انسانیت]] و از مستقلات [[عقلی]] است. بدین معنی که اگر در [[شریعت]]، حکمی هم در این مورد نداشتیم، [[عقل]] [[آدمی]] می‌تواند حَسَن بودن آن را [[تأیید]] نماید. | ||
== مقدمه == | |||
در [[قرآن کریم]] آمده است: {{متن قرآن|ذَلِكَ وَمَنْ عَاقَبَ بِمِثْلِ مَا عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ}}<ref>«چنین است و هر کس مانند کیفری که دیده است (دیگران را) کیفر کند سپس بر او ستم رود خداوند او را یاری خواهد کرد، بی‌گمان خداوند درگذرنده‌ای آمرزنده است» سوره حج، آیه ۶۰.</ref>، همچنین می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولَئِكَ مَا عَلَيْهِمْ مِنْ سَبِيلٍ}}<ref>«و بر آنانکه پس از ستم دیدن داد ستانند ایرادی نیست» سوره شوری، آیه ۴۱.</ref>. | در [[قرآن کریم]] آمده است: {{متن قرآن|ذَلِكَ وَمَنْ عَاقَبَ بِمِثْلِ مَا عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ}}<ref>«چنین است و هر کس مانند کیفری که دیده است (دیگران را) کیفر کند سپس بر او ستم رود خداوند او را یاری خواهد کرد، بی‌گمان خداوند درگذرنده‌ای آمرزنده است» سوره حج، آیه ۶۰.</ref>، همچنین می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولَئِكَ مَا عَلَيْهِمْ مِنْ سَبِيلٍ}}<ref>«و بر آنانکه پس از ستم دیدن داد ستانند ایرادی نیست» سوره شوری، آیه ۴۱.</ref>. | ||
[[امام صادق]]{{ع}} از اجدادش [[نقل]] کرده که [[پیغمبر]]{{صل}} آنها را بر انجام هفت چیز [[دستور]] داده و از انجام هفت چیز [[نهی]] فرموده است: "[[عیادت بیماران]]، تشییع جنازه، [[یاری]] [[مظلوم]] و..."<ref>شیخ حر عاملی، آداب معاشرت، ترجمه محمدعلی فارابی، یعسوب عباسی علی کمر، ص۱۵۹.</ref>. همچنین آن حضرت در سخنی دیگر می‌فرمایند: "مبادا بر ضرر [[مسلمان]] مظلومی [[کمک]] کنید تا به درگاه [[خدا]] بر شما [[نفرین]] کند و برای او درباره شما [[اجابت]] شود"<ref>ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ترجمه محمد باقر کمره‌ای، ص۳۲۸.</ref>. | [[امام صادق]] {{ع}} از اجدادش [[نقل]] کرده که [[پیغمبر]] {{صل}} آنها را بر انجام هفت چیز [[دستور]] داده و از انجام هفت چیز [[نهی]] فرموده است: "[[عیادت بیماران]]، تشییع جنازه، [[یاری]] [[مظلوم]] و..."<ref>شیخ حر عاملی، آداب معاشرت، ترجمه محمدعلی فارابی، یعسوب عباسی علی کمر، ص۱۵۹.</ref>. همچنین آن حضرت در سخنی دیگر می‌فرمایند: "مبادا بر ضرر [[مسلمان]] مظلومی [[کمک]] کنید تا به درگاه [[خدا]] بر شما [[نفرین]] کند و برای او درباره شما [[اجابت]] شود"<ref>ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ترجمه محمد باقر کمره‌ای، ص۳۲۸.</ref>. | ||
[[کمک]] به [[مظلوم]] مبتنی بر اصل [[عدالت]] و [[احترام به انسانیت]] و از مستقلات [[عقلی]] است. بدین معنی که اگر در [[شریعت]]، حکمی هم در این مورد نداشتیم، [[عقل]] [[آدمی]] می‌تواند حَسَن بودن آن را [[تأیید]] نماید. | [[کمک]] به [[مظلوم]] مبتنی بر اصل [[عدالت]] و [[احترام به انسانیت]] و از مستقلات [[عقلی]] است. بدین معنی که اگر در [[شریعت]]، حکمی هم در این مورد نداشتیم، [[عقل]] [[آدمی]] می‌تواند حَسَن بودن آن را [[تأیید]] نماید. | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
براساس [[آموزه‌های دینی]]، چنانچه مسلمانی در هر جایی از [[دنیا]]، فریاد [[مظلومیت]] برآورد و [[کمک]] طلبد همه [[مسلمانان]] موظف به [[یاری]] او هستند. [[اسلام]] فریاد [[زدن]] را تنها در یک مورد جایز می‌داند. چنانکه در [[قرآن کریم]] آمده است: {{متن قرآن|لَا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا}}<ref>«خداوند بانگ برداشتن به بدگویی را دوست نمی‌دارد مگر (از) کسی که بر او ستم رفته است و خداوند شنوایی داناست» سوره نساء، آیه ۱۴۸.</ref>.<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۸۱ ـ ۳۸۳.</ref> | براساس [[آموزه‌های دینی]]، چنانچه مسلمانی در هر جایی از [[دنیا]]، فریاد [[مظلومیت]] برآورد و [[کمک]] طلبد همه [[مسلمانان]] موظف به [[یاری]] او هستند. [[اسلام]] فریاد [[زدن]] را تنها در یک مورد جایز می‌داند. چنانکه در [[قرآن کریم]] آمده است: {{متن قرآن|لَا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا}}<ref>«خداوند بانگ برداشتن به بدگویی را دوست نمی‌دارد مگر (از) کسی که بر او ستم رفته است و خداوند شنوایی داناست» سوره نساء، آیه ۱۴۸.</ref>.<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۸۱ ـ ۳۸۳.</ref> | ||
==یاری کردن مظلوم== | == یاری کردن مظلوم == | ||
همان‌طور که [[کمک به ظالم]] [[ستمکاری]] است، [[کمک به مظلومان]] از [[نشانه‌های عدالت]] در وجود [[انسان]] است. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} می‌فرماید: "[[بهترین]] [[عدالت]]، کمک کردن به [[مظلوم]] است"<ref>{{متن حدیث|أَحْسَنُ الْعَدْلِ نُصْرَةُ الْمَظْلُومِ}}؛ علی بن محمد لیثی واسطی، عیون الحکم والمواعظ، ص۱۱۳.</ref>. [[دشمنی]] و مقابله با [[ظالم]] و [[یاری]] [[مظلوم]] یکی از آموزه‌های اکید [[دین مقدس اسلام]] است. | همان‌طور که [[کمک به ظالم]] [[ستمکاری]] است، [[کمک به مظلومان]] از [[نشانه‌های عدالت]] در وجود [[انسان]] است. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌فرماید: "[[بهترین]] [[عدالت]]، کمک کردن به [[مظلوم]] است"<ref>{{متن حدیث|أَحْسَنُ الْعَدْلِ نُصْرَةُ الْمَظْلُومِ}}؛ علی بن محمد لیثی واسطی، عیون الحکم والمواعظ، ص۱۱۳.</ref>. [[دشمنی]] و مقابله با [[ظالم]] و [[یاری]] [[مظلوم]] یکی از آموزه‌های اکید [[دین مقدس اسلام]] است. | ||
[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در سفارش به دو [[فرزند]] گرامی‌اش [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{ع}} می‌فرماید: "[[دشمن]] [[ظالم]] و [[یاور]] [[مظلوم]] باشید"<ref>{{متن حدیث|كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً}}؛ شریف رضی، نهج‌البلاغه، با شرح محمد عبده، ۳/۷۶.</ref>. [[یاری]] [[مظلوم]] تکلیفی است [[واجب]] که [[قصور]] و کوتاهی در انجام آن، جز با [[توبه]] و [[انابه]] به درگاه [[حق تعالی]] جبران نمی‌شود. | [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} در سفارش به دو [[فرزند]] گرامی‌اش [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}} می‌فرماید: "[[دشمن]] [[ظالم]] و [[یاور]] [[مظلوم]] باشید"<ref>{{متن حدیث|كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً}}؛ شریف رضی، نهج‌البلاغه، با شرح محمد عبده، ۳/۷۶.</ref>. [[یاری]] [[مظلوم]] تکلیفی است [[واجب]] که [[قصور]] و کوتاهی در انجام آن، جز با [[توبه]] و [[انابه]] به درگاه [[حق تعالی]] جبران نمی‌شود. | ||
[[امام سجاد]]{{ع}} در ضمن دعایی عرض می‌کند: "[[الهی]] اگر در حضور من بر کسی ستمی رفته و من یاری‌اش نکرده‌ام از تو پوزش می‌خواهم"<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أَعْتَذِرُ إِلَيْكَ مِنْ مَظْلُومٍ ظُلِمَ بِحَضْرَتِي فَلَمْ أَنْصُرْهُ}}؛ صحیفه سجادیه، تحقیق سید محمد باقر موحد ابطحی، ص۱۸۷؛ ابراهیم بن علی کفعمی، المصباح، ص۳۸۹.</ref>. به همین [[دلیل]] ترک این [[تکلیف]] موجب [[عقاب]] و [[التزام]] به آن در خور [[پاداش]] است<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۸۳.</ref>. | [[امام سجاد]] {{ع}} در ضمن دعایی عرض می‌کند: "[[الهی]] اگر در حضور من بر کسی ستمی رفته و من یاری‌اش نکرده‌ام از تو پوزش می‌خواهم"<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أَعْتَذِرُ إِلَيْكَ مِنْ مَظْلُومٍ ظُلِمَ بِحَضْرَتِي فَلَمْ أَنْصُرْهُ}}؛ صحیفه سجادیه، تحقیق سید محمد باقر موحد ابطحی، ص۱۸۷؛ ابراهیم بن علی کفعمی، المصباح، ص۳۸۹.</ref>. به همین [[دلیل]] ترک این [[تکلیف]] موجب [[عقاب]] و [[التزام]] به آن در خور [[پاداش]] است<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۸۳.</ref>. | ||
==[[دفاع از مظلوم]]== | == [[دفاع از مظلوم]] == | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{ | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[مظلومیت]] | * [[مظلومیت]] | ||
* [[دفاع از مظلوم]] | * [[دفاع از مظلوم]] | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
{{فضایل اخلاقی}} | {{فضایل اخلاقی}} | ||
[[رده:فضایل اخلاقی]] | [[رده:فضایل اخلاقی]] | ||
{{عدالت}} | {{عدالت}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۴۴
کمک به مظلوم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: کمک به مظلوم در معارف دعا و زیارات - کمک به مظلوم در فقه اسلامی - پرسش مرتبط نداردبراساس آیات و روایات کمک به مظلوم از نشانه‌های عدالت در وجود انسان است و این امر مبتنی بر اصل عدالت و احترام به انسانیت و از مستقلات عقلی است. بدین معنی که اگر در شریعت، حکمی هم در این مورد نداشتیم، عقل آدمی می‌تواند حَسَن بودن آن را تأیید نماید.
مقدمه
در قرآن کریم آمده است: 
ذَلِكَ وَمَنْ عَاقَبَ بِمِثْلِ مَا عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ
[۱]، همچنین می‌فرماید: وَلَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولَئِكَ مَا عَلَيْهِمْ مِنْ سَبِيلٍ[۲].
امام صادق (ع) از اجدادش نقل کرده که پیغمبر (ص) آنها را بر انجام هفت چیز دستور داده و از انجام هفت چیز نهی فرموده است: "عیادت بیماران، تشییع جنازه، یاری مظلوم و..."[۳]. همچنین آن حضرت در سخنی دیگر می‌فرمایند: "مبادا بر ضرر مسلمان مظلومی کمک کنید تا به درگاه خدا بر شما نفرین کند و برای او درباره شما اجابت شود"[۴].
کمک به مظلوم مبتنی بر اصل عدالت و احترام به انسانیت و از مستقلات عقلی است. بدین معنی که اگر در شریعت، حکمی هم در این مورد نداشتیم، عقل آدمی می‌تواند حَسَن بودن آن را تأیید نماید.
براساس آموزه‌های دینی، چنانچه مسلمانی در هر جایی از دنیا، فریاد مظلومیت برآورد و کمک طلبد همه مسلمانان موظف به یاری او هستند. اسلام فریاد زدن را تنها در یک مورد جایز می‌داند. چنانکه در قرآن کریم آمده است: لَا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا[۵].[۶]
یاری کردن مظلوم
همان‌طور که کمک به ظالم ستمکاری است، کمک به مظلومان از نشانه‌های عدالت در وجود انسان است. امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: "بهترین عدالت، کمک کردن به مظلوم است"[۷]. دشمنی و مقابله با ظالم و یاری مظلوم یکی از آموزه‌های اکید دین مقدس اسلام است.
امیرالمؤمنین (ع) در سفارش به دو فرزند گرامی‌اش امام حسن و امام حسین (ع) می‌فرماید: "دشمن ظالم و یاور مظلوم باشید"[۸]. یاری مظلوم تکلیفی است واجب که قصور و کوتاهی در انجام آن، جز با توبه و انابه به درگاه حق تعالی جبران نمی‌شود.
امام سجاد (ع) در ضمن دعایی عرض می‌کند: "الهی اگر در حضور من بر کسی ستمی رفته و من یاری‌اش نکرده‌ام از تو پوزش می‌خواهم"[۹]. به همین دلیل ترک این تکلیف موجب عقاب و التزام به آن در خور پاداش است[۱۰].
دفاع از مظلوم
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «چنین است و هر کس مانند کیفری که دیده است (دیگران را) کیفر کند سپس بر او ستم رود خداوند او را یاری خواهد کرد، بی‌گمان خداوند درگذرنده‌ای آمرزنده است» سوره حج، آیه ۶۰.
- ↑ «و بر آنانکه پس از ستم دیدن داد ستانند ایرادی نیست» سوره شوری، آیه ۴۱.
- ↑ شیخ حر عاملی، آداب معاشرت، ترجمه محمدعلی فارابی، یعسوب عباسی علی کمر، ص۱۵۹.
- ↑ ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ترجمه محمد باقر کمره‌ای، ص۳۲۸.
- ↑ «خداوند بانگ برداشتن به بدگویی را دوست نمی‌دارد مگر (از) کسی که بر او ستم رفته است و خداوند شنوایی داناست» سوره نساء، آیه ۱۴۸.
- ↑ احمدوند، فردین، مکارم اخلاق در صحیفه، ص۳۸۱ ـ ۳۸۳.
- ↑ «أَحْسَنُ الْعَدْلِ نُصْرَةُ الْمَظْلُومِ»؛ علی بن محمد لیثی واسطی، عیون الحکم والمواعظ، ص۱۱۳.
- ↑ «كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً»؛ شریف رضی، نهج‌البلاغه، با شرح محمد عبده، ۳/۷۶.
- ↑ «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعْتَذِرُ إِلَيْكَ مِنْ مَظْلُومٍ ظُلِمَ بِحَضْرَتِي فَلَمْ أَنْصُرْهُ»؛ صحیفه سجادیه، تحقیق سید محمد باقر موحد ابطحی، ص۱۸۷؛ ابراهیم بن علی کفعمی، المصباح، ص۳۸۹.
- ↑ احمدوند، فردین، مکارم اخلاق در صحیفه، ص۳۸۳.