زمینه‌سازان ظهور چه ویژگی‌هایی دارند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ربات: جایگزینی ردهٔ پرسش‌های جامع امامت و ولایت با پرسش‌)
خط ۶۴: خط ۶۴:


[[رده:مهدویت]]
[[رده:مهدویت]]
[[رده:پرسش‌های جامع امامت و ولایت]]
[[رده:پرسش‌]]
[[رده:پرسش‌های مهدویت]]
[[رده:پرسش‌های مهدویت]]
[[رده:پرسش‌های مهدویت]]
[[رده:(اا): پرسش‌هایی با ۱ پاسخ]]
[[رده:(اا): پرسش‌هایی با ۱ پاسخ]]
[[رده:(اا): پرسش‌های مهدویت با ۱ پاسخ]]
[[رده:(اا): پرسش‌های مهدویت با ۱ پاسخ]]
[[رده:اتمام لینک داخلی]]
[[رده:اتمام لینک داخلی]]

نسخهٔ ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۲۰:۱۷

الگو:پرسش غیرنهایی

زمینه‌سازان ظهور چه ویژگی‌هایی دارند؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور

زمینه‌سازان ظهور چه ویژگی‌هایی دارند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

محسن اراکی
آیت الله محسن اراکی، در کتاب «نگاهی به رسالت و امامت» در این‌باره گفته است:
«برای پاسخ به این سئوال لازم است به موارد زیر توجه شود:
  1. مأموریت امام زمان (ع) ایجاد حکومت عدل جهانی و برچیدن بساط ظلم و بی‌عدالتی، در سراسر جهان است.
  2. این مأموریت، تنها به وسیله شخص امام زمان تحقق نمی‌پذیرد، بلکه یاری و نصرت مؤمنین نیز لازم است.
  3. در این مأموریت، از امکانات و وسائل عادی استفاده می‌شود و بنا نیست با اعجاز و اعمال خارق‌العاده فوق بشری، به اهداف مورد نظر که در برپایی حکومت عدل جهانی خلاصه می‌شود، دست یافت.
با کمی تأمل در این سه مطلب معلوم خواهد شد که کاملترین شکل انتظار عملی امام زمان (ع) تشکیل حکومت اسلامی به رهبری فقیه عادل، آگاه، مدیر و مدبر است؛ زیرا برچیدن بساط ظلم حاکم بر جهان به وسیله امام زمان (ع) و یارانش، به وسیله معجزه صورت نخواهد گرفت، بلکه طبق روش‌های متعارف و جاری در جوامع انسانی و با استفاده از امکانات عادی تحقق می‌پذیرد. و اگر به این نکته توجه کنیم که به طور طبیعی، نهضتی که هدفش براندازی ظلم در سراسر جهان باشد با مقاومت شدید و یکپارچه قوای شرک و ظلم روبرو خواهد شد و کلیه قدرتمندان ظالم و سردمداران جنایت و تبعیض در جامعه بشر، به طور جمعی به مخالفت با آن خواهند پرداخت و از کلیه امکانات خود برای نابودی چنین نهضتی -و لااقل ایجاد مانع بر سر راه پیشرفت آن- استفاده خواهند کرد، این نتیجه به دست خواهد آمد که بدون تشکیل حکومتی با مشخصات زیر، آغاز چنین نهضتی امکان‌پذیر نیست:
  1. رهبری آن حکومت، در دست کسی باشد که بتواند به نام امام زمان و به نیابت از او، مردم را رهبری کند تا زمینه برای پذیرش رهبری امام زمان در سطح جهانی، از سوی نیروهای طرفدار عدل و حقیقت فراهم شود. طبیعی است تنها کسی که صلاحیت نیابت از امام زمان (ع) را در زمان غیبت داراست، فقیه عادل کارآمد است.
  2. حکومت مزبور بتواند با پیاده کردن نظام اسلامی در همه ابعادش، اذهان عمومی جهانیان را برای پذیرش نظام حکومت اسلامی آماده کند و با ارائه یک نمونه عینی، امکان تحقق ارزش‌های متعالی نظام اسلامی را در عمل به اثبات رساند.
  3. حکومت مزبور بتواند امکانات مادی و معنوی مورد نیاز نهضت جهانی ولی عصر (ع) و نیز نیروها و افراد لازم را برای چنین برنامه عظیم و گسترده‌ای فراهم و آنان را برای اجرای مأموریت‌های بزرگ آماده سازد. حکومتی که مشخصات مزبور را دارا باشد، همان حکومت اسلامی به رهبری فقیه آگاه با کفایت است و با تشکیل و حمایت همه جانبه از چنین حکومتی، انتظار عملی و حقیقی امام زمان (ع) تحقق می‌یابد»[۱].

پاسخ نخست

خدامراد سلیمیان
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «پرسمان مهدویت» در این‌باره گفته است:
«پاسخ را با سخنی از شهید مطهری آغاز می‌کنیم که می‌نویسد: "در روایات اسلامی، سخن از گروهی زبده است که به محض ظهور امام(ع) به آن حضرت می‌پیوندند. آشکار است که این گروه ابتدا به ساکن خلق نمی‌شوند و به قول معروف از پای بوته هیزم سبز نمی‌شوند؛ بلکه معلوم می‌شود در عین اشاعه و رواج ستم و فساد، زمینه‌هایی عالی وجود دارد که چنین گروه زبده را پرورش می‌دهد. این خود می‌رساند که نه فقط حق و حقیقت به صفر نرسیده است؛ بلکه بر فرض اگر اهل حق از نگاه کمیت قابل توجه نباشد، از نگاه کیفیت ارزنده‌ترین اهل ایمان‌اند و در ردیف یاران سید الشهداء(ع)"[۲].
  • بنابراین تردیدی نیست که انقلاب جهانی حضرت مهدی (ع) بسان دیگر تحولات بزرگ، هرگز بدون مقدمه و زمینه‌سازی، رخ نخواهد داد؛ بلکه در آستانه ظهور، لازم است افرادی و یا گروه‌هایی شکل گرفته، زمینه را برای ظهور آن حضرت فراهم آورند. این افراد به طور عمده حق پویانی هستند که از حاکمیت جور به تنگ آمده،- بر اساس آنچه در بعضی از روایات آمده-، زمینه را برای حرکت جهانی حضرت مهدی (ع) آماده می‌کنند. پیشگویی تحقّق این نشانه‌ها، به تعبیرهای گوناگونی در روایات آمده که به بعضی از آنها اشاره می‌شود.
  • در بررسی روایاتی که در این باره به دست ما رسیده مجموع آنها را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم نمود:
۱. زمینه‌سازان خاص: از نظر روایات اسلامی، در مقدمة ظهور و قیام حضرت مهدی (ع) یک سلسله قیام‌هایی از طرف اهل حقّ صورت می‌گیرد. در این دسته روایات به گروه‌هایی اشاره شده که در آستانه ظهور به زمینه‌سازی می‌پردازند.
  • در روایات زیر، گروه زمینه‌سازان از برخی مناطق خاصّ اینگونه وصف شده‌اند:
  1. زمینه‌سازان ظهور از مشرق: پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: "گروهی از ناحیه مشرق، قد برمی‌افرازند و زمینه حکومت مهدی(ع) را فراهم می‌سازند"[۳]. عبد اللّه می‌گوید: روزی رسول خدا(ص)، با شادمانی تمام به سوی ما آمد، به گونه‌ای که برق شادی در نگاهش می‌درخشید. هرچه می‌پرسیدیم، پاسخ می‌گفت، و هرگاه سکوت می‌کردیم، خود شروع می‌فرمود؛ تا آنکه گروهی از جوانان بنی هاشم- که امام حسن(ع) و امام حسین(ع)- در میانشان بودند، آمدند که از مقابل ما بگذرند. حضرت همین که آنان را دید در آغوششان کشید و اشک از دیدگان مبارکش جاری شد. گفتیم: ای فرستاده خدا! چیست که پیوسته در چهره شما چیزی می‌بینیم که خوش نداریم. فرمود: ما خاندانی هستیم که خدای تعالی آخرت را در مقابل دنیا برای ما برگزیده است. پس از من خاندانم رانده و آواره شهرها گردند تا آنکه پرچم‌هایی سیاه در مشرق سر بلند کنند. حق را طلبند و بدیشان ندهند، در برهه‌ای دیگر حق را طلب کنند و بدیشان ندهند، و باز نیز چنین شود، پس آن گاه نبرد کنند و پیروز شوند. سپس فرمود: هرکه از شما یا فرزندانتان چنین روزی را درک کرد نزد امامی که از خاندانم می‌باشد، حاضر شود- اگرچه جامه به خود پیچد و بر برف گام نهد- زیرا این پرچم‌ها پرچم‌های هدایتند که آنها را به مردی از خاندانم تقدیم کنند"[۴]. امام باقر(ع) می‌فرماید: "گویی قومی را می‌بینم که از شرق در طلب حق قیام کرده‌اند؛ ولی بدانان نمی‌دهند و باز مطالبه می‌کنند، اما بدان‌ها نمی‌دهند. پس چون چنین می‌بینند، شمشیرهای خود را بر دوش می‌گیرند. در آن هنگام آنچه را می‌خواهند به آنان می‌دهند؛ ولی نمی‌پذیرند تا اینکه پیروز می‌شوند و آن را جز به صاحب الامر(ع) تسلیم نمی‌کنند. کشتگان آنان شهیدند. اگر من آنان را درک کنم، جانم را برای صاحب الامر می‌گذارم"[۵]. [۶]. در روایتی دیگر می‌فرماید: "افرادی با بیرق‌های سیاه از ناحیه مشرق می‌آیند که دلهای آنان مانند قطعه‌های فولاد، محکم است. پس هرکس قیام آنان را شنید، برای بیعت به سوی آنان بشتابد؛ هرچند لازم باشد با سینه بر روی برف برود"[۷]
  2. زمینه‌سازان از خراسان: از امام باقر(ع) روایت شده که در این باره فرمود: "پرچم‌های سیاهی از خراسان خارج می‌شود و وارد کوفه می‌شود. پس آنگاه که مهدی ظهور کرد برای بیعت با او به سوی وی می‌روند"[۸]. ممکن است هر دو دسته روایت بالا به یک جریان واحد اشاره کرده باشد.
  3. زمینه‌سازان از قم و ری: علامه مجلسی در بحار الانوار روایت کرده است امام ابو الحسن اول(ع) فرمود: "مردی از اهالی قم مردم را به حق می‌خواند، گروهی که دل‌های آنان چون پاره‌های آهن است گرد او جمع شوند، طوفان‌های سخت نلرزاندشان، از جنگ خسته نشوند و بیمی به خود راه ندهند، بر خدا توکل کنند و عاقبت نیک از آن پرهیزگاران است"[۹]
  4. زمینه‌سازان از یمن: امام باقر(ع)، درباره رهبری یمانی پیش از ظهور امام عصر(ع)، فرموده است: "... در میان پرچم‌ها پرچمی هدایت یافته‌تر از پرچم یمانی نیست. آن پرچم، پرچم ارشاد است؛ زیرا مردم را به سوی صاحب شما امام عصر(ع) فرا می‌خواند"[۱۰]. در این روایات به روشنی از برپایی قیام‌ها و انقلاب‌هایی در آستانه ظهور حضرت مهدی (ع) خبر داده شده است. افزون بر اینها، روایات فراوان دیگری نیز بر این نکته اتفاق دارند که پیش از ظهور حضرت مهدی (ع)، حکومتی به رهبری یکی از صالحان- که گمان می‌رود از فرزندان، پیامبر هم باشد- در ناحیه مشرق تشکیل می‌گردد و زمینه ظهور را آماده می‌سازد. این حکومت، تا ظاهر شدن مهدی(ع) و تسلیم آن به حضرت ایشان، ادامه می‌یابد. بر همین اساس، برخی تشکیل دولت شیعی مذهب صفویه را- که پس از قرن‌ها استیلای حاکمان مستبد و متعصب عامی مذهب، روی کار آمد- همان دولتی دانسته‌اند که در روایات از جمله زمینه‌سازان حکومت مهدی(ع) به شمار آمده است.
۲. زمینه‌سازان عام: در این دسته بدون اینکه به افراد خاصی اشاره شود تنها ویژگی‌هایی مطرح شده که در آستانه ظهور برخی که توفیق زمینه‌سازی را می‌یابند این ویژگی‌ها را دارند.

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۹۴-۹۶.
  2. مرتضی مطهری، قیام و انقلاب مهدی عجل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص ۵۶.
  3. متقی هندی، کنز العمال، ج ۱۴، ص ۲۶۳؛ طبرانی، المعجم الاوسط، ج ۱، ص ۹۴.
  4. محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۸۲.
  5. " كَأَنِّي بِقَوْمٍ قَدْ خَرَجُوا بِالْمَشْرِقِ‏ يَطْلُبُونَ‏ الْحَقَ‏ فَلَا يُعْطَوْنَهُ ثُمَّ يَطْلُبُونَهُ فَلَا يُعْطَوْنَهُ فَإِذَا رَأَوْا ذَلِكَ وَضَعُوا سُيُوفَهُمْ عَلَى عَوَاتِقِهِمْ فَيُعْطَوْنَ مَا سَأَلُوهُ فَلَا يَقْبَلُونَهُ حَتَّى يَقُومُوا وَ لَا يَدْفَعُونَهَا إِلَّا إِلَى صَاحِبِكُمْ قَتْلَاهُمْ شُهَدَاءُ أَمَا إِنِّي لَوْ أَدْرَكْتُ ذَلِكَ لَاسْتَبْقَيْتُ نَفْسِي لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ‏‏‏"؛ نعمانی، الغیبة، ص ۲۷۳؛ ح ۵۰.
  6. علامه مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۴۳.
  7. " تَجِي‏ءُ الرَّايَاتُ‏ السُّودُ مِنْ‏ قِبَلِ‏ الْمَشْرِقِ‏ كَأَنَ‏ قُلُوبَهُمْ‏ زُبَرُ الْحَدِيدِ فَمَنْ‏ سَمِعَ‏ بِهِمْ‏ فَلْيَأْتِهِمْ‏ فَبَايَعَهُمْ‏ وَ لَوْ حَبْواً عَلَى‏ الثَّلْجِ‏‏‏‏"؛ اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج ۲، ص ۴۷۳؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۸۴.
  8. " تَنْزِلُ‏ الرَّايَاتُ‏ السُّودُ الَّتِي‏ تَخْرُجُ‏ مِنْ‏ خُرَاسَانَ‏ إِلَى‏ الْكُوفَةِ فَإِذَا ظَهَرَ الْمَهْدِيُ‏ بَعَثَ‏ إِلَيْهِ‏ بِالْبَيْعَة‏‏‏‏"
  9. " رَجُلٌ‏ مِنْ‏ أَهْلِ‏ قُمَ‏ يَدْعُو النَّاسَ‏ إِلَى‏ الْحَقِ‏ يَجْتَمِعُ‏ مَعَهُ‏ قَوْمٌ‏ كَزُبَرِ الْحَدِيدِ لَا تُزِلُّهُمُ‏ الرِّيَاحُ‏ الْعَوَاصِفُ‏ وَ لَا يَمَلُّونَ‏ مِنَ‏ الْحَرَبِ‏ وَ لَا يَجْبُنُونَ‏ وَ عَلَى‏ اللَّهِ‏ يَتَوَكَّلُونَ‏ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ‏‏‏‏‏"؛ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۱۶.
  10. " لَيْسَ‏ فِي‏ الرَّايَاتِ‏ أَهْدَى‏ مِنْ‏ رَايَةِ الْيَمَانِيِ‏ هِيَ‏ رَايَةُ هُدًى‏ لِأَنَّهُ‏ يَدْعُو إِلَى‏ صَاحِبِكُمْ‏ ‏‏‏‏‏"؛ نعمانی، الغیبة، ص ۲۵۶.
  11. مجموعه مقالات و گفتارها در پیرامون حضرت مهدی عجل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص ۲۰۷.
  12. جمعی از نویسندگان، چشم به راه مهدی(ع)، ص ۳۰۶- ۳۰۳.
  13. " رِجَالٌ‏ مُؤْمِنُونَ‏ عَرَفُوا اللَّهَ‏ حَقَ‏ مَعْرِفَتِهِ‏ وَ هُمْ‏ أَنْصَارُ الْمَهْدِيِ‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَان‏‏ ‏‏‏‏‏"؛ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۲۹.
  14. " رِجَالٌ‏ كَأَنَ‏ قُلُوبَهُمْ‏ زُبَرُ الْحَدِيدِ لَا يَشُوبُهَا شَكٌ‏ فِي‏ ذَاتِ‏ اللَّهِ‏ أَشَدُّ مِنَ‏ الْحَجَر‏‏ ‏‏‏‏‏"؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷.
  15. " طُوبَى‏ لِمَنْ‏ أَدْرَكَ‏ قَائِمَ‏ أَهْلِ‏ بَيْتِي‏ وَ هُوَ مُقْتَدٍ بِهِ‏ قَبْلَ‏ قِيَامِهِ‏ يَأْتَمُّ بِهِ وَ بِأَئِمَّةِ الْهُدَى مِنْ قَبْلِهِ وَ يَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ عَدُوِّهِمْ أُولَئِكَ رُفَقَائِي وَ أَكْرَمُ أُمَّتِي عَلَيَّ‏‏ ‏‏‏‏‏"؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۵۶؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۶، ح ۳.
  16. ر. ک: لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۶۴۰، ح ۳.
  17. " لَوْ أَدْرَكْتُهُ‏ لَخَدَمْتُهُ‏ أَيَّامَ‏ حَيَاتِي‏‏‏ ‏‏‏‏‏" لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۲۴۵، ح ۴۶.
  18. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.