آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.
| آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی به چه معناست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور |
| مدخل اصلی | زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی |
| تعداد پاسخ | ۱۳ پاسخ |
عبارت‌های دیگری از این پرسش
- مراد از زمینه‌سازی برای ظهور چیست؟
پاسخ جامع اجمالی
انتظار و زمینه‌سازی
یکی از مسائل کلیدی در بحث انتظار، فراهم‌سازی زمینه‌های ظهور امام عصر(ع) است و زمینه‌سازی یعنی: فراهم ساختن و ایجاد مقدمات[۱] و رفع موانع ظهور به گونه‌ای که شرایط برای تحقق ظهور مهیا شود[۲]. به عبارت دیگر مراد از زمینه‌سازی ایجاد و گسترش هرگونه عقیده و رفتار در جامعه است به نحوی که موانع ظهور را کم‌رنگ یا برطرف نماید و یا برای نزدیک‌تر شدن ظهور مقتضی و سبب گردد[۳].
از این معنا، دو برداشت مختلف می‌توان داشت:
- مهیا بودن و آمادگی برای ظهور، بدون اینکه به تأثیرگذاری این آمادگی در ظهور معتقد باشیم؛ یعنی وقتی از زمینه‌سازی ظهور سخن می‌گوییم، مقصودمان آمادگی برای ظهور از نظر معرفتی، اخلاقی، رفتاری و مهیا بودن برای پذیرش امر معصوم است؛ به‌گونه‌ای که اگر امام ظهور نماید، از ناحیه افراد یا جامعه زمینه‌ساز، هیچ خطر یا کاستی برای آن حضرت وجود نداشته باشد و زمینه‌سازان، پذیرای ولایت معصوم شوند. در عین حال، در پس‌زمینه ذهنمان به این نکته توجه داریم که این آمادگی، هیچ نقشی در ظهور امام ندارد. اگر از این معنا با واژه آمادگی تعبیر شود، مناسب‌تر از واژه زمینه‌سازی باشد.
- آمادگی و ایجاد مقدمات، با این ذهنیت که این آمادگی، در تحقق ظهور تأثیرگذار است و به تعجیل فرایند ظهور می‌انجامد. بنابراین وقتی کسی از زمینه‌سازی سخن می‌گوید، در صدد القای این معناست که زمینه‌سازی، انجام دادن رفتارها و رسیدن به ظرفیت‌هایی است که زمینه را برای ظهور مهیا می‌کند و تعجیل در ظهور را سبب می‌شود[۴]. در این زمینه واژۀ انتظار، خود گویای حضور عینی و تلاش عملی برای تغییر وضع موجود با هدف بسترسازی یک تحول عظیم است و انتظار ظهور، همچنان که از لحاظ معنا و مفهوم با عمل تلازم دارد، در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی نیز، با مسألۀ زمینه‌سازی و تلاش برای فراهم کردن مقدمات حکومت مهدوی کاملا عجین شده است، به گونه‌ای که انتظار ظهور بدون توجه به عوامل بستر‌ساز ظهور، بی‌ثمر و بی‌معنا خواهد بود[۵] و حکومت امام مهدی(ع) بدون مقدمه تحقق نخواهد یافت[۶]. به عبارت دیگر زمینه‌سازی برای ظهور هرگز بدین معنا نیست که افراد با خواست خود و بدون توجه به مشیت الهی امر ظهور را جلو بیندازند و در آن تعجیل کنند، بلکه به معنای آماده کردن جامعه برای عصر ظهور است. زمینه‌سازی به معنای شناخت وظایف و انجام تکالیف و آماده شدن برای ظهور حضرت مهدی(ع) است؛ لذا لازم است به وظایفی که در زمان غیبت بر دوش ما گذاشته شده و از ما خواسته شده عمل کنیم تا در ظهور حضرت مهدی(ع) شتاب لازم البته با خواست و مشیت الهی پدید آید[۷].
آمادگی فردی
تحول بزرگی همچون قیام حضرت مهدی(ع) پیش از هر چیز نیازمند به عناصر آماده و باارزش انسانی است که بتوانند بار سنگین چنان اصلاحات وسیعی را در جهان به دوش بکشند و این در درجۀ اول محتاج به بالا بردن سطح اندیشه، آگاهی و آمادگی روحی و فکری برای همکاری در پیاده کردن آن برنامه عظیم است[۸] و تمام تأکیدات و سفارشات پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع)، بر اهتمام به مسألۀ انتظار ظهور نیز با هدف ایجاد انگیزه و تقویت اراده‌های خدا‌جویی در انسان‌ها و کشاندن آنان به حرکت در راه خدا برای آماده‌سازی زمینه‌های ظهور است[۹]؛ چراکه آمادگی برای ظهور مستلزم انتظاری خوب و شایسته است[۱۰] و حضرت به یارانی چون پاره‌های آهن و به استواری کوه‌ها نیاز دارد که برای یاری حجت حق هیچ بیم و هراسی به خود راه ندهند[۱۱].
برای زمینه‌سازی ظهور، تغییر و تحولات فردی و اجتماعی مختلف ضروری است و لازم است اقدامات مختلفی انجام شود، از جمله: درک و شناخت امام و نیاز مردم به ایشان و درک حق ولایت؛ داشتن عشق و محبت به امام؛ پذیرش ولایت و پیشوایی امام و اطاعت و تبعیت از امام. انسان با ایجاد این موارد در درون خویش، آمادگی‌های فکری و روحی لازم را پیدا می‌کند و می‌تواند هدفمند و بر اساس طرح راهبردیِ طولانی‌مدت برای آماده‌سازی زمینه‌های ظهور حرکت کند و مقدمات لازم را برای حکومت جهانی مهدی موعود(ع) آماده سازد[۱۲].
آمادگی اجتماعی
یکی دیگر از شرایط بسیار مهم برای تحقق و پیروزی یک قیام و انقلاب، پذیرش مردمی است در غیر این صورت، اگر بهترین برنامه را برگزیدۀ خداوند با یارانی بی‌نظیر بخواهند در جامعه پیاده کنند، قطعاً به انجام نخواهد رسید. مردم باید به اندازه‌ای از رشد و آگاهی برسند که درک کنند حکومت‌های بشری نمی‌توانند بشر را از این گرداب تباهی نجات دهد؛ بلکه تنها در حاکمیت پیشوای عادل الهی، انسان‌ها می‌توانند طعم زندگی خوب انسانی را به دست آورند[۱۳].
برای اینکه دنیا چنان حکومتی را پذیرا گردد احتیاج به آمادگی‌هایی از قبیل موارد ذیل است: آمادگی فکری و فرهنگی، آمادگی اجتماعی، آمادگی‌های تکنولوژی و ارتباطی و آمادگی نظامی[۱۴].
نتیجه‌گیری
بنابراین، همگان باید به وظیفه خود عمل کنند[۱۵] و برای اصلاح خود و اصلاح محیط پیرامون خود تلاش کنند؛ یعنی هم خودسازی کنند[۱۶] و هم نیروسازی و مردم را برای استقبال از حکومت جهانی امام مهدی(ع) آماده کنند، به گونه ای که همگان خواستار عدالت مهدوی باشند و بزرگ‌ترین آرمان آنها تشکیل حکومت عدل جهانی باشد[۱۷]. زمینه‌سازی موجب تغییر در نفوس مردم است و تغییر در نفوسِ مردم باعث تغییر سرنوشت آنان از این جهت ممکن است زمینه‌سازی برای ظهور و ایجاد آمادگی در خویش، تسهیل‌کننده ظهور باشد و آن را به جلو بیندازد[۱۸].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آیتالله خامنه‌ای؛ |
|---|
|
آیتالله سید علی حسینی خامنه‌ای، در کتاب «مهدویت از منظر ولایت» در این‌باره گفته است:
«انتظار، فقط نشستن و اشک ریختن نیست؛ انتظار به معنای این است که ما باید خود را برای سربازی امام زمان بزرگی آماده که کنیم. سربازی امام زمان، کار آسانی نیست. سربازی منجی می‌خواهد با تمام مراکز قدرت و فساد بین‌المللی مبارزه کند، احتیاج به خودسازی و آگاهی و روشن‌بینی دارد. عده‌ای این اعتقاد را وسیله‌ای برای تخدیر خود یا دیگران قرار میدهند؛ این غلط است. ما نباید فکر کنیم که چون امام زمان خواهد آمد و دنیا را پر از عدل و داد خواهد کرد، امروز وظیفه‌ای نداریم؛ نه، به عکس، ما امروز وظیفه داریم در آن جهت تا برای ظهور آن بزرگوار آماده شویم. شنیده‌اید، در گذشته کسانی که منتظر بودند، سلاح خود را همیشه همراه داشتند. این یک عمل نمادین است و بدین معناست که انسان از لحاظ علمی و فکری و عملی باید خود را بسازد و در میدان‌های فعالیت و مبارزه، آماده به کار باشد»[۱۹].[۲۰]
|
| ۲. آیتالله فاضل همدانی؛ |
|---|
|
آیتالله سید یحیی فاضل همدانی، در کتاب «نشانه‌های قائم آل محمد» در این‌باره گفته است:
«امام صادق (ع) در حدیثی می‌فرماید: "هر یک از شما برای خروج حضرت قائم (سلاحی) مهیّا کند هر چند که یک تیر باشد، که خدای متعال هرگاه بداند که کسی چنین نیّتی دارد امیدوارم عمرش را طولانی کند"[۲۱]. آمادگی برای نصرت و یاری دین حق از دستورهای مهم اسلامی است؛ تا جایی که قرآن کریم می‌فرماید: در زمان صلح نیز شما از آمادگی مناسب برای حمایت از دین خدا برخوردار باشید. چون امام زمان (ع) برای اقامه عدل و داد ظهور خواهند کرد قطعا عدّه‌ای در مقابل آن امام عظیم الشأن قد علم خواهند نمود. حضرت نیز با ایشان کنار نخواهد آمد و اگر کارهای تبلیغی و تبشیری مؤثّر واقع نشود این شمشیر ذوالفقار نشان حضرت است که پاسخ همه یاوه‌گویی‌های ظالمین را خواهد داد و حضرت در این زمان به یارانی چون پاره‌های آهن و به استواری کوه‌های سربه فلک کشیده دارد که چون مالک اشتر پا در رکاب نهند و برای یاری حجت حق از هیچ چیز بیم و هراسی به خود راه ندهند. منتظران خورشید عدالت توجّه دارند که آمادگی نظامی زمانی مؤثّر و مفید است که آمادگی‌های لازم دیگر نیز صورت گیرد. مکتب حیات بخش اسلام به آموخته است وسایل نظامی زمانی نتیجه خواهد داد که یک عقیده صحیح و درست آن را هدایت و حمایت نماید. آری شب زنده داران اهل عبادت و بندگی شیران روز در رکاب امام عشقند»[۲۲].
|
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین محمد علی رضایی اصفهانی، در کتاب «مهدویت» در این‌باره گفته است:
«این سؤال بسیار مهم و در واقع سؤال همه شیعیان و محبین اهل بیت می‌باشد. به نظر می‌رسد اگر ما وظیفه خود را در زمان و دوران انتظار بدانیم و بدان وظایف عمل کنیم در واقع خود را برای زمان ظهور آماده کرده‌ایم. "آمادگی برای ظهور مستلزم انتظاری خوب و شایسته است"»[۲۳].
|
| ۴. حجت الاسلام و المسلمین یوسفیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی یوسفیان، در کتاب «شرایط ظهور» در این‌باره گفته است:
«یکی دیگر از شرایط بسیار مهم برای تحقّّق و پیروزی یک قیام و انقلاب، پذیرش مردمی است. باید مردم آن را بخواهند و بپذیرند و در غیر این صورت، اگر بهترین برنامه را برگزیده و شخص منتخب خداوند با یارانی بی‌نظیر و از جان گذشته بخواهند در جامعه پیاده کنند، ولی مردم آن را پذیرا نباشند، قطعاً به انجام نخواهد رسید.(...)پذیرش مردمی، زمانی قابل اعتماد بوده و رهبر، می‌تواند به آن تکیه کند که اعلام آمادگی مردم، واقعی و بر اساس نیاز و معرفت باشد، نه از روی احساسات. به عبارت دیگر، مردم باید به اندازه ای از رشد و آگاهی برسند که درک کنند ایده‌ها و ایسم‌های بشری و ساخته اندیشه و فکر محدود انسان‌ها، و حکومت‌هایی که بر پایه این ایدئولوژی‌ها به وجود می‌آیند نمی‌توانند بشر را از این گرداب تباهی نجات دهند؛ بلکه تنها در سایه حکومت و حاکمیت مرد آسمانی و پیشوای عادل الهی، انسان‌ها می‌توانند طعم زندگی خوب انسانی را به دست آورند»[۲۴].
|
| ۵. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین قنبر علی صمدی، در مقاله «اندیشه انتظار و جهانی شدن» در این‌باره گفته است:
«یکی از مسائل کلیدی که در بحث انتظار، لازم است مورد توجه مضاعف قرارگیرد، پیوند این بحث با مسأله زمینه‌سازی است. آنچه در عصر انتظار، ضرورت دارد و باید در دستور کار جامعه منتظر قرار گیرد، توجه به الزامات عقیدتی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی اندیشه انتظار و فراهم‌سازی زمینه‌های ظهور امام عصر (ع) است. اساساً مسأله زمینه‌سازی و تلاش برای رفع موانع ظهور، در متن معنا و ماهیت انتظار نهفته است و واژه انتظار، خود گویای حضور عینی و تلاش عملی برای تغییر وضع موجود با هدف بسترسازی یک تحول عظیم است؛ تحولی که به زمینه‌سازی و فراهم شدن شرایط، نیاز دارد. قوت و شدت چنین انتظاری نیز به میزان تمهیدات و دستمایه‌های لازم برای تحقق آنچه مورد انتظار است، وابسته خواهند بود. از این نظر، انتظار ظهور، همچنان که از لحاظ معنا و مفهوم، با عمل، تلازم دارد، در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی نیز، بحث انتظار، با مسأله زمینه‌سازی و تلاش برای فراهم کردن مقدمات حکوت مهدوی، کاملا عجین شده است، به گونه‌ای که سخن از انتظار و آرزوی رسیدن به آرمان ظهور، بدون توجه به مسأله زمینه‌سازی و بررسی عوامل بستر‌ساز رخداد ظهور، بی‌ثمر و بی‌معنا خواهند بود. تمام تأکیدات و سفارشات پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع)، بر اهتمام به مسأله انتظار ظهور نیز با هدف ایجاد انگیزه و تحریک و تقویت اراده‌های خدا‌جویی در انسان‌ها و کشاندن و وا‌داشتن آنان به حرکت و تلاش در راه خدا برای آماده‌سازی زمینه‌های اجرای کامل دین خدا در سراسر زمین و فرا رسیدن وعده الهی در تحقق ظهور است. روشن است که این مهم، بدون توجه به عملکرد و شرایط موجود جامعه، قابل تفسیر نخواهد بود؛ زیرا معقول نیست جامعه‌ای دارای اهداف و تعلقات آرمانی باشند؛ اما درباره این اهداف، دغدغه‌مند نبوده و سلوک منتظرانه نداشته باشد. در غیر این صورت، بدون شک چنین قومی که در ساختار ذهنی آنان، هدفی فراتر از نیازهای روزمره نمی‌گنجد و چیزی مهم‌تر و ارزشمند‌تر از مسکن، خوراک وپوشاک، برای آنان قابل درک نیست، این جامعه فاقد هویت وحیات هدفمند بوده و چنین مردمی هرگز نمی‌توانند خود را جامعه آرمان‌گرا بنامند»[۲۵]. |
| ۶. حجت الاسلام و المسلمین ملکی راد؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین محمود ملکی راد، در کتاب «خانواده و زمینه‌سازی ظهور» در این‌باره گفته است:
«زمینه‌سازی برای ظهور هرگز بدین معنا نیست که افراد با خواست خود و بدون توجه به مشیت الهی امر ظهور را جلو بیندازند و در آن تعجیل کنند، بلکه به معنای آماده کردن جامعه برای عصر ظهور است تا در هنگام ظهور دچار سرخوردگی نشوند. همان‌گونه که مردم در عصر دیگر ائمه (ع) در قبال امام حاضر وظایفی داشتند و تلاش می‌کردند به وظایف خویش به خوبی عمل کنند و حق اهل بیت (ع) را ادا کنند، در عصر غیبت نیز افزون بر تکالیف عمومی، در خصوص مسئله غیبت وظایفی بر دوش دارند و باید گام‌هایی برای زمینه‌سازی ظهور بردارند. زمینه‌سازی به معنای شناخت وظایف و انجام تکالیف و آماده شدن برای ظهور حضرت مهدی (ع) است؛ پس لازم است به وظایفی که در زمان غیبت بر دوش ما گذاشته شده و از ما خواسته شده عمل کنیم تا در ظهور حضرت مهدی (ع) شتاب لازم البته با خواست و مشیت الهی پدید آید. در حقیقت می‌توان گفت زمینه‌سازی برای ظهور و آمادگی برای آن، تحول مثبتی است که در جامعه ایجاد می‌شود و می‌تواند مصداقی از مصادیق تغییر در نفوس امت به حساب آید و چنین تغییری ممکن است موجب شود حال و وضع جامعه از حالت غیبت به حالت ظهور تبدیل شود؛ زیرا با ظهور امام مهدی (ع) حکومت جهانی عدل الهی برقرار می‌شود و استقرار چنین حکومتی بدون شک تغییری مثبت در امت است. خداوند با تأکید بر این سنت می‌فرماید: ﴿...إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ...﴾[۲۶]. باید گفت رحمت الهی و نعمت و لطف او بر حسب قابلیت و استعداد قابل، به حسب اقتضای محل و به مقدار سعه وجودی موجود به وی ارزانی می‌شود. بر اثبات این مطلب می‌توان آیه ﴿أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِهَا﴾[۲۷] را شاهد گرفت؛ زیرا طبق این آیه هرچه انسان از راه تزکیه و تهذیب، در نفس خویش تغییرات مثبت ایجاد کند و بر ظرفیت خود بیافزاید، به همان مقدار مستعد نزول رحمت مضاعف خواهد شد. حال اگر در انسان تغییر مثبت ایجاد شود، بر استعداد و سعه وجودی و قابلیت او نیز افزوده خواهد شد و بر حسب آن، رحمت و نعمت الهی نیز افزایش می‌یابد. در مقابل، اگر تغییرات منفی باشد، بر عذاب و نقمت افزوده خواهد شد و این سنت دائمی الهی در زندگی بشر است. در نتیجه می‌توان گفت زمینه‌سازی موجب تغییر در نفوس مردم است و تغییر در نفوسِ مردم باعث تغییر سرنوشت آنان از این جهت ممکن است زمینه‌سازی برای ظهور و ایجاد آمادگی در خویش، تسهیل‌کننده ظهور باشد و آن را به جلو بیندازد؛ علاوه بر اینکه می‌توان از برخی روایات بر لزوم زمینه‌سازی برای ظهور شاهد آورد؛ نظیر روایتی که طبرانی و ابن‌ماجه از پیامبر (ص) نقل کرده‌اند که حضرت فرمود: "مردمی از مشرق خروج میکنند و حکومت مهدی (ع) را آماده می‌سازند"»[۲۸].[۲۹] برای زمینه‌سازی ظهور، تغییر و تحولات فردی و اجتماعی مختلف ضروری است و لازم است اقدامات مختلفی انجام شود، از جمله:
|
| ۷. حجت الاسلام و المسلمین آیتی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین نصرت‌الله آیتی در مقاله «زمینه‌سازی ظهور چیستی و چگونگی» در اين باره گفته است:
«زمینه‌سازی در لغت، به معنای به وجود آوردن مقدمات انجام دادن امری است[۳۱]. بر این اساس، زمینه‌سازی ظهور در نگاه اولیه، به معنای مقدمه‌چینی و آمادگی برای ظهور است. از این معنا، دو برداشت مختلف می‌توان داشت؛ این دو برداشت در عین نزدیکی به یکدیگر، دارای تفاوتی اساسی هستند که بی‌توجهی به آن، ممکن است مانع دست‌یابی به تصویر درستی از این اصطلاح باشد. مهیا بودن و آمادگی برای ظهور، نخستین برداشت است، بدون اینکه به تأثیرگذاری این آمادگی در ظهور معتقد باشیم؛ یعنی وقتی از زمینه‌سازی ظهور سخن می‌گوییم، مقصودمان آمادگی برای ظهور از نظر معرفتی، اخلاقی، رفتاری و مهیا بودن برای پذیرش امر معصوم است؛ به‌گونه‌ای که اگر امام ظهور نماید، از ناحیه افراد یا جامعه زمینه‌ساز، هیچ خطر یا کاستی برای آن حضرت وجود نداشته باشد و زمینه‌سازان، پذیرای ولایت معصوم شوند. در عین حال، در پس‌زمینه ذهنمان به این نکته توجه داریم که این آمادگی، هیچ نقشی در ظهور امام ندارد؛ مانند اینکه پدری همه لوازم موردنیاز نوزادی را که در راه دارد فراهم کرده و از همه جهت برای تولد او آماده شده است و یا مانند کشاورزی که زمین را شخم زده و مسطح کرده و بذر را پاشیده و منتظر بارش باران است. بی‌شک این کارها آمادگی است، اما این آمادگی در تولد فرزند و بارش باران کم‌ترین تأثیری ندارد. کسانی که از زمینه‌سازی سخن می‌گویند، ممکن است از زمینه‌سازی، چنین معنایی را اراده کرده باشند. البته به نظر می‌رسد، اگر از این معنا با واژه آمادگی تعبیر شود، مناسب‌تر از واژه زمینه‌سازی باشد؛ زیرا زمینه‌سازی به معنای مقدمه‌چینی و تهیه مقدمات است و با تهیه شدن مقدمات یک امر، تحقق آن نزدیک‌تر و در دسترس‌تر خواهد بود. بنابراین به نظر می‌رسد واژه زمینه‌سازی، جایی به کار می‌رود که تحقق یک پدیده (زمینه) در تحقق پدیده دیگر (آنچه برایش زمینه‌سازی می‌شود) تأثیرگذار است. آمادگی و ایجاد مقدمات ظهور، دومین برداشت است، با این ذهنیت که این آمادگی، در تحقق ظهور تأثیرگذار است و به تعجیل فرایند ظهور می‌انجامد. بنابراین وقتی کسی از زمینه‌سازی سخن می‌گوید، در صدد القای این معناست که زمینه‌سازی، انجام دادن رفتارها و رسیدن به ظرفیت‌هایی است که زمینه را برای ظهور مهیا می‌کند و تعجیل در ظهور را سبب می‌شود. به تعبیر دیگر، وقتی از ضرورت زمینه‌سازی سخن می‌گوید، مقصودش ضرورت تلاش در مسیری است که در تحقق ظهور تأثیر می‌گذارد و آن را سرعت می‌دهد و اهمال در برابر آن، باعث تأخیر ظهور می‌شود»[۳۲]. |
| ۸. حجت الاسلام و المسلمین آصف آگاه ؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکترسید محمد رضی آصف آگاه، در مقاله «بررسی شاخصه‌های جامعه زمینه‌ساز ظهور با تأکید بر روایات نصرت» در این‌باره گفته‌اند:
«"زمینه‌سازی"، در لغت، به معنای به وجود آوردن و فراهم کردن مقدمات و شرایط انجام دادن امری است [۳۳]. مراد از زمینه‌سازی در این نوشتار، ایجاد و گسترش هرگونه عقیده و رفتار در جامعه است که به نحوی موانع ظهور را کم‌رنگ یا برطرف نماید و یا برای نزدیک‌تر شدن ظهور مقتضی و سبب گردد. با چنین تعریفی، گستره وسیعی از عقاید و رفتارها، زمینه‌سازی محسوب می‌گردد. هر گونه عقیده و عمل دینی و عبادی، مثل نماز خواندن و روزه گرفتن (عمل کردن به واجبات و ترک محرمات) و گسترش دین در جامعه، از یک طرف مردم را از سطح متدین ادعایی به سطح متدین واقعی نزدیک می‌سازد. از این‌رو، در سرشت آنان پذیرش ولی و امام را ولو ناخودآگاه نهادینه می‌کند و از گفتار به باور می‌کشاند و تلاش برای رسیدن به آن زمان را دوچندان می‌نماید. قرآن نیز وراثت زمین را به صالحان نوید داده و راه رسیدن به صلاح، ایمان و عمل صالح است. از طرف دیگر، وجود یاوران خاص از شرایط ظهور است که به نظر می‌رسد در چنین جامعه‌ای امکان ایجاد چنین یارانی فراهم می‌آید. زمینه‌سازی منتظران نیز دارای مراتبی است:
|
| ۹. آقای رضوانی؛ |
|---|
|
آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است:
«ما هر قدر خوشبین و امیدوار باشیم، باید بدانیم رسیدن به مرحله‌ای از تاریخ که در آن همه انسان‌ها زیر یک پرچم گرد آیند و کشمکش‌ها و بازی‌های خطرناک سیاسی و استعمارگری از بین برود، احتیاج به آمادگی‌های عمومی دارد، گرچه به جهت تحول‌ها و دگرگونی‌هایی که به سرعت در عصر اخیر پدید آمده نباید آن را دور بدانیم، ولی در هر حال برای اینکه دنیا چنان حکومتی را پذیرا گردد احتیاج به آمادگی‌هایی از قبیل موارد ذیل است:
|
| ۱۰. آقای دکتر نجفی؛ |
|---|
|
آقای دکتر حسن نجفی، در مقاله «بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینه‌ساز ظهور موعود» در این‌باره گفته است:
«اصطلاح "زمینه‌ساز" برگرفته از مضمون احادیثی است که در آنها از گروه‌هایی یاد شده که پیش از ظهور حضرت مهدی (ع) بسترها و شرایط لازم را برای قیام امام زمان فراهم می‌‌آورند. این اصطلاح، معادل فارسی کلمه "تمهید" و "توطیه" و "اعداد"در عربی است که به معنای مقدمه چینی، فراهم سازی، آماده‌سازی و بسترسازی است، چنان که کلمات "یوَطّئون"[۳۶] و "لَیعِدَّنَّ"[۳۷] در احادیث به همین معناست. با توجه به این معنا، زمینه‌سازی ظهور، یعنی: فراهم ساختن و ایجاد مقدمات و اسباب و علل ظهور به گونه‌ای که شرایط برای تحقق ظهور و خارج شدن امام از پرده غیبت، مهیا و هموار باشد تا امام بتواند حرکت خود را آغاز و حکومت جهانی اش را تحقق بخشد[۳۸]. به عبارت دیگر، مراد از سبک زندگی زمینه‌ساز بررسی تأثیر زمینه‌سازی (انتظار) بر زیست انسانی است، به گونه‌ای که سطح نگاه افراد را به زندگی و نیز عشق و علاقه‌های آنان را آن قدر بالا می‌‌برد که جز امر امام را نمی‌خواهند و آنان را به تلاش وامی دارد تا این رفعت و بی‌قراری را به دیگران هم منتقل نمایند و برای اهداف بلندشان نیروی انسانی تربیت کنند. چنین افرادی جز به ولایت امام مهدی (ع) رضایت نمی‌دهند و اهدافشان را اهداف او قرار داده و خودشان را در طرح امام قرار میدهند و به چیزی کمتر از حاکمیت ایشان و رضا و سخط او قانع نمی‌شوند»[۳۹].[۴۰] |
| ۱۱. آقایان گوهری و دیمه کار گراب؛ |
|---|
|
آقایان عباس گوهری و محسن دیمه کار گراب، در مقاله «رسالت منتظران در زمینه‌سازی برای ظهور و تحقق دولت کریمه» در این‌باره گفته‌اند:
«تحول بزرگی همچون قیام حضرت مهدی (ع) پیش از هر چیز نیازمند به عناصر آماده و با ارزش انسانی است که بتوانند بار سنگین چنان اصلاحات وسیعی را در جهان به دوش بکشند و این در درجه اول محتاج به بالا بردن سطح اندیشه، آگاهی و آمادگی روحی و فکری برای همکاری در پیاده کردن آن برنامه عظیم است»[۴۱].[۴۲].
|
| ۱۲. سرکار خانم کریمی‌تبار؛ |
|---|
|
سرکار خانم مریم کریمی‌تبار ، در مقاله «اهداف دولت زمینه‌ساز ظهور» در این‌باره گفته است:
«تحقق حکومت امام مهدی (ع) بدون مقدمه نیست، بلکه با مقدمه و زمینه سازی انجام می‌‌پذیرد، بدین گونه که منتظران در محیط خویش به پا می‌‌خیزند و قیام میکنند و حکومتی تشکیل میدهند و همین حکومت‌ها زمینه‌هایی می‌‌شوند برای گرد هم آمدن و به هم پیوستن صفوف یاران مؤمن، بصیر و متحرک که هسته اصلی مقاومت مؤمنان و وارثان زمین را تشکیل میدهند و از قیام حضرت پشتیبانی میکنند و کارهای حکومت جهانی را انجام میدهند. بنابر احادیث، امام مهدی (ع) از مردم یاری می‌‌طلبد و می‌فرماید: « يَا أَيُّهَا النَّاسُ! إِنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ وَ مَنْ أَجَابَنَا مِنَ النَّاسِ»[۴۳]. و یا « أَنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ الْيَوْمَ وَ كُلَّ مُسْلِمٍ»»[۴۴].[۴۵]
|
| ۱۳. پژوهشگران مرکز مطالعات حوزه علمیه قم؛ |
|---|
|
پژوهشگران «مرکز مطالعات حوزه علمیه قم»، در پاسخ به این سؤال گفته‌اند:
«ظهور حضرت مهدی (ع) یک فرمان حتمی و قطعی خداوند است و یکی از نوامیس آفرینش بشر است که اگر نباشد، آفرینش بشر، در واقع، به هدف نهایی نمی رسد. خداوند انسان را برای تکامل آفریده است، جامعه ی انسانیت را برای کمال آفریده است اگر با ظلم و جور، این جامعه نابود شود، هدف آفرینش انسان ﴿ وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ ﴾[۴۶] تأمین نشده است[۴۷]. اما این که آیا این قیام جهانی و ظهور حضرت به چه مؤلفه هایی بستگی دارد به یقین قیامی به آن گستردگی فقط به تعداد یاران بستگی ندارد بلکه عوامل و زمینه های دیگری باید وجود داشته باشد تا حضرت ظهور و قیام نماید و عدالت الهی را گسترش داده و جهانی نماید. گفتنی است حضرت مهدی (ع) ظهور می کند تا تشکیل حکومت اسلامی جهانی بدهد از این رو ظهور حضرت زمانی به وقوع می پیوندد که چنین زمینه ای هم وجود داشته باشد و اینک آمادگی های لازم را برای ظهور ذکر می کنیم:
|
| ۱۴. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛ |
|---|
|
پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند:
«ظهور امام مهدی (ع) یک انقلاب فراگیر و جهانی است. انقلابی برای اجرای عدالت در همه بخش‌های زندگی و برای همه انسان‌ها. پیداست چنین رویداد بزرگی نیاز به فراهم شدن مقدمات و زمینه‌های لازم برای آن است؛ پس مسلمانان جهان به عنوان منتظرانِ ظهور باید آن چه در توان دارند برای برپایی حکومت جهانی مهدی (ع) به کار گیرند. این کار همان زمینه‌سازی برای ظهور است. اما چگونگی انجام آن، نیاز به بحث مفصل دارد که خلاصه‌اش این است که همگان برای اصلاح خود و اصلاح محیط پیرامون خود تلاش کنند؛ یعنی هم خودسازی کنند و هم نیروسازی و ضمناً مردم را برای استقبال از حکومت جهانی امام مهدی (ع) آماده کنند، به گونه ای که همگان خواستار عدالت مهدوی باشند و بزرگ ترین آرمان آنها تشکیل حکومت عدل جهانی باشد»[۴۹]. |
پرسش‌های وابسته
- زمینه‌سازان ظهور امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
- دنیا و مردم چه شرایطی باید داشته باشند تا امام مهدی ظهور کنند؟ (پرسش)
- مردم چه نقشی در زمینه‌سازی ظهور دارند؟ (پرسش)
- چرا باید برای ظهور امام مهدی زمینه‌سازی کرد؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان برای ظهور امام مهدی زمینه‌سازی کرد؟ (پرسش)
- چه نوع آمادگی برای رسیدن به حکومت عدل جهانی لازم است؟ (پرسش)
- زمینه‌سازان ظهور چه ویژگی‌هایی دارند؟ (پرسش)
- آیا جهانی شدن اقتصاد و ارتباطات زمینه‌های ظهور امام مهدی را فراهم نمی‌کند؟ (پرسش)
- آیا انقلاب اسلامی ایران زمینه‌ساز ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- انقلاب اسلامی ایران چه نقشی در امر قیام و ظهور امام مهدی دارد؟ (پرسش)
- کشور عزیز ما ایران در زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر چه نقشی داشته است؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ ر.ک: نجفی، حسن، بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینه‌ساز ظهور موعود، ص۲۵.
- ↑ ر.ک: صمدی، قنبر علی، اندیشه انتظار و جهانی شدن.
- ↑ ر.ک: آصف آگاه؛سید محمد رضی، بررسی شاخصه‌های جامعه زمینه‌ساز ظهور با تأکید بر روایات نصرت، ص۸۴ ـ ۸۵.
- ↑ ر.ک: آیتی، نصرت‌الله، زمینه‌سازی ظهور چیستی و چگونگی، ماهنامه مشرق موعود، ص۲۱ ـ ۲۲.
- ↑ ر.ک: صمدی، قنبر علی، اندیشه انتظار و جهانی شدن.
- ↑ ر.ک: کریمی‌تبار، مریم، اهداف دولت زمینه‌ساز ظهور، ص۱۲۲.
- ↑ ر.ک: ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه‌سازی ظهور، ص۸۳.
- ↑ ر.ک: حسینی خامنه‌ای، سید علی، مهدویت از منظر ولایت، ۳۰/۷/۸۱؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص ۳۸۴؛ گوهری، عباس و دیمه کار گراب، محسن، رسالت منتظران در زمینه‌سازی برای ظهور و تحقق دولت کریمه، ص۹۳-۹۵.
- ↑ ر.ک: صمدی، قنبر علی، اندیشه انتظار و جهانی شدن.
- ↑ ر.ک: رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص۱۱۰-۱۱۷.
- ↑ ر.ک: فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص۸۸.
- ↑ ر.ک: ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه‌سازی ظهور، ص۸۳.
- ↑ ر.ک: یوسفیان، مهدی؛ شرایط ظهور، ص۴۴ ـ ۵۱.
- ↑ ر.ک: رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۷۹، ۸۰؛ پژوهشگران مرکز مطالعات حوزه علمیه قم.
- ↑ ر.ک: رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص۱۱۰-۱۱۷.
- ↑ ر.ک: حسینی خامنه‌ای، سید علی، مهدویت از منظر ولایت، ص۶۰-۶۱. در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت نیمه شعبان در مصلای تهران، ۳۰/۷/۸۱.
- ↑ ر.ک: پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص۲۷۲.
- ↑ ر.ک: ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه‌سازی ظهور، ص۸۳.
- ↑ در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت نیمه شعبان در مصلای تهران، ۳۰/۷/۸۱.
- ↑ حسینی خامنه‌ای، سید علی، مهدویت از منظر ولایت، ص۶۰-۶۱.
- ↑ غیبت نعمانی، ص۱۷۳.
- ↑ فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۸۸.
- ↑ رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۱۱۰-۱۱۷.
- ↑ یوسفیان، مهدی؛ شرایط ظهور، ص ۴۴ - ۵۱.
- ↑ صمدی، قنبر علی، اندیشه انتظار و جهانی شدن.
- ↑ «بی‌گمان خداوند آنچه را که گروهی دارند دگرگون نمی‌کند (و از آنان نمی‌ستاند) مگر آنها آنچه را که در خویش دارند دگرگون سازند..». سوره رعد، آیه ۱۱.
- ↑ «از آسمان آبی فرو باراند آنگاه رودهایی -هر یک به گنجایی خویش- روان شد.». سوره رعد، آیه ۱۷.
- ↑ «يَخْرُجُ نَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَيُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِيِّ يَعْنِي سُلْطَانَهُ»، اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، ج۲، ص۴۷۷.
- ↑ ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه‌سازی ظهور، ص ۷۸.
- ↑ ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه‌سازی ظهور، ص ۸۳.
- ↑ انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، ج۵، ص۳۸۷۷.
- ↑ آیتی، نصرت‌الله، زمینه‌سازی ظهور چیستی و چگونگی، ماهنامه مشرق موعود، ص۲۱، ۲۲.
- ↑ فرهنگ دهخدا؛ انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، ج۵، ص۳۸۷۷.
- ↑ آصف آگاه؛سید محمد رضی، بررسی شاخصه‌های جامعه زمینه‌ساز ظهور با تأکید بر روایات نصرت، ص ۸۴-۸۵.
- ↑ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۷۹، ۸۰.
- ↑ قزوینی،بی تا،ج۲، ص ۱۳۶۸.
- ↑ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۳۲۰.
- ↑ پورسید آقائی، سید مسعود، "زمینه‌سازی ظهور"، مشرق موعود، سال ۱۳۸۸، ش ۱۰، ص ۲۰.
- ↑ نجفی، حسن و همکاران، ۱۳۹۳، "تحلیل جایگاه صفات و رفتارهای اخلاقی زمینه‌ساز ظهور در محتوای کتاب‌های درسی عمومی دانشگاهی ایران"، مشرق موعود، ش ۳۱، ص ۷.
- ↑ نجفی، حسن، بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینه‌ساز ظهور موعود، ص۲۵.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ۷ / ۳۸۴.
- ↑ گوهری، عباس و دیمه کار گراب، محسن ، رسالت منتظران در زمینه‌سازی برای ظهور و تحقق دولت کریمه، ص ۹۳-۹۵.
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۳۸.
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۲۳.
- ↑ کریمی‌تبار، مریم، اهداف دولت زمینه‌ساز ظهور، ص ۱۲۲.
- ↑ ذاریات، آیه۵۶.
- ↑ فصلنامه تخصصی انتظار، سال دوم، شماره پنجم، پاییز۱۳۸۱، ص۲۲ در محضر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
- ↑ پژوهشگران «مرکز مطالعات حوزه علمیه قم».
- ↑ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۲۷۲.