سیئه: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = رذائل اخلاقی | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[سیئه در فقه سیاسی]] - [[سیئه در جامعهشناسی اسلامی]] | پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = رذائل اخلاقی | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[سیئه در فقه سیاسی]] - [[سیئه در جامعهشناسی اسلامی]] | پرسش مرتبط = }} | ||
== | == معناشناسی == | ||
سیئه از ریشه «[[سوء]]» عبارت است از [[قبیح]]، خطیئه<ref>ابنمنظور، لسان العرب، ج۱، ص۹۷.</ref>، بدی، کار بد، [[شرّ]]، ناخوشی، ناشایست<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژهنامه، ص۷۶۵.</ref>، در مقابل "[[حسنه]]". هر [[کار ناپسند]] و [[گناه]] را [[سیّئه]] میگویند، در مقابل [[حسنه]] که به کارهای خیر و خوب گفته میشود. جمع آن «سیّئات» است. در [[قرآن]]، هم به معنای کار زشت و گناه به کار رفته که موجب [[کیفر]] است، هم حادثههای ناخوشایند و نامطلوب. قرآن، کیفر سیئه را یک برابر، امّا [[پاداش]] حسنه را ده برابر دانسته است و میفرماید: [[حسنات]] و [[کارهای نیک]]، [[سیئات]] و [[بدیها]] را از بین میبرد {{متن قرآن|إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ}}<ref>«بیگمان نیکیها بدیها را میزدایند» سوره هود، آیه ۱۱۴.</ref>. انسان با [[تقوا]] میکوشد که از او سیئههایی سر نزند و اگر [[مرتکب گناه]] شد، فوری از آن [[توبه]] کند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]؛ [[سید حسین شرفالدین|شرفالدین، سید حسین]]، [[ارزشهای اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزشهای اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۱۷۷.</ref>. | |||
== اقسام سیئه == | |||
"سیئه و [[حسنه]]" دو نوع است: | |||
# '''به اعتبار [[عقل]] و [[شرع]]:''' {{متن قرآن|مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا}}<ref>«کسانی که نیکی آورند ده برابر آن (پاداش) دارند و کسانی که بدی آورند جز همانند آن کیفر نمیبینند و به آنان ستم نخواهد شد» سوره انعام، آیه ۱۶۰.</ref>. | |||
# '''به اعتبار طبع [[انسانی]]:''' {{متن قرآن|فَإِذَا جَاءَتْهُمُ الْحَسَنَةُ قَالُوا لَنَا هَذِهِ وَإِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُوا بِمُوسَى وَمَنْ مَعَهُ}}<ref>«پس، هرگاه نیکی به آنان روی میآورد میگفتند این از آن ماست و اگر بلایی به ایشان میرسید به موسی و همراهان وی فال بد میزدند؛ آگاه باشید که فالشان نزد خداوند است اما بیشتر آنها نمیدانند» سوره اعراف، آیه ۱۳۱.</ref>. | |||
[[سیئات]] اموری هستند که [[انسان]] به آنها [[احساس]] بد و ناخوشایندی دارد؛ مانند [[مرض]]، [[ذلت]]، [[ناداری]] و [[فتنه]] که منشأ همه اینها خود [[انسان]] است{{متن قرآن|وَمَا أَصَابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ}}<ref>«(ای آدمی!) هر نیکی به تو رسد از خداوند است و هر بدی به تو رسد از خود توست. و (ای محمّد!) ما تو را برای مردم، پیامبر فرستادهایم و خداوند، (شما را) گواه بس» سوره نساء، آیه ۷۹.</ref>.<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۸.</ref>. | |||
[[سیئات]] در [[فرهنگ]] [[قرآنی]] به همه ناهنجاریهای [[اجتماعی]] اطلاق میگردد که [[مردم]] به آنها [[احساس]] ناخوشایند و [[بدی]] دارند. [[حسنات]] هنجارهای [[جامعه]] [[قرآنی]] هستند. ترک [[سیئات]] خود از [[حسنات]] بزرگ است<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص ۳۵۷.</ref>. | |||
==[[معصیت]]== | ==[[معصیت]]== | ||
خط ۹: | خط ۱۸: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] | # [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] | ||
# [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']] | |||
# [[پرونده:1100695.jpg|22px]] [[سید حسین شرفالدین|شرفالدین، سید حسین]]، [[ارزشهای اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|'''ارزشهای اجتماعی از منظر قرآن کریم''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
نسخهٔ ۱۴ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۲۸
معناشناسی
سیئه از ریشه «سوء» عبارت است از قبیح، خطیئه[۱]، بدی، کار بد، شرّ، ناخوشی، ناشایست[۲]، در مقابل "حسنه". هر کار ناپسند و گناه را سیّئه میگویند، در مقابل حسنه که به کارهای خیر و خوب گفته میشود. جمع آن «سیّئات» است. در قرآن، هم به معنای کار زشت و گناه به کار رفته که موجب کیفر است، هم حادثههای ناخوشایند و نامطلوب. قرآن، کیفر سیئه را یک برابر، امّا پاداش حسنه را ده برابر دانسته است و میفرماید: حسنات و کارهای نیک، سیئات و بدیها را از بین میبرد ﴿إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ﴾[۳]. انسان با تقوا میکوشد که از او سیئههایی سر نزند و اگر مرتکب گناه شد، فوری از آن توبه کند[۴].
اقسام سیئه
"سیئه و حسنه" دو نوع است:
- به اعتبار عقل و شرع: ﴿مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا﴾[۵].
- به اعتبار طبع انسانی: ﴿فَإِذَا جَاءَتْهُمُ الْحَسَنَةُ قَالُوا لَنَا هَذِهِ وَإِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُوا بِمُوسَى وَمَنْ مَعَهُ﴾[۶].
سیئات اموری هستند که انسان به آنها احساس بد و ناخوشایندی دارد؛ مانند مرض، ذلت، ناداری و فتنه که منشأ همه اینها خود انسان است﴿وَمَا أَصَابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ﴾[۷].[۸].
سیئات در فرهنگ قرآنی به همه ناهنجاریهای اجتماعی اطلاق میگردد که مردم به آنها احساس ناخوشایند و بدی دارند. حسنات هنجارهای جامعه قرآنی هستند. ترک سیئات خود از حسنات بزرگ است[۹].
معصیت
منابع
پانویس
- ↑ ابنمنظور، لسان العرب، ج۱، ص۹۷.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژهنامه، ص۷۶۵.
- ↑ «بیگمان نیکیها بدیها را میزدایند» سوره هود، آیه ۱۱۴.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگنامه دینی؛ شرفالدین، سید حسین، ارزشهای اجتماعی از منظر قرآن کریم، ص ۱۷۷.
- ↑ «کسانی که نیکی آورند ده برابر آن (پاداش) دارند و کسانی که بدی آورند جز همانند آن کیفر نمیبینند و به آنان ستم نخواهد شد» سوره انعام، آیه ۱۶۰.
- ↑ «پس، هرگاه نیکی به آنان روی میآورد میگفتند این از آن ماست و اگر بلایی به ایشان میرسید به موسی و همراهان وی فال بد میزدند؛ آگاه باشید که فالشان نزد خداوند است اما بیشتر آنها نمیدانند» سوره اعراف، آیه ۱۳۱.
- ↑ «(ای آدمی!) هر نیکی به تو رسد از خداوند است و هر بدی به تو رسد از خود توست. و (ای محمّد!) ما تو را برای مردم، پیامبر فرستادهایم و خداوند، (شما را) گواه بس» سوره نساء، آیه ۷۹.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۸.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص ۳۵۷.