شمایل امام علی علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۵

شمایل به معنای خلق‌وخوی و خصوصیات چهره و اندام و سیمای ظاهری هرکس است.

مقدمه

دربارۀ امیر المؤمنین و شمایل او در روایات و تواریخ، نکاتی آمده است. از جمله اینکه: علی(ع) چهارشانه بود و نسبتا کوتاه قد و کمی فربه. چهره‌اش زیبا و صورتش همچون ماه تابان بود، رنگ چهره‌اش گندمگون بود، چشمانی سیاه و درشت داشت، جلوی سرش مو نداشت (اصلع) و موهای اطراف سرش تا لالۀ گوش می‌رسید. گردنش نقره‌گون، محاسنش پرپشت، میان دو شانه‌اش پهن، کف دستانش پرگوشت، عضلات بازو و ساعدش سطبر، سینه‌اش فراخ و استخوان‌های مفاصلش درشت بود. هنگام راه رفتن متمایل به جلو بود و هنگام رفتن به جنگ، هروله می‌کرد. همچون شیر غرّان بود، اغلب خنده‌رو بود، محاسن سفیدش را رنگ نمی‌زد. در سینه‌اش تا ناف، خطّی از مو بود، شجاعت و قدرتی فوق‌العاده داشت، بازوی هرکس را می‌گرفت و می‌فشرد، نفسش بند می‌آمد^[۱]. شمایل به تصویری که از آن حضرت براساس ویژگی‌های مطرح شده در روایات نقاشی و ترسیم شده نیز گفته می‌شود. شمایل‌ساز و شمایل‌گردان به کسی گفته می‌شود که تصویر بزرگان دین را نقاشی می‌کند، یا آنها را قاب کرده و در معرض تماشای دیگران قرار می‌دهد^[۲]. شمایل امیر المؤمنین(ع) هرچند که تصویر واقعی آن حضرت نیست، بلکه نقّاشان براساس ذوق خویش و با استناد به شواهد روایی کشیده‌اند، امّا چون منتسب به آن امام است، از دیرباز مورد علاقۀ شیعیان بوده و آن را در خانه‌ها، مغازه‌ها، زورخانه‌ها نصب می‌کردند. شمایل‌نگاری در فرهنگ ایرانی سابقه‌ای دیرینه دارد که براساس مفاهیم و مضامین برگرفته از روایات مذهبی و مناقب شیعی، شکل گرفته و شمایل اهل بیت(ع) و صحنه‌های تاریخی آنان را بر روی کتیبه‌ها، کاشیها، فلز و پرده و دیوار ترسیم می‌کردند^[۳].^[۴]

منابع

محدثی، جواد، فرهنگ غدیر

پانویس

↑ موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱ ص۸۶ تا ۹۰، سنن الامام علی، ص۲۵ تا ۳۱.
↑ لغت‌نامه، دهخدا.
↑ ر.ک: «کتاب ماه هنر» شمارۀ ۳۱-۳۲، مقالۀشمایل‌نگاری در حوزۀ هنرهای عامۀ ایران.
↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۴۳.

[1] موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱ ص۸۶ تا ۹۰، سنن الامام علی، ص۲۵ تا ۳۱.

[2] لغت‌نامه، دهخدا.

[3] ر.ک: «کتاب ماه هنر» شمارۀ ۳۱-۳۲، مقالۀشمایل‌نگاری در حوزۀ هنرهای عامۀ ایران.

[4] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۴۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 == مقدمه ==
-دربارۀ [[امیر المؤمنین]] و شمایل او در [[روایات]] و [[تواریخ]]، نکاتی آمده است. از جمله اینکه: علی{{ع}} چهارشانه بود و نسبتا کوتاه قد و کمی فربه. چهره‌اش [[زیبا]] و صورتش همچون [[ماه تابان]] بود، رنگ چهره‌اش گندمگون بود، چشمانی سیاه و درشت داشت، جلوی سرش مو نداشت (اصلع) و موهای اطراف سرش تا لالۀ گوش می‌رسید. گردنش نقره‌گون، محاسنش پرپشت، میان دو شانه‌اش پهن، کف دستانش پرگوشت، عضلات بازو و ساعدش سطبر، سینه‌اش فراخ و استخوان‌های مفاصلش درشت بود. هنگام [[راه رفتن]] متمایل به جلو بود و هنگام رفتن به [[جنگ]]، هروله می‌کرد. همچون شیر غرّان بود، اغلب خنده‌رو بود، [[محاسن]] سفیدش را رنگ نمی‌زد. در سینه‌اش تا ناف، خطّی از مو بود، [[شجاعت]] و قدرتی فوق‌العاده داشت، بازوی هرکس را می‌گرفت و می‌فشرد، نفسش بند می‌آمد<ref>موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱ ص۸۶ تا ۹۰، سنن الامام علی، ص۲۵ تا ۳۱.</ref>. شمایل به تصویری که از آن حضرت براساس ویژگی‌های مطرح شده در روایات نقاشی و ترسیم شده نیز گفته می‌شود. شمایل‌ساز و شمایل‌گردان به کسی گفته می‌شود که تصویر بزرگان [[دین]] را نقاشی می‌کند، یا آنها را قاب کرده و در معرض تماشای دیگران قرار می‌دهد<ref>لغت‌نامه، دهخدا.</ref>. شمایل امیر المؤمنین{{ع}} هرچند که تصویر [[واقعی]] آن حضرت نیست، بلکه نقّاشان براساس ذوق خویش و با استناد به شواهد [[روایی]] کشیده‌اند، امّا چون منتسب به آن [[امام]] است، از دیرباز مورد علاقۀ [[شیعیان]] بوده و آن را در [[خانه‌ها]]، مغازه‌ها، زورخانه‌ها [[نصب]] می‌کردند. شمایل‌نگاری در [[فرهنگ]] [[ایرانی]] سابقه‌ای دیرینه دارد که براساس مفاهیم و مضامین برگرفته از روایات مذهبی و [[مناقب]] [[شیعی]]، شکل گرفته و شمایل [[اهل بیت]]{{عم}} و صحنه‌های [[تاریخی]] آنان را بر روی کتیبه‌ها، کاشیها، فلز و پرده و [[دیوار]] ترسیم می‌کردند<ref>ر.ک: «کتاب ماه هنر» شمارۀ ۳۱-۳۲، مقالۀشمایل‌نگاری در حوزۀ هنرهای عامۀ ایران.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۴۳.</ref>
+دربارۀ [[امیر المؤمنین]] و شمایل او در [[روایات]] و [[تواریخ]]، نکاتی آمده است. از جمله اینکه: علی{{ع}} چهارشانه بود و نسبتا کوتاه قد و کمی فربه. چهره‌اش [[زیبا]] و صورتش همچون ماه تابان بود، رنگ چهره‌اش گندمگون بود، چشمانی سیاه و درشت داشت، جلوی سرش مو نداشت (اصلع) و موهای اطراف سرش تا لالۀ گوش می‌رسید. گردنش نقره‌گون، محاسنش پرپشت، میان دو شانه‌اش پهن، کف دستانش پرگوشت، عضلات بازو و ساعدش سطبر، سینه‌اش فراخ و استخوان‌های مفاصلش درشت بود. هنگام راه رفتن متمایل به جلو بود و هنگام رفتن به [[جنگ]]، هروله می‌کرد. همچون شیر غرّان بود، اغلب خنده‌رو بود، [[محاسن]] سفیدش را رنگ نمی‌زد. در سینه‌اش تا ناف، خطّی از مو بود، [[شجاعت]] و قدرتی فوق‌العاده داشت، بازوی هرکس را می‌گرفت و می‌فشرد، نفسش بند می‌آمد<ref>موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱ ص۸۶ تا ۹۰، سنن الامام علی، ص۲۵ تا ۳۱.</ref>. شمایل به تصویری که از آن حضرت براساس ویژگی‌های مطرح شده در روایات نقاشی و ترسیم شده نیز گفته می‌شود. شمایل‌ساز و شمایل‌گردان به کسی گفته می‌شود که تصویر بزرگان [[دین]] را نقاشی می‌کند، یا آنها را قاب کرده و در معرض تماشای دیگران قرار می‌دهد<ref>لغت‌نامه، دهخدا.</ref>. شمایل امیر المؤمنین{{ع}} هرچند که تصویر واقعی آن حضرت نیست، بلکه نقّاشان براساس ذوق خویش و با استناد به شواهد [[روایی]] کشیده‌اند، امّا چون منتسب به آن [[امام]] است، از دیرباز مورد علاقۀ [[شیعیان]] بوده و آن را در [[خانه‌ها]]، مغازه‌ها، زورخانه‌ها [[نصب]] می‌کردند. شمایل‌نگاری در [[فرهنگ]] [[ایرانی]] سابقه‌ای دیرینه دارد که براساس مفاهیم و مضامین برگرفته از روایات مذهبی و [[مناقب]] [[شیعی]]، شکل گرفته و شمایل [[اهل بیت]]{{عم}} و صحنه‌های [[تاریخی]] آنان را بر روی کتیبه‌ها، کاشیها، فلز و پرده و دیوار ترسیم می‌کردند<ref>ر.ک: «کتاب ماه هنر» شمارۀ ۳۱-۳۲، مقالۀشمایل‌نگاری در حوزۀ هنرهای عامۀ ایران.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۴۳.</ref>
 == منابع ==