زمینه‌سازان ظهور چه ویژگی‌هایی دارند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
::::::'''۲. زمینه‌سازان عام:''' در این دسته بدون اینکه به افراد خاصی اشاره شود تنها ویژگی‌هایی مطرح شده که [[در آستانه ظهور]] برخی که [[توفیق]] [[زمینه‌سازی]] را می‌یابند این ویژگی‌ها را دارند. | ::::::'''۲. زمینه‌سازان عام:''' در این دسته بدون اینکه به افراد خاصی اشاره شود تنها ویژگی‌هایی مطرح شده که [[در آستانه ظهور]] برخی که [[توفیق]] [[زمینه‌سازی]] را می‌یابند این ویژگی‌ها را دارند. | ||
:::::*'''ویژگی‌های زمینه‌سازان:''' با استفاده از روایاتی که درباره [[زمینه‌سازان ظهور]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} و [[یاران]] آن [[حضرت]] در دست است می‌توان آنها را همان [[منتظران راستین]] دانست که پیش از این درباره آنها اشاره شد. [[زمینه‌سازان ظهور]] و [[یاران]] [[امام مهدی]]{{ع}}، از جمله کسانی‌اند که [[خداوند]] را آنگونه که [[شایسته]] است می‌شناسند. [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} این [[شناخت]] والای [[خداوند]] را در ایشان اینگونه [[وصف]] فرموده است: "مردانی [[مؤمن]] که [[خدا]] را چنانکه [[شایسته]] است شناخته‌اند و آنان، [[یاران]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} در [[آخر الزمان]]ند"<ref>{{عربی|" رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ عَرَفُوا اللَّهَ حَقَ مَعْرِفَتِهِ وَ هُمْ أَنْصَارُ الْمَهْدِيِ فِي آخِرِ الزَّمَان "}}؛ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۲۹.</ref> | :::::*'''ویژگی‌های زمینه‌سازان:''' با استفاده از روایاتی که درباره [[زمینه‌سازان ظهور]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} و [[یاران]] آن [[حضرت]] در دست است می‌توان آنها را همان [[منتظران راستین]] دانست که پیش از این درباره آنها اشاره شد. [[زمینه‌سازان ظهور]] و [[یاران]] [[امام مهدی]]{{ع}}، از جمله کسانی‌اند که [[خداوند]] را آنگونه که [[شایسته]] است می‌شناسند. [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} این [[شناخت]] والای [[خداوند]] را در ایشان اینگونه [[وصف]] فرموده است: "مردانی [[مؤمن]] که [[خدا]] را چنانکه [[شایسته]] است شناخته‌اند و آنان، [[یاران]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} در [[آخر الزمان]]ند"<ref>{{عربی|" رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ عَرَفُوا اللَّهَ حَقَ مَعْرِفَتِهِ وَ هُمْ أَنْصَارُ الْمَهْدِيِ فِي آخِرِ الزَّمَان "}}؛ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۲۹.</ref> | ||
:::::*[[امام صادق]]{{ع}} قلب‌های آنان را بسان پولاد دانسته، می‌فرماید: "آنان مردانی‌اند که دلهایشان گویا [[پاره‌های آهن]] است. هیچ تردیدی نسبت به [[خداوند]] قلبهایشان را نیالاید و قلبهایشان از سنگ استوارتر است"<ref>{{عربی|" رِجَالٌ كَأَنَ قُلُوبَهُمْ زُبَرُ الْحَدِيدِ لَا يَشُوبُهَا شَكٌ فِي ذَاتِ اللَّهِ أَشَدُّ مِنَ الْحَجَر "}}؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷.</ref> از برجسته‌ترین ویژگی‌های آنها، | :::::*[[امام صادق]]{{ع}} قلب‌های آنان را بسان پولاد دانسته، می‌فرماید: "آنان مردانی‌اند که دلهایشان گویا [[پاره‌های آهن]] است. هیچ تردیدی نسبت به [[خداوند]] قلبهایشان را نیالاید و قلبهایشان از سنگ استوارتر است"<ref>{{عربی|" رِجَالٌ كَأَنَ قُلُوبَهُمْ زُبَرُ الْحَدِيدِ لَا يَشُوبُهَا شَكٌ فِي ذَاتِ اللَّهِ أَشَدُّ مِنَ الْحَجَر "}}؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷.</ref> از برجسته‌ترین ویژگی‌های آنها، [[شناخت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} است. البته [[شناخت]] [[امام]] در هر زمان بر [[پیروان]] لازم و ضروری است؛ ولی آنچه [[شناخت]] [[رهبر]] واپسین را از اهمیتی دوچندان برخوردار می‌سازد، شرایط ویژه او است. ولادت [[پنهان]]، زیست [[پنهان]]، امتحانات سخت و دشوار، و ... برخی از این ویژگی‌ها است. زمینه‌سازان- که همان [[یاران]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} [[هنگام ظهور]] هستند- [[امام]] خویش را به [[بهترین]] وجه می‌شناسند و این [[شناخت]] آگاهانه در تمام وجودشان [[رسوخ]] کرده است. بنابراین [[زمینه‌سازی برای ظهور]] آن [[حضرت]]، بدون [[شناخت]] آن بزرگوار امکان‌پذیر نخواهد بود. | ||
:::::*به [[راستی]] کسی که در پی [[زمینه‌سازی برای ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} است، پس از [[شناخت خداوند]] و [[امام زمان]]{{ع}} و [[اعتقاد]] به آنان، باید این [[شناخت]] و [[اعتقاد]] را عملی کرده و تبلور حقیقی آن را در [[اطاعت]] محض از آن [[انوار]] [[پاک]] ظاهر سازد. همسو کردن رفتارها، نیت‌ها و جهتگیری‌ها، طبق خواست [[رهبر]] [[الهی]]، از مهمّترین ویژگی‌های رهروان [[راستین]] است و این ویژگی به خوبی در [[یاران]] [[امام مهدی]]{{ع}} وجود دارد. گفتنی است اگر کسی در مرحله [[شناخت]]، در حد ممکن [[معرفت]] کسب کرد، در مرحله [[اطاعت]] دچار [[تردید]] نخواهد شد؛ حال آنکه اگر کسی در آن مرحله دچار [[تردید]] و یا نقصان معرفتی شد، در مرحله [[اطاعت]] هرگز پیرو خوبی نخواهد بود. امروزه نیز [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} در پس پرده [[غیبت]] است، اما [[اراده]] و فرمانش را باید گردن نهاد؛ چرا که اگر کسی اکنون از دستورهای آن [[حضرت]] [[اطاعت]] کرد، در [[زمان ظهور]] نیز چنین خواهد بود. [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]]{{صل}} در این باره فرمود: "خوشا به حال کسی که، [[قائم]] [[اهل بیت]] مرا [[درک]] کند؛ حال آنکه پیش از [[قیام]] او نیز پیرو او باشد. با [[دوست]] او [[دوست]] و با [[دشمن]] او [[دشمن]] و با [[رهبران]] و [[پیشوایان]] [[هدایت‌گر]] پیش از او نیز [[دوست]] باشد. اینان همنشین و [[دوستان]] من و گرامی‌ترین [[امت]] من در نزد من هستند"<ref>{{عربی|" طُوبَى لِمَنْ أَدْرَكَ قَائِمَ أَهْلِ بَيْتِي وَ هُوَ مُقْتَدٍ بِهِ قَبْلَ قِيَامِهِ يَأْتَمُّ بِهِ وَ بِأَئِمَّةِ الْهُدَى مِنْ قَبْلِهِ وَ يَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ عَدُوِّهِمْ أُولَئِكَ رُفَقَائِي وَ أَكْرَمُ أُمَّتِي عَلَيَّ "}}؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۵۶؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۶، ح ۳.</ref>. و از آنجایی که [[امام]] حقّی بزرگ بر گردن [[پیروان]] خود دارد، [[خداوند متعال]] [[احترام]] او را بر [[مردمان]] لازم فرموده است. از اینرو هرآن چه مایه بزرگداشت او می‌شود، از سوی [[یاران]] آن [[حضرت]] انجام می‌گیرد، ایشان این [[روحیه]] را در [[زمان غیبت]] در خود ایجاد کرده‌اند تا در [[زمان ظهور]] نیز همواره در تمام امور، [[احترام]] و [[پیروی]] از آن [[حضرت]] را پاس دارند. [[پیشوایان معصوم]]{{عم}}، هرگز از این مهمّ [[غفلت]] نکرده، [[عظمت]] [[شأن]] واپسین [[معصوم]] {{ع}}، ایشان را به [[تکریم]] و احترامی مثال زدنی واداشته است<ref> ر. ک: لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۶۴۰، ح ۳.</ref> | :::::*به [[راستی]] کسی که در پی [[زمینه‌سازی برای ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} است، پس از [[شناخت خداوند]] و [[امام زمان]]{{ع}} و [[اعتقاد]] به آنان، باید این [[شناخت]] و [[اعتقاد]] را عملی کرده و تبلور حقیقی آن را در [[اطاعت]] محض از آن [[انوار]] [[پاک]] ظاهر سازد. همسو کردن رفتارها، نیت‌ها و جهتگیری‌ها، طبق خواست [[رهبر]] [[الهی]]، از مهمّترین ویژگی‌های رهروان [[راستین]] است و این ویژگی به خوبی در [[یاران]] [[امام مهدی]]{{ع}} وجود دارد. گفتنی است اگر کسی در مرحله [[شناخت]]، در حد ممکن [[معرفت]] کسب کرد، در مرحله [[اطاعت]] دچار [[تردید]] نخواهد شد؛ حال آنکه اگر کسی در آن مرحله دچار [[تردید]] و یا نقصان معرفتی شد، در مرحله [[اطاعت]] هرگز پیرو خوبی نخواهد بود. امروزه نیز [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} در پس پرده [[غیبت]] است، اما [[اراده]] و فرمانش را باید گردن نهاد؛ چرا که اگر کسی اکنون از دستورهای آن [[حضرت]] [[اطاعت]] کرد، در [[زمان ظهور]] نیز چنین خواهد بود. [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]]{{صل}} در این باره فرمود: "خوشا به حال کسی که، [[قائم]] [[اهل بیت]] مرا [[درک]] کند؛ حال آنکه پیش از [[قیام]] او نیز پیرو او باشد. با [[دوست]] او [[دوست]] و با [[دشمن]] او [[دشمن]] و با [[رهبران]] و [[پیشوایان]] [[هدایت‌گر]] پیش از او نیز [[دوست]] باشد. اینان همنشین و [[دوستان]] من و گرامی‌ترین [[امت]] من در نزد من هستند"<ref>{{عربی|" طُوبَى لِمَنْ أَدْرَكَ قَائِمَ أَهْلِ بَيْتِي وَ هُوَ مُقْتَدٍ بِهِ قَبْلَ قِيَامِهِ يَأْتَمُّ بِهِ وَ بِأَئِمَّةِ الْهُدَى مِنْ قَبْلِهِ وَ يَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ عَدُوِّهِمْ أُولَئِكَ رُفَقَائِي وَ أَكْرَمُ أُمَّتِي عَلَيَّ "}}؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۵۶؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۶، ح ۳.</ref>. و از آنجایی که [[امام]] حقّی بزرگ بر گردن [[پیروان]] خود دارد، [[خداوند متعال]] [[احترام]] او را بر [[مردمان]] لازم فرموده است. از اینرو هرآن چه مایه بزرگداشت او می‌شود، از سوی [[یاران]] آن [[حضرت]] انجام می‌گیرد، ایشان این [[روحیه]] را در [[زمان غیبت]] در خود ایجاد کرده‌اند تا در [[زمان ظهور]] نیز همواره در تمام امور، [[احترام]] و [[پیروی]] از آن [[حضرت]] را پاس دارند. [[پیشوایان معصوم]]{{عم}}، هرگز از این مهمّ [[غفلت]] نکرده، [[عظمت]] [[شأن]] واپسین [[معصوم]] {{ع}}، ایشان را به [[تکریم]] و احترامی مثال زدنی واداشته است<ref> ر. ک: لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۶۴۰، ح ۳.</ref> | ||
:::::*آنان که وجودشان سرشار از [[عشق]] [[خداوند]] و اولیای او است، اگر [[عصر ظهور]] را [[درک]] کنند، بزرگترین افتخارشان [[خدمت]] به ساحت بلند [[مهدی]] آل [[محمّد]]{{عم}} خواهد بود. شاید [[باور]] کردن این سخن بسی مشکل نماید که [[رئیس]] [[مذهب]] [[شیعه]] [[امام صادق|حضرت صادق]]{{ع}}، آنگاه که نام واپسین [[ذخیره الهی]] نزدش برده می‌شد، با حسرتی برآمده از عمق [[جان]] و آرزویی بی‌مانند آهی از نهاد بر می‌آورد و می‌فرمود: "اگر او را [[درک]] کنم تمام روزهای زندگی‌ام خدمتگزار او خواهم بود"<ref>{{عربی|" لَوْ أَدْرَكْتُهُ لَخَدَمْتُهُ أَيَّامَ حَيَاتِي "}} لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۲۴۵، ح ۴۶.</ref> هرکس بخواهد در آن روزگار [[خدمت]] حضرتش نصیب گردد، باید هم اکنون در [[دوران غیبت]]، [[خدمت]] به آن [[حضرت]] و [[یاران]] او را سرلوحه کارهای خود قرار دهد»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref>. | :::::*آنان که وجودشان سرشار از [[عشق]] [[خداوند]] و اولیای او است، اگر [[عصر ظهور]] را [[درک]] کنند، بزرگترین افتخارشان [[خدمت]] به ساحت بلند [[مهدی]] آل [[محمّد]]{{عم}} خواهد بود. شاید [[باور]] کردن این سخن بسی مشکل نماید که [[رئیس]] [[مذهب]] [[شیعه]] [[امام صادق|حضرت صادق]]{{ع}}، آنگاه که نام واپسین [[ذخیره الهی]] نزدش برده می‌شد، با حسرتی برآمده از عمق [[جان]] و آرزویی بی‌مانند آهی از نهاد بر می‌آورد و می‌فرمود: "اگر او را [[درک]] کنم تمام روزهای زندگی‌ام خدمتگزار او خواهم بود"<ref>{{عربی|" لَوْ أَدْرَكْتُهُ لَخَدَمْتُهُ أَيَّامَ حَيَاتِي "}} لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۲۴۵، ح ۴۶.</ref> هرکس بخواهد در آن روزگار [[خدمت]] حضرتش نصیب گردد، باید هم اکنون در [[دوران غیبت]]، [[خدمت]] به آن [[حضرت]] و [[یاران]] او را سرلوحه کارهای خود قرار دهد»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref>. | ||
نسخهٔ ۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۰۲
| زمینه‌سازان ظهور چه ویژگی‌هایی دارند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور |
زمینه‌سازان ظهور چه ویژگی‌هایی دارند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- آیت الله محسن اراکی، در کتاب «نگاهی به رسالت و امامت» در این‌باره گفته است:
- «برای پاسخ به این سئوال لازم است به موارد زیر توجه شود:
- مأموریت امام زمان (ع) ایجاد حکومت عدل جهانی و برچیدن بساط ظلم و بی‌عدالتی، در سراسر جهان است.
- این مأموریت، تنها به وسیله شخص امام زمان تحقق نمی‌پذیرد، بلکه یاری و نصرت مؤمنین نیز لازم است.
- در این مأموریت، از امکانات و وسائل عادی استفاده می‌شود و بنا نیست با اعجاز و اعمال خارق‌العاده فوق بشری، به اهداف مورد نظر که در برپایی حکومت عدل جهانی خلاصه می‌شود، دست یافت.
- با کمی تأمل در این سه مطلب معلوم خواهد شد که کاملترین شکل انتظار عملی امام زمان (ع) تشکیل حکومت اسلامی به رهبری فقیه عادل، آگاه، مدیر و مدبر است؛ زیرا برچیدن بساط ظلم حاکم بر جهان به وسیله امام زمان (ع) و یارانش، به وسیله معجزه صورت نخواهد گرفت، بلکه طبق روش‌های متعارف و جاری در جوامع انسانی و با استفاده از امکانات عادی تحقق می‌پذیرد. و اگر به این نکته توجه کنیم که به طور طبیعی، نهضتی که هدفش براندازی ظلم در سراسر جهان باشد با مقاومت شدید و یکپارچه قوای شرک و ظلم روبرو خواهد شد و کلیه قدرتمندان ظالم و سردمداران جنایت و تبعیض در جامعه بشر، به طور جمعی به مخالفت با آن خواهند پرداخت و از کلیه امکانات خود برای نابودی چنین نهضتی -و لااقل ایجاد مانع بر سر راه پیشرفت آن- استفاده خواهند کرد، این نتیجه به دست خواهد آمد که بدون تشکیل حکومتی با مشخصات زیر، آغاز چنین نهضتی امکان‌پذیر نیست:
- رهبری آن حکومت، در دست کسی باشد که بتواند به نام امام زمان و به نیابت از او، مردم را رهبری کند تا زمینه برای پذیرش رهبری امام زمان در سطح جهانی، از سوی نیروهای طرفدار عدل و حقیقت فراهم شود. طبیعی است تنها کسی که صلاحیت نیابت از امام زمان (ع) را در زمان غیبت داراست، فقیه عادل کارآمد است.
- حکومت مزبور بتواند با پیاده کردن نظام اسلامی در همه ابعادش، اذهان عمومی جهانیان را برای پذیرش نظام حکومت اسلامی آماده کند و با ارائه یک نمونه عینی، امکان تحقق ارزش‌های متعالی نظام اسلامی را در عمل به اثبات رساند.
- حکومت مزبور بتواند امکانات مادی و معنوی مورد نیاز نهضت جهانی ولی عصر (ع) و نیز نیروها و افراد لازم را برای چنین برنامه عظیم و گسترده‌ای فراهم و آنان را برای اجرای مأموریت‌های بزرگ آماده سازد. حکومتی که مشخصات مزبور را دارا باشد، همان حکومت اسلامی به رهبری فقیه آگاه با کفایت است و با تشکیل و حمایت همه جانبه از چنین حکومتی، انتظار عملی و حقیقی امام زمان (ع) تحقق می‌یابد»[۱].
پاسخ نخست
- حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «پرسمان مهدویت» در این‌باره گفته است:
- «پاسخ را با سخنی از شهید مطهری آغاز می‌کنیم که می‌نویسد: "در روایات اسلامی، سخن از گروهی زبده است که به محض ظهور امام(ع) به آن حضرت می‌پیوندند. آشکار است که این گروه ابتدا به ساکن خلق نمی‌شوند و به قول معروف از پای بوته هیزم سبز نمی‌شوند؛ بلکه معلوم می‌شود در عین اشاعه و رواج ستم و فساد، زمینه‌هایی عالی وجود دارد که چنین گروه زبده را پرورش می‌دهد. این خود می‌رساند که نه فقط حق و حقیقت به صفر نرسیده است؛ بلکه بر فرض اگر اهل حق از نگاه کمیت قابل توجه نباشد، از نگاه کیفیت ارزنده‌ترین اهل ایمان‌اند و در ردیف یاران سید الشهداء(ع)"[۲].
- بنابراین تردیدی نیست که انقلاب جهانی حضرت مهدی (ع) بسان دیگر تحولات بزرگ، هرگز بدون مقدمه و زمینه‌سازی، رخ نخواهد داد؛ بلکه در آستانه ظهور، لازم است افرادی و یا گروه‌هایی شکل گرفته، زمینه را برای ظهور آن حضرت فراهم آورند. این افراد به طور عمده حق پویانی هستند که از حاکمیت جور به تنگ آمده،- بر اساس آنچه در بعضی از روایات آمده-، زمینه را برای حرکت جهانی حضرت مهدی (ع) آماده می‌کنند. پیشگویی تحقّق این نشانه‌ها، به تعبیرهای گوناگونی در روایات آمده که به بعضی از آنها اشاره می‌شود.
- در بررسی روایاتی که در این باره به دست ما رسیده مجموع آنها را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم نمود:
- ۱. زمینه‌سازان خاص: از نظر روایات اسلامی، در مقدمة ظهور و قیام حضرت مهدی (ع) یک سلسله قیام‌هایی از طرف اهل حقّ صورت می‌گیرد. در این دسته روایات به گروه‌هایی اشاره شده که در آستانه ظهور به زمینه‌سازی می‌پردازند.
- زمینه‌سازان ظهور از مشرق: پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: "گروهی از ناحیه مشرق، قد برمی‌افرازند و زمینه حکومت مهدی(ع) را فراهم می‌سازند"[۳]. عبد اللّه می‌گوید: روزی رسول خدا(ص)، با شادمانی تمام به سوی ما آمد، به گونه‌ای که برق شادی در نگاهش می‌درخشید. هرچه می‌پرسیدیم، پاسخ می‌گفت، و هرگاه سکوت می‌کردیم، خود شروع می‌فرمود؛ تا آنکه گروهی از جوانان بنی هاشم- که امام حسن(ع) و امام حسین(ع)- در میانشان بودند، آمدند که از مقابل ما بگذرند. حضرت همین که آنان را دید در آغوششان کشید و اشک از دیدگان مبارکش جاری شد. گفتیم: ای فرستاده خدا! چیست که پیوسته در چهره شما چیزی می‌بینیم که خوش نداریم. فرمود: ما خاندانی هستیم که خدای تعالی آخرت را در مقابل دنیا برای ما برگزیده است. پس از من خاندانم رانده و آواره شهرها گردند تا آنکه پرچم‌هایی سیاه در مشرق سر بلند کنند. حق را طلبند و بدیشان ندهند، در برهه‌ای دیگر حق را طلب کنند و بدیشان ندهند، و باز نیز چنین شود، پس آن گاه نبرد کنند و پیروز شوند. سپس فرمود: هرکه از شما یا فرزندانتان چنین روزی را درک کرد نزد امامی که از خاندانم می‌باشد، حاضر شود- اگرچه جامه به خود پیچد و بر برف گام نهد- زیرا این پرچم‌ها پرچم‌های هدایتند که آنها را به مردی از خاندانم تقدیم کنند"[۴]. امام باقر(ع) می‌فرماید: "گویی قومی را می‌بینم که از شرق در طلب حق قیام کرده‌اند؛ ولی بدانان نمی‌دهند و باز مطالبه می‌کنند، اما بدان‌ها نمی‌دهند. پس چون چنین می‌بینند، شمشیرهای خود را بر دوش می‌گیرند. در آن هنگام آنچه را می‌خواهند به آنان می‌دهند؛ ولی نمی‌پذیرند تا اینکه پیروز می‌شوند و آن را جز به صاحب الامر(ع) تسلیم نمی‌کنند. کشتگان آنان شهیدند. اگر من آنان را درک کنم، جانم را برای صاحب الامر می‌گذارم"[۵]. [۶]. در روایتی دیگر می‌فرماید: "افرادی با بیرق‌های سیاه از ناحیه مشرق می‌آیند که دلهای آنان مانند قطعه‌های فولاد، محکم است. پس هرکس قیام آنان را شنید، برای بیعت به سوی آنان بشتابد؛ هرچند لازم باشد با سینه بر روی برف برود"[۷]
- زمینه‌سازان از خراسان: از امام باقر(ع) روایت شده که در این باره فرمود: "پرچم‌های سیاهی از خراسان خارج می‌شود و وارد کوفه می‌شود. پس آنگاه که مهدی ظهور کرد برای بیعت با او به سوی وی می‌روند"[۸]. ممکن است هر دو دسته روایت بالا به یک جریان واحد اشاره کرده باشد.
- زمینه‌سازان از قم و ری: علامه مجلسی در بحار الانوار روایت کرده است امام ابو الحسن اول(ع) فرمود: "مردی از اهالی قم مردم را به حق می‌خواند، گروهی که دلهای آنان چون پاره‌های آهن است گرد او جمع شوند، طوفان‌های سخت نلرزاندشان، از جنگ خسته نشوند و بیمی به خود راه ندهند، بر خدا توکل کنند و عاقبت نیک از آن پرهیزگاران است"[۹]
- زمینه‌سازان از یمن: امام باقر(ع)، درباره رهبری یمانی پیش از ظهور امام عصر(ع)، فرموده است: "... در میان پرچم‌ها پرچمی هدایت یافته‌تر از پرچم یمانی نیست. آن پرچم، پرچم ارشاد است؛ زیرا مردم را به سوی صاحب شما امام عصر(ع) فرا می‌خواند"[۱۰]. در این روایات به روشنی از برپایی قیام‌ها و انقلاب‌هایی در آستانه ظهور حضرت مهدی (ع) خبر داده شده است. افزون بر اینها، روایات فراوان دیگری نیز بر این نکته اتفاق دارند که پیش از ظهور حضرت مهدی (ع)، حکومتی به رهبری یکی از صالحان- که گمان می‌رود از فرزندان، پیامبر هم باشد- در ناحیه مشرق تشکیل می‌گردد و زمینه ظهور را آماده می‌سازد. این حکومت، تا ظاهر شدن مهدی(ع) و تسلیم آن به حضرت ایشان، ادامه می‌یابد. بر همین اساس، برخی تشکیل دولت شیعی مذهب صفویه را- که پس از قرن‌ها استیلای حاکمان مستبد و متعصب عامی مذهب، روی کار آمد- همان دولتی دانسته‌اند که در روایات از جمله زمینه‌سازان حکومت مهدی(ع) به شمار آمده است.
- در زمان ما نیز، برخی با استناد به ویژگی‌هایی که در روایات آمده، انقلاب اسلامی ایران را- که در سال ۱۳۵۷ ه خ. ش به رهبری امام خمینی؛ به پیروزی رسید- همان دولتی دانسته‌اند که زمینه را برای ظهور و قیام مهدی(ع) آماده می‌کند و ان شاء اللّه تا ظهور آن حضرت ادامه می‌یابد[۱۱]
- بر اساس این دیدگاه بسیاری از نشانه‌ها که در روایات آمده بر انقلاب اسلامی ایران تطبیق می‌کند؛ به ویژه در برخی روایات به رهبری قیام که سیدی از اولاد پیغمبر است و از قم قیام می‌کند و یاران او، بدون ترس و واهمه در برابر طاغوت پایدارند اشاره شده است که همگی آنها به انقلاب اسلامی صدق می‌کند. در هر صورت، گرچه قراین فراوانی این احتمال را قوّت می‌بخشد؛ ولی دلیل قطعی و درستی در دست نیست که ثابت کند منظور از حکومت زمینه‌ساز- که ائمه(ع) از آن خبر داده‌اند- انقلاب اسلامی، به رهبری امام خمینی است.
- البته این، نخستین باری نیست که عالمان شیعه، چنین احتمالی را مطرح ساخته‌اند. پیش از این نیز، هرگاه حرکت و انقلابی از ناحیه شرق- به ویژه منطقه خراسان صورت می‌گرفت- این احتمال قوّت می‌گرفت. البته هیچ یک از آن حرکت‌ها به اندازه انقلاب اسلامی، زمینه‌ساز انقلاب مهدی(ع) نبوده‌اند؛ بلکه اصلا مقایسه آنها با انقلاب اسلامی باطل است. از این رو احتمال اینکه مراد از "دولت زمینه‌ساز" از جمله انقلاب اسلامی ایران باشد و تا ظهور حضرت مهدی (ع) تداوم یابد، بسیار است.
- در هرحال با توجه به روایات بسیاری که در این بخش رسیده، در دوره غیبت و در آستانه ظهور مهدی(ع)، دولت‌هایی به حمایت از حق روی کار می‌آیند و انقلاب‌هایی به حمایت از آن شکل می‌گیرند و زمینه را برای ظهور آن حضرت فراهم می‌سازند و این از نشانه‌های ظهور است[۱۲]
- ۲. زمینه‌سازان عام: در این دسته بدون اینکه به افراد خاصی اشاره شود تنها ویژگی‌هایی مطرح شده که در آستانه ظهور برخی که توفیق زمینه‌سازی را می‌یابند این ویژگی‌ها را دارند.
- ویژگی‌های زمینه‌سازان: با استفاده از روایاتی که درباره زمینه‌سازان ظهور مهدی(ع) و یاران آن حضرت در دست است می‌توان آنها را همان منتظران راستین دانست که پیش از این درباره آنها اشاره شد. زمینه‌سازان ظهور و یاران امام مهدی(ع)، از جمله کسانی‌اند که خداوند را آنگونه که شایسته است می‌شناسند. حضرت علی(ع) این شناخت والای خداوند را در ایشان اینگونه وصف فرموده است: "مردانی مؤمن که خدا را چنانکه شایسته است شناخته‌اند و آنان، یاران مهدی(ع) در آخر الزمانند"[۱۳]
- امام صادق(ع) قلب‌های آنان را بسان پولاد دانسته، می‌فرماید: "آنان مردانی‌اند که دلهایشان گویا پاره‌های آهن است. هیچ تردیدی نسبت به خداوند قلبهایشان را نیالاید و قلبهایشان از سنگ استوارتر است"[۱۴] از برجسته‌ترین ویژگی‌های آنها، شناخت حضرت مهدی (ع) است. البته شناخت امام در هر زمان بر پیروان لازم و ضروری است؛ ولی آنچه شناخت رهبر واپسین را از اهمیتی دوچندان برخوردار می‌سازد، شرایط ویژه او است. ولادت پنهان، زیست پنهان، امتحانات سخت و دشوار، و ... برخی از این ویژگی‌ها است. زمینه‌سازان- که همان یاران حضرت مهدی (ع) هنگام ظهور هستند- امام خویش را به بهترین وجه می‌شناسند و این شناخت آگاهانه در تمام وجودشان رسوخ کرده است. بنابراین زمینه‌سازی برای ظهور آن حضرت، بدون شناخت آن بزرگوار امکان‌پذیر نخواهد بود.
- به راستی کسی که در پی زمینه‌سازی برای ظهور حضرت مهدی (ع) است، پس از شناخت خداوند و امام زمان(ع) و اعتقاد به آنان، باید این شناخت و اعتقاد را عملی کرده و تبلور حقیقی آن را در اطاعت محض از آن انوار پاک ظاهر سازد. همسو کردن رفتارها، نیت‌ها و جهتگیری‌ها، طبق خواست رهبر الهی، از مهمّترین ویژگی‌های رهروان راستین است و این ویژگی به خوبی در یاران امام مهدی(ع) وجود دارد. گفتنی است اگر کسی در مرحله شناخت، در حد ممکن معرفت کسب کرد، در مرحله اطاعت دچار تردید نخواهد شد؛ حال آنکه اگر کسی در آن مرحله دچار تردید و یا نقصان معرفتی شد، در مرحله اطاعت هرگز پیرو خوبی نخواهد بود. امروزه نیز حضرت مهدی (ع) در پس پرده غیبت است، اما اراده و فرمانش را باید گردن نهاد؛ چرا که اگر کسی اکنون از دستورهای آن حضرت اطاعت کرد، در زمان ظهور نیز چنین خواهد بود. رسول گرامی اسلام(ص) در این باره فرمود: "خوشا به حال کسی که، قائم اهل بیت مرا درک کند؛ حال آنکه پیش از قیام او نیز پیرو او باشد. با دوست او دوست و با دشمن او دشمن و با رهبران و پیشوایان هدایت‌گر پیش از او نیز دوست باشد. اینان همنشین و دوستان من و گرامی‌ترین امت من در نزد من هستند"[۱۵]. و از آنجایی که امام حقّی بزرگ بر گردن پیروان خود دارد، خداوند متعال احترام او را بر مردمان لازم فرموده است. از اینرو هرآن چه مایه بزرگداشت او می‌شود، از سوی یاران آن حضرت انجام می‌گیرد، ایشان این روحیه را در زمان غیبت در خود ایجاد کرده‌اند تا در زمان ظهور نیز همواره در تمام امور، احترام و پیروی از آن حضرت را پاس دارند. پیشوایان معصوم(ع)، هرگز از این مهمّ غفلت نکرده، عظمت شأن واپسین معصوم (ع)، ایشان را به تکریم و احترامی مثال زدنی واداشته است[۱۶]
- آنان که وجودشان سرشار از عشق خداوند و اولیای او است، اگر عصر ظهور را درک کنند، بزرگترین افتخارشان خدمت به ساحت بلند مهدی آل محمّد(ع) خواهد بود. شاید باور کردن این سخن بسی مشکل نماید که رئیس مذهب شیعه حضرت صادق(ع)، آنگاه که نام واپسین ذخیره الهی نزدش برده می‌شد، با حسرتی برآمده از عمق جان و آرزویی بی‌مانند آهی از نهاد بر می‌آورد و می‌فرمود: "اگر او را درک کنم تمام روزهای زندگی‌ام خدمتگزار او خواهم بود"[۱۷] هرکس بخواهد در آن روزگار خدمت حضرتش نصیب گردد، باید هم اکنون در دوران غیبت، خدمت به آن حضرت و یاران او را سرلوحه کارهای خود قرار دهد»[۱۸].
پرسش‌های وابسته
- زمینه‌سازان ظهور امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
- دنیا و مردم چه شرایطی باید داشته باشند تا امام مهدی ظهور کنند؟ (پرسش)
- مردم چه نقشی در زمینه‌سازی ظهور دارند؟ (پرسش)
- چرا باید برای ظهور امام مهدی زمینه‌سازی کرد؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان برای ظهور امام مهدی زمینه‌سازی کرد؟ (پرسش)
- چه نوع آمادگی برای رسیدن به حکومت عدل جهانی لازم است؟ (پرسش)
- زمینه‌سازان ظهور چه ویژگی‌هایی دارند؟ (پرسش)
- آیا جهانی شدن اقتصاد و ارتباطات زمینه‌های ظهور امام مهدی را فراهم نمی‌کند؟ (پرسش)
- آیا انقلاب اسلامی ایران زمینه‌ساز ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- انقلاب اسلامی ایران چه نقشی در امر قیام و ظهور امام مهدی دارد؟ (پرسش)
- کشور عزیز ما ایران در زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر چه نقشی داشته است؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۹۴-۹۶.
- ↑ مرتضی مطهری، قیام و انقلاب مهدی عجل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص ۵۶.
- ↑ متقی هندی، کنز العمال، ج ۱۴، ص ۲۶۳؛ طبرانی، المعجم الاوسط، ج ۱، ص ۹۴.
- ↑ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۸۲.
- ↑ " كَأَنِّي بِقَوْمٍ قَدْ خَرَجُوا بِالْمَشْرِقِ يَطْلُبُونَ الْحَقَ فَلَا يُعْطَوْنَهُ ثُمَّ يَطْلُبُونَهُ فَلَا يُعْطَوْنَهُ فَإِذَا رَأَوْا ذَلِكَ وَضَعُوا سُيُوفَهُمْ عَلَى عَوَاتِقِهِمْ فَيُعْطَوْنَ مَا سَأَلُوهُ فَلَا يَقْبَلُونَهُ حَتَّى يَقُومُوا وَ لَا يَدْفَعُونَهَا إِلَّا إِلَى صَاحِبِكُمْ قَتْلَاهُمْ شُهَدَاءُ أَمَا إِنِّي لَوْ أَدْرَكْتُ ذَلِكَ لَاسْتَبْقَيْتُ نَفْسِي لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ"؛ نعمانی، الغیبة، ص ۲۷۳؛ ح ۵۰.
- ↑ علامه مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۴۳.
- ↑ " تَجِيءُ الرَّايَاتُ السُّودُ مِنْ قِبَلِ الْمَشْرِقِ كَأَنَ قُلُوبَهُمْ زُبَرُ الْحَدِيدِ فَمَنْ سَمِعَ بِهِمْ فَلْيَأْتِهِمْ فَبَايَعَهُمْ وَ لَوْ حَبْواً عَلَى الثَّلْجِ"؛ اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج ۲، ص ۴۷۳؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۸۴.
- ↑ " تَنْزِلُ الرَّايَاتُ السُّودُ الَّتِي تَخْرُجُ مِنْ خُرَاسَانَ إِلَى الْكُوفَةِ فَإِذَا ظَهَرَ الْمَهْدِيُ بَعَثَ إِلَيْهِ بِالْبَيْعَة"
- ↑ " رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ قُمَ يَدْعُو النَّاسَ إِلَى الْحَقِ يَجْتَمِعُ مَعَهُ قَوْمٌ كَزُبَرِ الْحَدِيدِ لَا تُزِلُّهُمُ الرِّيَاحُ الْعَوَاصِفُ وَ لَا يَمَلُّونَ مِنَ الْحَرَبِ وَ لَا يَجْبُنُونَ وَ عَلَى اللَّهِ يَتَوَكَّلُونَ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ"؛ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۱۶.
- ↑ " لَيْسَ فِي الرَّايَاتِ أَهْدَى مِنْ رَايَةِ الْيَمَانِيِ هِيَ رَايَةُ هُدًى لِأَنَّهُ يَدْعُو إِلَى صَاحِبِكُمْ "؛ نعمانی، الغیبة، ص ۲۵۶.
- ↑ مجموعه مقالات و گفتارها در پیرامون حضرت مهدی عجل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص ۲۰۷.
- ↑ جمعی از نویسندگان، چشم به راه مهدی(ع)، ص ۳۰۶- ۳۰۳.
- ↑ " رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ عَرَفُوا اللَّهَ حَقَ مَعْرِفَتِهِ وَ هُمْ أَنْصَارُ الْمَهْدِيِ فِي آخِرِ الزَّمَان "؛ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۲۹.
- ↑ " رِجَالٌ كَأَنَ قُلُوبَهُمْ زُبَرُ الْحَدِيدِ لَا يَشُوبُهَا شَكٌ فِي ذَاتِ اللَّهِ أَشَدُّ مِنَ الْحَجَر "؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷.
- ↑ " طُوبَى لِمَنْ أَدْرَكَ قَائِمَ أَهْلِ بَيْتِي وَ هُوَ مُقْتَدٍ بِهِ قَبْلَ قِيَامِهِ يَأْتَمُّ بِهِ وَ بِأَئِمَّةِ الْهُدَى مِنْ قَبْلِهِ وَ يَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ عَدُوِّهِمْ أُولَئِكَ رُفَقَائِي وَ أَكْرَمُ أُمَّتِي عَلَيَّ "؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۵۶؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۶، ح ۳.
- ↑ ر. ک: لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۶۴۰، ح ۳.
- ↑ " لَوْ أَدْرَكْتُهُ لَخَدَمْتُهُ أَيَّامَ حَيَاتِي " لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۲۴۵، ح ۴۶.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.