حضور امام علی در غزوات: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==))
جز (جایگزینی متن - 'رحم' به 'رحم')
خط ۱۵: خط ۱۵:
*[[جنگ احد]] یکی از امور حساس‌ترین و دشوارترین جنگ‌هایی است که حضور [[امام علی]]{{ع}} در آن، سرنوشت‌ساز بوده و است. [[غزوه احد]] در [[سال سوم هجری]] شکل گرفت و علت آن این بود که [[صفوان بن امیه]] که بسیاری از بستگان خود را در [[جنگ بدر]] از [[دست]] داده بود، به [[ابوسفیان]] پیشنهاد کرد، چون دلاوران ما در [[راه]] [[دفاع]] از کاروان تجاری کشته شده‌اند هر کس که در آن کاروان سرمایه‌ای داشته باید در هزینه [[جنگ]] سهیم شود<ref>تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۸۷.</ref>. بنابراین سود همه [[مال]] التجاره‌ها که گفته شده هزار شتر و پنجاه هزار [[دینار]] بود، برای [[جنگ]] به کار رفت<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۹۹- ۲۰۰.</ref> و این [[آیه]] در [[شأن]] آنها نازل شد: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ لِيَصُدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ...}}<ref>«بی‌گمان کافران دارایی‌های خود را برای بازداشتن (مردم) از راه خدا می‌بخشند.».. سوره انفال، آیه ۳۶.</ref>.
*[[جنگ احد]] یکی از امور حساس‌ترین و دشوارترین جنگ‌هایی است که حضور [[امام علی]]{{ع}} در آن، سرنوشت‌ساز بوده و است. [[غزوه احد]] در [[سال سوم هجری]] شکل گرفت و علت آن این بود که [[صفوان بن امیه]] که بسیاری از بستگان خود را در [[جنگ بدر]] از [[دست]] داده بود، به [[ابوسفیان]] پیشنهاد کرد، چون دلاوران ما در [[راه]] [[دفاع]] از کاروان تجاری کشته شده‌اند هر کس که در آن کاروان سرمایه‌ای داشته باید در هزینه [[جنگ]] سهیم شود<ref>تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۸۷.</ref>. بنابراین سود همه [[مال]] التجاره‌ها که گفته شده هزار شتر و پنجاه هزار [[دینار]] بود، برای [[جنگ]] به کار رفت<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۹۹- ۲۰۰.</ref> و این [[آیه]] در [[شأن]] آنها نازل شد: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ لِيَصُدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ...}}<ref>«بی‌گمان کافران دارایی‌های خود را برای بازداشتن (مردم) از راه خدا می‌بخشند.».. سوره انفال، آیه ۳۶.</ref>.
*[[رسول خدا]]{{صل}} پس از فرا رسیدن صبح، آماده [[جنگ]] شد. آن [[حضرت]]، [[علی]]{{ع}} را [[پرچمدار]] [[مهاجران]] و [[سعد بن عباده]] را [[پرچمدار]] [[انصار]] کرد و خود آن [[حضرت]] زیر [[پرچم]] [[انصار]] قرار گرفت. [[فرماندهی]] سمت راست [[لشکر]] [[قریش]] به عهده [[خالد بن ولید]] و [[فرماندهی]] سمت چپ [[لشکر]] به عهده [[عکرمة بن ابی جهل]] قرار گرفت<ref>تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۹۲.</ref>.
*[[رسول خدا]]{{صل}} پس از فرا رسیدن صبح، آماده [[جنگ]] شد. آن [[حضرت]]، [[علی]]{{ع}} را [[پرچمدار]] [[مهاجران]] و [[سعد بن عباده]] را [[پرچمدار]] [[انصار]] کرد و خود آن [[حضرت]] زیر [[پرچم]] [[انصار]] قرار گرفت. [[فرماندهی]] سمت راست [[لشکر]] [[قریش]] به عهده [[خالد بن ولید]] و [[فرماندهی]] سمت چپ [[لشکر]] به عهده [[عکرمة بن ابی جهل]] قرار گرفت<ref>تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۹۲.</ref>.
*[[طلحة بن ابی طلحه]] نعره کشان وارد میدان شد و فریاد زد: "ای [[یاران محمد]]! شما معتقدید که کشتگان ما در دوزخند و کشتگان شما در [[بهشت]]؛ با این حال آیا کسی هست که یا من او را به [[بهشت]] روانه کنم یا او مرا به [[دوزخ]]؟" [[امام علی]]{{ع}} به سوی او رفت و فرمود: "قسم به کسی که جانم در [[دست]] اوست از [[مبارزه]] با تو کنار نخواهم رفت تا اینکه با من با شمشیرم تو را به [[جهنم]] بفرستم و با تو با شمشیرت مرا به [[بهشت]] بفرستی". و [[امام علی]]{{ع}} با ضربه‌ای پای او را [[قطع]] کرد و او به پشت به [[زمین]] خورد و [[پرچم]] [[سقوط]] کرد. وی [[امام علی]]{{ع}} را قسم داد که به او [[رحم]] کند و زمانی که از [[حضرت]] سؤال شد که چرا او را نکشتی، فرمود: "ضربه‌ای به او وارد کردم که هیچگاه زنده نخواهد ماند". پس از [[طلحه]]، [[مسافع بن طلحه]] [[پرچم]] را به [[دست]] گرفت که [[علی]]{{ع}} او را هم کشت و دوباره [[پرچم]] بر [[زمین]] افتاد. پس از او به ترتیب: [[عثمان بن طلحه]]، [[حارث بن ابی طلحه]]، [[ابوعذیر بن عثمان]] و [[عبدالله بن حمید]]، [[پرچم]] را به [[دست]] گرفتند که [[علی]]{{ع}} آنها را کشت و [[پرچم]] [[سقوط]] کرد. تا اینکه [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} نهمین نفر از [[بنی عبدالدار]] به نام [[ارطارق بن شرحبیل]] را به [[قتل]] رسانید و [[پرچم]] [[سقوط]] کرد. پس از آن [[غلام]] ایشان به نام [[صواب]]، [[پرچم]] را برداشت که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} ضربه‌ای به [[دست]] راست او وارد کرد و آن را [[قطع]] کرد. [[صواب]] [[پرچم]] را به [[دست]] چپ گرفت که آن [[حضرت]] ضربه‌ای بر آن وارد کرد و [[دست]] چپ او را هم [[قطع]] کرد. او با دست‌های بریده‌اش [[پرچم]] را در بغل گرفت و فریاد زد: "ای [[بنی عبدالدار]]، آیا جای گله‌ای برای کسی بین من و شما باقی گذاشتم؟!" که در این حال [[امیرالمؤمنین]] ضربه‌ای به سر او وارد کرد و او را کشت و [[پرچم]] دوباره بر [[زمین]] افتاد<ref>تاریخ تحقیقی اسلام، یوسفی غروی (ترجمه: حسین علی عربی)، ج۳، ص۵۴.</ref>.
*[[طلحة بن ابی طلحه]] نعره کشان وارد میدان شد و فریاد زد: "ای [[یاران محمد]]! شما معتقدید که کشتگان ما در دوزخند و کشتگان شما در [[بهشت]]؛ با این حال آیا کسی هست که یا من او را به [[بهشت]] روانه کنم یا او مرا به [[دوزخ]]؟" [[امام علی]]{{ع}} به سوی او رفت و فرمود: "قسم به کسی که جانم در [[دست]] اوست از [[مبارزه]] با تو کنار نخواهم رفت تا اینکه با من با شمشیرم تو را به [[جهنم]] بفرستم و با تو با شمشیرت مرا به [[بهشت]] بفرستی". و [[امام علی]]{{ع}} با ضربه‌ای پای او را [[قطع]] کرد و او به پشت به [[زمین]] خورد و [[پرچم]] [[سقوط]] کرد. وی [[امام علی]]{{ع}} را قسم داد که به او رحم کند و زمانی که از [[حضرت]] سؤال شد که چرا او را نکشتی، فرمود: "ضربه‌ای به او وارد کردم که هیچگاه زنده نخواهد ماند". پس از [[طلحه]]، [[مسافع بن طلحه]] [[پرچم]] را به [[دست]] گرفت که [[علی]]{{ع}} او را هم کشت و دوباره [[پرچم]] بر [[زمین]] افتاد. پس از او به ترتیب: [[عثمان بن طلحه]]، [[حارث بن ابی طلحه]]، [[ابوعذیر بن عثمان]] و [[عبدالله بن حمید]]، [[پرچم]] را به [[دست]] گرفتند که [[علی]]{{ع}} آنها را کشت و [[پرچم]] [[سقوط]] کرد. تا اینکه [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} نهمین نفر از [[بنی عبدالدار]] به نام [[ارطارق بن شرحبیل]] را به [[قتل]] رسانید و [[پرچم]] [[سقوط]] کرد. پس از آن [[غلام]] ایشان به نام [[صواب]]، [[پرچم]] را برداشت که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} ضربه‌ای به [[دست]] راست او وارد کرد و آن را [[قطع]] کرد. [[صواب]] [[پرچم]] را به [[دست]] چپ گرفت که آن [[حضرت]] ضربه‌ای بر آن وارد کرد و [[دست]] چپ او را هم [[قطع]] کرد. او با دست‌های بریده‌اش [[پرچم]] را در بغل گرفت و فریاد زد: "ای [[بنی عبدالدار]]، آیا جای گله‌ای برای کسی بین من و شما باقی گذاشتم؟!" که در این حال [[امیرالمؤمنین]] ضربه‌ای به سر او وارد کرد و او را کشت و [[پرچم]] دوباره بر [[زمین]] افتاد<ref>تاریخ تحقیقی اسلام، یوسفی غروی (ترجمه: حسین علی عربی)، ج۳، ص۵۴.</ref>.
*در این لحظه [[زبیر بن عوام]] و [[مقداد بن اسود]] و همچنین [[رسول خدا]]{{صل}} و [[اصحاب]] به [[لشکر]] [[قریش]] حمله‌ور شدند و [[شکست]] در [[لشکر]] [[قریش]] نمایان شد<ref>تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۹۴.</ref>.
*در این لحظه [[زبیر بن عوام]] و [[مقداد بن اسود]] و همچنین [[رسول خدا]]{{صل}} و [[اصحاب]] به [[لشکر]] [[قریش]] حمله‌ور شدند و [[شکست]] در [[لشکر]] [[قریش]] نمایان شد<ref>تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۹۴.</ref>.
*اما زمانی که مأموران تنگه [[احد]] را رها کردند و [[خالد بن ولید]] از آنجا بر [[مسلمانان]] یورش آورد و عده‌ای از [[مسلمانان]] کشته شدند و زمانی که [[لشکر]] از هر جهت تحت فشار بود، عده‌ای از [[مسلمانان]] به [[فکر]] [[جان]] خود افتادند. [[انس بن نضر]] (عموی [[مالک بن نضر]]) درباره [[رفتار]] برخی [[مسلمانان]] در این زمان چنین می‌گوید: دیدم دسته‌ای از [[مهاجران]] و [[انصار]] که [[عمر بن خطاب]] و [[طلحة بن عبیدالله]] نیز در میان آنها بودند در گوشه‌ای نشسته‌اند. به آنها گفتم: چرا اینجا نشسته‌اید؟ در پاسخ گفتند: [[پیامبر]]{{صل}}، کشته شده و دیگر، [[نبرد]] فایده‌ای ندارد. من به آنها گفتم: اگر [[پیامبر]] کشته شده دیگر [[زندگی]] سودی ندارد. برخیزید و در آن راهی که او کشته شده شما نیز کشته شوید<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۳، ص۶۰۰؛ تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۹۹؛ السیرة النبویه، ابن کثیر، ج۳، ص۶۸.</ref>. [[خداوند]] در [[نکوهش]] کناره‌گیران از [[جنگ]]، این [[آیه]] را نازل فرمود: {{متن قرآن|وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلَى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ}}<ref>«و محمد جز فرستاده‌ای نیست که پیش از او (نیز) فرستادگانی (بوده و) گذشته‌اند؛ آیا اگر بمیرد یا کشته گردد به (باورهای) گذشته خود باز می‌گردید؟ و هر کس به (باورهای) گذشته خود باز گردد هرگز زیانی به خداوند نمی‌رساند؛ و خداوند سپاسگزاران را به زودی پاداش خواهد داد» سوره آل عمران، آیه ۱۴۴.</ref>.
*اما زمانی که مأموران تنگه [[احد]] را رها کردند و [[خالد بن ولید]] از آنجا بر [[مسلمانان]] یورش آورد و عده‌ای از [[مسلمانان]] کشته شدند و زمانی که [[لشکر]] از هر جهت تحت فشار بود، عده‌ای از [[مسلمانان]] به [[فکر]] [[جان]] خود افتادند. [[انس بن نضر]] (عموی [[مالک بن نضر]]) درباره [[رفتار]] برخی [[مسلمانان]] در این زمان چنین می‌گوید: دیدم دسته‌ای از [[مهاجران]] و [[انصار]] که [[عمر بن خطاب]] و [[طلحة بن عبیدالله]] نیز در میان آنها بودند در گوشه‌ای نشسته‌اند. به آنها گفتم: چرا اینجا نشسته‌اید؟ در پاسخ گفتند: [[پیامبر]]{{صل}}، کشته شده و دیگر، [[نبرد]] فایده‌ای ندارد. من به آنها گفتم: اگر [[پیامبر]] کشته شده دیگر [[زندگی]] سودی ندارد. برخیزید و در آن راهی که او کشته شده شما نیز کشته شوید<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۳، ص۶۰۰؛ تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۹۹؛ السیرة النبویه، ابن کثیر، ج۳، ص۶۸.</ref>. [[خداوند]] در [[نکوهش]] کناره‌گیران از [[جنگ]]، این [[آیه]] را نازل فرمود: {{متن قرآن|وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلَى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ}}<ref>«و محمد جز فرستاده‌ای نیست که پیش از او (نیز) فرستادگانی (بوده و) گذشته‌اند؛ آیا اگر بمیرد یا کشته گردد به (باورهای) گذشته خود باز می‌گردید؟ و هر کس به (باورهای) گذشته خود باز گردد هرگز زیانی به خداوند نمی‌رساند؛ و خداوند سپاسگزاران را به زودی پاداش خواهد داد» سوره آل عمران، آیه ۱۴۴.</ref>.

نسخهٔ ‏۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۰۰

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث امام علی است. "امام علی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام علی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

جنگ بدر

جنگ احد

جنگ خندق

جنگ خیبر

غزوه حنین

منابع

پانویس

  1. تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۴۲؛ الکامل، ابن اثیر، ج۲، ص۲۱۲؛ البدایة و النهایه، ابن کثیر، ج۳، ص۳۲۴.
  2. تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، ج۱، ص۲۶۵؛ السیرة النبویة، ابن هشام، ج۲، ص۴۵۶؛ تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۴۸.
  3. الارشاد، شیخ مفید، ج۱، ص۷۲-۷۰.
  4. الارشاد، شیخ مفید، ج۱، ص۷۷-۷۶.
  5. الارشاد، شیخ مفید، ج۱، ص۷۵.
  6. عباسی، حبیب، مقاله «علی بن ابی‌طالب»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۱، ص:۱۴۷-۱۵۰.
  7. تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۸۷.
  8. المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۹۹- ۲۰۰.
  9. «بی‌گمان کافران دارایی‌های خود را برای بازداشتن (مردم) از راه خدا می‌بخشند.».. سوره انفال، آیه ۳۶.
  10. تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۹۲.
  11. تاریخ تحقیقی اسلام، یوسفی غروی (ترجمه: حسین علی عربی)، ج۳، ص۵۴.
  12. تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۹۴.
  13. السیرة النبویه، ابن هشام، ج۳، ص۶۰۰؛ تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۹۹؛ السیرة النبویه، ابن کثیر، ج۳، ص۶۸.
  14. «و محمد جز فرستاده‌ای نیست که پیش از او (نیز) فرستادگانی (بوده و) گذشته‌اند؛ آیا اگر بمیرد یا کشته گردد به (باورهای) گذشته خود باز می‌گردید؟ و هر کس به (باورهای) گذشته خود باز گردد هرگز زیانی به خداوند نمی‌رساند؛ و خداوند سپاسگزاران را به زودی پاداش خواهد داد» سوره آل عمران، آیه ۱۴۴.
  15. تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، ج۱، ص۱۱۵.
  16. «لَا سَيْفَ إِلَّا ذُو الْفَقَارِ وَ لَا فَتَى إِلَّا عَلِيٌّ»؛ السیرة النبویه، ابن هشام، ج۳، ص۶۱۵؛ تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۱۹۷؛ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ج۱، ص۳۷۸.
  17. السیرة الحلبیه، حلبی، ج۲، ص۵۱۷.
  18. ینابیع المودة، قندوزی، ج۱، ص۱۵۰-۱۵۴.
  19. المغازی، واقدی، ج۲، ص۴۷۱.
  20. مناقب الإمام امیرالمؤمنین(ع)، محمد بن سلیمان کوفی، ج۱، ص۲۲۴؛ الطرائف، سید بن طاووس، ص۶۰۰.
  21. السیرة النبویه، ابن هشام، ج۳، ص۷۰۹؛ تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، ج۲، ص۱۸۳؛ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ج۱، ص۳۸۱؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۱۹، ص۶۴.
  22. شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۱۹، ص۶۴.
  23. المغازی، واقدی، ج۲، ص۴۷۱.
  24. شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۱۹، ص۶۴.
  25. المستدرک، حاکم نیشابوری، ج۳، ص۳۲؛ شواهد التنزیل، حاکم حسکانی، ج۲، ص۱۴.
  26. عباسی، حبیب، مقاله «علی بن ابی‌طالب»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۱، ص:۱۵۴-۱۵۸.
  27. تاریخ الیعقوبی، یعقوبی، ج۲، ص۵۶.
  28. الاصابه، ج۴، ص۴۶۶.
  29. مناقب الامام أمیرالمؤمنین(ع)، محمد بن سلیمان کوفی، ج۲، ص۴۹۹.
  30. الارشاد، شیخ مفید، ج۱، ص۱۲۷.
  31. عباسی، حبیب، مقاله «علی بن ابی‌طالب»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۱، ص:۱۵۸-۱۶۰.
  32. تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، ج۱، ص۲۸۶.
  33. تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، ج۱، ص۲۸۶.
  34. تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، ج۱، ص۲۸۷.
  35. مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، ج۲، ص۳۳۱.
  36. الارشاد، شیخ مفید، ج۱، ص۱۴۴.
  37. «بی‌گمان خداوند در نبردهایی بسیار و در روز (جنگ) «حنین» شما را یاری کرده است» سوره توبه، آیه ۲۵.
  38. تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، ج۱، ص۲۸۸.
  39. سنن الترمذی، ترمذی، ج۵، ص۳۰۳؛ الامالی، شیخ طوسی، ص۳۳۱.
  40. عباسی، حبیب، مقاله «علی بن ابی‌طالب»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۱، ص:۱۶۱-۱۶۳.