ختم نبوت

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Bahmani (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۱ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۶:۴۴ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل ختم نبوت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

ختم نبوت یا خاتمیت به معنای پایان‌بخشی سلسله انبیا و شریعت تا روز قیامت است به طوری که انکار ختم نبوت به معنای نفی ضروری دین شمرده می‌‌شود و پیامبر اسلام(ص) را خاتم‌النبیین می‌‌گویند. خاتمیت نبوت به معنای خاتمیت شریعت اسلام در میان شرایع آسمانی و خاتمیت قرآن در میان کتاب‌های آسمانی نیز هست. فلسفه ختم نبوت را باید در جامعیت، جهانی بودن و جاودانگی اسلام و بلوغ مخاطبین آن و راهکارهایی که اسلام برای آینده قرار داده است جستجو کرد.

چیستی ختم نبوت

شناخت و ویژگی‌های خاتمیت پیامبر(ص)

فلسفۀ ختم نبوت

  1. کمال دین: فلسفه و راز خاتمیت اسلام در کمال این شریعت است، زیرا خاتمیت و کمال دو امر متلازم‌اند. شریعت اسلام از ادیان پیشین جامع‌تر و کاملتر است و این ادعا را می‌‌توان با بیان برخی از مصادیق اسلامی مانند: توحید، معاد، نظام اخلاقی اسلام و اصول اجتماعی اسلام می‌‌توان ثابت کرد[۱۳].
  2. مصونیت قرآن: آیین اسلام در کتاب آسمانی قرآن تدوین و تجلی پیدا کرده است. ادلۀ متعدد ثابت می‌کند همۀ آیات قرآن از تحریف مصون مانده است. علاوه بر دلیل نقلی، اعجاز و تحدی قرآن نیز دلیل بر الهی بودن آن است[۱۴].
  3. جلوگیری از تحریف دین: عدم گسترش پیام‌های پیامبران پیشین و تحریف سخنانشان پس از مدت کوتاهی از رحلتشان، مقتضی تجدید نبوت بوده است. اما ندای اسلام در عصر خود پیامبر اکرم(ص) در اطراف و اکناف جهان پیچید و وحی اسلامی در عصر خود پیامبر(ص) تثبیت شده بود[۱۵].
  4. کمال و بلوغ مخاطبان: اکثر مخاطبان و پیروان پیامبران پیشین، استقبال خوبی از آنها نکردند و ایمانی ضعیف داشتند و در نگهداری و حفظ کتاب‌های آسمانی کوتاهی می‌کردند و این نشانگر عدم استعداد و صلاحیت آنها برای دریافت آخرین کتاب کامل آسمانی است. اما در اسلام، حضرت محمد(ص) توانست حکومت اسلامی تشکیل دهد و بر دشمنان خارجی غلبه کند و قرآن توسط چند صحابه و با نظارت شخص پیامبر(ص) تدوین یابد[۱۶].
  5. امامت و ولایت: امامت و ولایت بعد از پیامبر(ص) در شریعت اسلام، مصداق و دلیل روشنی بر جامعیت این دین است، چراکه مقتضای کمال و جامعیت دین این است که بعد از پیامبر کسانی بتوانند قرآن را به درستی تفسیر کنند تا این کتاب مقدس دچار تحریف نشود. با تعیین جانشینی امیرالمؤمنین(ع)، دین اسلام کامل شد[۱۷].
  6. مطابق عقل بودن شریعت اسلام: اسلام چون مطابقت کامل با فطرت انسانی دارد با عقل و نیازهای دنیوی و اخروی انسان هماهنگی کامل دارد[۱۸].
  7. اجتهاد و ارائۀ معیارهای تفسیر دین: وجود مجتهد و اجتهاد در صورت عدم حضور امام، معیار جامعیت اسلام است[۱۹].

دلایل ختم نبوت

ختم نبوت از دیدگاه قرآن کریم

  • از مسلمات شریعت اسلام ختم سلسله نبوت و رسالت توسط رسول اکرم محمد مصطفی(ص) است. خداوند متعال در قرآن کریم به صراحت این حقیقت را اعلام نموده و آن را در آیات متعدده با مضامین گوناگون مورد تأکید قرار داده است:
  • در سورۀ احزاب می‌فرماید: ﴿مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا﴾[۲۰]. در این آیه ختم نبوت به وسیله رسول اکرم(ص) به صراحت اعلام گردیده است.
  • در جای دیگر می‌فرماید: ﴿هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ﴾[۲۱]. و همین آیه در سورۀ توبه نیز تکرار شده و بدین وسیله این حقیقت که دین اسلام، خاتم ادیان و دینی است که از سوی خدای متعال چیرگی و غلبۀ آن بر همۀ ادیان مقرر شده مورد تأکید قرار گرفته است.
  • و نیز فرموده است: ﴿وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ﴾[۲۲].
  • و در سنت رسول خدا(ص) احادیث متواتره بر همین حقیقت تأکید دارند. از جمله حدیث متواتر معروف: "یا علی جایگاه تو نسبت به من به منزله جایگاه حضرت هارون است نسبت به حضرت موسی، الاّ اینکه بعد از من پیامبری نخواهد آمد"[۲۳].
  • از سوی دیگر خدای متعال هدف از ارسال رسل و بعثت انبیاء را اقامۀ قسط و برپایی حکومت عدل در سراسر زمین اعلام فرموده است: ﴿لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ﴾[۲۴].
  • و وعدۀ پیروزی مؤمنین بر کافران در سراسر جهان را داده است. خدا فرمود: ﴿وَمَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ﴾[۲۵]. خدا فرمود: ﴿وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ﴾[۲۶] تا آنجا که فرمود: ﴿وَلِيُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَيَمْحَقَ الْكَافِرِينَ﴾[۲۷]. و نیز فرمود: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى تِجَارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَيُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَأُخْرَى تُحِبُّونَهَا نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَفَتْحٌ قَرِيبٌ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ﴾[۲۸].
  • از آنچه گفته شد نتیجه می‌گیریم:
  1. اسلام خاتم ادیان و رسول اکرم محمد مصطفی(ص) خاتم پیامبران است.
  2. خداوند به مؤمنین و مسلمین وعده پیروزی و غلبه بر کافران داده است.

پرسش‌های وابسته

منابع

  1. ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی
  2. سبحانی، محمد تقی و برنجکار، رضا، معارف و عقاید ۱
  3. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی
  4. قدردان قراملکی، محمد حسن، دین و نبوت
  5. الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی
  6. خسروپناه، عبدالحسین، دائرةالمعارف قرآن کریم
  7. سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی
  8. فرهنگ شیعه
  9. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام
  10. اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت

جستارهای وابسته

منبع‌شناسی جامع ختم نبوت

پانویس

  1. ↑ ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ص ۲۷۷ - ۲۷۸.
  2. ↑ فرهنگ شیعه، ص ۲۳۲.
  3. ↑ ر.ک: ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی، ص ۱۰۶-۱۰۸.
  4. ↑ ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ص ۲۸۳ - ۲۹۲.
  5. ↑ مجمع‌البیان، ج ۴، ص۴۳۶ - ۴۳۷؛ ج ۸، ص ۵۶۷؛ المیزان، ج ۱۶، ص ۳۲۵.
  6. ↑ نک: انسان کامل، ص ۹۳.
  7. ↑ ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، دائرةالمعارف قرآن کریم،
  8. ↑ ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، دائرةالمعارف قرآن کریم، ص۵۲۹ ـ ۵۳۸.
  9. ↑ ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، دائرةالمعارف قرآن کریم، ص۵۲۹ ـ ۵۳۸.
  10. ↑ کمال الدین، ج۱، ص۲۶۱.
  11. ↑ «کُنْتُ نَبِیّاً وَ آدَمُ بَیْنَ الْمَاءِ وَ الطِّینِ أَوْ بَیْنَ الرُّوحِ وَ الْجَسَد»؛ بحارالانوار، ج ۱۸، ص ۲۷۸.
  12. ↑ ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، دائرةالمعارف قرآن کریم.
  13. ↑ ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ص۲۸۲؛ ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی، ص۱۱۵ - ۱۲۱.
  14. ↑ ر.ک: ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی، ص۱۱۶ ـ ۱۲۱؛ قدردان قراملکی، محمد حسن، دین و نبوت، ص ۲۰۵-۲۱۰.
  15. ↑ ر.ک: ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی، ص۱۱۶ ـ ۱۲۱؛ قدردان قراملکی، محمد حسن، دین و نبوت، ص ۲۱۸-۲۲۲.
  16. ↑ ر.ک: ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی، ص۱۱۶ – ۱۲۱؛ قدردان قراملکی، محمد حسن، دین و نبوت، ص ۲۰۵-۲۱۰.
  17. ↑ ر.ک: ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی، ص۱۱۶ – ۱۲۱؛ قدردان قراملکی، محمد حسن، دین و نبوت، ص ۲۰۵-۲۱۰.
  18. ↑ ر.ک: ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی، ص۱۱۶ – ۱۲۱؛ قدردان قراملکی، محمد حسن، دین و نبوت، ص ۲۱۰-۲۱۳.
  19. ↑ ر.ک: ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی، ص۱۱۶ – ۱۲۱؛ قدردان قراملکی، محمد حسن، دین و نبوت، ص ۲۰۵-۲۱۰.
  20. ↑ «محمّد، پدر هیچ یک از مردان شما نیست اما فرستاده خداوند و واپسین پیامبران است و خداوند به هر چیزی داناست» سوره احزاب، آیه ۴۰.
  21. ↑ «اوست که پیامبرش را با رهنمود و دین راستین فرستاد تا آن را بر همه دین‌ها برتری دهد اگر چه مشرکان نپسندند» سوره صف، آیه ۹.
  22. ↑ «و هر کس جز اسلام دینی گزیند هرگز از او پذیرفته نمی‌شود و او در جهان واپسین از زیانکاران است» سوره آل عمران، آیه ۸۵.
  23. ↑ «يَا عَلِيُّ أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي»؛ مسند احمد، ج۳، ص۳۲.
  24. ↑ «ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند» سوره حدید، آیه ۲۵.
  25. ↑ «و هر کس سروری خداوند و پیامبرش و آنان را که ایمان دارند بپذیرد (از حزب خداوند است) بی‌گمان حزب خداوند پیروز است» سوره مائده، آیه ۵۶.
  26. ↑ «و سستی نورزید و اندوهگین مباشید که اگر مؤمن باشید شما برترید» سوره آل عمران، آیه ۱۳۹.
  27. ↑ «و تا خداوند مؤمنان را بپالاید و کافران را از میان بردارد» سوره آل عمران، آیه ۱۴۱.
  28. ↑ «ای مؤمنان! آیا (می‌خواهید) شما را به داد و ستدی رهنمون شوم که از عذابی دردناک رهاییتان می‌بخشد؟ به خدا و پیامبرش ایمان آورید و در راه خداوند با مال و جان خویش جهاد کنید، این برای شما بهتر است اگر بدانید تا گناهانتان را بیامرزد و شما را به بهشت‌هایی که از بن آنها جویبارها روان است و به جایگاه‌هایی پاکیزه در بهشت برین درآورد؛ این همان رستگاری سترگ است و چیز دیگری که آن را دوست می‌دارید یاری از سوی خداوند و پیروزی نزدیک است و به مؤمنان مژده بده» سوره صف، آیه ۱۰-۱۳.
  29. ↑ اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص ۵۲-۵۷.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=ختم_نبوت&oldid=406160»