فضائل امام حسین
در آیات و روایات فضائل فراوانی برای امام حسین (ع) نقل شده است مانند داستان اطعام به فقیران در سوره انسان؛ او زیور آسمان‌ها و زمین، چراغ هدایت و کشتی نجات است؛ محبوب‌ترینِ مردم نزد آسمانیان دانسته شده است و... .
مقدمه
امام حسین (ع) شش سال از دوران زندگی‌اش را با جد بزرگوارش سپری کرد و در این مدت همیشه در کنار رسول خدا (ص) بوده و حتی در وقت نماز از آن حضرت جدا نمی‌شد. رسول خدا (ص) با جملاتی که دربارۀ امام حسین فرموده گوشه‌ای از فضائل او و برادرش را به مردم بازگو نمود، مانند حدیث: "حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشت هستند"[۱].
پیامبر علاقه بسیاری به امام حسین (ع) داشت و پیوسته در گفتار و رفتار، از مهر زیاد خویش به فرزند دخترش پرده برمی‌داشت. او را به سینه می‌فشرد و گلویش را می‌بوسید و می‌فرمود: "حسین از من است و من از اویم. خدا دوست دارد کسی را که حسین را دوست دارد. حسین از اسباط است"[۲]. روایت است که پیامبر بر منبر سخنرانی می‌کردند، زمانی که امام حسن و حسین (ع) آمدند پیامبر از منبر پایین آمد و آنان را در آغوش گرفت. مهم‌ترین رخداد دوران کودکی امام حسن (ع) و امام حسین (ع) شرکت در مباهله بود. امام حسین (ع) از نظر ظاهری شبیه به پیامبر (ص) بود. ایشان مردی سپیدچهره بود و عمامه‌ای سیاه بر سر می‌گذاشت و موی سر و محاسن خود را خضاب می‌کرد. حضرت مردی صاحب کرم و بردبار بود و به فقرا و مساکین رسیدگی می‌کرد و با آنان نشست و برخاست داشت.
پیامبر (ص) فرمود: "امّا حسین، پس او از امّت من است و او پسر و فرزند من و بهترین خلق بعد از برادرش است، او امام مسلمانان مولای مؤمنان، خلیفه پروردگار عالمیان، فریادرس فریاد خواهان و پناه پناه جویان و حجّت خداوند بر تمام خلق خدا و سرور جوانان اهل بهشت و باب نجات امّت است، فرمان او، فرمان من و اطاعت از او، اطاعت از من است، پس هر کس از او پیروی کند از من است و هر کس از او نافرمانی کند، از من نیست"[۳].[۴]
فضائل فراوانی برای امام حسین (ع) در آیات و روایات وارد شده است که برخی از مشترک میان اهل بیت(ع) است و برخی اختصاص به آن حضرت دارد:
فضائل مشترک امام حسین
در قرآن
برخی تا حدود ۱۲۰ آیه از قرآن کریم را با ملاحظه روایات تفسیری درباره اهل بیت(ع) و امام حسین (ع) استخراج کرده‌اند. بخش عمده‌ای از این آیات در فضائل مشترک و بخش دیگر در فضائل مختص امام حسین (ع) است[۵].
آیه مودت
یکی از آیاتی که دلالت بر مقام و منزلت عظیم اهل بیت(ع) از جمله امام حسین(ع) دارد، آیه مودت است. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى﴾[۶]. شکی نیست که پیامبر در طول ۲۳ سال در نشر و گسترش توحید، زحمات فراوانی را متحمل شد که اجر بسیاری را می‌طلبد؛ ولی حضرت تنها توقعی که از امت خود در مقابل این همه زحمات دارد، این است که نزدیکان او را دوست بداریم[۷].
آیه اطعام
یکی دیگر از این آیات، آیه اطعام است که مربوط است به ماجرای غذا دادن به فقیر و مسکین و یتیم از طرف امیرالمؤمنین (ع) و فاطمه زهراء (س) و امام حسن (ع) و امام حسین (ع): قرآن کریم در آیات ۵ تا ۱۱ سوره انسان (هل اتی) به این ماجرا نظر دارد تا آنجا که می‌فرماید: ﴿وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا﴾[۸]، ﴿إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا﴾[۹].[۱۰].[۱۱]
در روایات
در روایات فریقین، همانند قرآن کریم به طور صریح بر محبت اهل بیت(ع) و از آن جمله امام حسین(ع) تأکید شده است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
- وادار نمودن بر دوستی اهل بیت(ع): رسول خدا(ص) می‌فرماید: اولاد خود را بر سه خصلت تربیت کنید: دوستی پیامبرتان، دوستی اهل بیتش و قرائت قرآن[۱۲].
- دوستی اهل بیت(ع) دوستی رسول خداست: رسول خدا(ص) فرمود: خدا را دوست بدارید به جهت آنکه از نعمت‌هایش به شما روزی می‌دهد و مرا نیز به جهت دوستی خدا دوست بدارید و اهل بیتم را به جهت دوستی من، دوست بدارید[۱۳].
- حب اهل بیت(ع) اساس ایمان است: رسول خدا(ص) فرمود: اساس اسلام، دوستی من و دوستی اهل بیت من است[۱۴].
- حب اهل بیت(ع) عبادت است: رسول خدا(ص) فرمود: یک روز دوستی آل محمد، بهتر از یک سال عبادت است و کسی که بر آن دوستی بمیرد، داخل بهشت می‌شود[۱۵].
- دوستی اهل بیت(ع) نشانه ایمان است: رسول خدا(ص) فرمود: هیچ بنده‌ای ایمان کامل پیدا نمی‌کند؛ مگر در صورتی که من دوست داشتنی‌تر نزد او از خودش باشم و نیز اهل بیتم از اهلش محبوب‌تر و عترتم از عترتش دوست داشتنی‌تر و ذاتم از ذاتش محبوب‌تر باشد[۱۶].
- دوستی اهل بیت(ع) نشانه پاکی ولادت: پیامبر(ص) در روز خیبر به علی(ع) اشاره کرد و فرمود: ای مردم! اولاد خود را به دوستی علی امتحان نمایید؛ زیرا او شما را گمراه نمی‌کند و از هدایت دور نمی‌سازد. پس هر یک از اولاد شما که علی را دوست بدارد، از شماست و هر کدام که او را دشمن بدارد، از شما نیست[۱۷].
- سؤال از دوستی اهل بیت(ع) در روز قیامت: رسول خدا(ص) فرمود: اولین چیزی که در روز قیامت از بنده سؤال می‌شود، دوستی ما اهل بیت است[۱۸].
- جهنمی بودن دشمنان اهل بیت(ع): ابوسعید خدری از پیامبر(ص) نقل کرده که فرمود: قسم به کسی که جانم به دست اوست، دشمن ندارد ما اهل بیت را کسی جز آنکه خداوند او را به دوزخ افکند[۱۹].
- امر به محبت اصحاب کساء: حضرت علی(ع) نقل می‌کند: پیامبر خدا(ص) دست حسن و حسین(ع) را گرفت و فرمود: «هرکس من و این دو و پدر و مادر آنها را دوست بدارد، همراه من در درجه من در روز قیامت خواهد بود»[۲۰].[۲۱]
- فضایل مشترک بین امام حسن و امام حسین(ع): برخی از فضایل در روایات به صورت مشترک بین این دو امام آمده است، از قبیل:
- رضایت پیامبر(ص) از آن دو: طبرانی به سندش از ربعی بن حراش و او از امام علی(ع) نقل کرده که: حضرت بر پیامبر(ص) وارد شد در حالی که پارچه‌ای را پهن نموده و آن حضرت و فاطمه و علی و حسن و حسین(ع) بر روی آن نشسته بودند، پیامبر(ص) اطراف آن را گرفت و به دور آنان بست، سپس فرمود: «بار خدایا! از آنان راضی باش، همان‌گونه که من از آنان راضی هستم»[۲۲]
- دو ریحانه پیامبر(ص): عبدالله بن عمر از پیامبر(ص) نقل کرده که درباره امام حسن و امام حسین(ع) فرمود: این دو دسته گل‌های من از دنیا هستند[۲۳]. ترمذی بعد از نقل این حدیث، آن را صحیح دانسته است.</ref>.
- محبت پیامبر(ص) به آن دو: احمد بن حنبل به سندش از عطاء نقل می‌کند: مردی او را خبر داد: او پیامبر(ص) را دید که حسن و حسین(ع) را در بر گرفته و عرضه می‌دارد: «بار خدایا! من آن دو را دوست می‌دارم، تو نیز آنان را دوست بدار»[۲۴].
- دو سرور جوانان بهشت: یکی از فضایل امام حسن و امام حسین(ع) که از سوی پیامبر اکرم(ص) ابلاغ شده این است که این دو بزرگوار، سرور جوانان بهشت‌اند. فضیلتی که برای هیچ کس به جز این دو نرسیده است. شهرت این حدیث به اندازه‌ای است که به تواتر رسیده است. اینک به برخی از آنها اشاره می‌کنیم: خطیب بغدادی از امیرالمؤمنین(ع) نقل کرده که رسول خدا(ص) فرمود: حسن و حسین(ع) دو آقای اهل بهشتند و پدرشان از آن دو بهتر است[۲۵].[۲۶]
فضائل اختصاصی امام حسین
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
- هدایت
- ولایت (ولایت تکوینی؛ ولایت تشریعی؛ ولایت امر)
- خلافت
- شهادت
- ملک
- حکم
- وراثت (وراثت زمین؛ وراثت کتاب)
- حجت
- تمکین فی الارض
- امت وسط
- اصطفا
- اجتبا
- امامت در قرآن
- آیات امامت
- امامت در حدیث
- امامت در کلام اسلامی
- امامت در حکمت اسلامی
- امامت در عرفان اسلامی
- امامت از دیدگاه برون‌دینی
- امامت امامان دوازده‌گانه
- شؤون امام
- صفات امام
- راه تعیین امام
- امامان دوازده‌گانه
- امامت امام على
- امامت امام حسن مجتبى
- امامت امام حسين
- امامت امام سجاد
- امامت امام باقر
- امامت امام صادق
- امامت امام كاظم
- امامت امام رضا
- امامت امام جواد
- امامت امام هادى
- امامت امام حسن عسکری
- امامت امام مهدى
- امامان از اهل بیت پیامبر خاتم
منابع
پانویس
- ↑ «الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ»؛ سنن ترمذی، ج۵، ص۳۲۱؛ شرح مسلم، ج۶، ص۴۱.
- ↑ «حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَیْناً حُسَیْنٌ سِبْطٌ مِنَ الْأَسْبَاط»؛ کامل الزیارات، ص۵۳.
- ↑ موسوعة کلمات الامام الحسین، ص۲.
- ↑ محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص:۱۰۲-۱۰۳؛ ضیائی ارزگانی، رحمت الله، امامت امام حسین، دانشنامه کلام اسلامی، ص ۴۳۰؛ فرهنگ شیعه، ص ۱۰۲؛ دانشنامه نهج البلاغه، ص ۲۹۰- ۲۹۱.
- ↑ شواهد التنزیل حاکم حسکانی و فرائد السمطین و بحار، ج ۴۴، ص ۲۱۷ و الحسین فی القرآن سید محمد واحدی.
- ↑ «بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.
- ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین، ج۱، ص ۲۵۹.
- ↑ «و خوراک را با دوست داشتنش به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند» سوره انسان، آیه ۸.
- ↑ «(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی» سوره انسان، آیه ۹.
- ↑ ر.ک: الغدیر: ج ۳، ص ۱۰۷ و احقاق الحق، ج ۳، ص ۱۵۷ و تفسیر نمونه، ج ۲۵، ص ۳۴۲.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، جلد ۲ ص ۲۹.
- ↑ «أَدِّبُوا أَوْلَادَكُمْ عَلَى ثَلَاثِ خِصَالٍ حُبُّ نَبِيِّكُمْ وَ حُبِّ أَهْلَ بَيْتِهِ، وَقِرَاءَة الْقُرْآنِ»؛ محمد عبدالرؤوف بن تاج العارفین مناوی، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر، ج۱، ص۲۲۵، حدیث ۳۱۱.
- ↑ «أَحِبُّوا اللهَ لِمَا يَغْذُوكُمْ مِنْ نِعَمِهِ، وَأَحِبُّونِي بِحُبِّ اللَّهِ، وَأَحِبُّوا أهل بيتي بِحُبِّي»؛ ترمذی، سنن الترمذی، ج۵، ص۶۶۴، حدیث ۳۷۸۹.
- ↑ «و أساس الإسلام حبی و حب أهل بیتی»؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۳، ص۲۴۱.
- ↑ «حُبُّ آلِ مُحَمَّدٍ يَوْماً خَيْرٌ مِنْ عِبَادَةِ سَنَةٍ وَ مَنْ مَاتَ عَلَيْهِ دَخَلَ الْجَنَّةَ»؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج۱، ص۵۳؛ مؤمن شبلنجی، نور الأبصار فی مناقب آل بیت النبی المختار(ص)، ص۲۳۱.
- ↑ «لَا يُؤْمِنُ عَبْدٌ حَتَّى أَكُونَ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ نَفْسِهِ وَ أَهْلِي أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ أَهْلِهِ وَ عِتْرَتِي أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ عِتْرَتِهِ وَ ذَاتِي أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ ذَاتِهِ»؛ ابن بابویه، الأمالی، ص۴۱۴، حدیث ۵۴۲؛ طبرانی، المعجم الأوسط، ج۶، ص۵۹، حدیث ۵۷۹۰.
- ↑ «يا أيّها الناس: امتحنوا أولادكم بحبّه، فإنّ عليّا لا يدعو إلى ضلالة، و لا يبعّد عن هدى، فمن أحبّه فهو منكم، و من أبغضه فليس منكم»؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۲۸۸.
- ↑ «عَنْهُ الْعَبْدُ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ»؛ محمد بن علی ابن بابویه، عیون أخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۶۲، حدیث ۲۵۸.
- ↑ «وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَا يُبْغِضُنَا أَهْلَ الْبَيْتِ أَحَدٌ إِلَّا أَدْخَلَهُ اللَّهُ النَّارَ»؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۶۲، حدیث ۴۷۱۷.
- ↑ «أَنَّ رَسُولُ اللهِ(ص) أَخَذَ بِيَدِ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ فَقَالَ: مَنْ أَحَبَّنِي وَ أَحَبَّ هَذَيْنِ وَ أَبَاهُمَا وَ أُمَّهُمَا كَانَ مَعِي فِي دَرَجَتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ»؛ ترمذی، سنن الترمذی، ج۵، ص۶۴۱-۶۴۲، حدیث ۳۷۳۳؛ ابن حنبل، مسند الإمام احمد بن حنبل، ج۲، ص۱۸، حدیث ۵۷۶.
- ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین، ج۱، ص۲۹۵ ـ ۳۱۳.
- ↑ أنه دخل على النبي(ص) و قد بسط شملة فجلس عليها هو و علي و فاطمة و الحسن و الحسين(ع)، ثم أخذ النبي(ص) بمجامعه فعقد عليهم ثم قال: اللهم ارض عنهم كما أنا عنهم راض؛ طبرانی، المعجم الأوسط، ج۵، ص۳۴۸، حدیث ۵۵۱۴.
- ↑ «هُمَا رَيْحَانَتَايَ مِنَ الدُّنْيَا»؛ بخاری، صحیح البخاری، ج۵، ص۳۷، حدیث ۳۷۵۳؛ ترمذی، سنن الترمذی، ج۵، ص۶۵۷، حدیث ۳۷۷۰.
- ↑ «أَنَّ رَجُلًا أَخْبَرَهُ أَنَّهُ رَأَى النَّبِيَّ(ص) يَضُمُّ إِلَيْهِ حَسَنًا وَحُسَيْنًا وَيَقُولُ: اللَّهمّ إِنِّي أُحِبُّهُمَا فَأَحِبَّهُمَا»؛ ابن حنبل، مسند الإمام احمد بن حنبل، ج۳۸، ص۲۱۱، حدیث ۲۳۱۳۳.
- ↑ «الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ سَيِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ أَبُوهُمَا خَيْرٌ مِنْهُمَا»؛ احمد بن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱، ص۱۵۰.
- ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین، ج۱، ص ۳۲۱.