مهم‌ترین وکلای امامان کدامند و منطقه فعالیت آنها چیست؟ (پرسش)
| مهم‌ترین وکلای امامان کدامند و منطقه فعالیت آنها چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت صغری / نهاد وکالت |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
مهم‌ترین وکلای امامان (ع) کدامند و منطقه فعالیت آنها چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
نویسندگان کتاب «نگین آفرینش» در این باره گفته‌اند:
«نام و شرح حال و منطقه فعالیت بسیاری از وکلای ائمه در کتاب‌های عالمان شیعه آمده است[۱] که نمونه‌هایی را در اینجا بیان می‌کنیم:
- با توجه به حضور بیشتر امامان در مدینه النبی، خاستگاه اصلی سازمان وکالت، این شهر مبارک بوده است. یکی از چهره‌های معروف وکلا، مُعلّی بن خنیس است. وکیل امام صادق (ع) در مدینه و اطراف آن بوده و گویی برای ارتباط با شیعیان به مناطق دیگر نیز سفر کرده است. او از وکلایی است که مورد ستایش امام صادق (ع) واقع شده و افزون بر وکالت، امور شخصی آن حضرت را نیز بر عهده داشته است. سرانجام معلی بن خنیس به وسیله‌ی حاکمیت عباسی شناسائی و دستگیر شد و به دست داوود بن علی به شهادت رسید. امام صادق (ع) قاتل را نفرین کرد و او در همان شب به هلاکت رسید.[۲]
- کوفه از مهم‌ترین مناطق شیعه‌نشینی است که وکلای بسیاری در آن فعالیت داشته‌اند؛ از جمله آنها عبدالرحمن بن حجاج است که وکیل امام صادق (ع) بوده است. امام صادق (ع) به او فرمود:" يَا عَبْدَ الرَّحْمَنِ كَلِّمْ أَهْلَ الْمَدِينَةِ فَإِنِّي أُحِبُ أَنْ يُرَى فِي رِجَالِ الشِّيعَةِ مِثْلُكَ "[۳] این سخن، نشان‌دهندۀ مقام علمی او و نزدیکی او به امام (ع) است. گفتنی است که وی نزد امام کاظم (ع) نیز منزلتی بزرگ داشته و آن حضرت درباره او فرموده است: " إِنَّهُ لَثَقِيلٌ عَلَى الْفُؤَادِ "[۴] [۵]
- شهر قم از مراکز مهم شیعه است که سازمان در آن، حضوری چشم‌گیر داشته است و وکلای متعددی از ائمه (ع) در دوره‌های مختلف در این شهر به فعالیت مشغول بوده‌اند؛ از جمله عبدالعزیز بن المهتدی وکیل امام رضا (ع) و زکریا بن آدم وکیل امام جواد (ع) را می‌توان نام برد. نیز از چهره‌های معروف وکلای ساکن در قم، احمد بن اسحاق قمی است که وکیل امام حسن عسکری (ع) و نیز وکیل امام مهدی (ع) در امور اوقاف قم بوده است. جریان ملاقات او با حضرت مهدی (ع) در دوران کودکی آن حضرت، مشهور است[۶]
- بغداد در طول فعالت سازمان وکالت، از کانون‌های مهم این سازمان بوده است؛ به ویژه در عصر امام جواد و امام هادی و امام عسکری (ع) که وکلای ارشد این بزرگواران در این شهر فعّال بوده‌اند. این شهر در دوره غیبت صغرا جایگاه مهم‌تری یافت؛ زیرا در تمام این دوره، بغداد اقامت نایبان چهارگانه امام مهدی (ع) و کانون رفت و آمد وکلا و شیعیان بوده است.[۷]
- اهواز نیز از مناطق شیعه‌نشینی بوده که در طول دوران امامت ائمه (ع) و به ویژه در عصر غیبت امام دوازدهم (ع) محل فعالیت وکلای امامان بوده است. از چهره‌های برجسته وکیلان در این شهر، علی بن مهزیار اهوازی است که از سوی سه امام بزرگوار، حضرت علی بن موسی الرضا و حضرت جواد و حضرت هادی (ع) به عنوان وکیل ارشد در منطقه اهواز نصب شده بود؛[۸] چنانکه ابراهیم بن مهزیار (برادر یا پسر عم او) نیز در همین منطقه وکیل بوده است. او شخصیتی والامقام است که از دوره امام هادی (ع) تا عصر غیبت صغرا وکیل امامان در اهواز بوده است. پس از او فرزندش محمد بن ابراهیم نیز در غیبت صغرا به جای پدر عهده‌دار این مقام شد.[۹]»[۱۰].
پرسش‌های وابسته
- مراد از نهاد یا نظام وکالت در مباحث مهدویت چیست؟ (پرسش)
- بحث از نیابت و نهاد وکالت چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- واژه وکالت در لغت و اصطلاح مهدویت چیست؟ (پرسش)
- وکالت و وکیل به چه معناست؟ (پرسش)
- اهداف سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
- پیشینه فعالیت سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
- مهم‌ترین وکلای امامان کدامند و منطقه فعالیت آنها چیست؟ (پرسش)
- پیشینه گستره جغرافیایی سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی غیر از سفرا وکیل نیز داشته است؟ (پرسش)
- چه ویژگی‌هایی برای وکیلان لازم و ضروری است؟ (پرسش)
- علل ایجاد سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
- وظایف و مسئولیت‌های سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
- عناصر گوناگون سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
- ساختار سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
- نهاد وکالت کدام مناطق و سرزمین‌های اسلامی را زیر پوشش داشت؟ (پرسش)
- جایگاه و وظایف رهبر نهاد وکالت چه بوده است؟ (پرسش)
- وکلاء و نواب و سفراء در برابر نهاد وکالت چه وظایفی داشتند؟ (پرسش)
- ویژگی‌ها و شرایط برای وکیلان چیست؟ (پرسش)
- زمینه‌های پیدایش نهاد وکالت چه بوده است؟ (پرسش)
- انگیزه تأسیس نهاد وکالت چه بوده است؟ (پرسش)
- آیا در تاریخ و فرق اسلامی سازمان یا نهاد مشابه نهاد وکالت وجود داشته است؟ (پرسش)
- برخورد دولت و نزدیکان دستگاه عباسی با نهاد وکالت چگونه بود؟ (پرسش)
- با وجود سخت‌گیری‌های دستگاه عباسی نهاد وکالت چگونه و با چه ابزار و شیوه‌هایی به اهداف نهاد جامه عمل می‌پوشانیدند؟ (پرسش)
- آیا نهاد وکالت افراد نفوذی در درون دستگاه عباسی داشته است؟ (پرسش)
- وکلای امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ در این باره ر.ک: بحار الانوار، تنقیح المقال، غیبت طوسی، رجال نجاشی و رجال کشّی.
- ↑ تنقیح المقال، ج ۳، رقم ۱۸۲۰.
- ↑ ای عبدالرحمن! با اهل مدینه سخن بگو. من دوست دارم که در میان مردان شیعه، همچون تو دیده شود؛ بحار الانوار، ج ۲، ص ۱۳۶.
- ↑ او در قلب من دارای مکانت و عظمت است؛ رجال کشی، ۴۴۱، ح ۸۲۹ و ۸۳۰.
- ↑ این ترجمه از مرحوم آیت الله ابوالقاسم خوئی است. نک: معجم رجال الحیث، ج ۹، ص ۳۱۸.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۳، ص ۴۵۵، ح ۲۱.
- ↑ در این باره نک: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (ع)، صص ۱۴۹ – ۱۵۱ و ۱۷۰ – ۱۷۲ و ۱۹۵ – ۲۰۰.
- ↑ رجال کشی، ص۵۴۹؛ رجال نجاشی، ص ۱۷۷؛ غیبت طوسی، ص ۳۴۷.
- ↑ تنقیح المقال، ج ۲، رقم ۱۰۲۲۲؛ ارشاد، ص ۳۵۱؛ غیبت طوسی، ص ۱۷۱.
- ↑ بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۲، ص ۹۷ - ۹۸.