وظایف متعلمان در عصر غیبت

انتظار; وظایف اقشار مختلف در عصر غیبت
	• وظایف علما ; • وظایف متعلمان ; • وظایف کهنسالان ; • وظایف جوانان ; • وظایف زنان ; • وظایف اقشار آسیب‌پذیر ; • وظایف حاکمان و فرماندهان ; • وظایف نیروی انتظامی ; • وظایف توده مردم ; • وظایف ثروتمندان عناوین مربوطه ; انتظار • وظایف شیعه در عصر غیبت • منتظِر • چیستی انتظار • ابعاد انتظار

نقش دانشجویان و طالبان علم در هدایت امت اسلامی به فرهنگ انتظار

گروهی که تأثیر شگرفی در هدایت امت اسلامی دارند دانشجویان به ویژه طالبان علوم و معارف وحیانی‌اند. این گروه که زمینه‌ساز نهادینه شدن فرهنگ انتظار و اصلاح زمینۀ ظهورند^[۱] باید با مطالعۀ کتاب‌های مفیدی که دربارۀ امام زمان(ع) نوشته شده است، آگاهی و شناخت خود را به حضرت و اهداف‌شان، روز به ‌روز افزایش دهند با اهمیت دادن به واجبات به ویژه نماز، حجاب، احترام به پدر و مادر و دوری از هر کار بد و زشت، دل امام زمان(ع) را خشنود کنند و تا می‌توانند به یاد او باشند و ثواب کارهای خوب را به مادر حضرت یا خود ایشان هدیه کنند؛ برای سلامت و تعجیل در فرجشان دعا کنند و سعی نمایند دیگران را نیز با امام(ع) آشنا سازند^[۲].

وظایف دانش‌آموزان و دانشجویان در زمان غیبت

از جملۀ وظایف دانش‌آموزان و دانشجویان که در زمان غیبت امام مهدی(ع) نقش مؤثری در هدایت امت اسلامی دارند عبارت‌اند از:

تلاش در راه علم‌اندوزی: جهد یعنی به کار بستن تمام توان و کوشش نهایی انسان در مسیر رسیدن به مقصود. طالب دانش باید تمام کوشش خویش را در راه علم‌اندوزی به کار گیرد. فرد یا جامعۀ جاهل به مراتب حقیقی انتظار دست نمی‌یابد و نمی‌تواند زمینه‌ساز ظهور امامی باشد که خود خزانۀ علم الهی است: «وَ خُزَّانَ‏ الْعِلْم‏‏‏‏‏‏‏‏‏»^[۳] از این‌رو کوشش در علم‌اندوزی از وظایف منتظران راستین آن امام همام(ع) به ویژه طلاب و دانشجویان است: «وَ عَلَی‏ الْمُتَعَلِّمِینَ‏ بِالْجَهْدِ‏‏‏‏‏‏‏‏‏». وظیفۀ بایستۀ دانشجویان و طلاب منتظر، تلاش برای فراگیری از سر میل و رغبت قلبی است؛ چون تلاش بی‌رغبت به سردی و سستی می‌گراید و متوقف و خاموش می‌شود: «وَ الرَّغْبَة»^[۴].
شناخت امام(ع): شناخت امام(ع) هرچه وسیع‌تر باشد تأثیرش در زندگی بیشتر خواهد بود. اطاعت از امام(ع) مستلزم شناخت آن حضرت است، اصولاً اطاعت واقعی بدون معرفت امکان‌پذیر نیست. عدم شناخت موجب گمراهی و انحراف از دین می‌‌شود و شاید به همین خاطر است که در زمان غیبت نسبت به خواندن این دعا سفارش اکید شده است: «اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ... اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ؛ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ، ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی»^[۵].
تصمیم بر یاری رساندن بر امام زمان(ع): زمان ظهور حضرت به صورت قطع بر ما مخفی است و اگر کسی احیاناً زمان معینی را معلوم کند به نص صریح روایات دروغگو شمرده می‏‌شود، امام زمان(ع) فرمودند: «کَذَبَ الْوَقَّاتُونَ»^[۶]؛ لذا شیعۀ واقعی باید تصمیم قلبی داشته که هر وقت حضرت ظهور کردند ایشان را یاری رساند؛ حال اگر توفیق درک زمان ظهور را نکرد و پیش از آن اجلش فرا رسید از پاداش شهادت در رکاب حضرت برخوردار خواهد بود.
انتظار فرج: امام صادق(ع) فرمودند: «هر کس از شما در حال انتظار فرج بمیرد، مانند کسی است که در خیمۀ قائم(ع) بوده است»^[۷]. امام سجاد(ع) فرمودند: «انتظار فرج از عظیم‌ترین فرج است»^[۸].
تهذیب نفس: تهذیب نفس و متخلق به اخلاق پسندیده شدن در هر زمانی واجب است و درک فضیلت همنشینی با حضرتش منوط به آن است. از احادیث استفاده می‏‌شود شرط رسیدن به پاداش، متخلق به اخلاق الهی شدن و کسب ورع است. امام صادق(ع) فرمودند: «هر کس دوست ‏دارد از اصحاب حضرت قائم(ع) باشد باید منتظر باشد و در این حال به پرهیزگاری و اخلاق نیکو رفتار نماید، در حالی که منتظر باشد چنانچه بمیرد و پس از مردنش قائم(ع) به پا خیزد پاداش او همانند کسی خواهد بود که آن حضرت را درک کرده است پس کوشش کنید و در انتظار بمانید گوارا باد شما را ای گروه مشمول رحمت خداوند»^[۹].
توبۀ واقعی: توبۀ واقعی از گناهان و پرداخت حقوق مردم یکی دیگر از ویژگی‌های اخلاقی منتظر خصوصاٌ دانشجویان در زمان غیبت است. وجود مبارک حضرت برای جوانان دعا می‏کنند و از خداوند می‏‌خواهند توفیق توبه به آنها داده شود: «وَ عَلَی الشَّبَابِ بِالْإِنَابَةِ وَ التَّوْبَةِ»^[۱۰].
کمک به محرومین: امام صادق(ع) فرمودند: «چنین نپندارد کسی از شما چون مؤمن را شادمان ساخت فقط او را مسرور نموده، بلکه به خدا سوگند ما را خوشحال کرده، بلکه به خدا سوگند رسول خدا(ص) را مسرور ساخته است»^[۱۱].
پرداخت ‌خمس: در عصر غیبت کبری فقها و مراجع عالیقدر، نمایندۀ امام عصراند. از این‌رو بر شیعیان و دوستان اهل بیت(ع) واجب است خمس خود را به آنها برسانند تا آنان بتوانند در راه بسط فرهنگ، اهل بیت(ع) و تربیت مبلغان و هدایت‌گران و زنده نگه داشتن حوزه‏‌های علمیه به وظیفۀ خطیر خویش جامۀ عمل بپوشانند و نگذارند ارزش‌ها کم‌رنگ و چراغ دین کم‌سو شود.
صدقه به نیابت از امام زمان(ع): صدقه دادن از طرف آن جناب از جمله علامات علاقه به حضرت است. فقهای عظام قبول نیابت در عبادات مستحبی را از طرف زنده یا مرده، مرد یا زن را تأیید کرده‌اند.

و موارد دیگری مانند: صدقه به قصد سلامتی امام زمان(ع)؛ اهمیت دادن به نماز؛ حج نیابتی؛ تشکیل مجالس ذکر مناقب و فضائل آن حضرت؛ پیوسته دعا کردن برای حضرت و...^[۱۲].

پرسش مستقیم

تکالیف و وظایف دانش‌آموزان و دانشجویان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

منابع

جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود
آزاد منجیری، محمد رضا، ویژگی‌های دانشجوی منتظر
پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها

پانویس

↑ ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص۲۰۷ـ ۲۰۸.
↑ ر.ک: مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص۹۹.
↑ من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۶۰۹.
↑ ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص۲۰۷ـ ۲۰۸.
↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۵۶۴.
↑ کافی، ج ۱، ص۳۶۸.
↑ «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: «مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ(ع)»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج۲، ص۶۴۴.
↑ «عَنْ سَیِّدِ الْعَابِدِینَ(ع) قَالَ: «انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج۱، ص۳۲۰.
↑ «عَنِ الصَّادِقِ(ع) أَنَّهُ قَالَ: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِیئاً لَکُمْ أَیَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ»؛ مکیال المکارم، ج۲، ص۳ـ ۵.
↑ مفاتیح الجنان.
↑ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: «لَا یَرَی أَحَدُکُمْ إِذَا أَدْخَلَ عَلَی مُؤْمِنٍ سُرُوراً أَنَّهُ عَلَیْهِ أَدْخَلَهُ فَقَطْ بَلْ وَ اللَّهِ عَلَیْنَا بَلْ وَ اللَّهِ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ(ص)»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۱۸۹.
↑ ر.ک: آزاد منجیری، محمد رضا، ویژگی‌های دانشجوی منتظر.

[1] ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص۲۰۷ـ ۲۰۸.

[2] ر.ک: مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص۹۹.

[3] من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۶۰۹.

[4] ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص۲۰۷ـ ۲۰۸.

[5] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۵۶۴.

[6] کافی، ج ۱، ص۳۶۸.

[7] «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: «مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ(ع)»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج۲، ص۶۴۴.

[8] «عَنْ سَیِّدِ الْعَابِدِینَ(ع) قَالَ: «انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج۱، ص۳۲۰.

[9] «عَنِ الصَّادِقِ(ع) أَنَّهُ قَالَ: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِیئاً لَکُمْ أَیَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ»؛ مکیال المکارم، ج۲، ص۳ـ ۵.

[10] مفاتیح الجنان.

[11] عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: «لَا یَرَی أَحَدُکُمْ إِذَا أَدْخَلَ عَلَی مُؤْمِنٍ سُرُوراً أَنَّهُ عَلَیْهِ أَدْخَلَهُ فَقَطْ بَلْ وَ اللَّهِ عَلَیْنَا بَلْ وَ اللَّهِ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ(ص)»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۱۸۹.

[12] ر.ک: آزاد منجیری، محمد رضا، ویژگی‌های دانشجوی منتظر.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]